Luận văn tốt nghiệp đại học: Đánh giá kỹ thuật xử lý phổ cải tiến áp dụng cho việc xác định bề dày nhiều loại vật liệu Z khác nhau bằng phương pháp Monte Carlo

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA VẬT LÝ
---o0o---

NGUYỄN THỊ MỸ LỆ

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Thành phố Hồ Chí Minh − 2016

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA VẬT LÝ
---o0o---

NGUYỄN THỊ MỸ LỆ

ĐÁNH GIÁ KỸ THUẬT XỬ LÝ PHỔ CẢI TIẾN
ÁP DỤNG CHO VIỆC XÁC ĐỊNH BỀ DÀY
NHIỀU LOẠI VẬT LIỆU Z KHÁC NHAU
BẰNG PHƯƠNG PHÁP MONTE CARLO
Ngành: SƯ PHẠM VẬT LÝ
Mã số: 102

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học
TS. HOÀNG ĐỨC TÂM

Thành phố Hồ Chí Minh − 2016

Xác nhận của giáo viên
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này, em đã nhận được
nhiều sự hướng dẫn, giúp đỡ từ quý Thầy Cô, bạn bè và gia đình. Giờ đây khi luận
văn đã được hoàn thành, sinh viên xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến:
 TS. Hoàng Đức Tâm – người hướng dẫn khoa học, đã quan tâm giúp đỡ và
luôn tạo điều kiện thuận lợi để sinh viên được tham gia vào nhiệm vụ khoa
học của Thầy, từ đó vạch ra ý tưởng và định hướng nghiên cứu cho luận văn.
 TS. Trần Thiện Thanh (giảng viên, trưởng phòng thí nghiệm Hạt nhân trường
Đại học Khoa học tự nhiên Thành phố Hồ Chí Minh) – người thầy nhiệt tình
đã truyền đạt rất nhiều kiến thức, kinh nghiệm và dìu dắt sinh viên trên con
đường nghiên cứu khoa học, đóng góp những ý kiến quý báu để bài luận văn
được hoàn thiện hơn.
 ThS. Huỳnh Đình Chương (giảng viên trường Đại học Khoa học tự nhiên
Thành phố Hồ Chí Minh) − người thầy về chương trình MCNP, đã dành thời
gian để đọc, sửa chữa và đóng góp ý kiến trong việc viết code chương trình
MCNP trong đề tài.
 Quý Thầy cô trong Bộ môn Vật lý Hạt nhân, trường Đại học Sư phạm Thành
phố Hồ Chí Minh đã giảng dạy trong suốt những năm qua. Những kiến thức
thu nhận được qua từng bài giảng, từng môn học của Thầy Cô là nền tảng để
sinh viên tiếp thu và giải quyết các vấn đề trong luận văn.
 Bộ môn Vật lý Hạt nhân trường Đại học Sư Phạm Thành phố Hồ Chí Minh
đã đáp ứng cơ sở vật chất để sinh viên thực hiện luận văn này.
 Các thành viên trong gia đình đã luôn ở bên động viên và chia sẻ những lúc
khó khăn để con có thêm động lực thực hiện luận văn.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 05 tháng 05 năm 2016
Sinh viên

Nguyễn Thị Mỹ Lệ

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ
MỞ ĐẦU
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ...................................................................................... 1
1.1. Sơ lược về tình hình nghiên cứu phương pháp gamma tán xạ ngược ................. 1
1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới ...............................................................1
1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước .................................................................1
1.2. Giới thiệu phương pháp Monte Carlo và chương trình MCNP........................... 2
1.2.1. Phương pháp Monte Carlo ............................................................................2
1.2.2. Chương trình MCNP ....................................................................................3
1.3. Mô hình tương tác của photon với vật chất trong MCNP ................................... 4
1.3.1. Tán xạ Compton ...........................................................................................4
1.3.2. Hiệu ứng quang điện .....................................................................................5
1.3.3. Hiệu ứng tạo cặp ...........................................................................................7
1.4. Cách thức sử dụng chương trình MCNP ............................................................. 8
1.4.1. Đánh giá phân bố độ cao xung F8 ..............................................................10
1.4.2. Sai số trong chương trình MCNP ...............................................................11
1.5. Cơ sở lý thuyết.................................................................................................... 13
1.5.1. Kỹ thuật gamma tán xạ ngược ....................................................................13
1.5.2. Bề dày bão hòa............................................................................................16
1.6. Tổng kết chương 1 .............................................................................................. 17
CHƯƠNG 2. XÂY DỰNG MÔ HÌNH MÔ PHỎNG HỆ ĐO GAMMA TÁN
XẠ NGƯỢC ............................................................................................................... 18
2.1. Nguồn và hộp chứa nguồn .................................................................................. 18
2.2. Đầu dò và ống chuẩn trực ................................................................................... 19
2.3. Bia tán xạ ............................................................................................................ 20