Luận văn Thạc sĩ Sư phạm Toán: Phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh thông qua dạy học chủ đề bất đẳng thức lớp 10 ban nâng cao

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRẦN TĂNG THẮNG

PHÁT TRIỂN TƯ DUY SÁNG TẠO CHO HỌC SINH
THÔNG QUA DẠY HỌC CHỦ ĐỀ BẤT ĐẲNG THỨC
LỚP 10 BAN NÂNG CAO

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM TOÁN

HÀ NỘI – 2017

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRẦN TĂNG THẮNG

PHÁT TRIỂN TƯ DUY SÁNG TẠO CHO HỌC SINH
THÔNG QUA DẠY HỌC CHỦ ĐỀ BẤT ĐẲNG THỨC
LỚP 10 BAN NÂNG CAO

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM TOÁN
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
(BỘ MÔN TOÁN)
Mã số: 8 14 01 11

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Đức Huy

HÀ NỘI – 2017

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tác giả xin được trân
trọng cảm ơn các thầy cô giáo, Hội đồng khoa học, Ban giám hiệu trường
Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội đã giảng dạy và tạo điều kiện
thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu hoàn thành
khóa học.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất tới
TS. Nguyễn Đức Huy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong suốt quá
trình làm và hoàn thiện luận văn.
Tác giả cũng xin cảm ơn sự quan tâm tạo điều kiện của các thầy cô giáo
trong Ban giám hiệu, các thầy cô giáo trong tổ Toán Tin, trường THPT
Nguyễn Khuyến, thành phố Hải Phòng đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tác
giả trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.
Lời cảm ơn chân thành của tác giả cũng xin được dành cho những người
thân trong gia đình và bạn bè, đặc biệt là các bạn trong lớp Cao học Toán
khóa 2015 - 2017 đã luôn quan tâm, cổ vũ, động viên, giúp đỡ để tác giả hoàn
thành luận văn một cách tốt nhất.
Tuy đã có nhiều cố gắng nhưng luận văn chắc chắn không tránh khỏi
những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các
thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11 năm 2017
Tác giả

Trần Tăng Thắng

i

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
AM - GM

Bất đẳng thức trung bình
cộng và trung bình nhân

BĐT

Bất đẳng thức

C-S

Cauchy - Schwarz

CMR

Chứng minh rằng

ĐC

Đối chứng

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

SĐC

Sau đối chứng

SGK

Sách giáo khoa

STN

Sau thực nghiệm

TDST

Tư duy sáng tạo

TĐC

Trước đối chứng

TN

Thực nghiệm

TS

Tiến sĩ

TTN

Trước thực nghiệm

THPT

Trung học phổ thông

ii

MỤC LỤC
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục các kí hiệu viết tắt ............................................................................ ii
Danh mục các bảng .......................................................................................... vi
Danh mục các biểu đồ ..................................................................................... vii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 2
5. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 2
6. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 3
7. Đóng góp mới của luận văn .......................................................................... 3
8. Cấu trúc của luận văn .................................................................................... 4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN
TƯ DUY SÁNG TẠO CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC MÔN
TOÁN Ở TRƯỜNG THPT ............................................................................ 5
1.1. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 5
1.1.1. Tư duy ..................................................................................................... 5
1.1.1.1. Khái niệm về tư duy ............................................................................. 5
1.1.1.2. Đặc điểm của tư duy ............................................................................ 5
1.1.1.3. Các giai đoạn tư duy ............................................................................ 7
1.1.1.4. Các thao tác tư duy ............................................................................... 8
1.1.2. Tư duy sáng tạo ....................................................................................... 9
1.1.2.1. Khái niệm về sáng tạo .......................................................................... 9
1.1.2.2. Khái niệm tư duy sáng tạo ................................................................... 9
1.1.2.3. Một số thành tố đặc trưng của tư duy sáng tạo .................................. 10
1.1.3. Phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh ................................................ 12
1.1.3.1. Những tiềm năng trong môn Toán cần hình thành và phát triển TDST
cho học sinh ..................................................................................................... 13
1.1.3.2. Một số biể u hiện TDST trong môn Toán cần tập trung phát triển cho
học sinh ........................................................................................................... 14
1.1.3.3. Phương hướng dạy học phát triển TDST cho ho ̣c sinh thông qua môn
Toán ................................................................................................................. 15
1.2. Cơ sở thực tiễn vấn đề phát triển TDST cho học sinh trong dạy học môn
Toán tại trường THPT Nguyễn Khuyến, thành phố Hải Phòng ..................... 17
1.2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ........................................................... 17

iii