Xem mẫu
1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
-------------------
Trần Thị Ngọc Khánh
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG
HỆ THỐNG CÂU HỎI
TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC LỚP 10
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC
TP HỒ CHÍ MINH, 2012
2
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
-------------------
Trần Thị Ngọc Khánh
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG
HỆ THỐNG CÂU HỎI
TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC LỚP 10
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Chuyên ngành
:
Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Hoá học
Mã số
:
60.14.10
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. TRANG THỊ LÂN
TP HỒ CHÍ MINH, 2012
3
LỜI CẢM ƠN
Luận văn này là một công trình nghiên cứu khoa học rất quan trọng đối với bản
thân tôi. Bởi vì trong quá trình thực hiện, tôi có điều kiện tổng hợp, củng cố kiến thức và
tích lũy thêm các kinh nghiệm cần có trong chuyên môn và nghiệp vụ.
Để hoàn thành luận văn, ngoài sự cố gắng và nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận
được sự giúp đỡ tận tình của các Thầy/cô giáo, các đồng nghiệp, các em học sinh và người
thân. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
- TS. Trang Thị Lân đã cho tôi những góp ý chuyên môn vô cùng quý báu, cũng như
đã quan tâm và động viên tôi trước những khó khăn khi thực hiện đề tài.
- PGS.TS. Trịnh Văn Biều đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt thời gian học tập và
nghiên cứu.
- Tất cả các Thầy/cô đã giảng dạy tôi trong quá trình học tập, cung cấp kiến thức và
tư liệu để tôi có thể hoàn thành luận văn.
- Các anh chị đồng nghiệp đã hỗ trợ tôi về chuyên môn trong quá trình giảng dạy.
- Giáo viên và học sinh các trường thực nghiệm đã hợp tác và hỗ trợ cho tôi.
- Các anh chị lớp Cao học khóa 21 đã động viên tinh thần và chia sẻ nhiều kinh
nghiệm hữu ích.
Cuối cùng,, tôi muốn gửi đến gia đình lời yêu thương vì cha mẹ và các anh chị đã luôn cho
tôi chỗ dựa vững chắc, tạo mọi điều kiện tốt nhất để giúp tôi hoàn thành luận văn này.
Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2012
Trần Thị Ngọc Khánh
4
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. 3
MỤC LỤC ........................................................................................................ 4
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................ 7
DANH MỤC CÁC BẢNG .............................................................................. 8
DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................. 10
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 11
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ............ 14
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ............................................................................14
1.2. Câu hỏi trong dạy học ........................................................................................16
1.2.1. Câu hỏi .....................................................................................................16
1.2.2. Câu hỏi dạy học .......................................................................................16
1.2.3. Phân loại câu hỏi ......................................................................................17
1.2.4. Câu hỏi hiệu quả cao–highly effective questioning.................................26
1.2.5. Bộ câu hỏi khung định hướng bài học .....................................................31
1.3. Việc sử dụng câu hỏi trong dạy học ...................................................................33
1.3.1. Vai trò của việc sử dụng câu hỏi trong dạy học ......................................33
1.3.2. Yêu cầu đối với câu hỏi dạy học..............................................................35
1.3.3. Các hình thức sử dụng câu hỏi .................................................................40
1.3.4. Một số kĩ thuật khi sử dụng câu hỏi ........................................................42
1.3.5. Một số kinh nghiệm giúp việc sử dụng câu hỏi hiệu quả ........................47
1.4. Thực trạng sử dụng câu hỏi trong dạy học Hóa học ở trường THPT ................50
1.4.1. Mục đích điều tra .....................................................................................50
5
1.4.2. Đối tượng điều tra ....................................................................................50
1.4.3. Kết quả điều tra ........................................................................................52
CHƯƠNG 2. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG CÂU HỎI TRONG
DẠY HỌC HÓA HỌC LỚP 10 Ở TRƯỜNG THPT ................................ 60
2.1. Tổng quan về chương trình Hóa học lớp 10 THPT ...........................................60
2.1.1. Mục tiêu ...................................................................................................60
2.1.2. Cấu trúc và nội dung chương trình Hóa học lớp 10 THPT .....................61
2.1.3. Phân phối chương trình Hóa học lớp 10 THPT .......................................63
2.1.4. Tổng quan một số chương mục chương trình Hóa học lớp 10 THPT .....64
2.2. Những định hướng thiết kế hệ thống câu hỏi trong dạy học Hóa học lớp 10
THPT
.....................................................................................................................69
2.2.1. Những yêu cầu đối với hệ thống câu hỏi .................................................69
2.2.1. Quy trình thiết kế hệ thống câu hỏi .........................................................74
2.2.3. Quy trình sử dụng câu hỏi trong hoạt động dạy học ...............................76
2.3. Hệ thống câu hỏi dùng trong dạy học Hóa học lớp 10 ban cơ bản ....................80
2.3.1. Hệ thống câu hỏi chương 1. Nguyên tử ...................................................80
2.3.2. Hệ thống câu hỏi chương 2. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và
Định luật tuần hoàn ............................................................................................88
2.3.3. Hệ thống câu hỏi chương 5. Nhóm halogen ...........................................96
2.4. Một số giáo án có sử dụng hệ thống câu hỏi đã thiết kế ..................................111
2.4.1. Giáo án bài 4. Cấu tạo vỏ nguyên tử .....................................................111
2.4.2. Giáo án bài 7. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học ..........................115
BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC .......................... 118
nguon tai.lieu . vn
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
-------------------
Trần Thị Ngọc Khánh
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG
HỆ THỐNG CÂU HỎI
TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC LỚP 10
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC
TP HỒ CHÍ MINH, 2012
2
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
-------------------
Trần Thị Ngọc Khánh
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG
HỆ THỐNG CÂU HỎI
TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC LỚP 10
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Chuyên ngành
:
Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Hoá học
Mã số
:
60.14.10
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. TRANG THỊ LÂN
TP HỒ CHÍ MINH, 2012
3
LỜI CẢM ƠN
Luận văn này là một công trình nghiên cứu khoa học rất quan trọng đối với bản
thân tôi. Bởi vì trong quá trình thực hiện, tôi có điều kiện tổng hợp, củng cố kiến thức và
tích lũy thêm các kinh nghiệm cần có trong chuyên môn và nghiệp vụ.
Để hoàn thành luận văn, ngoài sự cố gắng và nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận
được sự giúp đỡ tận tình của các Thầy/cô giáo, các đồng nghiệp, các em học sinh và người
thân. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
- TS. Trang Thị Lân đã cho tôi những góp ý chuyên môn vô cùng quý báu, cũng như
đã quan tâm và động viên tôi trước những khó khăn khi thực hiện đề tài.
- PGS.TS. Trịnh Văn Biều đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong suốt thời gian học tập và
nghiên cứu.
- Tất cả các Thầy/cô đã giảng dạy tôi trong quá trình học tập, cung cấp kiến thức và
tư liệu để tôi có thể hoàn thành luận văn.
- Các anh chị đồng nghiệp đã hỗ trợ tôi về chuyên môn trong quá trình giảng dạy.
- Giáo viên và học sinh các trường thực nghiệm đã hợp tác và hỗ trợ cho tôi.
- Các anh chị lớp Cao học khóa 21 đã động viên tinh thần và chia sẻ nhiều kinh
nghiệm hữu ích.
Cuối cùng,, tôi muốn gửi đến gia đình lời yêu thương vì cha mẹ và các anh chị đã luôn cho
tôi chỗ dựa vững chắc, tạo mọi điều kiện tốt nhất để giúp tôi hoàn thành luận văn này.
Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2012
Trần Thị Ngọc Khánh
4
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. 3
MỤC LỤC ........................................................................................................ 4
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................ 7
DANH MỤC CÁC BẢNG .............................................................................. 8
DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................. 10
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 11
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ............ 14
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ............................................................................14
1.2. Câu hỏi trong dạy học ........................................................................................16
1.2.1. Câu hỏi .....................................................................................................16
1.2.2. Câu hỏi dạy học .......................................................................................16
1.2.3. Phân loại câu hỏi ......................................................................................17
1.2.4. Câu hỏi hiệu quả cao–highly effective questioning.................................26
1.2.5. Bộ câu hỏi khung định hướng bài học .....................................................31
1.3. Việc sử dụng câu hỏi trong dạy học ...................................................................33
1.3.1. Vai trò của việc sử dụng câu hỏi trong dạy học ......................................33
1.3.2. Yêu cầu đối với câu hỏi dạy học..............................................................35
1.3.3. Các hình thức sử dụng câu hỏi .................................................................40
1.3.4. Một số kĩ thuật khi sử dụng câu hỏi ........................................................42
1.3.5. Một số kinh nghiệm giúp việc sử dụng câu hỏi hiệu quả ........................47
1.4. Thực trạng sử dụng câu hỏi trong dạy học Hóa học ở trường THPT ................50
1.4.1. Mục đích điều tra .....................................................................................50
5
1.4.2. Đối tượng điều tra ....................................................................................50
1.4.3. Kết quả điều tra ........................................................................................52
CHƯƠNG 2. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG CÂU HỎI TRONG
DẠY HỌC HÓA HỌC LỚP 10 Ở TRƯỜNG THPT ................................ 60
2.1. Tổng quan về chương trình Hóa học lớp 10 THPT ...........................................60
2.1.1. Mục tiêu ...................................................................................................60
2.1.2. Cấu trúc và nội dung chương trình Hóa học lớp 10 THPT .....................61
2.1.3. Phân phối chương trình Hóa học lớp 10 THPT .......................................63
2.1.4. Tổng quan một số chương mục chương trình Hóa học lớp 10 THPT .....64
2.2. Những định hướng thiết kế hệ thống câu hỏi trong dạy học Hóa học lớp 10
THPT
.....................................................................................................................69
2.2.1. Những yêu cầu đối với hệ thống câu hỏi .................................................69
2.2.1. Quy trình thiết kế hệ thống câu hỏi .........................................................74
2.2.3. Quy trình sử dụng câu hỏi trong hoạt động dạy học ...............................76
2.3. Hệ thống câu hỏi dùng trong dạy học Hóa học lớp 10 ban cơ bản ....................80
2.3.1. Hệ thống câu hỏi chương 1. Nguyên tử ...................................................80
2.3.2. Hệ thống câu hỏi chương 2. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học và
Định luật tuần hoàn ............................................................................................88
2.3.3. Hệ thống câu hỏi chương 5. Nhóm halogen ...........................................96
2.4. Một số giáo án có sử dụng hệ thống câu hỏi đã thiết kế ..................................111
2.4.1. Giáo án bài 4. Cấu tạo vỏ nguyên tử .....................................................111
2.4.2. Giáo án bài 7. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học ..........................115
BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC .......................... 118