Luận văn Thạc sĩ Giáo dục học: Một số biện pháp nâng cao chất lượng việc ôn tập tổng kết môn Hóa học lớp 10 chương trình nâng cao ở trường trung học phổ thông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ MINH THANH MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VIỆC ÔN TẬP TỔNG KẾT MÔN HÓA HỌC LỚP 10 CHƯƠNG TRÌNH NÂNG CAO Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học môn Hóa học Mã số : 60.14.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS Đặng Thị Oanh Thành phố Hồ Chí Minh – 2011 LỜI CÁM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn thạc sỹ, tôi có cơ hội để tổng hợp và củng cố lại những kiến thức đã được học cũng như đúc kết lại một số kinh nghiệm tôi đã có trong quá trình giảng dạy. Để hoàn thành luận văn, bên cạnh sự cố gắng và nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô, đồng nghiệp, bạn bè, các học sinh và của người thân. Nhân đây, tôi xin gửi lời cám ơn chân thành và sâu sắc đến: - PGS.TS. Đặng Thị Oanh, cô đã cho tôi những góp ý chuyên môn vô cùng quí báu cũng như luôn động viên tôi trước những khó khăn khi thực hiện đề tài. - TS.Trang Thị Lân, cô đã giúp tôi có những định hướng rõ ràng, tận tình hướng dẫn, hỗ trợ khi tôi gặp trở ngại trong quá trình thực hiện đề tài. - PGS.TS. Trịnh Văn Biều, thầy đã động viên và giúp đỡ tôi rất nhiều trong việc tìm kiếm tài liệu tham khảo giúp tôi có thể hoàn thành luận văn. - Đồng nghiệp và bạn bè đã hỗ trợ tôi về chuyên môn, góp ý cho tôi khi tiến hành giảng dạy và cả khi tôi gặp khó khăn về thời gian trong quá trình vừa đi dạy vừa đi học. - Giáo viên và học sinh các trường THPT Võ Thị Sáu, THPT Gia Định, THPT Nguyễn Thượng Hiền, THPT Nguyễn Công Trứ đã giúp đỡ và tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn thành tốt phần thực nghiệm sư phạm. - Xin gửi đến ba mẹ tôi lòng biết ơn và kính trọng sâu sắc, những người luôn ở bên động viên, khuyến khích, giúp tôi có đủ nghị lực vượt qua những khó khăn trong suốt quá trình làm luận văn của mình. Dù đã cố gắng hết sức, nhưng với thời gian và khả năng còn hạn chế, luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi mong nhận được sự góp ý từ quý thầy cô, đồng nghiệp và bạn bè. Một lần nữa, xin gửi đến tất cả mọi người lòng biết ơn chân thành và sâu sắc. Nguyễn Thị Minh Thanh 1 MỤC LỤC T1 ỜI CÁM ƠN1T ...............................................................................................0 1T ỤC LỤC ....................................................................................................1 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮTT1 ..........................................................5 1 Ở ĐẦU.......................................................................................................6 1 . Lý do chọn đề tàiT1 ......................................................................................................6 1T . Mục đích nghiên cứu.................................................................................................7 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứuT1 ...........................................................................7 T1 . Nhiệm vụ của đề tài..................................................................................................7 5. Phạm vi đề tài nghiên cứu.........................................................................................8 6. Giả thuyết khoa họcT1 ..................................................................................................8 7. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................................9 T HƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀIT1...........10 1.1.Tổng quan vấn đề nghiên cứu................................................................................10 1T .2.Cơ sở lý luận về phương pháp dạy học1T ..................................................................11 T .2.1.Khái niệm phương pháp dạy học [4]..............................................................11 1 .2.2.Sự cần thiết phải đổi mới phương pháp dạy học [31], [32].............................11 1.2.3. Xu hướng đổi mới phương pháp dạy học [31], [32].......................................15 1T .2.4.Phương pháp dạy học tích cực [14], [40]........................................................15 T .2.4.1. Khái niệm phương pháp dạy học tích cựcT1 ..............................................15 1T .2.4.2. Đặc điểm của phương pháp dạy học tích cực1T .........................................16 1 .2.5. Một số phương pháp dạy học tích cực phù hợp với việc ôn tập, hoàn thiện kiến thức và kỹ năng môn hóa học.................................................................................16 T1 .2.5.1. Phương pháp graph dạy họcT1 ..................................................................16 2 1.2.5.2. Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan.........................................19 1.2.5.3. Phương pháp sử dụng bài tập hóa học [38], [39], [42], [43]...................20 1.2.5.4. Dạy học nêu vấn đề1T ...............................................................................22 T1 .2.5.5. Phương pháp đàm thoại.........................................................................24 1 .2.5.6. Phương pháp hoạt động nhóm...............................................................24 1.2.5.7. Phương pháp đóng vai...........................................................................26 1.2.5.8. Phương pháp động nãoT1 ..........................................................................27 1.2.5.9. Phương pháp sử dụng sách giáo khoa, tài liệu học tập ...........................27 1.2.5.10. Phương pháp algorit [14], [16] ............................................................28 T1 .3.Cơ sở lý thuyết về bài lên lớp [5], [14], [31], [32]T1 .................................................29 1 .3.1.Khái niệm bài lên lớ .....................................................................................29 T .3.2.Các kiểu bài lên lớpT1 .......................................................................................29 1 .3.3.Bài lên lớp hoàn thiện kiến thức và kỹ năn 1T ...................................................30 T .3.3.1.Khái niệm hoàn thiện kiến thức [32].......................................................30 1.3.3.2.Đặc điểm của việc hoàn thiện kiến thức và kỹ năng1T ................................31 1T .3.3.3.Cấu trúc bài lên lớp hoàn thiện kiến thứcT1 ................................................32 1T .3.3.4.Phân loại bài lên lớp hoàn thiện kiến thức và kỹ năng............................32 T1 .4.Thực trạng tiến hành bài lên lớp hoàn thiện kiến thức và kỹ năng môn hóa học lớp 10 ở một số trường THPTT1 ...........................................................................................33 1.4.1.Mục đích điều traT1 ...........................................................................................33 T1 .4.2.Đối tượng, phương pháp điều traT1 ...................................................................33 1.4.3.Kết quả điều tra.............................................................................................33 T HƯƠNG 2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VIỆC ÔN TẬP TỔNG KẾT MÔN HÓA HỌC LỚP 10 CHƯƠNG TRÌNH NÂNG CAO Ở TRƯỜNG THPT1T ..............................................................41 3 1 .1. Nghiên cứu nội dung chương 5, 6, 7 trong SGK hóa học lớp 10 chương trình nâng cao1T ..............................................................................................................................41 1T .1.1. Vị trí và vai trò1T .............................................................................................41 2.1.2. Mục tiêu cơ bảnT1 ............................................................................................41 2.1.3. Cấu trúc và nội dung1T .....................................................................................43 2.2. Các biện pháp nâng cao chất lượng việc ôn tập tổng kết.......................................44 2.2.1. Biện pháp 1: Sử dụng graph để hệ thống hoá kiến thức chươn1T ......................44 2.1.2. Biện pháp 2: Sử dụng thí nghiệm hóa học.....................................................47 2.1.3. Biện pháp 3: Sử dụng các đồ dùng dạy học trực quan, các phương tiện kỹ thuật 1T ...............................................................................................................................49 T .1.4. Biện pháp 4: Sử dụng bài tập hóa học1T ...........................................................51 1T .1.5. Biện pháp 5: Sử dụng phương pháp algorit dạy học1T ......................................53 T1 .1.6. Biện pháp 6: Sử dụng phương pháp dạy học cộng tác trong nhóm nhỏT1 ..........57 1 .1.7. Biện pháp 7: Tổ chức trò chơi “Đố vui hóa học”1T ...........................................58 T1 .3. Các nguyên tắc và qui trình thiết kế bài lên lớp hoàn thiện kiến thức và kỹ năngT1 ..59 T1 .3.1. Các nguyên tắc thiết kế bài lên lớp hoàn thiện kiến thức và kỹ năng............59 2.3.2. Qui trình thiết kế bài lên lớp hoàn thiện kiến thức và kỹ năng1T .......................60 T1 .4. Thiết kế các bài lên lớp hoàn thiện kiến thức và kỹ năng có sử dụng các biện pháp đã đề xuấtT1 ...................................................................................................................60 1T .4.1. Bài lên lớp tiết 52 (Bài 33) – Luyện tập về clo và các hợp chất của clo.........60 T1 .4.2. Bài lên lớp tiết 59, 60 (Bài 37) – Luyện tập chương 5..................................69 T1 .4.3. Bài lên lớp tiết 65 – Luyện tập oxi – ozôn – hidro peoxit1T .............................79 2.4.4. Bài lên lớp tiết 74, 75 (Bài 46) – Luyện tập chương 6...................................85 ... - tailieumienphi.vn