Xem mẫu
- Luận văn
Một số ý kiến về tăng thu,
tiết kiệm chi phí nhằm nâng
cao hiệu quả kinh doanh tại
NHĐT&PT Hà Tây
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Môc lôc
Lêi më ®Çu: .................................................................................................. 4
1. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi ....................................................................... 4
2. Môc ®Ých nghiªn cøu ........................................................................ 5
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ..................................................... 5
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu................................................................... 5
5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi ............................................................................. 5
Ch¬ng I :
Ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ
thÞ trêng vµ c¬ chÕ tµi chÝnh cña ng©n hµng th¬ng m¹i ......................... 5
I - Ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng m¹i trong nÒn kinh
tÕ thÞ trêng .................................................................................................. 6
1- Sù ra ®êi , ®Æc trng cña ng©n hµng th¬ng m¹i ................................ 6
2- VÞ trÝ vai trß cña ng©n hµng th¬ng m¹i ............................................. 6
3- Kh¸i qu¸t c¸c nghiÖp vô cña ng©n hµng th¬ng m¹i ......................... 10
3.1.C¸c nghiÖp vô tµi s¶n nî(nghiÖp vô nguån vèn) .............................. 10
3.1.1.Nguån vèn huy ®éng.................................................................... 10
3.1.2.Vèn ®i vay ................................................................................... 13
3.1.3.Vèn tù cã cña ng©n hµng th¬ng m¹i. .......................................... 13
3.2.C¸c nghiÖp vô tµi s¶n cã (sö dông vèn) ........................................... 14
3.2.1.NghiÖp vô ng©n quü ..................................................................... 14
3.2.2.NghiÖp vô tÝn dông ...................................................................... 14
3.2.3.NghiÖp vô tµi chÝnh...................................................................... 16
3.3. NghiÖp vô trung gian .................................................................... 16
II - C¬ chÕ tµi chÝnh cña ng©n hµng th¬ng m¹i : ................................... 17
1- Kh¸i qu¸t vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh cña ng©n hµng th¬ng m¹i . .............. 17
1.1.Vèn nhµ Nícvµ trach nhiÖm b¶o toµn ........................................... 18
1.1.1.Vèn nhµ níc .............................................................................. 18
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1.1.2.Tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vµph¸t triÓn vèn cña ng©n hµng quèc doanh. . 18
1.2. C¸c kho¶n thu nhËp - chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña NHTM........ 19
1.2.1.C¸c kho¶n thu nhËp cña NHTM....................................................... 19
1.2.2.C¸c kho¶n chi phÝ cña NHTM.......................................................... 20
1.2.3. KÕt qu¶ kinh doanh cña NHTM ...................................................... 21
2- C¬ chÕ tµi chÝnh cña ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
ViÖt Nam ............................................................................................ 25
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ §T&PTViÖt Nam. ..................................................... 25
2.2. Néi dung c¬ chÕ tµi chÝnh cña §T&PT ViÖt Nam. ......................... 25
Ch¬ng II :
Thùc tr¹ng kÕ to¸n thu nhËp - chi phÝ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh cña Ng©n Hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ T©y................................ 27
I- §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héivµ ¶nh hëng ®Õn kªt qu¶ kinh doanh cña
NH§T&PT Hµ T©y .................................................................................... 27
1.§Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi..................................................................... 27
2.Sù ra ®êi vµ c¬ cÊu tæ chøc cña bé m¸y NH§T&PT Hµ T©y .............. 28
2.1.Sù ra ®êi cña NH§T&PT Hµ T©y.................................................... 28
2.2.C¬ cÊu ho¹t ®éng cña bé m¸y NH§T&PT Hµ T©y.......................... 30
3. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh cña NH§T&PT Hµ T©y............... 30
3.1. C«ng t¸c huy ®éng vèn .................................................................. 30
3.2.C«ng t¸c ®Çu t vµ sö dông vèn ..................................................... 31
3.3.VÒ dÞch vô ng©n quÜ........................................................................ 39
3.4.Mét sè c«ng t¸c kh¸c ...................................................................... 39
II.Thùc tr¹ng thu nhËp - chi phÝ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña
NH§T&PT Hµ T©y .................................................................................... 40
1. Thùc tr¹ng thu nhËp cña NH§T&PT Hµ T©y .................................... 40
2. Thùc tr¹ng chi phÝ ccña NH§T&PT Hµ T©y .................................... 45
3. KÕt qu¶ kinh doanh cña NH§T&PT Hµ T©y. ................................... 48
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m t¨ng thu nhËp, tiÕt
kiÖm chi phÝ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ t¹i NH§T&PT Hµ T©y.......... 53
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
I. Môc tiªu phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2002............................................ 53
1. VÒ nguån vèn huy ®éng................................................................... 53
2. VÒ ho¹t ®éng tÝn dông ..................................................................... 53
II. Nh÷ng gi¶i ph¸p ng»m t¨ng thu nhËp, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ ®¶m b¶o
kÕt qu¶ kinh doanh cã l·i. .......................................................................... 54
1. C¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng thu nhËp ................................................... 54
1.1. §a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô vµ më thªm c¸c nghiÖp vô
míi. ............................................................................................ 54
1.2. Më réng ho¹t ®éng tÝn dông,n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c kho¶n cho vay
................................................................................................... 56
1.3. T¨ng cêng chÊt lîng c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ng©n hµng. 59
1.4. Thùc hiÖn c¬ chÕ kho¸n tµi chÝnh toµn diÖn. ............................... 60
2. C¸c gi¶i ph¸p gi¶m chi phÝ .............................................................. 61
1.1 CÇn ph¶i tÝnh to¸n gi¸ c¶ huy ®éngvèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanhvµ tiÕt kiÖm chi phÝ . ........................... 61
1.2 TiÕt kiÖm chi phÝ qu¶n lý . .......................................................... 63
1.3 TiÕt kiÖm chi phÝ kh¸c ............................................................... 63
III. Mét sè kiÕn nghÞ ................................................................................ 64
1. §èi víi nhµ níc .............................................................................. 64
2. §èi víi Ng©n hµng Nhµ Níc ........................................................... 65
3. §èi víi §T&PT ViÖt Nam ................................................................. 66
4. §èi víi NH§T&PT Hµ T©y ............................................................... 68
KÕt luËn ....................................................................................71
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi më ®Çu
1. Sù cÇn thiÕt:
§Êt níc ta ®ang chuyÓn m×nh hoµ nhËp cïng víi sù ph¸t triÓn cña khu
vùc vµ thÕ giíi. ViÖt nam víi nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã ®ang ®îc khai th¸c
mét c¸ch kÞp thêi vµ hiÖu qu¶ nhÊt ®· vµ ®ang hoµn thµnh nhiªm vô c«ng
nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ x©y dùng ®Êt níc. Trªn con ®êng ®ã cã sù gãp
mÆt ®¸ng kÓ cña hÖ thèng tµi chÝnh - tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng ng©n hµng
trong ®ã phÇn lín lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
HÖ thèng c¸c NHTM lµ hÖ thèng b«i tr¬n cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Cã
chøc n¨ng thu hót vµ tËp trung nguån vèn nhá lÎ, kh«ng k× h¹n thµnh nguån
vèn lín, cã k× h¹n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®Çu tu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Trong
nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i viÖc thu hót nguån vèn nµy cã thÓ ®îc thùc hiÖn th«ng
qua hai kªnh ®ã lµ th«ng qua c¸c NHTM vµ th«ng qua thÞ trêng tµi chÝnh. ë
ViÖt Nam, thÞ trêng tµi chÝnh cßn s¬ khai vµ cha ®¸p øng ®îc vai trß cña
nã. Do vËy, sø m¹ng nµy l¹i ®Æt lªn vai c¸c NHTM. §iÒu nµy gióp ta x¸c ®Þnh
®îc vai trß to lín cña NHTM ®èi víi sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.
TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ ®Òu ®Æt lîi nhuËn lªn lµ môc
tiªu hµng ®Çu vµ lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña c¸c doanh nghiÖp. Kh¸c víi c¸c
doanh nghiÖp kh¸c lµ cã thÓ tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh ra kÕt qu¶ cña
tõng th¬ng vô th× NHTM x¸c ®Þnh trªn c¬ së lÊy tæng thu nhËp cña toµn hÖ
thèng – tæng chi phÝ cña toµn bé hÖ thèng vµo cuèi n¨m tµi chÝnh. Bëi vËy,
viÖc t¨ng thu nhËp vµ gi¶m hîp lý c¸c chi phÝ trªn c¬ së c¹nh tranh gi÷a c¸c
NHTM trong vµ ngoµi níc; c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc phi
ng©n hµng lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt vµ lu«n lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng suy nghÜ trªn, qua thêi gian thùc tËp, t×m hiÓu thùc
tÕ t¹i ng©n hµng vµ nh÷ng kiÕn thøc lý luËn mµ em ®· ®îc thÇy c« trang bÞ,
®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o, Th¹c sÜ Lª V¨n LuyÖn cïng c¸c thÇy
c« gi¸o d¹y bé m«n vµ c¸c anh chÞ trong NH§T&PT Hµ T©y, em m¹nh d¹n
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
chän ®Ò tµi “Mét sè ý kiÕn vÒ t¨ng thu, tiÕt kiÖm chi phÝ nh»m n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh doanh t¹i NH§T&PT Hµ T©y’’ lµm ®Ò tµi viÕt chuyªn ®Ò thùc
tËp. Qua ®©y em xin ®a ra mét vµi suy nghÜ cña b¶n th©n c¸ nh©n em nh»m
gãp mét phÇn bÐ nhá trong sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ng©n hµng.
Tuy nhiªn víi thêi lîng thùc tËp vµ kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, chuyªn ®Ò
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. V× vËy em kÝnh mong sù chØ b¶o,
híng dÉn vµ gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa, ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o,
Th¹c sÜ Lª V¨n LuyÖn còng nh ban l·nh ®¹o NH§T&PT Hµ T©y cïng c¸c
anh chÞ trong ng©n hµng nhÊt lµ c¸c anh chÞ lµm viÖc t¹i phßng kÕ to¸n vµ
phßng nguån vèn cña NH§T&PT Hµ T©y ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em hoµn
thµnh tèt chuyªn ®Ò. Em xin xh©n thµnh mong ®îi ý kiÕn bæ khuyÕt cña ThÇy
c« vµ c¸c anh chÞ.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu:
Nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng vµ cô thÓ vÒ qu¶n lý thu nhËp chi
phÝ.Tõ ®ã rót ra nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ tån t¹i vµ t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn
thiÖn nã.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu:
- §èi tîng nghiªn cøu : c¸c kho¶n thu nhËp chi phÝ-nhòng yÕu tè cÊu
thµnh lîi nhuËn.
- Ph¹m vi nghiªn cøu : §Ò tµi tËp trung kh¶o cøu thùc tr¹ng kÕ to¸n thu
nhËp – chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña NH§T&PT Hµ T©y nh÷ng n¨m
1999, 2000, 2001vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2002.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
Sö dông ph¬ng ph¸p so s¸nh ph©n tÝch, ph©n tæ th«ng kª, tæng hîp
nh»m nªu ra ®îc nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan ¶nh hëng tíi thu
nhËp chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng.
5.KÕt cÊu cña ®Ò tµi:
Ngoµi phÇn lêi më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, bµi viÕt cña em ®îc chia lµm
3 ch¬ng :
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng I:
Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng
m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng – c¬ chÕ tµi chÝnh cña ng©n hµng th¬ng m¹i
quèc doanh.
Ch¬ng II:
Thùc tr¹ng kÕ to¸n thu nhËp - chi phÝ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
cña NH§T&PT Hµ T©y
Ch¬ng III:
Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m t¨ng thu nhËp, tiÕt kiÖm chi phÝ gãp
phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ t¹i NH§T&PT Hµ T©y
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng I
Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ Ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n
hµng th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ c¬ chÕ
tµi chÝnh cña ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh
I- Ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng
m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
1-Sù ra ®êi cña ng©n hµng th¬ng m¹i:
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ tæ chøc kinh tÕ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh
doanh tiÒn tÖ nhiÖm vô chñ yÕu lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng lµ c¸c tæ chøc
kinh tÕ, d©n c víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông vèn huy ®éng ®Ó cho vay
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung.
Ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong mét qu¸
tr×nh l©u dµi, tr¶i qua nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cña x· héi loµi ngêi.
MÇm mèng cña ng©n hµng ®îc xuÊt ph¸t tõ khi cã s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng
ho¸. Thêi kú nµy mçi quèc gia, thËm chÝ mçi ®Þa ph¬ng sö dông mét lo¹i
tiÒn riªng. Khi s¶n xuÊt, trao ®æi hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn th× viÖc sö
dông nhiÒu lo¹i tiÒn ®Ó trao ®æi hµng hãa sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n, do ®ã cã
nhiÒu th¬ng nh©n ®· ®øng ra kinh doanh tiÒn tÖ t¹o thµnh mét tæ chøc
chuyªn nghÒ kinh doanh tiÒn tÖ. NghiÖp vô lóc ®Çu cña hä chØ lµ ®æi ®ång tiÒn
vïng nµy lÊy ®ång tiÒn vïng kia vµ ngîc l¹i. Trong sè ®ã cã mét sè ngêi
lµm nghÒ kim hoµn v× hä cã ph¬ng tiÖn lu gi÷ an toµn c¸c lo¹i kim lo¹i quý,
c¸c lo¹i tiÒn ®óc, tiÒn nÐn bëi vËy c¸c th¬ng gia thêng göi tiÒn vµo ®©y ®Ó
®¶m b¶o an toµn. §©y lµ h×nh thøc tiÒn göi ®Çu tiªn, lóc ®Çu tiÒn göi kh«ng
thay ®æi, nghÜa lµ göi vµo ®ång tiÒn nµo lÊy ra ®ång tiÕn ®ã. Ngêi göi tiÒn
ph¶i tr¶ lÖ phÝ cho ngêi gi÷ tiÒn, khi c¸c th¬ng gia göi tiÒn hä ®îc ngêi
nhËn tiÒn cÊp cho giÊy biªn nhËn. GiÊy biªn nhËn ®ã cã thÓ dïng ®Ó thanh
to¸n thuËn tiÖn h¬n tiÒn ®óc vµ tiÒn nÐn. §©y lµ h×nh thøc ng©n phiÕu ®Çu tiªn,
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
vµ thùc tÕ hä ®· dïng nh÷ng ng©n phiÕu nµy ®Ó thanh to¸n. Do ®ã tiÒn ®óc rÊt
Ýt ®îc rót ra, nã ®· trë thµnh kho¶n tiÒn nhµn rçi, nªn nh÷ng ngêi b¶o qu¶n
tiÒn tÖ dïng nã cho vay ®Ó kiÕm lêi .
Do sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ lµ sù ph¸t triÓn cña
ngµnh th¬ng nghiÖp ®· thóc ®Èy nghÒ kinh doanh tiÒn tÖ ph¸t triÓn vµ më
réng nghiÖp vô kinh doanh cña m×nh hä ®· huy ®éng vèn b»ng c¸ch tr¶ l·i cho
ngêi göi tiÒn. Bªn c¹nh ®ã hä cßn cã lµm c¸c nghiÖp vô kh¸c nh thanh
to¸n, vËn chuyÓn tiÒn ... TÊt c¶ nh÷ng nghiÖp vô ®ã ®· trë thµnh nghiÖp vô
chuyªn m«n cña hä.
Trong bèi c¶nh nhiÒu ng©n hµng ph¸t hµnh nhiÒu lo¹i giÊy b¹c kh¸c
nhau ®· g©y c¶n trë cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, v× vËy Nhµ níc ta ®· can
thiÖp vµo ho¹t ®éng ng©n hµng b»ng c¸ch ban hµnh c¸c ®¹o luËt ®Ó h¹n chÕ sè
lîng ng©n hµng ®îc phÐp ph¸t hµnh. Tõ ®ã ng©n hµng ®îc chia ra lµm
ng©n hµng 2 cÊp :
+ Ng©n hµng trung ¬ng ( Ng©n hµng ph¸t hµnh )
+ Ng©n hµng trung gian trong ®ã chñ yÕu lµ ng©n hµng th¬ng m¹i .
VËy ng©n hµng th¬ng m¹i ®óng b¶n chÊt cña nã ®îc h×nh thµnh .
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ ng©n hµng kinh doanh tiÒn tÖ, trong ®ã chñ
yÕu lµ tiÒn göi ng¾n h¹n, cho vay ng¾n h¹n lµ chÝnh. Ngoµi ra ng©n hµng
th¬ng m¹i cßn lµ trung gian thanh to¸n cho c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n
trong x· héi. Do ®ã ng©n hµng th¬ng m¹i cã kh¶ n¨ng t¹o tiÒn .
2- VÞ trÝ , vai trß cña ng©n hµng th¬ng m¹i
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét ph¸p nh©n thùc tÕ lµ mét doanh nghiÖp
kinh doanh hµng ho¸ ®Æc biÖt víi ho¹t ®éng chñ yÕu lµ ®i vay ®Ó cho vay víi
ph¬ng ch©m kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o an toµn, hiÖu qu¶ vµ tù chÞu tr¸ch
nhiÖm, mét thùc thÓ kinh doanh víi t c¸ch lµ ng©n hµng kinh doanh nªn ng©n
hµng th¬ng m¹i tæ chøc kinh doanh ®éc lËp vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶
kinh doanh cña m×nh.
Ng©n hµng th¬ng m¹i nhËn tiÒn göi, cÊp tÝn dông cho nÒn kinh tÕ vµ
lµm dÞch vô ng©n hµng. Mäi ho¹t ®éng vÒ nguån vèn, sö dông vèn, kÕt qu¶
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
kinh doanh ®îc ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c trªn c¸c tµi kho¶n, sæ
s¸ch thÝch hîp cña kÕ to¸n ng©n hµng .
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ, trong ®ã chñ
yÕu lµ huy ®éng díi h×nh thøc tiÒn göi ®Ó cho vay th«ng qua ho¹t ®éng cña
m×nh. Ng©n hµng th¬ng m¹i ®· biÕn tiÒn thµnh vèn vµ tõ vèn ®ã t¹o ra lîi
nhuËn th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông .
Trong ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ th× tiÒn tÖ võa lµ ph¬ng tiÖn võa lµ
môc ®Ých kinh doanh khi ng©n hµng thùc hiÖn kinh doanh t¹o ra lîi nhuËn ®ßi
hái ph¶i t×m ®Çu ra tríc, sau ®ã ®Þnh ra viÖc huy ®éng vèn ®Çu vµo. Trong
qu¶n trÞ vµ ®iÒu hµnh kinh doanh tiÒn tÖ ng©n hµng ph¶i chó ý ®¶m b¶o kh¶
n¨ng chi tr¶, ®Æc biÖt lµ viÖc gi¶i ng©n cho c¸c kho¶n vay, c¸c dù ¸n ®Çu t,
ph¶i t×m ®îc nguån vèn ®Çu vµo cã chi phÝ thÊp, ph¶i cã chÝnh s¸ch ®èi víi
kh¸ch hµng, ®Ó thiÕt lËp ®îc quan hÖ th©n tÝn víi kh¸ch hµng, nhÊt lµ kh¸ch
hµng ho¹t ®éng lín cã quan hÖ thêng xuyªn bëi v× ho¹t ®éng cña ng©n hµng
®Òu b¾t ®Çu tõ kh¸ch hµng, kh¸ch hµng lµ ngêi b¹n ®ång hµnh cña ng©n hµng
hiÖu qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng phô thuéc vµo hiÖu qu¶ kinh doanh cña
kh¸chh hµng .
Trong kinh doanh ng©n hµng ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng
vèn ®Ó thu hót ®îc mäi nguån vèn nhµn rçi trong x· héi vµo ng©n hµng, t¹o
nªn nguån vèn cña ng©n hµng ®Ó ®Çu t cho nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng ph¶i c¶i
tiÕn liªn tôc, ®¶m b¶o thanh to¸n nhanh chãng thuËn tiÖn, an toµn tµi s¶n cho
kh¸ch hµng. Ngoµi ra cÇn cã mét sè biÖn ph¸p t©m lý kh¸ch hµng ... ph¶i lu«n
lu«n ®¶m b¶o t¹o ra lîi nhuËn ®¹t tû lÖ tèi u.
Muèn cã lîi nhuËn tèi u th× viÖc t¹o thu nhËp, gi¸ thµnh vÒ vèn thÊp (
chi phÝ ®Çu vµo thÊp ) ®Ó t¹o ra chªnh lÖch gi÷a thu nhËp vµ chi phÝ cao, cßn
ph¶i ph©n bæ hîp lý tµi s¶n cã sinh lêi, gi¶m thÊp tû lÖ rñi ro.
Trong qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vèn cña nÒn kinh tÕ, gi÷a c¸c doanh nghiÖp,
®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n trong x· héi lu«n x¶y ra hiÖn tîng thõa
thiÕu vèn t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nµo ®ã. HiÖn tîng x¶y ra ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ kh«ng trïng nhau. §Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy th×
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ®· ®øng ra huy ®éng vèn tøc lµ tËp trung mäi
kho¶n tiÒn nhµn rçi t¹m thêi cha sö dông ®Õn cña c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ
®Õ t¹o nªn quü cho vay. Trªn c¬ së ®ã cung cÊp cho c¸c chñ thÓ cÇn vèn.
Nh vËy ng©n hµng th¬ng m¹i ®ãng vai trß lµ mét tæ chøc m«i giíi,
võa lµ ngêi ®i vay võa lµ ngêi cho vay. Nãi c¸ch kh¸c ng©n hµng th¬ng
m¹i “§i vay ®Ó cho vay”.
Víi chøc n¨ng lµ trung gian tÝn dông “ §i vay ®Ó cho vay” ng©n hµng
th¬ng m¹i ®ãng vai trß rÊt to lín trong viÖc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn v×:
Ng©n hµng th¬ng m¹i ®· ®¸p øng ®îc nh÷ng nh cÇu vèn ng¾n h¹n cÇn thiÕt
ph¶i bæ xung cho kh¸ch hµng ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra liªn
tôc. MÆt kh¸c ng©n hµng cßn ®¸p øng nhu cÇu vèn cè ®Þnh cho c¸c nhµ doanh
nghiÖp, tõ ®ã lµm t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, h¬n
n÷a ng©n hµng th¬ng m¹i cßn cho vay ®èi víi ng©n s¸ch trong nh÷ng thêi kú
t¹m thêi thiÕu hôt ng©n s¸ch, nh»m ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, phóc lîi. C¸c dÞch
vô thanh to¸n qua ng©n hµng lµ t¨ng tèc ®é thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ, khèi
lîng vèn lu©n chuyÓn nhiÒu h¬n gãp phÇn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ lu th«ng
hµng ho¸.
H¬n n÷a thanh to¸n qua c¸c ng©n hµng cßn lµm gi¶m khèi lîng tiÒn
mÆt trong lu th«ng. Tõ ®ã ng©n hµng th¬ng m¹i trë thµnh mét c«ng cô h÷u
hiÖu ®Ó thùc hiÖn môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Ngoµi ra ng©n hµng th¬ng
m¹i cßn cã kh¶ n¨ng më réng tiÒn göi lªn nhiÒu lÇn tøc lµ chøc n¨ng t¹o tiÒn
cña ng©n hµng th¬ng m¹i. Hay nãi mét c¸ch kh¸c tõ mét kho¶n tiÒn göi ban
®Çu vµo mét ng©n hµng th¬ng m¹i nµo ®ã th«ng qua viÖc cho vay, hÖ thèng
ng©n hµng th¬ng m¹i ®· më réng kho¶n tiÒn göi ®ã lªn nhiÒu lÇn, thùc chÊt
chøc n¨ng nµy ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së cña qu¸ tr×nh liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a
ho¹t ®éng tÝn dông víi ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña hÖ
thèng ng©n hµng th¬ng m¹i. Ho¹t ®éng tÝn dông n¨ng ®éng lµ ®iÒu kiÖn cÇn
thiÕt cho ho¹t ®éng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ víi tèc ®é nhanh, v÷ng ch¾c. NÕu tÝn
dông ng©n hµng kh«ng t¹o ®îc tiÒn tÖ, t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× cã thÕ x¶y ra trêng hîp s¶n xuÊt kh«ng thùc hiÖn
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
®îc vµ nguån lîi nhuËn tÝch luü sÏ gi¶m sót, h¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp cã
thÕ bÞ ø ®äng vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ngîc l¹i cã nh÷ng thêi ®iÓm l¹i
thiÕu vèn kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh.
3- Kh¸i qu¸t c¸c nghiÖp vô cña ng©n hµng th¬ng m¹i
Ho¹t ®éng kinh doanh cu¶ ng©n hµng th¬ng m¹i cã rÊt nhiÒu nghiÖp
vô kh¸c nhau vµ ngµy cµng ®îc ph¸t triÓn ®a d¹ng, phong phó. Song ®Ó kh¸i
qu¸t ®îc toµn bé ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i ngêi ta quy c¸c
nghiÖp vô kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng m¹i thµnh 3 nghiÖp vô cô thÓ
chñ yÕu sau :
- C¸c nghiÖp vô tµi s¶n nî ( Bªn cã )
- C¸c nghiÖp vô tµi s¶n cã ( Bªn nî )
- C¸c nghiÖp vô trung gian
3.1- C¸c nghiÖp vô tµi s¶n nî ( nghiÖp vô nguån vèn )
NghiÖp vô tµi s¶n nî lµ nghiÖp vô t¹o nguån vèn ho¹t ®éng cña ng©n
hµng th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông. Nguån vèn cña ng©n hµng th¬ng
m¹i lµ nh÷ng gi¸ trÞ do ng©n hµng huy ®éng t¹o lËp ®îc dïng ®Ó cho vay, ®Çu
t vµ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kinh doanh kh¸c .
Nguån vèn lµ c¬ së ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, t¹o nguån
vèn lµ nghiÖp vô ®Çu tiªn cña chøc n¨ng trung t©m tÝn dông cña ng©n hµng
th¬ng m¹i “ §i vay ®Ó cho vay “, häat ®éng cña nghiÖp vô nµy quyÕt ®Þnh
®Õn c¸c nghiÖp vô sö dông vèn vµ c¸c nghiÖp vô kh¸c. Nguån vèn t¹o ra c¸c
tµi s¶n nî cña ng©n hµng bao gåm :
3.1.1 Nguån vèn huy ®éng :
§©y lµ nguån vèn mµ ng©n hµng huy ®éng ®îc tõ c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi
cña c¸c chñ thÓ trong x· héi. Th«ng thêng nguån vèn huy ®éng chiÕm mét tû
träng rÊt lín trong tæng nguån vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i, ®©y lµ nguån vèn
quan träng vµ chñ yÕu ®Ó ®¸p øng mäi nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ.
Nguån vèn huy ®éng bao gåm :
+ TiÒn göi thanh to¸n
+ TiÒn göi kh«ng kú h¹n vµ tiÒn göi cã kú h¹n
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
* TiÒn göi thanh to¸n :
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh c¸c doanh nghiÖp thêng më tµi
kho¶n tiÒn göi thanh to¸n ë ng©n hµng nh»m phôc vô cho qu¸ tr×nh thanh to¸n
qua ng©n hµng ®îc h×nh thµnh nhanh chãng, chÝnh x¸c, thuËn tiÖn, ®¶m b¶o
an toµn mäi kho¶n thanh to¸n chi tr¶. §©y lµ mét kho¶n tiÒn chê trong thanh
to¸n do vËy :
- §èi víi kh¸ch hµng : §©y lµ mét phÇn tµi s¶n mµ hä uû th¸c cho ng©n
hµng ®Ó ng©n hµng b¶o qu¶n vµ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô liªn quan theo yªu
cÇu cña kh¸ch hµng. Sè tiÒn Êy hä cã quyÒn lÊy ra, chi tr¶ cho bÊt kú ai, vµo
bÊt kú lóc nµo mµ hä ®îc sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn
mÆt ®Ó rót tiÒn ra sö dông .
- §èi víi ng©n hµng : §©y lµ kho¶n nî mµ ng©n hµng lu«n lu«n ph¶i
chuÈn bÞ chi tr¶ cho kh¸ch hµng vµo bÊt cø lóc nµo. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ
trong bÊt cø mét ng©n hµng nµo ®ã, do cã sù kh«ng ¨n khíp gi÷a viÖc xuÊt vµ
nhËp tiÒn trªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n lµm cho nhËp lín h¬n xuÊt t¹o nªn
c¸c kho¶n (sè d), bëi vËy ng©n hµng cã thÓ dïng mét phÇn sè d nµy lµm
nguån vèn kinh doanh tuy nhiªn ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong ho¹t ®éng huy
®éng vèn ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i trÝch quü dù tr¶ b¾t buéc theo mét tû lÖ
nhÊt ®Þnh göi vµo Ng©n hµng nhµ níc phÇn cßn l¹i míi sö dông ®Ó cho vay
®èi víi kh¸ch hµng.
* TiÒn göi kh«ng kú h¹n thuÇn tuý :
§©y lµ kho¶n tiÒn göi mµ kh¸ch hµng göi vµo ng©n hµng cã thÓ rót ra
bÊt cø lóc nµo, tiÒn göi díi h×nh thøc nµy lµ do kh¸ch hµng kh«ng cã ®iÒu
kiÖn më tµi kho¶n hoÆc kh«ng muèn më tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n mµ chØ
më tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n nh»m môc ®Ých an toµn tµi s¶n vµ hëng
mét kho¶n l·i nhÊt ®Þnh. §èi víi kho¶n tiÒn nµy ng©n hµng còng ph¶i chi tr¶
bÊt kú lóc nµo vµ ng©n hµng còng chØ ®îc sö dông mét phÇn sè d cña c¸c tµi
kho¶n nµy ®Ó kinh doanh .
* TiÒn göi cã kú h¹n :
12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lµ lo¹i tiÒn göi cã sù tho¶ thuËn vÒ thêi gian gi÷a ngêi göi tiÒn vµ
ng©n hµng. Nã ®îc h×nh thµnh tõ nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi vµ t¹m thêi
cha sö dông ®Õn cña kh¸ch hµng, môc ®Ých tiÒn göi cña kh¸ch hµng lµ ®Ó
®¶m b¶o an toµn vèn, tr¸nh rñi ro, hëng l·i vµ ®Ó dù tr÷. Do tÝnh chÊt cña
nguån vèn nµy lµ cã thêi h¹n quy ®Þnh nªn t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ ngêi göi tiÒn
®îc hëng l·i xuÊt tuú thuéc vµo thêi h¹n vµ tÝnh chÊt cña mçi kho¶n ký
th¸c. VÒ nguyªn t¾c th× thêi h¹n cµng dµi th× l·i suÊt cµng cao. Tr¶ l·i kho¶n
vèn nµy lµ kho¶n chi phÝ chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ cña ng©n hµng
th¬ng m¹i. Khi nhu cÇu tÝn dông cña kh¸ch hµng vît qu¸ tæng sè tiÒn göi
ng©n hµng huy ®éng ®îc th× ng©n hµng huy ®éng thªm vèn b»ng c¸c h×nh
thøc nh ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi, kú phiÕu, tr¸i phiÕu vµ thêi h¹n tuú
thuéc vµo nhu cÇu sö dông vèn.
Møc l·i suÊt cña lo¹i vèn huy ®éng nµy thêng cao h¬n l·i suÊt tiÒn göi
th«ng thêng, viÖc ®Þnh ra l·i suÊt nµy ngoµi viÖc dùa vµo khung l·i suÊt quy
®Þnh, ng©n hµng cßn ph¶i linh ho¹t dùa trªn c¬ së cung cÇu vèn trªn thÞ trêng
nhng vÉn ph¶i ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i.
VÒ nguyªn t¾c tiÒn göi cã kú h¹n chØ ®îc rót ra khi hÕt thêi h¹n tuy
nhiªn ®Ó thùc thi tèt chÝnh s¸ch kh¸ch hµng c¸c tæ chøc tÝn dông cã thÓ gi¶i
quyÕt cho kh¸ch hµng rót tiÒn ra tríc h¹n nhng kh¸ch hµng kh«ng ®îc
hëng l·i suÊt cã kú h¹n mµ ®îc hëng l·i suÊt kh«ng kú h¹n .
3.1.2. Vèn ®i vay :
Khi nhu cÇu tÝn dông cña nÒn kinh tÕ vît qu¸ tæng sè nguån vèn huy
®éng trªn ®Ó ®¶m b¶o cho mäi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ tiÕn hµnh ®Òu ®Æn,
ng©n hµng ®¶m b¶o cung cÊp mäi nhu cÇu vèn cho nÒn kinh tÕ th× ng©n hµng
th¬ng m¹i ngoµi c¸c nguån vèn trªn huy ®éng tõ tiÒn göi d©n c vµ tiÒn göi
cña tæ chøc kinh tÕ, cña c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c hoÆc vay vèn cña ng©n
hµng trung ¬ng hoÆc vay vèn cña Ng©n hµng nhµ níc.
- Vèn cña ng©n hµng TW :
Ng©n hµng TW cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vay vèn trong trêng
hîp ng©n hµng th¬ng m¹i thiÕu vèn t¹m thêi trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
thanh to¸n chi tr¶, h×nh thøc vay chñ yÕu lµ thanh to¸n triÕt khÊu. Ng©n hµng
TW víi t c¸ch lµ ngêi cho vay cuèi cïng ®èi víi ng©n hµng th¬ng m¹i.
Tuy nhiªn viÖc nµy n»m trong khu«n khæ cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
- V ay ë c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c :
ë bÊt kú mäi thêi ®iÓm nµo còng cã nh÷ng ng©n hµng cã nguån vèn
t¹m thêi nhµ rçi t¹i tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña hä ë ng©n hµng nhµ
níc, kho¶n dù tr÷ nµy kh«ng sinh lêi. Bëi vËy hä s½n sµng cho c¸c ng©n hµng
kh¸c vay trong mét thêi gian ng¾n. Qu¸ tr×nh vay vµ cho vay lÉn nhau gi÷a
c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trªn thÞ trêng tiÒn tÖ ®îc diÔn ra kh¸ phæ biÕn
díi nhiÒu h×nh thøc, thêi h¹n cho vay l·i suÊt cho vay thêng rÊt linh ho¹t
nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ cho bÊt kú lóc nµo cña ng©n hµng th¬ng
m¹i.
3.1.3 Vèn tù cã cña ng©n hµng th¬ng m¹i :
Vèn tù cã : Vèn tù cã cña Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ vèn riªng cña ng©n
hµng ®îc h×nh thµnh qua qu¸ tr×nh t¹o lËp ë mét ng©n hµng vµ thuéc së h÷u
cña mét ng©n hµng, nã ®îc h×nh thµnh khi thµnh lËp ng©n hµng vµ kh«ng
ngõng ®îc bæ xung trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng.
Do tÝnh chÊt æn ®Þnh vµ thuéc quyÒn së h÷u cña ng©n hµng, vèn tù cã
®îc sö dông ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, thiÕt bÞ lµm viÖc vµ tham gia lµm
vèn liªn doanh, liªn kÕt, mua cæ phÇn ... vèn tù cã cã vai trß quan träng trong
ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
ViÖc h×nh thµnh trªn c¸c tµi s¶n nî sÏ t¹o nªn c¸c kho¶n chi chñ yÕu vµ
thêng xuyªn cña ng©n hµng ®ã lµ chi tr¶ l·i. Do vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶
ho¹t ®éng cña kinh doanh th× mçi ng©n hµng cÇn cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó qu¶n lý
c¸c tµi s¶n nî mét c¸ch linh ho¹t, kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c kho¶n chi tr¶ l·i vµ
s½n sµng ®¸p øng nhu cÇu vèn tÝn dông cña kh¸ch hµng.
3.2- NghiÖp vô tµi s¶n cã ( sö dông vèn ):
NghiÖp vô tµi s¶n cã lµ nghiÖp vô sö dông vèn ph©n bæ c¸c nguån vèn
vµo c¸c môc ®Ých kinh doanh. Song nghiÖp vô tµi s¶n cã bao gåm :
- NghiÖp vô ng©n quü :
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- NghiÖp vô tÝn dông
- NghiÖp vô tµi chÝnh
3.2.1 NghiÖp vô ng©n quü :
§©y lµ kho¶n tiÒn dù tr÷ ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh
doanh cña mçi ng©n hµng. Môc ®Ých cña viÖc dù tr÷ lµ ph¬ng tiÖn thanh to¸n
®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hÖ thèng ng©n hµng m×nh. §Ó ®¶m b¶o
an toµn cho mäi ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i, ng©n hµng trung ¬ng
yªu cÇu c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i thêng xuyªn duy tån mét phÇn tµi
s¶n díi h×nh thøc quü dù tr÷ bao gåm dù tr÷ tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi t¹i
ng©n hµng TW vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, tiÒn dù tr÷ b¾t buéc trong ®ã mçi
quü dù tr÷ cã mét ý nghÜa kh¸c nhau.
Dù tr÷ tiÒn mÆt t¹i quü vµ tiÒn göi t¹i ng©n hµng TW, tiÒn göi t¹i c¸c tæ
chøc tÝn dông nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n chi tr¶ cña ng©n hµng. ViÖc
dù tr÷ tiÒn mÆt cao hay thÊp phô thuéc vµo quy m« ho¹t ®éng cña ng©n hµng,
phô thuéc vµo tû lÖ thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt trong tæng khèi lîng tiÒn thanh
to¸n vµ phô thuéc vµo c¸c nhu cÇu mang tÝnh thêi vô vÒ tiÒn mÆt.
Dù tr÷ díi h×nh thøc tiÒn göi thanh to¸n t¹i ng©n hµng TW th× møc ®é
dù tr÷ cao hay thÊp phô thuéc vµo nhu cÇu thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng ®Æc
biÖt lµ trong thanh to¸n bï trõ.
§èi víi dù tr÷ b¾t buéc: §©y lµ h×nh thøc dù tr÷ theo quyÕt ®Þnh cña
ng©n hµng TW, lµm c«ng cô chñ yÕu ®Ó ng©n hµng TW ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ, c¸c tµi s¶n dù tr÷ trong nghiÖp vô nµy kh«ng ®em l¹i mét chót lîi
nhuËn nµo cho ng©n hµng song nã ®¸p øng cho c¸c nhu cÇu rót tiÒn tho¶ m·n
c¸c nhu cÇu vay tiÒn, ®ång thêi ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng,
®¶m b¶o uy tÝn cña ng©n hµng .
3.2.2. NghiÖp vô tÝn dông :
§©y lµ nghiÖp vô sinh lêi chñ yÕu cña ng©n hµng th¬ng m¹i, lµ nghiÖp
vô c¬ b¶n ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cho viÖc kinh doanh vµ ph¬ng híng ph¸t
triÓn cña ng©n hµng. NghiÖp vô cho vay thêng chiÕm tû träng rÊt lín trong
tæng sè tµi s¶n cã cña ng©n hµng. Xu híng chung muèn n©ng cao tû träng cña
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
nghiÖp vô nµy v× ho¹t ®éng sinh lêi chñ yÕu cña ng©n hµng th¬ng m¹i nµy lµ
cho vay, tuy nhiªn nghiÖp vô nµy cßn gÆp nhiÒu rñi ro. V× vËy ng©n hµng
th¬ng m¹i ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c qu¶n lý c¸c kho¶n cho vay nh sau:
- Sµng läc vµ gi¸m s¸t kh¸ch hµng ®Ó tr¸nh rñi ro th× ng©n hµng
ph¶i kiÓm tra kü c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng nh÷ng th«ng tin ®ã ph¶i trung
thùc chÝnh x¸c.
- Gi¸m s¸t kh¸ch hµng: §Ó gi¶m bít rñi ro, ng©n hµng yªu cÇu
kh¸ch hµng chØ sö dông tiÒn vay cho nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh mµ ng©n hµng
ph¶i gi¸m s¸t thêng xuyªn theo c¸c môc ®Ých ®· Ên ®Þnh .
Ng©n hµng ph¶i ®Æt mçi quan hÖ l©u dµi víi kh¸ch hµng tõ ®ã sÏ lµm
gi¶m chi phÝ tËp hîp th«ng tin vµ viÖc sµng läc kh¸ch hµng sÏ ®îc dÔ dµng
h¬n.
Ngoµi ra trong nghiÖp vô cho vay cÇn ph¶i thùc hiÖn thÕ chÊp v× ®©y lµ
c«ng cô quan träng ®Ó h¹n chÕ rñi ro. NghiÖp vô tÝn dông ®îc chia thµnh
nghiÖp vô tÝn dông ng¾n h¹n vµ nghiÖp vô tÝn dông dµi h¹n. §èi víi ng©n hµng
th¬ng m¹i th× nghiÖp vô tÝn dông ng¾n h¹n lµ chñ yÕu, ®em l¹i phÇn lín lîi
nhuËn cho ng©n hµng .
XÐt vÒ kü thuËt cÊp tÝn dông cña ng©n hµng th¬ng m¹i th× ng©n hµng
th¬ng m¹i cÊp tÝn dông díi h×nh thøc cho vay triÕt khÊu tÝn dông b»ng ch÷
ký, tÝn dông b»ng tiªu dïng, tÝn dông cã ®¶m b¶o ...
3.2.3.NghiÖp vô tµi chÝnh :
§©y còng lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô sinh lêi cña ng©n hµng. NghiÖp
vô tµi chÝnh bao gåm:
+ Ng©n hµng ®Çu t vµo chøng kho¸n cña nhµ níc .
+ Ng©n hµng ®Çu t vµo chøng kho¸n cña c«ng ty.
+ Ng©n hµng hïn vèn liªn doanh, liªn kÕt ®Ó thµnh lËp c«ng ty.
§Çu t chøng kho¸n: Lµ ng©n hµng th¬ng m¹i mua c¸c chøng kho¸n
nh»m ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng n©ng cao lîi tøc vµ sö dông c¸c chøng kho¸n vµ
vËt ký quü khi vay vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông.
Ngoµi ra c¸c chøng kho¸n còng lµ mét nguån ®¸p øng thanh to¸n cña ng©n
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
hµng th¬ng m¹i. §Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c tr¸i phiÕu cña kho b¹c lµ lo¹i cã thÓ
b¸n bÊt cø lóc nµo víi rÊt Ýt rñi ro vÒ l·i suÊt.
3.3- NghiÖp vô trung gian :
§Æc trng c¬ b¶n cña nghiÖp vô nµy lµ ng©n hµng ph¶i bá vèn ra rÊt Ýt
thËm chÝ kh«ng ph¶i bá vèn ra ®Ó kinh doanh, rñi ro Ýt song ®èi víi c¸c nghiÖp
vô nµy ®ßi hái ph¶i cã kü thuËt , ¸p dông c«ng nghÖ ng©n hµng.
NghiÖp vô trung gian lµ viÖc ng©n hµng ®øng ra lµm trung gian, lµm
m«i giíi ®Ó phôc vô theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng nh nghiÖp vô thu hé,
nghiÖp vô chi hé, nghiÖp vô lµm trung gian thanh to¸n qua ng©n hµng, nghiÖp
vô ho¹t ®éng cña ng©n hµng trªn thÞ trêng chøng kho¸n, nghiÖp vô uû th¸c t
vÊn. Th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô nµy ng©n hµng sÏ ®îc hëng
mét kho¶n lÖ phÝ hoa hång, ®©y lµ mét kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng. Khi
nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× nghiÖp vô nµy cµng ®îc më réng vµ ®em l¹i
nguån thu lín cho ng©n hµng.
Do ®ã trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng th¬ng m¹i
ngoµi viÖc ®Çu t c¸c nghiÖp vô ta× s¶n cã, nghiÖp vô tµi s¶n nî th× ng©n hµng
cßn quan t©m ®Õn viÖc ®Çu t trang thiÕt bÞ, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé khoa häc -
kü thuËt, ¸p dông c«ng nghÖ ng©n hµng ®Ó më réng c¸c nghiÖp vô trung gian .
NghiÖp vô tµi s¶n nî, nghiÖp vô tµi s¶n cã vµ nghiÖp vô trung gian lµ 3
nghiÖp vô chñ yÕu cña ng©n hµng th¬ng m¹i, c¸c nghiÖp vô nµy cã mèi liªn hÖ
mËt thiÕt víi nhau. NghiÖp vô tµi s¶n cã quyÕt ®Þnh ph¹m vi, quy m« sö dông
vèn, ®ång thêi qua nghiÖp vô nµy ph¶n ¸nh ®îc phÇn lín nhu cÇu chi phÝ cña
ng©n hµng, nghiÖp vô tµi s¶n cã quyÕt ®Þnh møc thu nhËp cña mçi ng©n hµng.
§ång thêi nghiÖp vô trung gian lµ nghiÖp vô do trung gian tÝn dông cña ng©n
hµng mµ cã. Tuy nhiªn nghiÖp vô nµy còng gãp phÇn lµm t¨ng thu nhËp vµ ph¸t
triÓn ho¹t ®éng cña ng©n hµng tõ ®ã thu hót ®îc kh¸ch hµng.
Th«ng qua c¸c chøc n¨ng nµy ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß cña ng©n
hµng th¬ng m¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng
II - C¬ chÕ tµi chÝnh cña ng©n hµng th¬ng m¹i
1. Kh¸i qu¸t vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh cña ng©n hµng th¬ng m¹i :
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp ®îc
nhµ níc cÊp vèn ®iÒu lÖ, cã quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh, chÞu tr¸ch nhiÖm vËt
chÊt vÒ kÕt qu¶ kinh doanh, ®¶m b¶o vèn cña nhµ níc ®îc an toµn vµ ph¸t
triÓn, cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®µy ®ñ nép nh©n s¸ch nhµ níc theo ®óng luËt
®Þnh.
Vèn kinh doanh trong ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc hinh thµnh bëi nhiÒu
nguån kh¸c nhau, viÖc qu¶n lý vèn kinh doanh ®îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c
®iÒu hoµ trong toµn hÖ thèng vµ viÖc h¹ch to¸n kinh tÕ còng ®îc thùc hiÖn
theo thùc hiÖn chung trong toµn hÖ thèng.
C¸c kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬
së c¸c nghiÖp vô kinh doanh tiÒn tÖ, ®ã lµ mét bé phËn gi¸ trÞ míi s¸ng t¹o ra
cña c¸c nhµ kinh doanh nhîng l¹i cho ng©n hµng do sö dông tiÒn vay cña
ng©n hµng ho¾c c¸c dÞch vô ng©n hµng, v× vËy néi dung c¸c kho¶n thu nhËp
cña ng©n hµng rÊt phong phó, ®a d¹ng mang ®¾c ®iÓm riªng.
C¸c kho¶n chi phÝ trong ng©n hµng th¬ng m¹i chñ yÕu lµ chi l·i tiÒn
göi, tiÒn vay, c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ mang tÝch
chÊt chi dÞch vô vµ nã kh«ng g¾n liÒn víi c¸c kho¶n thu nhËp cho ng©n hµng.
KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i chØ ®îc x¸c ®Þnh chÝnh
thøc vµo cuèi n¨m trong toµn hÖ thèng c¸c nghiÖp vô tÝnh to¸n l·i lç vµ trÝch
lËp c¸c quü, ë c¸c chi nh¸nh, hµng quü ®Òu mang tÝnh chÊt t¹m tÝnh, lîi nhuËn
cña ng©n hµng th¬ng m¹i ngoµi viÖc lµm nghÜa vô nh©n s¸ch, trÝch lËp 03
quü cßn ®îc sö dông ®Ó trÝch lËp c¸c quü dù phßng bï ®¾p rñi ro, bæ sung
nguån vèn trªn c¬ së c¸c tû lÖ quy ®Þnh trong luËt ng©n hµng, luËt c¸c tæ chøc
tÝn dông.
Néi dung qu¶n lý thu chi tµi chÝnh ®îc quy ®Þnh cô thÓ nh sau:
1.1- Vèn nhµ níc vµ tr¸ch nhiÖm b¶o toµn:
1.1.1.Vèn Nhµ Níc
Vèn nhµ níc thuéc quyÒn sö dông, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn cña ng©n
hµng th¬ng m¹i gåm: vèn ng©n s¸ch vµ vèn ng©n hµng quèc doanh tù bæ
sung.
18
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- Vèn ng©n s¸ch nhµ níc cÊp: Bao gåm vèn cè ®Þnh, vèn lu
®éng, vèn x©y dùng c¬ b¶n do ng©n s¸ch nhµ níc cÊp hoÆc cã nguån gèc tõ
ng©n s¸ch, vèn ®îc viÖn trî quyªn tÆng hoÆc triÕp qu¶n tõ chÕ ®é cò ®Ó laÞ.
- Vèn ng©n hµng quèc doanh bæ xung: Gåm vèn cè ®Þnh, vèn lu
déng, vèn x©y dùng c¬ b¶n ®îc h×nh thµnh tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i c¸c quü cña
ng©n hµng (trõ quü phóc lîi, quü khen thëng).
1.1.2. Tr¸ch nhiªm b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cña ng©n hµng quèc
doanh:
- Toµn bé vèn ng©n s¸ch nhµ níc cÊp vµ vèn ng©n hµng tù bæ
sung tõ sau thêi ®iÓn giao vèn ®Òu ph¶i tÝnh chung vµo sè vèn ng©n hµng
quèc doanh ®· nhËn vµ ph¶i b¶o toµn.
- §èi víi vèn bæ sung ng©n hµng quèc doanh ®îc tù chñ trong
viÖc sö dông nh thay thÕ, ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh, gãp vèn liªn doanh, liªn
kÕt. Tuy nhiªn sè vèn nµy chØ ®îc sö dông vµo môc ®Ých kinh doanh, dÞch
vô, kh«ng ®îc sö dông vèn ng©n hµng quèc doanh bæ sung vµo c¸c môc dÝch
ngoµi kinh doanh, dÞch vô nh x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi, mua s¾m c¸c
ph¬ng tiÖn, ®å dïng phôc vô sinh ho¹t vµ ®êi sèng.
- Hµng n¨m ng©n hµng nhµ níc vµ Bé tµi chÝnh cïng víi ng©n
hµng quèc doanh x¸c ®Þnh l¹i sè vèn KHQD ph¶i b¶o ®¶m ®Õn thêi ®iÓm
31/12; sè liÖu nµy ®îc dïng lµm c¨n cø duyÖt quyÕt to¸n sã vèn b¶o toµn
n¨m b¸o c¸o vµ lµm c¬ së kiÓm tra møc ®é b¶o toµn vèn ®îc thùc hiÖn theo
c¸c v¨n b¶n cña nhµ níc vµ híng dÉn cña Bé tµi chÝnh.
- Tæng gi¸m ®èc chÞu tr¸ch nhiÖm tríc nhµ níc trong viÖc qu¶n
lý vµ sö dông vèn, mäi kho¶n tæn thÊt tïy tõng trêng hîp sÏ sö lý theo quy
®Þnh cña nhµ níc.
1.2. C¸c kho¶n thu nhËp - chi phÝ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
cña NHTM
1.2.1.C¸c kho¶n thu nhËp cña NHTM
- Thu tõ l·i cho vay, l·i hïn vèn l·i kinh doanh liªn kÕt: §©y lµ kho¶n
thu c¬ b¶n nhÊt cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. C¸c kho¶n thu nµy ®îc x¸c
19
nguon tai.lieu . vn
