- Trang Chủ
- Luận Văn - Báo Cáo
- Luận văn: Một số giải pháp đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước trong giai đoạn hiện nay 2007 - 2010
Xem mẫu
- *****
Đề tài
Một số giải pháp đẩy nhanh
tiến trình cổ phần hóa
doanh nghiệp Nhà nước
trong giai đoạn hiện nay
2007 - 2010
- Đ ề án mô n học
TỪ VIẾT TẮT
: Doanh nghiệp
DN
: Doanh nghiệp Nhà nước
DNNN
: Cổ p hần hoá
CPH
: Thị trường chứng khoán
TTCK
: Trách nhiệm hữu hạn
TNHH
: Công ty cổ phần
CTCP
1
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
LỜI MỞ ĐẦU
Trong điều kiện hiện nay, quá trình hội nhập và mở cửa nền kinh tế với
nền kinh tế thế giới đang đặt ra nhiều thách thức cho nền kinh tế chúng ta nói
chung cũng như là đối với nền kinh tế N hà nước nói riêng. Các doanh nghiệp
ho ạt động không chỉ cần số lượng m à cả về mặt chất lượng. Nhưng thực tế
còn có một số doanh nghiệp vẫn có sự bảo hộ của Nhà nước tạo ra sự cạnh
tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp từ đó nhận thấy Nhà nước chưa
tạo ra sân chơi bình đẳng cho hệ thống doanh nghiệp phát triển, trong khi Việt
N am đã tham gia vào sân chơi chung của thế giới. Kể từ sau Đại hội Đảng
toàn quốc lần thứ V I nền kinh tế nước ta đang chuyển mình theo nền kinh tế
thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Nhu cầu đòi hỏi cổ phần hóa doanh
nghiệp Nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng tính hoạt động chủ
độ ng cho chính doanh nghiệp là mộ t xu thế tất yếu. Chính vì vậy, với m ục
tiêu giú p quá trình cổ phần hóa đ ược diễn ra nhanh chóng và đạt hiệu quả nên
đề tài là: "Mộ t số giải pháp đẩy nhanh tiến trình cổ phầ n hóa doanh nghiệp
N hà nước trong giai đoạn hiện nay 2007 - 2010".
2
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
PHẦN I
CƠ SỞ LÝ LUẬN
I. SƠ LƯỢC VỀ CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC
1. Mộ t số khái niệm
1.1. Công ty cổ phần
Theo điều 51, Luật Doanh nghiệp
Công ty cổ phần là doanh nghiệp trong đó:
+ Vốn đ iều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọ i là cổ phần
+ Cổ đông chịu trách nhiệm về nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của
doanh nghiệp trong phạm vi đã góp số vốn vào doanh nghiệp.
+ Cổ đô ng có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người
khác trừ trường hợp quy định tại khoản 3 điều 55 và khoản 1 điều 58 trong
luật này.
+ Cổ đông có thể là tổ chức hay cá nhân số lượng tố i thiểu là 3 không
hạn chế số lượng tố i đa.
Công ty có quyền phát hành cổ phiếu của mình ra công chúng theo luật
chứng khoán. Công ty cổ p hần có tư cách pháp nhân kể từ ngày có giấy phép
đăng ký kinh doanh.
1.2. Doanh nghiệp Nhà nước
Doanh nghiệp Nhà nước được hiểu là mộ t tổ chức kinh tế do Nhà nước
đầu tư vố, thành lập và tổ chức quản lý, hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động
công ích nhằm thực hiện những mục tiêu kinh tế x ã hộ i do Nhà nước giao1.
1.3. Cổ phầ n hóa
Q uá trình chuyển đ ổi doanh nghiệp Nhà nước sang cô ng ty cổ phần là
rất phức tạp. Nó d ẫn đến hàng loạt những thay đổi trong doanh nghiệp như:
cơ cấu tổ chức, cơ cấu vốn, hình thức sở hữu….
1
LuËt Doanh nghiÖp
3
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
Cổ phần hóa là quá trình chuyể n đổ i sở hữu từ doanh nghiệp Nhà nước
mà Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, hoạt độ ng Luật doanh nghiệp Nhà
nước sang doanh nghiệp đa sở hữu của người lao độ ng trong doanh nghiệp,
ho ạt động d ưới hình thức cô ng ty cổ p hần theo Luật Doanh nghiệp.
2. Sự cần thiết phải cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước
2.1. Thực trạng hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước
N hìn mộ t cách tổng thể thấy rằng, hầu hết các doanh nghiệp Nhà nước
ho ạt động kém hiệu quả hơn so với doanh nghiệp ở khu vực hoạt động tư
nhân. Việc sử dụng đồ ng vố n cho đầu tư x ây d ựng cơ bản, mua máy móc thiết
bị, chi phí rất lớn nhưng thu lại không được là b ao so với chi phí đã m ất,
lượng vốn lớn nhưng thất thoát vốn đ ầu tư không còn là chuyện lạ gì đối với
sự quản lý kém hiệu quả của bộ máy này. Theo số liệu thống kê thì nợ phải trả
gấp 2.6 lần vốn Nhà nước cấp. "Theo như bản cô ng bố kiểm to án năm 2006,
do tình trạng hoạt động kém hiệu quả thiệt hại 4.500 tỷ đồ ng. Ngân hàng cũng
có thông báo về sự thâm hụt vốn của một số tổng công ty như: tổ ng cô ng ty
dệt thép, xi măng… đ ã khiến những ngân hàng đình chỉ cho vay. Một số kênh
thô ng tin khác là hàng loạt vụ án bị phanh phui cho thấy sự yếu kém của công
ty có những doanh nghiệp dấu lỗ hàng chục năm như Tổng công ty dâu tằm tơ
phải tuyên bố phá sản. Trong quá khứ Chúng ta đ ã từng chứng kiến tổ ng công
ty dệt Long An bán tài sản không đủ trả nợ. Tổ ng công ty Dâu tằm nợ 10 - 20
năm khiến cho kho bạc Nhà nước phải xuất tiền trả nợ hộ… xuất phát từ tình
trạng hoạt độ ng kém hiệu quả đó của doanh nghiệp Nhà nước gây ra hiện
tượng thâm hụt ngân sách, chính sách không còn đủ số ngân sách đẻ chi cho
công việc quan trọng như chi cho giáo dục, y tế là những lĩnh vực cần một
khoản tiền lớn. Từ những lý do trên cho thấy rằng việc cổ phần hóa được WB
và IMF đặt ra như một giải pháp nhằm giảm thâm hụt ngân sách cho nền kinh
tế Nhà nước".2
2
http:// Vnexpress.com.vn
4
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
- Do sự độ c quyền b ảo hộ của Nhà nước đối với doanh nghiệp và một
số mặt hàng cung cấp mang tính độc quyền đã đ ánh m ất động lực nâng cao
ho ạt độ ng hiệu quả của các doanh nghiệp này, đưa đến tình trạng xã hội buộc
phải chấp nhận tiêu dùng các hàng hó a dịch vụ sản xuất ra với chất lượng ít
được cải tiến nhưng giá cả ngày càng tăng không hợp lý.
- Do Nhà nước duy trì hệ thố ng tài chính cứng nhắc không có sự linh
ho ạt, hệ thống pháp luật văn bản luật vẫn còn sơ hở gây ra hiện tượng lách
luật kiếm vụ lợi riêng:
- Đ ội ngũ quản lý doanh nghiệp trình độ chưa cao, hình thức hoạt động
tập thể "cha chung không ai khóc" gây ra các quyết đ ịnh dù có sai lầm hậu
quả trách nhiệm thì xã hộ i chịu, qui trách nhiệm thì không ai chấp nhận về
mình.
- Bệnh thành tích trong hoạt động doanh nghiệp Nhà nước, luôn ghi
điểm thành tích tốt nhưng trên thực tế kết quả lại khô ng đ ược như vậy.
Từ những lý do trên cho thấy rằng việc cổ phần hóa là điều cần làm và
phải làm càng sớm càng tốt giúp đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng toàn nền kinh tế.
2.2. Vai trò của cổ phần hóa
* Mô hình
Đại hộ i đồng cổ đông
Hội đồ ng quản trị Ban kiểm soát
Giám đốc
(Tổng giám đốc điều hành)
Phó giám đốc Phó giám đố c
Các Các Các Các
N guyễp hThị Thanh Tâm hòng
n òng p 5 phòng p hòng p: KT&QLC
Lớ
ban b an ban ban
- Đ ề án mô n học
Một thực tế cho thấy rằng kinh nghiệm trên thế giới các nước có thành
phần kinh tế cô ng càng lớn thì tốc độ tăng trưởng cao cần có sự cơ cấu lại
thành phần kinh tế này ta muốn duy trì tốc độ tăng trưởng cao cần có sự cơ
cấu lại thành phần kinh tế này. Cổ phần hóa sẽ giúp sàng lọc doanh nghiệp
ho ạt động kém hiệu quả, tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các
doanh nghiệp đã có những người chủ thực sự. Việc cổ phần hóa cũng giảm
gánh nặng cho Ngân sách Nhà nước một con số đáng kể. Mặt khác, thông qua
cổ phần hó a N hà nước thu lại được phần giá trị tài sản Nhà nước trước đây đã
giao cho các doanh nghiệp quản lý nhưng sử dụng kém hiệu quả. Tất cả các
khoản tiền này sẽ được dùng để tài trợ cho các dự án mang tầm quốc gia phục
vụ lợi ích cho toàn dân tộc như: giáo dục, y tế, x ây dựng cơ sở hạ tầng. Tác
độ ng gián tiếp của việc cổ phần hóa cũng có mặt hạn chế của nó chẳng hạn;
cổ phần hó a là tiềm ẩn của sự gia tăng thất nghiệp tăng áp lực về số lượng lao
độ ng dư thừa trong xây dựng. Vậy việc cổ phần hó a cần có chính sách cụ thể
rõ ràng cho người lao độ ng trong tình trạng thất nghiệp.
Bên cạnh những lý do đã nêu, thì hiện nay thị trường chứng kho án hay
thị trường tài chính phát triển ngày càng lớn và nhu cầu có nguồn hàng cung
cấp cho thị trường thứ cấp đ ang khan hiếm chính vì thế, cổ p hần hóa là cách
giú p cho thị trường giải quyết lượng hàng khan hiếm này, tránh gây ra hiện
tượng cổ phiếu thiếu gây ra tình trạng là m giảm giá trên thị trường gây rối
loạn thị trường đ ang trỗi dậy trong kho ảng mấy năm trở lại đây.
Một cái nhìn khách quan hơn cho thấy công cuộc cổ phần hóa là một
giải pháp tích cực để hạn chế tình trạng tham nhũng, nâng cao d ân chủ và
công bằng xã hội. Các doanh nghiệp sau khi cổ phần hóa hoạt động theo Luật
doanh nghiệp khi đó có mọi hoạt độ ng theo cơ chế thị trường chi phối bởi quy
luật cung cầu và pháp luật, và chủ doanh nghiệp là toàn thể cổ đ ông không
6
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
còn hiện tượng tham nhũng, mọ i hoạt động của doanh nghiệp đ ều được công
khai đối với cổ đông.
Công ty cổ phần có:
- K hả năng huy động vốn lớn nhờ phát hành cổ phiếu và trái phiếu.
- Đ ược tổ chức quản lý chặt chẽ
- G ắn người lao độ ng với kết quả cuố i cù ng
- Để mở rộng tầm hoạt động sản xuất kinh doanh bằng cách gọi thêm
vố n dưới dạng cổ phiếu và trái phiếu.
3. Các phương pháp tiến hà nh cổ phần hóa và quy trình để cổ phần
hóa doanh nghiệp Nhà nước
3.1. Các phương pháp tiến hành cổ phần hóa3
N hà nước đề ra 3 mô hình giúp doanh nghiệp Nhà nước bán cổ phần
sau khi cổ phần hóa, tù y theo với mỗi doanh nghiệp phù hợp với một mô hình
khác nhau mà việc áp dụng chúng sao cho đạt hiệu quả cao nhất.
Mô hình 1 bán toàn bộ tất cả số cổ phần mà Nhà nước hiện có tại doanh
nghiệp ra công chúng. V ới hình thức này áp dụng cho doanh nghiệp m à N hà
nước không cần chi phối, các doanh nghiệp sử d ụng mô hình này cần có tỷ lệ
sinh lời cao có đầy đủ thô ng tin công khai minh bạch được thông b áo rộng rãi
ra công chúng. Hình thức bán cổ phần có thể thông qua sở giao dịch chứng
khoán hay tổ chức trung gian tài chính.
Mô hình 2 giữ nguyên giá trị hiện có của Nhà nước tại doanh nghiệp,
phát hành thêm cổ p hiếu nhằm huy độ ng vốn của x ã hội đ ể đầu tư vào hoạt
độ ng sản xuất kinh doanh. Hình thức áp d ụng với một số doanh nghiệp mà
N hà nước muốn giữ một tỷ lệ cổ phần nhất định trong doanh nghiệp và doanh
nghiệp đang hoạt động hiệu quả cần có thêm một lượng vốn kinh doanh mở
rộng sản xuất. V ới mô hình này thì yêu cầu đố i với doanh nghiệp cần có một
bản kế hoạch rõ ràng về dự án kinh doanh hay mở rộng sản xuất, dự án phải
3
http://mof.gov.vn
7
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
khả thi có khả năng sinh lợi cao thì mới thu hút được nguồ n vốn của xã hội
đầu tư cho dự án này.
Mô hình 3 bán bớt cổ p hần mà N hà nước có tại doanh nghiệp cho
người lao động trong doanh nghiệp và các nhà đầu tư khác để chuyển thành
công ty cổ phần. Hình thức này áp d ụng cho các doanh nghiệp chưa cần có
nhu cầu thêm vốn mà chỉ cần cơ cấu lại quyền sở hữu về vốn và b iện pháp
quản lý doanh nghiệp. V ới doanh nghiệp áp dụng mô hình này còn có sự quản
lý Nhà nước chi phố i về vốn cổ phần.
3.2. Quy trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước
Q uy trình cổ phần hóa được Bộ Tài chính ban ra Nghị định
187/2004/NĐ -CP kèm theo thông tư hướng d ẫn thực hiện gồm các bước sau:
Bước 1: Xây dựng phương pháp cổ phần hó a
Cơ quan có thẩm quyền quyết định cổ phần hóa ra quyết đ ịnh thành lập
Ban chỉ đ ạo cổ phần hóa đồng thời với quyết định cổ phần hóa doanh nghiệp.
Tiếp đó , trưởng ban chỉ đạo lựa chọn và lập tổ giúp việc cổ phần hóa. Trong
thời hạn tối đa 10 ngày, ban chỉ đạo cùng tổ giúp việc cùng doanh nghiệp tiến
hành lựa chọn thời điểm, phương pháp x ác định giá trị doanh nghiệp phù hợp
với điều kiện của doanh nghiệp và chuẩn bị đầy đủ các tài liệu liên quan bao
gồ m:
- Các hồ sơ p háp lý về thành lập doanh nghiệp
- Các hồ sơ về tài sản của doanh nghiệp
- Hồ sơ về công nợ
- Hồ sơ về tài sản cần dù ng, vật tư hàng hóa ứ đọng, m ất phẩm chất
- Hồ sơ về công trình dở dang
- Hồ sơ về các khoản vốn đầu tư dài hạn vào doanh nghiệp khác
- Báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán thuế của công ty
- Danh sách lao động thường xuyên làm việc tại công ty đến thời đ iểm
có quyết đ ịnh cổ phần hóa và phân loại lao động theo quy đ ịnh.
8
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
Tổ giúp việc cù ng doanh nghiệp kiểm kê tài sản và quyết toán thuế
phối hợp các cơ quan có liên quan x ử lý vấn đề tài chính phát sinh.
Ban tổ chức lựa chọn tổ chức định giá để giao cho doanh nghiệp ký kết
hợp đồng đ ịnh giá, hạơc giao cho tổ giúp việc hay cho doanh nghiệp tự xác
định lại giá trị doanh nghiệp, tùy theo điều kiện hoàn cảnh của doanh nghiệp.
Trong vòng 50 ngày, ban chỉ đ ạo phải hoàn tất việc thẩm tra kết quả kiểm kê,
phân lo ại tài sản và kết quả xác định giá trị doanh nghiệp và Bộ Tài chính để
tiến hành cô ng bố giá trị doanh nghiệp. Căn cứ vào quy định hiện hành, vào
tình hình thực tế của doanh nghiệp ban chỉ đạo xem xét, quyết định thuê tổ
chức tư vấn ho ặc giao cho tổ giúp việc thực lập phương án cổ phần hó a với
những nội dung như sau:
- Giới thiệu chung về doanh nghiệp, trong đó có kết quả hoạt động sản
xuất kinh doanh trong 3-5 năm liền kề trước khi cổ phần.
- Đ ánh giá thực trạng doanh nghiệp tại thời điểm xác đ ịnh giá trị doanh
nghiệp bao gồm thực trạng tài chính, lao động, và các vấn đề khác.
- Phương án sắp xếp lại lao độ ng sau cổ phần hóa
- Phương án cổ phần hó a, hình thức cổ phần hóa dự vốn cơ cấu vốn
điều lệ và phương thức phát hành cổ phiếu.
- D ự thảo Điều lệ tổ chức và hoạt động của cô ng ty cổ phần
Trong thời gian không quá 5 ngày, cơ quan thẩm quyền quyết định cổ
phần hóa doanh nghiệp xem xét và phê duyệt phương án cổ phần hóa.
Bước 2: Tổ chức bán cổ phần
- Đối với trường hợp bán đấu giá trực tiếp tại doanh nghiệp: Tổ chức
bán đấu giá cổ phần cho nhà đầu tư, đồ ng thời xác định giá đ ấu thành công
bình quân đ ể bán cổ phần cho người lao động và các nhà đầu tư chiến lược.
- Đối với trường hợp bán đấu giá cổ p hần tại tổ chức trung gian tài
chính: ban chỉ đ ạo lựa chọn tổ chức tài chính trung gian giao cho doanh
nghiệp ký hợp đồng, cùng doanh nghiệp phố i hợp với tổ chức trung gian đó
thực hiện bán cổ phần cho người lao động, nhà đầu tư chiến lược và cho
9
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
những nhà đầu tư cho người lao độ ng, nhà đầu tư chiến lược và cho những
nhà đầu tư khác theo quy định.
- Đ ối với trường hợp bán cổ phần tại trung tâm giao d ịch chứng khoán,
theo quy trình b án đ ấu giá tại TTCK ban hành theo quyết định 01/QĐ-UBCK
ngày 4-1-2005 của Chủ tịch UBCKNN như sau: 3
Thứ nhất, đăng ký tổ chức đấu giá. Ban chỉ đạo cổ phần hóa hay tổ
chức tài chính trung gian gửi đơn đ ăng ký cho Trung tâm Giao dịch Chứng
khoán (TTGDCK) và các tài liệu liên quan đến đấu giá theo mẫu quy định tại
các Phụ lục số 4, 4a, 5, 5a, 5b, 6a, 6b 7 và 13 Thông tư số 126/2004/TT-BTC,
kèm theo file dữ liệu. TTGDCK thông báo cho TTGDCK thứ 2 (trong trường
hợp đấu giá ở cả 2 TTGDCK) và các công ty chứng kho án về phương thức
đấu giá và các điều kiện đ ấu giá. Công ty chứng khoán xác nhận tham gia làm
đại lý đ ấu giá với TTGDCK.
Thứ hai, Công bố thông tin trước khi tổ chức đ ấu giá:
Chậm nhất trước 20 ngày thực hiện đấu giá, TTGDCK thực hiện việc
công bố thông tin về đợt đấu giá (theo phụ lục số 09 Thông tư số
126/2004/TT-BTC) trên 3 số báo liên tiếp trong 1 tuần của 1 tờ báo phát hành
trong toàn quốc và 1 tờ báo địa phương nơi doanh nghiệp cổ phần hóa có trụ
sở chính và trên phương tiện thông tin của TTGDCK. Các tài liệu liên quan
đến cổ phần hóa và đ ợt đấu giá cũng sẽ được công bố tại trụ sở làm việc của
doanh nghiệp, TTGDCK, và các đại lý, các địa điểm nhận đăng ký và trên
website của mình (nếu có).
Thứ ba, đăng ký tham gia đấu giá và đặt cọc tiền mua cổ p hần. Chậm
nhất 5 ngày làm việc trước ngày thực hiệ n đấu giá, nhà đ ầu tư làm th ủ tục
đăng ký tham gia đấu giá tại TTGDCK (hoặc tại đại lý ). Thủ tục đăng ký như
sau:
3
T¹p chÝ kÕ to¸n
10
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
- X uất trình CMND và giấy ủy quyền (đối với tổ chức) + đ iền đ ơn đăng
ký đấu giá (mẫu 1A/ĐGCP cho nhà đầu tư trong nước, 1B/ĐGCP cho nhà đ ầu
tư nước ngoài).
+ Nộp tiền đặt cọc 10% giá trị cổ phần đăng ký mua tính theo giá khởi
điểm
- TTGDCK (ho ặc đ ại lý) kiểm tra điều kiện tham gia đấu giá và giao
phiếu tham gia đấu giá (theo mẫu 02/ĐGCP) cho nhà đầu tư.
- Chậm nhất 2 ngày làm việc trước ngày tổ chức đấu giá, đại lý p hải
chuyển toàn bộ tiền đặt cọc của nhà đầu tư vào tài kho ản TTGDCK mở tại
N gân hàng chỉ định thanh toán; đồng thời chuyển toàn bộ đ ăng ký của nhà
đầu tư kèm theo file dữ liệu về TTGDCK.
Thứ 4, bỏ phiếu tham gia đấu giá.
-Nhà đầu tư có thể lựa chọn bỏ phiếu trực tiếp tại TTGDCK hoặc tại
đại lý nơi mình đăng ký tham gia đấu giá hoặc gửi qua bưu điện (sau khi đ iền
phiếu đấu giá một cách đầy đủ và hợp lệ theo quy định).
- Thời gian nhận phiếu tham gia đấu giá trực tiếp tại TTGDCK kết thúc
trước giờ tổ chức đấu giá, sau khi Ban đ ấu giá giải thích những vấn đề mà
người tham gia đấu giá còn thắc mắc theo quy định tại Điểm 2 Mục II Phụ lục
12 thông tư số 126/2004/TT-BTC. TTGDCK quy định cụ thể giờ tổ chức đ ấu
giá cho từng phiên đấu giá.
- Thời hạn cuố i cùng TTGDCK kết thúc nhận phiếu tham gia đấu giá từ
các đại lý và qua bưu điện là 15 phú t trước giờ tổ chức đấu giá;
+ Trường hợp bỏ phiếu qua bưu điện, thời điểm nhận phiếu được tính
là thời đ iểm TTGDCK ký nhận với bưu điện.
+ Trường hợp bỏ phiếu tại đại lý: Đ ại lý phải bảo quản và chuyển phiếu
còn nguyên dấu niêm phong đến TTGDCK. Thời điểm nhận phiếu được tính
là thời đ iểm TTGDCK ký nhận với đại lý.
Thứ 5, thực hiện đấu giá
11
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
- Trưởng ban đấu giá công b ố thông tin chủ yếu về cuộc đấu giá theo
quy định tại điểm 1 mục II phụ lục 12 Thô ng tư 126/2004/TT-BTC.
- Thành viên ban đ ấu giá mở hòm phiếu, phân loại phiếu đấu giá hợp lệ
và nhập phiếu đấu giá hợp lệ vào hệ thống.
- Ban đấu giá x ác đ ịnh đấu thành cô ng, giá đấu thành công bình quân
và lập báo cáo kết quả đấu giá và lập biên bản đấu giá (theo Phục lục 11
Thô ng tư số 126/2004/TT-BTC).
- Trưởng Ban đấu giá đọc công bố công khai kết quả và tuyên b ố kết
thú c cuộc đấu giá.
Thứ 6, thông báo kết quả đấu giá
- Ban đ ấu giá gửi kết quả đấu giá cho cơ quan quyết định giá trị doanh
nghiệp, Bộ Tài chính, Ban chỉ đạo cổ phần hóa, doanh nghiệp, đại lý (theo
mẫu 03/ĐGCP), nhà đầu tư và lưu lại TTGDCK.
- K ết quả đấu giá chung được công bố công khai trên phương tiện
thô ng tin của TTGDCK, website của UBCKNN.
Thứ 7, thanh to án tiền và phân phối cổ phần
- Thanh to án tiền:
+ Chậm nhất 15 ngày sau ngày công bố kết quả đấu giá, nhà đầu tư
thanh toán mua cổ p hần bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản cho TTGDCK hoặc
đại lý nơi nhà đầu tư đ ăng ký tham gia đấu giá;
+ TTGDCK thông báo cho doanh nghiệp cổ phần hóa về kết quả thu
tiền bán cổ p hần, danh sách người sở hữu cổ phần và số lượng cổ phần dưới
dạng chứng chỉ hoặc ghi sổ mà doanh nghiệp phải cung cấp.
+ TTGDCK chuyển toàn bộ số tiền mua cổ phần vào tài khoản của
doanh nghiệp cổ phần hóa chậm nhất 16 ngày làm việc sau ngày cô ng bố kết
quả đấu giá.
+ Doanh nghiệp cổ phần hó a thực hiện trả p hí đấu giá cổ phần cho
TTGDCK trong vòng 1 ngày làm việc sau khi nhận đ ược thô ng báo kết quả
đấu giá.
12
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
- Chuyển giao chứng chỉ/ chứng nhận sở hữu cổ phần.
+ Chậm nhất 2 ngày làm việc sau khi nhận được danh sách người sở
hữu cổ phần, doanh nghiệp cổ phần hóa xác nhận với TTGDCK tổ ng số cổ
phần phát hành dưới d ạng chứng chỉ hoặc ghi sổ theo danh sách người sở hữu
cổ phần, và chuẩn b ị chứng chỉ/chứng nhận ghi sổ cổ phần giao cho
TTGDCK để chuyển cho nhà đầu tư.
+ Doanh nghiệp cổ phần hóa cô ng bố danh sách người sở hữu cổ phần.
Thứ 8, Xử lý một số trường hợp đặc biệt (theo Đ iểm 6 và 7, Mục V
thô ng tư số 126/2004/TT-BTC).
- Trường hợp cuộc đấu giá không thành: TTGDCK sẽ khô ng thông b áo
cho doanh nghiệp TTGDCK đ ể thực hiện theo quy định.
- Trường hợp nhà đầu tư khô ng mua hết số cổ phần được mua:
TTGDCK sẽ b áo lại cho doanh nghiệp cổ phần hóa đ ể x ử lý theo quy định.
- Xử lý tiền đặt cọc đối với trường hợp không mua cổ phần: Trong
vò ng 05 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc cuộc đ ấu giá, TTGDCK phải ho àn
tất các công việc sau:
+ Trả lại tiền đặt cọc cho các tổ chức và cá nhân đ ã đăng ký đấu giá và
gửi phiếu đấu giá hợp lệ nhưng không mua được cổ phần.
+ Chuyển số tiền đặt cọ c của các tổ chức, cá nhân đã đăng ký nhưng từ
bỏ q uyền mua (mộ t phần hoặc toàn bộ ) vào tài khoản của doanh nghiệp cổ
phần hóa. Trường hợp doanh nghiệp cổ phần hóa đ ã ký hợp đồng với tổ chức
tài chính trung gian để được đấu giá tại trung tâm giao d ịch chứng khoán, tổ
chức trung gian được thỏa thuận với trung tâm giao dịch chứng khoán thực
hiện một số nội dung công việc mà trong quy trình nêu trên quy định cho
trung tâm giao dịch chứng khoán thực hiện:
Bước 3: Đ ăng ký kinh doanh và ra mắt công ty cổ p hần:
Hồ sơ đăng ký kinh doanh gồm:
- Q uyết định chuyển doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần
- Đ iều lệ cô ng ty cổ phần
13
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
- Biên bản bầu HĐQT và giám đố c điều hành
- Giấy đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp Nhà nước trước khi cổ
phần hóa
G iám đố c và kế toán trưởng bàn giao lao động, tài sản, hồ sơ tài liệu
cho HĐQT của công ty. HĐQT của công ty tiếp tục thực hiện các công việc
còn lại nhanh chóng đ ưa doanh nghiệp đi vào ho ạt độ ng dưới hình thức công
ty cổ p hần như:
- K hắc con dấu mới nộp con dấu cũ
- Làm thủ tục chuyển sở hữu Nhà nước sang công ty
- Tổ chức ra mắt và hoạt động
14
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
PHẦN II
CƠ SỞ THỰC TIỄN
II. THỰC TRẠNG CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
1. Bà i học của Trung Quố c
Trên thực tế cổ phần hóa Trung Quốc từ những năm 1984 với sự ra đời
của cô ng ty cổ phần hữu hạn Bách Hóa Thiên Kiều (Bắc Ninh). "Sau đó,
trong Văn kiện quan trọng được ban hành năm 1986, Q uốc vụ viện cho phép
các đ ịa phương chọn ra một vài doanh nghiệp lớn và vừa có điều kiện, thuộc
chế độ sở hữu toàn dân đ ể thực hiện chế độ cổ phần hóa. Đến cuối năm 1993,
Trung Quốc đã có hơn 3000 đơn vị thực hiện thí đ iểm cổ phần hóa, tính đến
cuối năm 1996, Trung Quốc có hơn 9200 doanh nghiệp Nhà nước chuyển
thành công ty cổ phần với tổng số vốn là 600 tỷ NDT hơn 4300 công ty cổ
phần hữu hạn đăng ký ho ạt động theo luật doanh nghiệp, với tổng số vốn cổ
phần đ ạt 358 tỷ NDT, trong đ ó 150 tỷ NDT là vốn huy động từ x ã hội, 35 tỷ
NDT là giá trị cổ phần phát hành trong nội bộ doanh nghiệp, 80 tỷ N DT là
vố n đ ầu tư trực tiếp của nước ngo ài. Nhiều công ty khác đã tham gia thị
trường chứng khoán Thượng H ải Thâm Quyến, một số công ty đ ã niêm yết
trên thị trường chứng khoán"4.
Các công ty cổ phần Trung Quốc đ ã hình thành theo ba cách: bán cổ
phiếu cho cán bộ công nhân viên chức trong nội bộ d oanh nghiệp, phát hành
cổ phiếu công khai ra x ã hội; công ty cổ phần b ằng cách nắm giữ cổ phiếu
giữa các doanh nghiệp…. Sau khi tiến hành cổ phần hó a, cơ cấu doanh nghiệp
Trung Quốc được tổ chức theo sơ đồ.
- Năm 1997, Trung Quốc có 655 công ty phát hành cổ phiếu A (cổ
phiếu phát hành cho các nhà đầu tư đại lục) tăng 23,6% so với năm 1996: 93
công ty phát hành cổ phiếu B (cổ p hiếu chuyên b án cho các nhà đ ầu tư nước
4
http://vietnamnet.vn
15
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
ngoài) tăng 9.4% so với năm 1996: có 35 công ty tham gia thị trường chứng
khoán nước ngo ài với tổng số vốn 7,9 tỷ NDT.
- Từ năm 1993 đến nay, kết quả đạt được trong giai đoạn thí điểm cổ
phần hóa cho thấy, doanh nghiệp hoạt độ ng theo các quy luật kinh tế cơ bản là
đi đú ng cách và hợp quy luật, Trung Quố c đã thực hiện cổ phần hó a doanh
nghiệp Nhà nước một cách sâu sắc b ằng cách xây dựng và hoàn thiện hệ
thố ng pháp luật hệ thống các văn bản pháp luật liên quan tới sự vận hành của
doanh nghiệp. Lần lượt "luật phá sản doanh nghiệp", "luật doanh nghiệp
thuộc chế độ sở hữu toàn dân", "điều lệ chuyển đổ i cơ chế kinh doanh của
doanh nghiệp công nghiệp thuộc sở hữu toàn dân" các nguyên tắc tài chính
doanh nghiệp, điều kiện tạm thời về quản lý p hát hành giao dịch "Luật ngân
hàng thương nghiệp". Đố i với doanh nghiệp bắt đầu tiến hành cổ phần hóa,
Chính phủ Trung Quốc thực hiện mộ t số biện pháp hữu hiệu như khuyến
khích sáp nhập tài sản, quy phạm hó a việc phá sản thực hiện chuyển nợ thành
cổ phần, trợ giúp các doanh nghiệp cải tạo kỹ thuật mở rộng quy ho ạch vốn
giải quyết vấn đề thất nghiệp cho người lao động. Đối với các doanh nghiệp
đã cổ phần, chính phủ đã tạo điều kiện cho hưởng một số ưu đãi như thuế
suất, thuế thu nhập doanh nghiệp, đặc biệt đ ược giảm thuế trong những năm
đầu hoạt động. Đối với những doanh nghiệp sau khi cổ phần hóa mà đã đạt
thành tích cao trong sản xuất kinh doanh thì sẽ dành đ ược tạo điều kiện thuận
lợi tham gia vào thị trường chứng khoán, được hưởng ưu đ ãi về tài chính như
dành 10% cổ phần doanh nghiệp để hưởng bằng cổ phiếu cho các cán bộ lãnh
đạo và các công nhân viên chức của doanh nghiệp…
Có thể nó i mục đích căn bản của việc thực hiện chế độ cổ phần ở Trung
Q uốc là thay đổi chế độ sở hữu tài sản trong nội bộ doanh nghiệp, tối ưu hóa
kết cấu quản trị d oanh nghiệp. Đây là lợi ích căn bản và lâu dài nhất của việc
cổ phần hóa các doanh nghiệp Nhà nước ở Trung Quốc. Thành quả nổi bật
nhất là đến hội nghị TW 3 khóa XVI Đảng cộng sản Trung Quốc năm 2004,
16
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
chế độ đã được thực hiện rộng rãi là hình thức thực hiện chủ yếu của chế độ
công hữu.
2. Chủ trương ch ính sách của Đảng và Nhà nước ta về cổ phần hóa
Ở nước ta từ sau Đại hộ i đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng
(12/1986) đã chủ trương đổ i mới to àn diện nền kinh tế đất nước. Tiếp đó,
11/1983 hội đồng bộ trưởng (nay là Chính phủ) đ ã chủ trương cổ p hần hóa
mộ t bộ phận doanh nghiệp Nhà nước mà trước hết thì nó đ iểm ở một số lĩnh
vực sau đó chỉ đạo rộng trên toàn quốc.
"Ngày 8/6/1992 Hội đồ ng bộ trưởng có chỉ thị 202 CT về thí điểm cổ
phần hóa doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần.
Tháng 6/1996, tại Đ ại hội đại biểu lần thứ III Đảng lại khẳng định "Cổ
phần hóa không phải là tư nhân hó a", nhấn mạnh "phải triển khai tích cực và
vững chắc việc cổ phần hóa đ ể huy độ ng thêm vốn, tạo thêm động lực.
- N gày 19/6/2002 CP ra Nghị định 64/NĐCP thay cho Nghị định
44/NĐ CP về việc xác định quyền mua cổ phiếu.
- 9/9/2002, Bộ Tài chính ra thông tư số 79 hướng dẫn định giá doanh
nghiệp và xác định cơ cấu cổ phần hóa.
- Trong hộ i nghị toàn quố c khẳng đ ịnh "Trong đổi mới doanh nghiệp;
cổ phần hóa là công việc trọng tâm do đó các Bộ, Ngành có trách nhiệm tạo
thuận lợi cho quá trình triển khai."5
N hư vậy Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương nhất quán và kiên trì
trong chủ trương cổ phần hóa.
3. Những thà nh tựu đã đạt được trong cô ng cuộc cổ phần hóa.
Chặng đường cổ phần hóa V iệt Nam chia ra làm các giai đoạn, mỗi
giai đoạn tiếp theo là mộ t bước nhảy vọt mới, với những thành công mới
trong cô ng cuộc cải tổ cơ cấu nền kinh tế:
3.1. Giai đoạn thực hiện thí đ iểm: từ tháng 6/1992 - 4/1996
5
http://dangkykinhdoanh.net
17
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
"Đây là giai đo ạn đ ầu tiên của quá trình cổ phần hóa. Với đúng tên gọi
của giai đoạn thí điểm thì số lượng doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn cổ phần hóa
chỉ có 7 doanh nghiệp tham gia cổ phần hóa: Nhà máy xà phòng Việt Nam,
X ín nghiệp vật liệu chế biến thức ăn gia súc Hà Nội, Nhà máy diêm Thống
N hất, X í nghiệp chế b iến gỗ lạng Long Đình, Công ty vật tư tổng hợp H ải
H ưng, Xí nghiệp sản xuất bao b ì Hà Nội và Xí nghiệp dệt da may Legamet".
Q ua một thời gian tiến hành làm thử, 7 doanh nghiệp đều đã xin rút khỏi đợt
thí nghiệm thử. Sau 5 năm thực hiện cổ phần hóa thì mới có 5 doanh nghiệp là
thực hiện cổ phần hóa thành công và đi vào hoạt động hiệu quả.
K ết quả đạt được còn rất khiêm tốn trên thì lý do tồn đọng:
- Từ trước gánh nặng nhận thức về ho ạt động có sự trợ giúp của Nhà
nước quá lớn việc khô ng có sự bảo trợ của Nhà nước khiến cho đội ngũ quản
lý không đảm đương được trách nhiệm d ẫn tới việc xin rút lui không tham gia
cổ phần hóa nữa.
- Còn lúng túng trong quản lý của độ i ngũ đứng đầu doanh nghiệp, sự
non kém tay nghề trình độ chuyên môn chưa tốt.
- Thiếu những kế hoạch cho phát triển sau khi cổ phần hóa, mục tiêu
không rõ ràng trở ngại về chính sách lao động sau khi cổ phần hóa, chưa giải
quyết công văn việc làm cho độ i ngũ công nhân lao độ ng.
- Hệ thống pháp luật chưa có và đầy đủ cho doanh nghiệp sau khi cổ
phần hóa.
- Thị trường thứ cấp chưa có để tiêu thụ hàng hóa tức cổ phiếu cô ng ty
cổ phần. Sự nhận thức chưa rõ, thế nào là thị trường thứ cấp thị trường chứng
khoán là gì trong giai đoạn này.
3.2. Giai đoạn triển khai mở rộng từ tháng 5/1996 - 6/1998.
Theo nghị định số 28/Cp ngày 7/5/1996 coi như bước ngoặt trong hệ
thố ng pháp lý quản lý doanh nghiệp, phạm vi đối tượng được mở rộng. "Tính
trong giai đ oạn này thì có tới 25 doanh nghiệp Nhà nước chuyển thành công
18
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
- Đ ề án mô n học
ty cổ p hần nâng số tổng công ty cổ p hần lên 30"6, ngoài ra còn có mộ t số
doanh nghiệp đang tiến hành triển khai công tác cổ phần hóa. Nhưng có một
số điều còn cần lưu ý trong giai đoạn này đó chính là tiến trình cổ p hần hóa
còn chậm có doanh nghiệp cổ phần hóa phải trong 2-3 năm mới ho àn thành
công việc cổ phần hóa.
3.3. Giai đoạn chủ động: 7/1998 - 6/2002
Trong giai đoạn này Nghị định 44/1998 ra đời ngày 29/6/1998, tạo ra
mộ t bước tiến mới cho việc thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước.
Đối tượng mua cổ phiếu bao gồm cả người nước ngoài và những người định
cư lâu dài trên lãnh thổ Việt Nam. Có những quy định đầy đủ cho người lao
độ ng, những chính sách về chuyển nhượng cổ p hần, chính sách lao độ ng sau
quá trình cổ phần hóa. Cho tới giai đoạn cuố i năm 2002 con số doanh nghiệp
cổ phần hóa lên tới 900 doanh nghiệp.
3.4. Giai đoạn 7/2002 - 2007
Đòi hỏi ngày càng cần nhanh chóng và đạt hiệu quả cao hơn trong quá
trình cổ phần hóa nhằm giúp cho việc cổ phần hóa được tốt hơn trong giai
đo ạn này thì việc ra đời hàng loạt các văn bản luật như Nghị định 41/2002
(ngày 11/4/2002) Q uyết định số 58/2002 Nghị đ ịnh 64/2002 (ngày
26/4/2002)… Thô ng qua đó chính phủ có một cơ chế mới cho việc thiết chặt
tạo cơ chế mới gắn trách nhiệm với quyền lợi với một hệ thố ng mang tính
đồ ng bộ . Với việc cổ phần hóa doanh nghiệp trong giai đoạn này cho thấy so
với mục tiêu đề ra vẫn chưa đạt được yêu cầu nhưng cũng thu đ ược những kết
quả đáng kể, việc thu hút được lượng vốn từ khoản đầu tư từ nhà đ ầu tư cho
doanh nghiệp 3000 tỷ đồng số lượng doanh nghiệp cho giai đoạn này lên tới
con số 800 doanh nghiệp.
4. Mục tiêu cổ phầ n hóa trong giai đoạn 2007-2010 5
6
http://mof.gov.vn
5
Bé KÕ ho¹ch & ®Çu t
19
N guyễn Thị Thanh Tâm Lớp: KT&QLC
nguon tai.lieu . vn
