Xem mẫu
- BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN QUÂN Y
NGUYỄN THI THU HIÊN
̣ ̀
NGHIÊN CỨU NÔNG ĐÔ IgA, IgG, IgM HUYÊT T
̀ ̣ ́ ƯƠNG
Ở BÊNH NHÂN HÔI CH
̣ ̣ ƯNG THÂN H
́ ̣ Ư NGUYÊN PHAT
́
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
- ̀ ̣
HA NÔI – 2021
- BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN QUÂN Y
NGUYỄN THI THU HIÊN
̣ ̀
NGHIÊN CỨU NÔNG ĐÔ IgA, IgG, IgM HUYÊT T
̀ ̣ ́ ƯƠNG
Ở BÊNH NHÂN HÔI CH
̣ ̣ ƯNG THÂN H
́ ̣ Ư NGUYÊN PHAT
́
Chuyên ngành : Nội khoa
Mã số : 9720107
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Hướng dẫn khoa học:
̣
1. PGS.TS. Lê Viêt Thăng
́
̣
2. PGS.TS. Pham Văn
Trân
- ̀ ̣
HA NÔI – 2021
- i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết
quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và
chưa từng được bảo vệ ở bất kỳ học vị nào.
Tác giả luận án
Nguyễn Thi Thu Hiên
̣ ̀
- ii
LỜI CAM
̉ ƠN
̣ ̣ ̀ ực hiện luân an tôi đã nh
Trong quá trình hoc tâp va th ̣ ́ ận được rất
nhiều sự giúp đỡ, tạo điều kiện của cac t
́ ập thể lãnh đạo, các nhà khoa
học, cac bac si, điêu d
́ ́ ̃ ̀ ưỡng, ki thuât viên, chuyên viên:
̃ ̣
̣ ̉ ơn Ban Giám đôc, Phong sau Đ
Tôi xin trân trong cam ́ ̀ ại học, Bô môn
̣
̣ ̣
ThânLoc mau, cac Phong, Ban ch
́ ́ ̀ ưc năng cua Hoc viên Quân Y, n
́ ̉ ̣ ̣ ơi đa đao
̃ ̀
̣ ̣ ̣ ̣
tao, tao moi điêu kiên thuân l
̀ ̣ ợi giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập.
Trân trọng cảm ơn Ban Giam đôc Bênh viên Quân Y 103, cac Phong,
́ ́ ̣ ̣ ́ ̀
Ban chưc năng cua Bênh viên. Khoa ThânLoc mau đa h
́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̃ ương dân giup đ
́ ̃ ́ ỡ
̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ợi cho tôi trong qua trinh hoc tâp va thu thâp sô
va tao moi điêu kiên thuân l
̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ́
̣ ̣
liêu tai Khoa.
̣ ̉ ơn Ban Giám đôc, Viên Nghiên c
Xin trân trong cam ́ ̣ ưu s
́ ưc khoe tre
́ ̉ ̉
em, cac Phong, Ban ch
́ ̀ ưc năng cua Bênh viên, khoa Thân loc mau, Khoa
́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ́
̣ ̣ ̣
kham bênh Bênh viên Nhi Trung
́ ương tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong
suốt quá trình thực hiện thu thâp sô liêu.
̣ ́ ̣
̣ ̉ ơn Sở Y tê Phu Tho, Ban Giam hiêu tr
Tôi xin trân trong cam ́ ́ ̣ ́ ̣ ương
̀
̉ ́ ̣ ̣ ̃ ̣ ̣ ̣ ̉
Cao đăng Y tê Phu Tho, Khoa bô môn đa tao moi điêu kiên đê tôi đ
́ ̀ ược tham
gia chương trinh hoc tâp va nghiên c
̀ ̣ ̣ ̀ ứu.
Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Lê Viêt Thăng,
̣ ́
̣ ̣ ̣
PGS. TS Pham Văn Trân – Hoc viên Quân Y nh ững người Thầy tâm huyết
đã tận tình hướng dẫn, động viên, dành nhiều thời gian trao đổi và định
hướng cho tôi trong quá trình thực hiện luận án.
̣
Tôi xin trân trong c ảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã động
viên, khích lệ, tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện
và hoàn thành luận án này.
Đặc biệt, xin trân trong cam
̣ ̉ ơn tât ca bênh nhân va ng
́ ̉ ̣ ̀ ươi nha đa
̀ ̀ ̃
̣ ̀ ̣
châp thuân tinh nguyên tham gia vào nghiên c
́ ứu này.
Tac gia luân an
́ ̉ ̣ ́
NCS. Nguyên Thi Thu Hiên
̃ ̣ ̀
- iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
.............................................................................................
i
LƠI CAM
̀ ̉ ƠN
.................................................................................................
ii
MỤC LỤC
......................................................................................................
iii
DANH MUC CH
̣ Ư VIÊT TĂT
̃ ́ ́
.....................................................................
xi
DANH MỤC BẢNG
....................................................................................
xiii
Bảng
..............................................................................................................
xiii
Tên bảng
.......................................................................................................
xiii
Trang
.............................................................................................................
xiii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
.............................................................................
xxiv
Biểu đồ
.......................................................................................................
xxiv
Tên biểu đồ
................................................................................................
xxiv
Trang
...........................................................................................................
xxiv
DANH MỤC HÌNH
....................................................................................
xxvi
Hình
.............................................................................................................
xxvi
Tên hình
......................................................................................................
xxvi
Trang
...........................................................................................................
xxvi
ĐẶT VẤN ĐỀ
..................................................................................................
1
Chương 1
.........................................................................................................
3
TỔNG QUAN
..................................................................................................
3
1.1. Chẩn đoán và điều trị bệnh nhân hội chứng thận hư
....................
3
1.1.1. Khái niệm, phân loại và nguyên nhân hội chứng thận hư
3
.......
1.1.2. Cơ chế bệnh sinh một số triệu chứng
......................................
7
1.1.3. Triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng
......................................
10
- iv
1.1.4. Biến chứng của hội chứng thận hư
........................................
13
1.1.5. Tiến triển và tiên lượng
..........................................................
16
1.1.6. Chẩn đoán hội chứng thận hư
................................................
18
1.1.7. Điều trị hội chứng thận hư
.....................................................
19
1.2. Thay đổi nồng độ IgA, IgG và IgM ở bệnh nhân hội chứng thận
hư nguyên phát
.................................................................................
23
1.2.1. Đặc điểm IgA, IgG, IgM
.........................................................
23
1.2.2. Vai trò của IgA, IgG và IgM trong tổn thương cầu thận ở
bệnh nhân hội chứng thận hư
.................................................
29
1.2.3. Các phương pháp định lượng IgA, IgG và IgM trong máu và
dịch tiết
...................................................................................
32
1.2.4. Phương pháp xác định IgA, IgG và IgM tại mô
......................
35
1.3. Những nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến đề tài luận
án
......................................................................................................
37
1.3.1. Nghiên cứu nước ngoài
...........................................................
37
1.3.2. Nghiên cứu trong nước
............................................................
42
Chương 2
.......................................................................................................
44
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
...............................
44
2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu
................................
44
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn đối tượng nghiên cứu
...........................
44
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ nhóm bệnh
.............................................
45
2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu
...........................................
46
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
................................................................
46
2.2.2. Nội dung nghiên cứu
................................................................
46
a) Cho đặc điểm chung, đặc điểm nồng độ IgA, IgG và IgM huyết
tương của các đối tượng nghiên cứu.
.....................................
46
- v
2.2.3. Các tiêu chuẩn chẩn đoán, phân loại sử dụng trong nghiên
cứu
............................................................................................
56
2.3. Các loại sai số và cách khắc phục
.................................................
59
2.3.1. Một số sai số mắc phải
..........................................................
59
Sai số trong quá trình lựa chọn bệnh nhân
.........................................
60
Sai số trong quá trình tiến hành xét nghiệm: Sai số liên quan đến máy
móc nơi xét nghiệm, kít xét nghiệm, hoặc do ảnh hưởng của môi
trường tác động lên xét nghiệm.
.....................................................
60
Sai số trong quá trình thu thập số liệu: có thể gặp khi thăm khám,
khai thác bệnh sử của bệnh nhân, sai số trong nhập liệu và phân
tích số liệu.
.....................................................................................
60
2.3.2. Cách khắc phục
.......................................................................
60
Sai số do lựa chọn bệnh nhân: Để khắc phục sai số này, bệnh nhân
và nhóm chứng được lấy ngẫu nhiên, theo thứ tự thời gian (trong 3
năm nghiên cứu). Nhóm bệnh và chứng tương đồng về tuổi và
giới. Loại những bệnh nhi mắc HCTH
- vi
các kết quả nghiên cứu theo chỉ tiêu nghiên cứu đã đề ra trước đó.
60
..........................................................................................................
2.4. Phương pháp xử lý số liệu
.............................................................
60
2.5. Đạo đức trong nghiên cứu
..............................................................
61
Chương 3
.......................................................................................................
64
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
...........................................................................
64
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
............................................
64
3.1.1. Đặc điểm chung
.......................................................................
64
3.1.2. Một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng
..........................
67
3.2. Đặc điểm nồng độ IgA, IgG và IgM huyết tương ở trẻ em và
người lớn mắc hội chứng thận hư
.................................................
70
3.2.1. Đặc điểm nồng độ IgA, IgG và IgM ở bệnh nhi hội chứng
thận hư
.....................................................................................
70
3.2.2. Đặc điểm nồng độ IgA, IgG và IgM ở người lớn mắc hội
chứng thận hư
..........................................................................
73
3.3. Mối liên quan giữa nồng độ IgA, IgG, IgM với các đặc điểm trẻ
em, người lớn mắc hội chứng thận hư và vai trò của chúng trong
tiên lượng đáp ứng corticosteroid liều điều trị tấn công.
.............
78
3.3.1. Mối liên quan giữa nồng độ IgA, IgG và IgM với các đặc
điểm bệnh nhi hội chứng thận hư (n=61)
..............................
78
85
Protein, Albumin máu và Protein niệu 24 giờ đều có giá trị dự
báo giảm IgG huyết tương ở trẻ em mắc HCTH nguyên phát,
p
- vii
3.3.2. Liên quan giữa nồng độ IgA, IgG và IgM huyết tương với các
đặc điểm bệnh nhân người lớn mắc hội chứng thận hư
(n=87)
.......................................................................................
86
3.3.3. Vai trò của IgA, IgG và IgM huyết tương trong đánh giá đáp
ứng với corticosteroid liều điều trị tấn công ở trẻ em và
người lớn mắc hội chứng thận hư nguyên phát
....................
96
Đặc điểm Protein niệu 24 giờ (n,%)
..........................................................
97
Trước điều trị (n=33)
..................................................................................
97
Sau điều trị (n=33)
........................................................................................
97
p
.......................................................................................................................
97
Trung vị (Tứ phân vị)
...................................................................................
97
6,89 (5,26 – 12,51)
..........................................................................................
97
0,77 (0,00 – 5,81)
............................................................................................
97
- viii
7 (21,20)
..........................................................................................................
97
0 (0)
.................................................................................................................
97
5 ≤ 10 g
.........................................................................................................
97
14 (42,40)
........................................................................................................
97
4 (12,10)
..........................................................................................................
97
> 10 g
..............................................................................................................
97
12 (36,40)
........................................................................................................
97
6 (18,20)
..........................................................................................................
97
101
.......................................................................................................................
Nhận xét: Tại điểm cắt nồng độ IgA = 0,97 g/l; IgG = 3,9 g/l; IgM =
1,98 g/l và tỷ lệ IgG/IgM = 1,76, đều có giá trị dự báo bệnh nhi không
đáp ứng với điều trị Corticosteroid.
.......................................................
101
Đặc điểm Protein niệu 24 giờ (n, %)
.......................................................
103
Trước điều trị (n=57)
................................................................................
103
Sau điều trị (n=57)
......................................................................................
103
p
.....................................................................................................................
103
Trung vị (Tứ phân vị)
.................................................................................
103
5,00 (4,10 – 12,60)
........................................................................................
103
2,32 (0,73 – 3,41)
..........................................................................................
103
Âm tính
........................................................................................................
103
0 (0)
...............................................................................................................
103
0 (0)
...............................................................................................................
103
......................................................................................................................
103
- ix
36 (63,10)
......................................................................................................
103
3 10 g
............................................................................................................
103
17 (29,80)
......................................................................................................
103
1 (1,90)
..........................................................................................................
103
Protein niệu
................................................................................................
106
Chương 4
.....................................................................................................
108
BÀN LUẬN
..................................................................................................
108
4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
................................
108
4.1.1. Đặc điểm chung
.....................................................................
108
4.1.2. Một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng
........................
110
4.2. Đặc điểm nồng độ IgA, IgG và IgM huyết tương ở trẻ em và
người lớn mắc hội chứng thận hư
...............................................
116
4.2.1. Đặc điểm nồng độ IgA, IgG và IgM ở bệnh nhi hội chứng
thận hư
...................................................................................
116
4.2.2. Đặc điểm nồng độ IgA, IgG và IgM ở người lớn mắc hội
chứng thận hư
........................................................................
121
- x
4.2.3. Mối liên quan giữa nồng độ IgA, IgG và IgM ở bệnh nhân hội
chứng thận hư
.......................................................................
126
4.3. Mối liên quan giữa nồng độ IgA, IgG, IgM với lâm sàng, cận lâm
sàng và vai trò trong tiên lượng đáp ứng điều trị cortocosteroid liều
tấn công ở trẻ em, người lớn mắc hội chứng thận hư nguyên phát
127
........................................................................................................
4.3.1. Mối liên quan giữa nồng độ IgA, IgG và IgM với các đặc
điểm bệnh nhi hội chứng thận hư
........................................
127
4.3.2. Liên quan giữa nồng độ IgA, IgG và IgM huyết tương với các
đặc điểm bệnh nhân người lớn mắc hội chứng thận hư
133
...
4.3.3. Vai trò của IgA, IgG và IgM huyết tương trong đánh giá đáp
ứng điều trị cortocosteroid liều tấn công ở trẻ em và người
lớn mắc HCTH nguyên phát
.................................................
141
4.4. Hạn chế của đề tài
.......................................................................
144
KẾT LUẬN
..................................................................................................
144
KIẾN NGHỊ
.................................................................................................
147
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ
.......................................
148
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
.............................
148
TÀI LIỆU THAM KHẢO
..............................................................................
1
PHỤ LỤC
- xi
DANH MUC CH
̣ Ư VIÊT TĂT
̃ ́ ́
TT Viết tắt Chữ viết đầy đủ
1. HCTH : Hôi ch
̣ ưng thân h
́ ̣ ư
2. HA : Huyêt ap
́ ́
3. THA : Tăng huyêt ap
́ ́
4. PHMD : Phưc h
́ ợp miên dich
̃ ̣
5. Ig : Immunoglobulin
6. RAA : ReninAngiotensinAldosterol
7. ĐTĐ : Đai thao đ
́ ́ ường
8. LDLc : Low Density lipoprotein cholesterol
̉ ̣
(Lipoprotein cholesterol ty trong thâp)
́
9. HDLc : High Density lipoprotein cholesterol
̉ ̣
(Lipoprotein cholesterol ty trong cao)
10. TG : Trigycerid
11. UCMD : Ưc chê miên dich
́ ́ ̃ ̣
12. VCTM : Viêm câu thân man
̀ ̣ ̣
13. KDOQI : Kidney Disease Outcome Quality Initiative
̣ ̀ ượng gia kêt qua bênh thân My)
(Hôi đông l ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̃
14. TLCT : Trong l
̣ ượng cơ thể
15. HC : Hông câu
̀ ̀
16. Hb : Hemoglobin
- xii
17. BC : Bach câu
̣ ̀
18. TC : Tiêu câu
̉ ̀
TT Viết tắt Chữ viết đầy đủ
19. HCT : Hematocrit
20. TB : Trung binh
̀
21. hsCRP : High sensitivitiy CReactive Protein
̉ ưng C đô nhay cao)
(Protein phan ́ ̣ ̣
22. CRP : CReactive Protein (Protein phan
̉ ưng C)
́
23. BN : Bênh nhân
̣
24. TB : Trung binh
̀
- xiii
DANH MỤC BẢNG
Bảng Tên bảng Trang
Bảng 3.1. So sánh tuổi và giới nhóm bệnh và chứng ở trẻ em
..............
64
Bảng 3.2. So sánh tuổi và giới nhóm bệnh và chứng ở người lớn
........
65
Bảng 3.3. Phân bố nhóm bệnh theo tình trạng chẩn đoán lần đầu hay
tái phát
............................................................................................................
67
Bảng 3.4. Đặc điểm huyết áp ở nhóm bệnh
...........................................
67
Bảng 3.5. Đặc điểm công thức máu ngoại vi ở nhóm bệnh
...................
68
Bảng 3.6. Đặc điểm nồng độ một số chỉ số sinh hoá máu và mức lọc
cầu thận ở nhóm bệnh
................................................................................
69
Bảng 3.7. Đặc điểm Protein niệu 24 giờ ở nhóm bệnh
..........................
70
Bảng 3.8. So sánh nồng độ IgA, IgG và IgM nhóm bệnh và chứng trẻ
em
....................................................................................................................
70
Bảng 3.9. Tỷ lệ bệnh nhi tăng/giảm nồng độ IgA, IgG và IgM huyết
tương so nhóm chứng
..................................................................................
71
Bảng 3.10. Tương quan giữa nồng độ các Ig ở nhóm bệnh nhi (n=61)
71
.........................................................................................................................
Bảng 3.11. So sánh nồng độ IgA, IgG và IgM nhóm bệnh và chứng
người lớn
.......................................................................................................
73
Bảng 3.12. Tỷ lệ bệnh nhân tăng/giảm nồng độ IgA, IgG và IgM
huyết tương so nhóm chứng
.......................................................................
73
Bảng 3.13. Tương quan giữa nồng độ các Ig ở bệnh nhân người lớn
(n=87)
..............................................................................................................
74
- xiv
Bảng 3.14. So sánh tỷ lệ bệnh nhân tăng/giảm nồng độ IgA, IgG và
IgM huyết tương người lớn và trẻ em mắc HCTH
................................
76
Bảng 3.15. Liên quan nồng độ IgA, IgG và IgM huyết tương với giới 78
Bảng 3.16. Liên quan nồng độ IgA, IgG và IgM huyết tương với tuổi
79
.........................................................................................................................
Bảng 3.17. Liên quan nồng độ IgA, IgG và IgM huyết tương với nồng
độ CRP
..........................................................................................................
81
Bảng 3.18. Tương quan nồng độ IgA, IgG, IgM với một số chỉ số sinh
hoá máu và mức lọc cầu thận (n=61)
........................................................
82
Bảng 3.19. Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến các yếu tố liên quan
đến IgG và IgM
............................................................................................
83
a Stepwise selection
.......................................................................................
83
Chỉ có nồng độ Protein máu và MLCT có ảnh hưởng đến nồng độ
IgG huyết tương, p
- xv
Bảng 3.25. Tương quan giữa nồng độ IgA, IgG, IgM với một số chỉ số
sinh hoá máu và MLCT (n=87)
....................................................................
89
Bảng 3.26. Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến các yếu tố liên quan
đến IgA, IgG và IgM huyết tương
............................................................
91
a Stepwise selection
.......................................................................................
92
Chỉ có nồng độ Albumin máu và Protein niệu 24 giờ có ảnh hưởng
đến nồng độ IgA, IgG và IgM huyết tương, p
- xvi
Không đáp ứng (n=10)
................................................................................
100
p
.....................................................................................................................
100
Tuổi (Năm)
..................................................................................................
100
6,84 ± 3,38
.....................................................................................................
100
6,77 ± 4,47
.....................................................................................................
100
6,10 ± 4,12
.....................................................................................................
100
> 0,05 c
..........................................................................................................
100
Giới nam (n,%)
............................................................................................
100
9 (69,2)
..........................................................................................................
100
8 (80)
.............................................................................................................
100
6 (60)
.............................................................................................................
100
> 0,05 a
..........................................................................................................
100
Tăng HA (n,%)
............................................................................................
100
2 (15,4)
..........................................................................................................
100
1 (10)
.............................................................................................................
100
2 (20)
.............................................................................................................
100
> 0,05 a
..........................................................................................................
100
Hemoglobin (g/L)
.........................................................................................
100
139,15 ± 17,68
...............................................................................................
100
129,20 ± 26,44
...............................................................................................
100
119,10 ± 19,64
...............................................................................................
100
> 0,05 c
..........................................................................................................
100
Ure (mmol/L)
...............................................................................................
100
4,80 (3,99 – 5,43)
..........................................................................................
100
4,10 (3,10 – 7,58)
..........................................................................................
100
nguon tai.lieu . vn