Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐAI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN THỊ THANH XUÂN
TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM THẾ KỶ XX
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
Hà Nội - 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐAI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN THỊ THANH XUÂN
TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM THẾ KỶ XX
Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
Mã số: 62.22.01.21
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. Nguyễn Văn Phƣợng
PGS. Nguyễn Văn Long
Hà Nội - 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu này là của cá
nhân tôi. Các số liệu, những kết luận nghiên cứu và nội
dung được trình bày trong Luận ántrung thực và chưa
từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào.Tôi xin
hoàn toàn chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
NGHIÊN CỨU SINH
Nguyễn Thị Thanh Xuân
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 2
2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu....................................................................... 2
2.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 2
2.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................... 2
4. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................... 2
4.1. Phương pháp phân tích tác phẩm văn học ........................................................ 2
4.2. Phương pháp so sánh.......................................................................................... 3
4.3. Phương pháp tiếp cận thi pháp học ................................................................... 3
4.4. Phương pháp liên ngành .................................................................................... 3
5. Đóng góp của luận án ............................................................................................ 3
6. Cấu trúc của luận án ............................................................................................. 3
NỘI DUNG ............................................................................................................... 4
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................. 4
1.1. Nhận thức về các khái niệm cơ bản .................................................................. 4
1.1.1. Khái niệm phóng sự ......................................................................................... 4
1.1.2 . Khái niệm tiểu thuyết ...................................................................................... 5
1.1.3. Khái niệm tiểu thuyết phóng sự ...................................................................... 6
1.2. Điểm lại tình hình nghiên cứu về tiểu thuyết phóng sự ................................ 13
1.2.1. Về tiểu thuyết phóng sự giai đoạn từ đầu thế kỷ XX đến 1945 .................... 13
1.2.2. Về tiểu thuyết phóng sự giai đoạn từ1945 đến 1975 ..................................... 18
1.2.3. Về tiểu thuyết phóng sự giai đoạn từ sau 1975 đến hết thế kỷ XX .............. 20
1.3. Đề xuất hƣớng nghiên cứu của luận án .......................................................... 25
CHƢƠNG 2: TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỶ XX
ĐẾN 1945 ................................................................................................................... 26
2.1. Các tiền đề lịch sử - xã hội, văn hoá, văn học................................................. 26
2.1.1. Tiền đề lịch sử - xã hội.................................................................................... 26
2.1.2. Tiền đề văn hoá ............................................................................................... 27
2.1.3. Tiền đề văn học................................................................................................ 29
2.2. Sự hình thành và diện mạo tiểu thuyết phóng sự từ đầu thế kỷ XX đến
1945 ............................................................................................................................ 30
2.2.1. Sự hình thành tiểu thuyết phóng sự .............................................................. 30
2.2.2. Diện mạo tiểu thuyết phóng sự....................................................................... 33
2.3. Những thành tựu của tiểu thuyết phóng sự từ đầu thế kỷ XX đến 1945 .... 35
2.3.1. Thành tựu về nội dung.................................................................................... 35
2.3.1.1. Sự lên tiếng kịp thời về các vấn đề nóng hổi của xã hội nông thôn Việt Nam
dưới chế độ thực dân, phong kiến ............................................................................. 35
2.3.1.2. Phơi bày và phản biện đanh thép các vấn đề bức xúc của đô thị Việt Nam
dưới chế độ thực dân, phong kiến .............................................................................. 39
2.3.1.3. Phê phán tái hiện sắc sảo chế độ khoa cử lỗi thời, qua đó phê phán phong
trào phục cổ .............................................................................................................. 50
2.3.2. Thành tựu về nghệ thuật ................................................................................ 54
2.3.2.1. Nghệ thuật kết cấu: sự dung hợp độc đáo giữa tiểu thuyết và phóng sự ... 54
2.3.2.2. Nhân vật - những điển hình bất hủ ............................................................... 59
CHƢƠNG 3: TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM TỪ 1945 ĐẾN 1975 . 72
3.1. Vài nét về bối cảnh lịch sử - xã hội và văn hoá tƣ tƣởng .............................. 72
3.2. Sơ lƣợc diện mạo tiểu thuyết phóng sự giai đoạn 1945 – 1975..................... 73
3.3. Một số thành tựu của tiểu thuyết phóng sự 1945 – 1975 .............................. 75
3.3.1. Nhạy bén trong vấn đề nông thôn .................................................................. 75
3.3.2. Cập nhật tinh thần chiến đấu của quân và dân ta-kịp thời phát hiện vấn đề
trong cuộc chiến đấu ................................................................................................. 85
3.3.3. Phát hiện mặt trái ở thành thị ........................................................................ 90
CHƢƠNG 4: TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM TỪ 1975 ĐẾN HẾT
THẾ KỶ XX .............................................................................................................. 94
4.1. Những bối cảnh lịch sử - xã hội, văn hóa, văn học từ 1975 đến hết thế kỷ XX .....94
nguon tai.lieu . vn
TRƢỜNG ĐAI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN THỊ THANH XUÂN
TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM THẾ KỶ XX
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
Hà Nội - 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐAI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN THỊ THANH XUÂN
TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM THẾ KỶ XX
Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
Mã số: 62.22.01.21
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. Nguyễn Văn Phƣợng
PGS. Nguyễn Văn Long
Hà Nội - 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu này là của cá
nhân tôi. Các số liệu, những kết luận nghiên cứu và nội
dung được trình bày trong Luận ántrung thực và chưa
từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào.Tôi xin
hoàn toàn chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
NGHIÊN CỨU SINH
Nguyễn Thị Thanh Xuân
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 2
2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu....................................................................... 2
2.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 2
2.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................... 2
4. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................... 2
4.1. Phương pháp phân tích tác phẩm văn học ........................................................ 2
4.2. Phương pháp so sánh.......................................................................................... 3
4.3. Phương pháp tiếp cận thi pháp học ................................................................... 3
4.4. Phương pháp liên ngành .................................................................................... 3
5. Đóng góp của luận án ............................................................................................ 3
6. Cấu trúc của luận án ............................................................................................. 3
NỘI DUNG ............................................................................................................... 4
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................. 4
1.1. Nhận thức về các khái niệm cơ bản .................................................................. 4
1.1.1. Khái niệm phóng sự ......................................................................................... 4
1.1.2 . Khái niệm tiểu thuyết ...................................................................................... 5
1.1.3. Khái niệm tiểu thuyết phóng sự ...................................................................... 6
1.2. Điểm lại tình hình nghiên cứu về tiểu thuyết phóng sự ................................ 13
1.2.1. Về tiểu thuyết phóng sự giai đoạn từ đầu thế kỷ XX đến 1945 .................... 13
1.2.2. Về tiểu thuyết phóng sự giai đoạn từ1945 đến 1975 ..................................... 18
1.2.3. Về tiểu thuyết phóng sự giai đoạn từ sau 1975 đến hết thế kỷ XX .............. 20
1.3. Đề xuất hƣớng nghiên cứu của luận án .......................................................... 25
CHƢƠNG 2: TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỶ XX
ĐẾN 1945 ................................................................................................................... 26
2.1. Các tiền đề lịch sử - xã hội, văn hoá, văn học................................................. 26
2.1.1. Tiền đề lịch sử - xã hội.................................................................................... 26
2.1.2. Tiền đề văn hoá ............................................................................................... 27
2.1.3. Tiền đề văn học................................................................................................ 29
2.2. Sự hình thành và diện mạo tiểu thuyết phóng sự từ đầu thế kỷ XX đến
1945 ............................................................................................................................ 30
2.2.1. Sự hình thành tiểu thuyết phóng sự .............................................................. 30
2.2.2. Diện mạo tiểu thuyết phóng sự....................................................................... 33
2.3. Những thành tựu của tiểu thuyết phóng sự từ đầu thế kỷ XX đến 1945 .... 35
2.3.1. Thành tựu về nội dung.................................................................................... 35
2.3.1.1. Sự lên tiếng kịp thời về các vấn đề nóng hổi của xã hội nông thôn Việt Nam
dưới chế độ thực dân, phong kiến ............................................................................. 35
2.3.1.2. Phơi bày và phản biện đanh thép các vấn đề bức xúc của đô thị Việt Nam
dưới chế độ thực dân, phong kiến .............................................................................. 39
2.3.1.3. Phê phán tái hiện sắc sảo chế độ khoa cử lỗi thời, qua đó phê phán phong
trào phục cổ .............................................................................................................. 50
2.3.2. Thành tựu về nghệ thuật ................................................................................ 54
2.3.2.1. Nghệ thuật kết cấu: sự dung hợp độc đáo giữa tiểu thuyết và phóng sự ... 54
2.3.2.2. Nhân vật - những điển hình bất hủ ............................................................... 59
CHƢƠNG 3: TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM TỪ 1945 ĐẾN 1975 . 72
3.1. Vài nét về bối cảnh lịch sử - xã hội và văn hoá tƣ tƣởng .............................. 72
3.2. Sơ lƣợc diện mạo tiểu thuyết phóng sự giai đoạn 1945 – 1975..................... 73
3.3. Một số thành tựu của tiểu thuyết phóng sự 1945 – 1975 .............................. 75
3.3.1. Nhạy bén trong vấn đề nông thôn .................................................................. 75
3.3.2. Cập nhật tinh thần chiến đấu của quân và dân ta-kịp thời phát hiện vấn đề
trong cuộc chiến đấu ................................................................................................. 85
3.3.3. Phát hiện mặt trái ở thành thị ........................................................................ 90
CHƢƠNG 4: TIỂU THUYẾT PHÓNG SỰ VIỆT NAM TỪ 1975 ĐẾN HẾT
THẾ KỶ XX .............................................................................................................. 94
4.1. Những bối cảnh lịch sử - xã hội, văn hóa, văn học từ 1975 đến hết thế kỷ XX .....94