Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-------------------------------
VŨ TRUNG THÀNH
KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG
CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM –
NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH NGÂN HÀNG TMCP
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã số
: 62340201
LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS. TS. Trần Thị Thanh Tú
2. PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Huệ
Xác nhận của Người hướng dẫn 1 Xác nhận của Người hướng dẫn 2
PGS.TS. Trần Thị Thanh Tú
PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Huệ
HÀ NỘI - 2017
v
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Tôi xin cam đoan đề tài luận án “Kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng của
các ngân hàng thương mại Việt Nam – nghiên cứu điển hình Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam” là công trình nghiên cứu của tôi.
Hà Nội, ngày…..tháng…. năm 2017
Tác giả luận án
Vũ Trung Thành
vi
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. v
MỤC LỤC............................................................................................................. vi
DANH MỤC VIẾT TẮT ...................................................................................... xi
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. xiv
DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ ............................................................................... xvi
DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. xvii
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC ..........................................................................xviii
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1
1.
Giới thiệu công trình nghiên cứu ............................................................... 1
2.
Tính cấp thiết của luận án .......................................................................... 2
3.
Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................... 4
4.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................. 4
5.
Câu hỏi nghiên cứu ..................................................................................... 5
6.
Phương pháp nghiên cứu............................................................................ 6
7.
Những đóng góp của luận án ...................................................................... 7
8.
Kết cấu của luận án .................................................................................... 8
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ................................. 9
1.1.
Các nghiên cứu về Kiểm tra sức chịu đựng ở nước ngoài ........................ 9
1.1.1.
Quá trình hình thành và phát triển lý thuyết về Kiểm tra sức chịu đựng9
1.1.2.
Tác động của kinh tế vĩ mô đối với RRTD trong xây dựng kịch bản
Kiểm tra sức chịu đựng ..................................................................................... 14
1.1.2.1.
Chỉ số đại diện cho chu kỳ kinh tế .................................................. 14
1.1.2.2.
Chỉ số giá bất động sản ................................................................... 16
1.1.2.3.
Chỉ số chứng khoán ........................................................................ 16
1.1.2.4.
Các chỉ số thể hiện mặt bằng lãi suất .............................................. 16
1.1.2.5.
Chỉ số về tăng trưởng tín dụng ........................................................ 17
1.1.2.6.
Tỷ giá ............................................................................................. 17
1.2.
Các nghiên cứu về Kiểm tra sức chịu đựng vi mô tại Việt Nam ............. 18
vii
1.3.
Khoảng trống nghiên cứu ......................................................................... 22
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................... 23
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG VI MÔ
ĐỐI VỚI RRTD TẠI CÁC NHTM .................................................................... 24
2.1.
Khái niệm Kiển tra sức chịu đựng vi mô ................................................. 24
2.2.
Phân loại Kiểm tra sức chịu đựng vi mô.................................................. 27
2.3.
Mô hình Kiểm tra sức chịu đựng vi mô ................................................... 29
2.3.1.
Các mô hình kinh tế vĩ mô (Macroeconomic Modeling) .................... 30
2.3.1.1.
Các mô hình hồi quy chuỗi thời gian phi cấu trúc ........................... 30
2.3.1.2.
Các mô hình cân bằng tổng thể động .............................................. 32
2.3.1.3.
Các mô hình dữ liệu bảng ............................................................... 33
2.3.2.
Xây dựng kịch bản Kiểm tra sức chịu đựng vi mô.............................. 33
2.3.2.1.
Lựa chọn yếu tố gây sốc cho ngân hàng .......................................... 34
2.3.2.2.
Đo lường quy mô cú sốc ................................................................. 35
2.3.3.
Biến số đo lường RRTD .................................................................... 36
2.3.4.
Mô hình đánh giá RRTD (Credit risk Satellite Modeling) .................. 42
2.3.4.1.
Nghiên cứu của Schmeider và cộng sự (2013) xác định RWA ........ 43
2.3.4.2.
Nghiên cứu của Buncic và Melecky (2013) xác định PD ................ 44
2.4.
Ứng dụng Kiểm tra sức chịu đựng vi mô đối với RRTD trong quản trị
ngân hàng ............................................................................................................. 45
2.4.1.
Nhận thức về vai trò của Kiểm tra sức chịu đựng ............................... 49
2.4.2.
Xác định đúng mục tiêu thực hiện Kiểm tra sức chịu đựng ................ 51
2.4.3.
Phối hợp giữa các đơn vị chức năng ................................................... 52
2.4.4.
Xây dựng và văn bản hóa quy trình .................................................... 53
2.4.5.
Yếu tố hạ tầng công nghệ thông tin .................................................... 54
2.4.6.
Đánh giá định kỳ việc thực hiện Kiểm tra sức chịu đựng ................... 56
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................... 57
viii
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ TRIỂN KHAI
KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG VI MÔ ĐỐI VỚI RRTD TẠI VIETINBANK
58
3.1.
Tình hình kinh tế và điều hành chính sách tín dụng của NHNN giai đoạn
2009-2015 ............................................................................................................. 58
3.1.1.
Tình hình kinh tế vĩ mô ...................................................................... 58
3.1.1.1.
Tốc độ tăng trưởng GDP................................................................. 58
3.1.1.2.
Lạm phát, tăng cung tiền và tín dụng .............................................. 59
3.1.1.3.
Tỷ giá ............................................................................................. 62
3.1.1.4.
Cán cân vãng lai ............................................................................. 63
3.1.1.5.
Chỉ số thị trường chứng khoán ........................................................ 64
3.1.1.6.
Thị trường bất động sản .................................................................. 65
3.1.2.
Nợ xấu và điều hành chính sách tín dụng của NHNN......................... 67
3.1.2.1.
Thực trạng nợ xấu giai đoạn 2009-2015.......................................... 67
3.1.2.2.
Các chính sách điều hành tín dụng của NHNN ............................... 68
3.2.
Thực trạng hoạt động tín dụng của Vietinbank ...................................... 70
3.2.1.
Quá trình hình thành và vai trò của Vietinbank trong hệ thống NHTM
Việt Nam. .......................................................................................................... 70
3.2.2.
3.3.
Kết quả hoạt động tín dụng của Vietinbank 2009 - 2015 .................... 72
Đánh giá thực trạng triển khai Kiểm tra sức chịu đựng vi mô đối với
RRTD tại Vietinbank .......................................................................................... 76
3.3.1.
Thực trạng triển khai Kiểm tra sức chịu đựng RRTD tại Vietinbank .. 76
3.3.1.1.
Nhận thức về vai trò của Kiểm tra sức chịu đựng............................ 77
3.3.1.2.
Xây dựng kịch bản Kiểm tra sức chịu đựng .................................... 78
3.3.1.3.
Văn bản quy định Kiểm tra sức chịu đựng ...................................... 80
3.3.1.4.
Cơ sở hạ tầng thông tin ngân hàng .................................................. 80
3.3.2.
Thành công và hạn chế trong triển khai Kiểm tra sức chịu đựng vi mô
đối với RRTD tại Vietinbank............................................................................. 81
3.3.2.1.
Thành công ..................................................................................... 81
nguon tai.lieu . vn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
-------------------------------
VŨ TRUNG THÀNH
KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG RỦI RO TÍN DỤNG
CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM –
NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH NGÂN HÀNG TMCP
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã số
: 62340201
LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS. TS. Trần Thị Thanh Tú
2. PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Huệ
Xác nhận của Người hướng dẫn 1 Xác nhận của Người hướng dẫn 2
PGS.TS. Trần Thị Thanh Tú
PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Huệ
HÀ NỘI - 2017
v
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Tôi xin cam đoan đề tài luận án “Kiểm tra sức chịu đựng rủi ro tín dụng của
các ngân hàng thương mại Việt Nam – nghiên cứu điển hình Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam” là công trình nghiên cứu của tôi.
Hà Nội, ngày…..tháng…. năm 2017
Tác giả luận án
Vũ Trung Thành
vi
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. v
MỤC LỤC............................................................................................................. vi
DANH MỤC VIẾT TẮT ...................................................................................... xi
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. xiv
DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ ............................................................................... xvi
DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. xvii
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC ..........................................................................xviii
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1
1.
Giới thiệu công trình nghiên cứu ............................................................... 1
2.
Tính cấp thiết của luận án .......................................................................... 2
3.
Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................... 4
4.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................. 4
5.
Câu hỏi nghiên cứu ..................................................................................... 5
6.
Phương pháp nghiên cứu............................................................................ 6
7.
Những đóng góp của luận án ...................................................................... 7
8.
Kết cấu của luận án .................................................................................... 8
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ................................. 9
1.1.
Các nghiên cứu về Kiểm tra sức chịu đựng ở nước ngoài ........................ 9
1.1.1.
Quá trình hình thành và phát triển lý thuyết về Kiểm tra sức chịu đựng9
1.1.2.
Tác động của kinh tế vĩ mô đối với RRTD trong xây dựng kịch bản
Kiểm tra sức chịu đựng ..................................................................................... 14
1.1.2.1.
Chỉ số đại diện cho chu kỳ kinh tế .................................................. 14
1.1.2.2.
Chỉ số giá bất động sản ................................................................... 16
1.1.2.3.
Chỉ số chứng khoán ........................................................................ 16
1.1.2.4.
Các chỉ số thể hiện mặt bằng lãi suất .............................................. 16
1.1.2.5.
Chỉ số về tăng trưởng tín dụng ........................................................ 17
1.1.2.6.
Tỷ giá ............................................................................................. 17
1.2.
Các nghiên cứu về Kiểm tra sức chịu đựng vi mô tại Việt Nam ............. 18
vii
1.3.
Khoảng trống nghiên cứu ......................................................................... 22
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................... 23
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG VI MÔ
ĐỐI VỚI RRTD TẠI CÁC NHTM .................................................................... 24
2.1.
Khái niệm Kiển tra sức chịu đựng vi mô ................................................. 24
2.2.
Phân loại Kiểm tra sức chịu đựng vi mô.................................................. 27
2.3.
Mô hình Kiểm tra sức chịu đựng vi mô ................................................... 29
2.3.1.
Các mô hình kinh tế vĩ mô (Macroeconomic Modeling) .................... 30
2.3.1.1.
Các mô hình hồi quy chuỗi thời gian phi cấu trúc ........................... 30
2.3.1.2.
Các mô hình cân bằng tổng thể động .............................................. 32
2.3.1.3.
Các mô hình dữ liệu bảng ............................................................... 33
2.3.2.
Xây dựng kịch bản Kiểm tra sức chịu đựng vi mô.............................. 33
2.3.2.1.
Lựa chọn yếu tố gây sốc cho ngân hàng .......................................... 34
2.3.2.2.
Đo lường quy mô cú sốc ................................................................. 35
2.3.3.
Biến số đo lường RRTD .................................................................... 36
2.3.4.
Mô hình đánh giá RRTD (Credit risk Satellite Modeling) .................. 42
2.3.4.1.
Nghiên cứu của Schmeider và cộng sự (2013) xác định RWA ........ 43
2.3.4.2.
Nghiên cứu của Buncic và Melecky (2013) xác định PD ................ 44
2.4.
Ứng dụng Kiểm tra sức chịu đựng vi mô đối với RRTD trong quản trị
ngân hàng ............................................................................................................. 45
2.4.1.
Nhận thức về vai trò của Kiểm tra sức chịu đựng ............................... 49
2.4.2.
Xác định đúng mục tiêu thực hiện Kiểm tra sức chịu đựng ................ 51
2.4.3.
Phối hợp giữa các đơn vị chức năng ................................................... 52
2.4.4.
Xây dựng và văn bản hóa quy trình .................................................... 53
2.4.5.
Yếu tố hạ tầng công nghệ thông tin .................................................... 54
2.4.6.
Đánh giá định kỳ việc thực hiện Kiểm tra sức chịu đựng ................... 56
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................... 57
viii
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ TRIỂN KHAI
KIỂM TRA SỨC CHỊU ĐỰNG VI MÔ ĐỐI VỚI RRTD TẠI VIETINBANK
58
3.1.
Tình hình kinh tế và điều hành chính sách tín dụng của NHNN giai đoạn
2009-2015 ............................................................................................................. 58
3.1.1.
Tình hình kinh tế vĩ mô ...................................................................... 58
3.1.1.1.
Tốc độ tăng trưởng GDP................................................................. 58
3.1.1.2.
Lạm phát, tăng cung tiền và tín dụng .............................................. 59
3.1.1.3.
Tỷ giá ............................................................................................. 62
3.1.1.4.
Cán cân vãng lai ............................................................................. 63
3.1.1.5.
Chỉ số thị trường chứng khoán ........................................................ 64
3.1.1.6.
Thị trường bất động sản .................................................................. 65
3.1.2.
Nợ xấu và điều hành chính sách tín dụng của NHNN......................... 67
3.1.2.1.
Thực trạng nợ xấu giai đoạn 2009-2015.......................................... 67
3.1.2.2.
Các chính sách điều hành tín dụng của NHNN ............................... 68
3.2.
Thực trạng hoạt động tín dụng của Vietinbank ...................................... 70
3.2.1.
Quá trình hình thành và vai trò của Vietinbank trong hệ thống NHTM
Việt Nam. .......................................................................................................... 70
3.2.2.
3.3.
Kết quả hoạt động tín dụng của Vietinbank 2009 - 2015 .................... 72
Đánh giá thực trạng triển khai Kiểm tra sức chịu đựng vi mô đối với
RRTD tại Vietinbank .......................................................................................... 76
3.3.1.
Thực trạng triển khai Kiểm tra sức chịu đựng RRTD tại Vietinbank .. 76
3.3.1.1.
Nhận thức về vai trò của Kiểm tra sức chịu đựng............................ 77
3.3.1.2.
Xây dựng kịch bản Kiểm tra sức chịu đựng .................................... 78
3.3.1.3.
Văn bản quy định Kiểm tra sức chịu đựng ...................................... 80
3.3.1.4.
Cơ sở hạ tầng thông tin ngân hàng .................................................. 80
3.3.2.
Thành công và hạn chế trong triển khai Kiểm tra sức chịu đựng vi mô
đối với RRTD tại Vietinbank............................................................................. 81
3.3.2.1.
Thành công ..................................................................................... 81