Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN VĂN HẠNH
DẠY HỌC NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
DỰA VÀO HỌC TẬP TRẢI NGHIỆM
CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC NGÀNH SƯ PHẠM KĨ THUẬT
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Hà Nội – 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN VĂN HẠNH
DẠY HỌC NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
DỰA VÀO HỌC TẬP TRẢI NGHIỆM
CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC NGÀNH SƯ PHẠM KĨ THUẬT
Chuyên ngành: Lí luận và PPDH bộ môn Kĩ thuật Công nghiệp
Mã số: 62.14.01.11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. Đặng Thành Hưng
Hà Nội – 2017
1
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án chưa từng được ai công bố trong bất
kì công trình nào khác.
Hà Nội, ngày 14 tháng 02 năm 2017
Tác giả luận án
Nguyễn Văn Hạnh
2
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận án, trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất
đến PGS.TS. Đặng Thành Hưng đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ để tôi có
thể hoàn thành công trình nghiên cứu này.
Tôi xin cảm ơn phòng Sau đại học, khoa Sư phạm Kĩ thuật của Trường
Đại học Sư phạm Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành
luận án này.
Tôi xin cảm ơn TS. Nguyễn Trường Giang – Khoa Sư phạm Kĩ thuật,
Trường ĐHSPKT Nam Định; PGS.TS. Võ Thị Ngọc Lan – Viện Sư phạm Kĩ
thuật, Trường ĐHSPKT TP Hồ Chí Minh và các thầy (cô) khoa Sư phạm Kĩ
thuật, Trường ĐHSPKT Hưng Yên đã giúp đỡ tôi hoàn thành nghiên cứu thực
trạng dạy học NVSP tại các trường ĐHSPKT.
Tôi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến gia đình, người thân, các bạn đồng
nghiệp, những người luôn động viên, khuyến khích và giúp đỡ về mọi mặt để
tôi có thể hoàn thành công việc nghiên cứu của mình.
Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo trường Đại học SPKT Hưng Yên và các
đồng nghiệp cơ quan nơi tôi công tác đã tạo điều kiện thuận lợi về công việc,
tài chính và khích lệ mạnh mẽ để tôi có động lực phấn đấu vươn lên hoàn
thành nhiệm vụ học tập, nghiên cứu trong suốt thời gian qua.
Hà Nội, ngày 14 tháng 02 năm 2017
Tác giả luận án
Nguyễn Văn Hạnh
3
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA DẠY HỌC NGHIỆP VỤ SƯ
PHẠM DỰA VÀO HỌC TẬP TRẢI NGHIỆM CHO SINH VIÊN ĐẠI
HỌC NGÀNH SƯ PHẠM KĨ THUẬT ....................................................... 8
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề............................................................... 8
1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên đại
học ngành sư phạm kĩ thuật ........................................................................ 8
1.1.2. Những nghiên cứu về học tập trải nghiệm và dạy học dựa vào học tập
trải nghiệm ................................................................................................ 12
1.2. Những khái niệm công cụ.................................................................... 17
1.2.1. Học tập trải nghiệm ......................................................................... 17
1.2.2. Nghiệp vụ sư phạm và dạy học nghiệp vụ sư phạm ....................... 19
1.2.3. Dạy học nghiệp vụ sư phạm dựa vào học tập trải nghiệm .............. 21
1.2.4. Sinh viên đại học ngành sư phạm kĩ thuật ...................................... 22
1.3. Học tập trải nghiệm trong dạy học nghiệp vụ sư phạm................... 23
1.3.1. Bản chất học tập trải nghiệm .......................................................... 23
1.3.2. Mô hình học tập trải nghiệm trong dạy học nghiệp vụ sư phạm .... 25
1.3.3. Các hoạt động học tập trải nghiệm ................................................. 26
1.4. Dạy học nghiệp vụ sư phạm dựa vào học tập trải nghiệm............... 28
1.4.1. Bản chất........................................................................................... 28
1.4.2. Nguyên tắc ...................................................................................... 29
1.4.3. Đặc điểm ......................................................................................... 32
1.4.4. Một số kĩ thuật dạy học ................................................................... 37
1.5. Đặc điểm của sinh viên đại học ngành sư phạm kĩ thuật có tác động
đến dạy học nghiệp vụ sư phạm dựa vào học tập trải nghiệm ............... 40
1.5.1. Đặc điểm tâm lí ............................................................................... 41
1.5.2. Đặc điểm học tập............................................................................. 42
1.5.3. Đặc điểm xã hội .............................................................................. 44
1.6. Thực trạng dạy học nghiệp vụ sư phạm dựa vào học tập trải nghiệm
ở các trường Đại học Sư phạm Kĩ thuật ................................................... 44
nguon tai.lieu . vn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN VĂN HẠNH
DẠY HỌC NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
DỰA VÀO HỌC TẬP TRẢI NGHIỆM
CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC NGÀNH SƯ PHẠM KĨ THUẬT
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Hà Nội – 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN VĂN HẠNH
DẠY HỌC NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
DỰA VÀO HỌC TẬP TRẢI NGHIỆM
CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC NGÀNH SƯ PHẠM KĨ THUẬT
Chuyên ngành: Lí luận và PPDH bộ môn Kĩ thuật Công nghiệp
Mã số: 62.14.01.11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. Đặng Thành Hưng
Hà Nội – 2017
1
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu và kết quả nghiên cứu trong luận án chưa từng được ai công bố trong bất
kì công trình nào khác.
Hà Nội, ngày 14 tháng 02 năm 2017
Tác giả luận án
Nguyễn Văn Hạnh
2
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận án, trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất
đến PGS.TS. Đặng Thành Hưng đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ để tôi có
thể hoàn thành công trình nghiên cứu này.
Tôi xin cảm ơn phòng Sau đại học, khoa Sư phạm Kĩ thuật của Trường
Đại học Sư phạm Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành
luận án này.
Tôi xin cảm ơn TS. Nguyễn Trường Giang – Khoa Sư phạm Kĩ thuật,
Trường ĐHSPKT Nam Định; PGS.TS. Võ Thị Ngọc Lan – Viện Sư phạm Kĩ
thuật, Trường ĐHSPKT TP Hồ Chí Minh và các thầy (cô) khoa Sư phạm Kĩ
thuật, Trường ĐHSPKT Hưng Yên đã giúp đỡ tôi hoàn thành nghiên cứu thực
trạng dạy học NVSP tại các trường ĐHSPKT.
Tôi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến gia đình, người thân, các bạn đồng
nghiệp, những người luôn động viên, khuyến khích và giúp đỡ về mọi mặt để
tôi có thể hoàn thành công việc nghiên cứu của mình.
Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo trường Đại học SPKT Hưng Yên và các
đồng nghiệp cơ quan nơi tôi công tác đã tạo điều kiện thuận lợi về công việc,
tài chính và khích lệ mạnh mẽ để tôi có động lực phấn đấu vươn lên hoàn
thành nhiệm vụ học tập, nghiên cứu trong suốt thời gian qua.
Hà Nội, ngày 14 tháng 02 năm 2017
Tác giả luận án
Nguyễn Văn Hạnh
3
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA DẠY HỌC NGHIỆP VỤ SƯ
PHẠM DỰA VÀO HỌC TẬP TRẢI NGHIỆM CHO SINH VIÊN ĐẠI
HỌC NGÀNH SƯ PHẠM KĨ THUẬT ....................................................... 8
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề............................................................... 8
1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên đại
học ngành sư phạm kĩ thuật ........................................................................ 8
1.1.2. Những nghiên cứu về học tập trải nghiệm và dạy học dựa vào học tập
trải nghiệm ................................................................................................ 12
1.2. Những khái niệm công cụ.................................................................... 17
1.2.1. Học tập trải nghiệm ......................................................................... 17
1.2.2. Nghiệp vụ sư phạm và dạy học nghiệp vụ sư phạm ....................... 19
1.2.3. Dạy học nghiệp vụ sư phạm dựa vào học tập trải nghiệm .............. 21
1.2.4. Sinh viên đại học ngành sư phạm kĩ thuật ...................................... 22
1.3. Học tập trải nghiệm trong dạy học nghiệp vụ sư phạm................... 23
1.3.1. Bản chất học tập trải nghiệm .......................................................... 23
1.3.2. Mô hình học tập trải nghiệm trong dạy học nghiệp vụ sư phạm .... 25
1.3.3. Các hoạt động học tập trải nghiệm ................................................. 26
1.4. Dạy học nghiệp vụ sư phạm dựa vào học tập trải nghiệm............... 28
1.4.1. Bản chất........................................................................................... 28
1.4.2. Nguyên tắc ...................................................................................... 29
1.4.3. Đặc điểm ......................................................................................... 32
1.4.4. Một số kĩ thuật dạy học ................................................................... 37
1.5. Đặc điểm của sinh viên đại học ngành sư phạm kĩ thuật có tác động
đến dạy học nghiệp vụ sư phạm dựa vào học tập trải nghiệm ............... 40
1.5.1. Đặc điểm tâm lí ............................................................................... 41
1.5.2. Đặc điểm học tập............................................................................. 42
1.5.3. Đặc điểm xã hội .............................................................................. 44
1.6. Thực trạng dạy học nghiệp vụ sư phạm dựa vào học tập trải nghiệm
ở các trường Đại học Sư phạm Kĩ thuật ................................................... 44