Xem mẫu
- L CH S RA I VÀ PHÁT TRI N C A TRUY N HÌNH Có th nói, hi n nay truy n hình là phương ti n truy n thông ph bi n nh t th gi i. H u h t m i ngư i không có cơ h i tr c ti p g p m t các nguyên th qu c gia, du hành t i m t trăng, ch ng ki n m t cu c chi n hay xem m t tr n thi u th thao…v i truy n hình, h có ư c cơ h i làm nh ng vi c ó. Không ch là m t phương ti n truy n thông, phương ti n gi i trí thu n tuý, ngày nay truy n hình còn ư c ng d ng trong r t nhi u lĩnh v c c a cu c s ng hi n i. B ph n an ninh s d ng truy n hình như m t công c b o v , giám sát. Ngành tàu i n ng m dùng truy n hình qu n lý h th ng ư ng tàu i n hay ng m hay i u khi n con tàu t xa. Các bác sĩ khám n i t ng b nh nhân b ng camera hi n vi thay vì m . Ngành giáo d c ti n hành ào t o t xa cũng thông qua truy n hình. Truy n hình là lo i hình phương ti n thông tin i chúng m i xu t hi n t kho ng gi a th k XX, nhưng ã phát tri n r t nhanh chóng, m nh m và ư c ph bi n h t s c r ng rãi trong vòng vài ba th p niên tr l i ây. Th m nh c trưng c a truy n hình là cung c p thông tin dư i d ng hình nh (K t h p âm thanh và m c nh t nh c v i ch vi t) mang tính h p d n sinh ng, tr c ti p và t ng h p. T ó, lo i hình phương ti n truy n thông c áo, c bi t này t o nên ư c ngư i ti p nh n thông tin hi u qu t ng h p t c th i v nh n th c và th m m , trư c h t là trình tr c quan, tr c c m. B ng s k t h p các ch c năng ph n ánh- nh n th c th m m - gi i trí v i nhau, truy n hình ngày càng thu hút ư c nhi u khán gi . Vai trò, v trí, nh hư ng và tác ng c a truy n hình i v i công chúng nói chung, quá trình hình thành và nh hư ng dư lu n xã h i nói riêng ã và ang tăng lên nhanh chóng. 1.Truy n hình th gi i. Truy n hình là h th ng phát và thu hình nh và âm thành b ng nh ng thi t b truy n d n tín hi u t qua cáp, s i quang và quan tr ng nh t là sóng i n t .
- Nh ng h th ng truy n hình th t s u tiên b t u i vào ho t ng chính th c trong th p niên 40 c a th k này, không lâu sau khi khái ni m "truy n hình" ư c s d ng v i nghĩa như chúng ta v n hi u ngày nay. Ngành truy n hình th gi i ã ph i tr i qua m t th i gian dài phát tri n m i có ư c thành t u ó. Năm 1873, nhà khoa h c ngư i Scotland James Cleck Maxwell tiên oán s t n t i c a sóng i n t , phương ti n chuy n t i tín hi u truy n hình. Cùng năm này, nhà khoa h c ngư i Anh Willoughby Smith và tr lý Joseph May ch ng minh r ng i n tr su t c u nguyên t Selen thay i khi ư c chi u sáng. Phát minh này ã ưa ra khái ni m "su t quang d n", nguyên lý ho t ng c a ng vidicon truy n nh. 15 năm sau, năm 1888, nhà v t lý ngư i c Wihelm Hallwachs tìm ra kh năng phóng thích i n t c a m t s v t li u. Hi n tư ng này ư c g i là "phóng tia i n t ", nguyên lý c a ng orthicon truy n nh. M c dù nhi u phương th c chuy n i ánh sáng thành dòng i n t ã ư c phát minh và hoàn thi n nhưng h th ng truy n hình u tiên v n chưa i u ki n ra i. V n c t y u là dòng i n t o ra còn y u và chưa tìm s ư c m t phương pháp khuy ch i hi u qu . Mãi cho t i năm 1906, khi Lee De Forest, m t k sư ngư i M ăng ký sáng ch ng triode chân không thì v n m i ư c gi i quy t. 1.1, ĩa Nipkow Năm 1884, k sư Paul Nipkow ch t o thành công thi t b th c nghi m truy n hình u tiên, ĩa Nipkow. Ông t chi c ĩa có c l theo hình xoáy c phía trư c m t b c tranh ư c chi u sáng. Khi quay ĩa, l th ng u tiên quét qua i m cao nh t c a b c tranh, l th hai quét th p hơn l u tiên m t chút, l th 3 l i th p hơn chút n a,… và c như v y cho t i tâm b c tranh. thu ư c hình nh, Nipkow quay chi c ĩa, sau m i vòng quay, t t c các i m c a b c tranh l n lư t hi n lên. Nh ng chi c ĩa tương t quay i m nh n. Khi t c quay t 15 vòng/'giây, ánh sáng i qua h th ng ĩa tái t o ư c hình nh tĩnh c a b c tranh.
- Thi t b c a Nipkow ư c s d ng mãi t i th p k 20 c a th k này. Sau ó k thu t truy n nh tĩnh d a trên h th ng ĩa Nipkow ư c Jenkins và Baird ti p t c hoàn thi n. Nh ng hình nh thu ư c tuy còn thô nhưng ã có th nh n ra. Thi t b thu v n s d ng ĩa Nipkow t phía trư c m t ng n èn ư c i u khi n sáng b ng tin hi u t b ph n c m quang phía sau ĩa thi t b phát. Năm 1926 Baird công b m t h th ng truy n nh tĩnh s d ng ĩa Nipkow 30 l . K thu t này ư c g i là phương pháp quét cơ h c, hay phương pháp phân tích cơ h c. 1.2, Truy n hình i n t . ng th i v i s phát tri n c a phương pháp phân tích cơ h c, năm 1908 nhà sáng ch ngư i Anh Campbell Swinton ưa ra phương pháp phân hình i n t . Ông s d ng m t màn nh thu nh n m t i n tích thay i tương ng v i hình nh, và m t súng i n t trung hoà i n tích này, t o ra dòng bi n t bi n thiên. Nguyên lý này ư c Zworykin áp d ng trong ng ghi hình iconoscope, b ph n quan tr ng nh t c a camera. V sau, chi c èn orthicon hi n i hơn cũng s d ng m t thi t b tương t như v y. Năm 1878, nhà v t lý và hoá h c ngư i Anh, William Crookes phát minh ra tia âm c c. T i năm 1908, Campbell Swinton và Boris Rosing, ngư i Nga, cl p nghiên c u nh ng k t q a thu ư c c a hai ông l i tương ng. Theo ó, hình nh ư c tái t o b ng cách dùng m t ng phóng tia âm c c (cathode-rays, tube-CRT) b n phá màn hình ph phóphor. Trong su t nh ng năm 30, công ngh CRT ư c k sư i n t ngư i M tên là Allen DuMont t p trung nghiên c u. Phương pháp tái hi n hình nh c a DuMont v cơ b n gi ng phương pháp chúng ta ang s d ng ngày nay. Ngày 13/1/1928, nhà phát minh Emst Alexanderson cho ra i chi c máy thu hình áp d ng phương pháp phân hình i n t u tiên trên th gi i t i Schenectady, New York, M . Hình nh trên màn hình 76 mm (3 inch) x u và không n nh nhưng máy thu hình v n ph bi n nhi u gia ình. Nhi u máy thu
- ki u này ã ư c s n xu t và bán t i Schenectady. Cũng t i ây, ngày 10/5/ 1928, ài WGY b t u phát sóng u n. 1.3, Phát hình công c ng. Trong khi ó chương trình truy n hình công c ng u tiên l i xu t hi n London năm 1936. Nh ng bu i phát hình này do 2 công ty c nh tranh v i nhau th c hi n. Marconi- EMI phát b ng hình nh 405 dòng quét ngang v i 25 mành hình/ giây (25 frame/s) và hãng truy n hình Baird phát b ng hình nh 240 dòng quét ngang cũng v i 25 frame/s. u năm 1937, h Marconi v i ch t lư ng hình nh t t ư c ch n làm chu n. Năm 1941, M ch p nh n chu n 525 dòng quét v i 30 frame/s cho b ph n gi i c a mình. Thánh 11/1937, BBC th c hi n bu i phát hình ngoài tr i áng chú ý u tiên. ó là bu i phát hình l ăng quang c a vua George VI t i công viên Hyde, London. BBC ã s d ng m t máy phát xách tay t trên chi c xe c bi t. Vài ngàn khán gi ã ch ng ki n bu i phát hình này. 1.4, Truy n hình màu. Ngay t năm 1904 ngư i ta ã bi t r ng có th ch t o thi t b truy n hình màu b ng cách s d ng 3 màu cơ b n là , l c và xanh. Năm 1928, Baird cho ra m t truy n hình màu dùng 3 b ĩa Nipkow quét hình nh. 12 năm sau, Peter Goldmark ch t o ư c h th ng truy n hình màu v i kh năng l c t t hơn. Năm 1951 bu i phát hình màu u tiên ã s d ng h th ng c a Goldmark. Tuy nhiên, h th ng này không thích h p v i truy n hình ơn s c nên cu i năm ó thí nghi m b h y b . Cu i cùng thì h th ng truy n hình màu thích h p v i truy n hình ơn s c cũng ra i năm 1953. M t năm sau, phát hình màu công c ng l i xu t hi n. Nh ng bư c phát tri n ti p theo c a nghành truy n hình th gi i ch là hoàn thi t ch t lư ng truy n hình b ng nh ng màn hình l n hơn, công ngh phát và truy n d n tín hi u truy n hình t t hơn mà thôi. Nh ng màn hình u tiên ch t 18 ho c 25 cách m ng (7 ho c 10 inch) kích thư c ư ng chéo. Màn hình ngày nay có kích thư c l n hơn r t nhi u. V i s ra i c a máy chi u, mán nh truy n hình có th ph c v nh ng mán hình có kích thư c ư ng chéo lên t i 2m. Nhưng
- các nhà s n xu t cũng không quên phát tri n máy thu hình nh g n, ch ng h n m t máy thu hình c 3 inch (7,6 cm) Ngày nay, ngành truy n hình th gi i ang t ng bư c chuy n d n t công ngh tương t (hay tu n t - analog) sang truy n hình k thu t s (digital). T th p k 80, h truy n hình nét cao (high-definition television - HDTV) s d ng k thu t s b t u ư c nghiên c u. 1.5, Các giai o n phát tri n c a truy n hình th gi i Truy n hình có m i liên h m t thi t v i m t s lo i hình truy n th ng hay ngh thu t khác như phát thanh, i n nh…Tuy nhiên, ch sau m t vài th p k sơ khai, truy n hình ã ti n hành nh ng bư c dài và th c s tách ra kh i các lo i hình khác, tr thành phương ti n truy n thông c l p và có s c m nh to l n trong vi c t o d ng và nh hư ng dư lu n. Vi c phát sóng truy n hình u tiên M ư cb t u t nh ng năm 1930, và truy n hình ch th c s ph bi n t nh ng năm 1950. Nh ng ài phát thanh như NBC, CBS, ABC… sau khi phát tri n thêm h th ng truy n hình ã th c s l n m nh và tr thành nh ng t p oàn phát thanh - truy n hình t m c th gi i. Trên th c t , s hình thành và phát tri n c a truy n hình g n li n v i các s ki n khoa h c - công ngh cũng như các s ki n chính tr - xã h i khác. Ngay t u nh ng năm 1920, ngư i ta ã chú ý n truy n hình do h nh n th c ư c vai trò c a truy n hình trong vi c tuyên truy n, qu ng bá trên các m t kinh t , chính tr , xã h i…có th i m qua m t vài m c quan tr ng trong niên i truy n hình như sau. 1887: Heinrich Hertz (ngư i c) ch ng minh nh ng tính ch t c a sóng i nt . 1890-1895: Edouart Branly (ngư i Pháp), Oliver Lodge (ngư i Anh) và Alexandre Popov (ngư i Nga) hoàn ch nh i n báo vô tuy n. 1895: Guglielmo Marconi (ngư i Ý) ng d ng nh ng công trình nghiên c u v vô tuy n i n.
- Tháng 3/1899: Liên l c vô tuy n qu c t u tiên ra i Anh và Pháp, dài 46 Km 1923: Vladimir Zworykin (ngư i Nga) phát minh ra ng iconoscop, cho phép bi n năng lư ng ánh sáng thành năng lư ng i n. 1929: Chương trình phát hình âu tiên c a BBC ư c th c hi n t k t qu nghiên c u c a John Baird v quét cơ h c. Tháng 4/1931: Chương trình phát hình u tiên ư c th c hi n Pháp d a trên nh ng nghiên c u c a René Barthélemy. 1934: Vladimir Zworykin hoàn ch nh nghiên c u v iconoscop và b t u ng d ng vào vi c xây d ng và phát sóng truy n hình. 1935: Pháp t máy phát trên tháp Eiffel 1936: Th v n h i Berlin ư c truy n hình t i m t s thành ph l n. 1939: Truy n hình Liên Xô phát u n hàng ngày 1941: M ch p nh n 525 dòng quét v i b phân gi i c a mình Trong và sau chi n tranh th gi i th II: Các cư ng qu c ch y ua gay g t phát các chương trình truy n hình nh m v n ng nhân dân ng h các chi n lư c quân s và kinh t c a mình. 1948: Pháp ch p nh n chu n 819 dòng quét, k t qu nghiên c u c a Henri de France. 1954: ài RTF phát nh ng bu i try n hình u tiên b ng i u bi n t n s . 1956: Hãng Ampex gi i thi u máy ghi hình t (thu hình nh trên băng t ) Tháng 10/1960 truy n hình tr c ti p cu c tranh lu n trên kênh truy n hình gi a 2 ng c viên t ng th ng M : Richard Nixon và John Kennedey 1964: V tinh ĩa tĩnh u tiên ư c phóng lên qu o mang tên Early Bird. 1965: Di n ra cu c chi n v các chu n truy n hình màu SECAM (Pháp) và PAL ( c) t i Châu Âu Tháng 10/1967: Khánh thành truy n hình màu Pháp và Liên Xô
- 1969: Cu c b lên b m t trăng c a tàu Apollo 11 ư c chuy n hình tr c ti p qua Mondovision. 1970: Hi p h i vi n thông qu c t phân chia các sóng truy n hình centimet cho các nư c và gi i thi u lo i băng hình video dùng cho công chúng. 1992: Truy n hình k thu t s tr thành hi n th c Như v y, có th th y, l ch s phát tri n c a truy n hình luôn n m trong và cùng song hành v i l ch s ti n b nhân lo i. Truy n hình ngày m t l n m nh l n là do nhu c u thông tin c a công chúng ngày càng cao, khoa h c k thu t phát tri n và xu t hi n nhu c u ư c giao lưu qu c t . Chính b n thân các v n s ki n chính tr , xã h i cũng góp ph n thúc y truy n hình ph i t phát tri n và phát huy hơn n a nh ng ưu th c a mình, t ó d n t o nên nh ng c trưng riêng bi t mang tính lo i hình trong h th ng các phương ti n truy n thông i chúng hi n nay. ư c thi t k v i nh ng màn nh r ng áp d ng k thu t hình nh 1125 dòng quét ngang thay cho máy thu hình truy n th ng ch 525 ho c 625 dòng quét. 2, Truy n hình Vi t Nam 2.1, S ra i c a Truy n hình Vi t Nam Ngày 7/9/1970, chương trình truy n hình th nghi m u tiên c a nư c Vi t Nam dân ch c ng hoà ư c phát sóng. Chương trình này do ài ti ng nói Vi t Nam th c hi n. Trư c ó, ngày 4/1/1968, phó th tư ng Lê Thanh Nghi ký quy t nh s 01/TTG-VP cho phép t ng c c thông tin (tr c thu c Chính Ph ) thành l p"Xư ng phim vô tuy n truy n hình Vi t Nam ". ây là m t xư ng phim nh a 16 ly, có nhi m v làm phim th i s tài li u truy n hình g i ra nư c ngoài nh ài truy n hình các nư c xã h i ch nghĩa phát trên sóng c a h tuyên truy n i ngo i, ng th i hư ng d n và h p tác v i các oàn làm phim vô tuy n truy n hình nư c ngoài n quay phim Vi t Nam. Năm 1971, Chính Ph ã quy t nh chuy n xư ng phim vô tuy n truy n hình t t ng c c thông tin sang ài ti ng nói Vi t Nam, tăng cư ng cho truy n hình m t i ngũ làm phim th i s tài li u có kinh nghi m th c t và có m t s v n tư li u quý.
- Gi a năm 1966, M ưa truy n hình vào mi n Nam. Khi nh n ư c thông tin này, b biên t p và i ngũ cán b k thu t ài ti ng nói Vi t Nam quy t tâm lao vào cu c ua chu n b cho ư c truy n hình có th ti p qu n và i u hành các ài truy n hình mi n Nam ngay sau khi gi i phóng. Nhi u oàn cán b , k thu t viên ư c g i ra nư c ngoài h c truy n hình. Sau m t th i gian dài n l c c ac m t i ngũ ông o cán b , k thu t viên, ngày 7/9/1970 chương trình truy n hình u tiên ư c t ch c trong phòng thu nh c l n, thư ng g i là Studio M, c a ài ti ng nói Vi t Nam t i tr s 58 Quán S . Chương trình g m 15 phút tin t c do phát thanh viên tr c ti p c trên micro và 45 phút ca nh c. Sau m t th i gian làm th , t i 30 t t Tân H i (27/1/1971), nhân dân Th ô Hà N i ư c xem chương trình truy n hình u tiên. Chương trình ra m t khán gi Th ôl n u tiên, l i là êm 30 t t nên khá phong phú: 30 phút th i s trong nư c và qu c t do các phát thanh viên nam n thay nhau c trư c micro, thu vào camera i n t chuy n th ng lên sóng, chương trình ca nh c 30 phút dùng phương pháp playlack; chương trình phim truy n, phim tài li u ư c chi u lên tư ng, dùng camera i n t thu l i và phát lên sóng qua máy phát. Như v y, ngay t nh ng chương trình truy n hình th nghi m cũng như chương trình phát sóng ph c v nhân dân u tiên, truy n hình Vi t Nam ã dùng hình th c phát tr c ti p là do nh ng h n ch v m t thi t b k thu t. Lúc ó chúng ta chưa có máy ghi hình dùng băng t và cũng chưa có telecine (máy chi u phim truy n hình). Sau khi th nghi m phát sóng thành công, chương trình th nghi m ư c phát hai t i m i tu n, m i t i 2h30' r i tăng lên ba t i, b n t i m t tu n. Kéo dài n tháng 4 năm 1972 khi M m r ng chi n tranh b ng không gian ánh phá ác li t vào Hà N i . Trong th i gian này các phóng viên, biên t p viên c a ài truy n hình v n ti p t c làm vi c nh m ghi l i nh ng hình nh chi n u dũng c m c a quân và dân Th ô. Nh ng b phim tài li u ư c th c hi n trong th i gian này như: Hà N i - i n Biên Ph , Hà N i 5 ngày s c, Ti ng Tr ng Trư ng ã giành ư c nhi u gi i thư ng Bông Sen B c qu c t và trong nư c.
- Sau khi hi p nh Pari ư c ký k t, các chương trình c a ài THVN l i ư c ti p t c phát sóng. Các chương trình c a ài l n lư t ư c ra m t công chúng như: Vì an ninh T qu c (27.1.1973) (Bu i phát sóng u tiên c a chương trình này là t i 16-8-1972), Câu l c b ngh thu t (21.2.1976) văn hoá xã h i (21.3.1976) Quân i nhân dân (24-4-1976), th d c th thao (26.5.1976), Kinh t (9.5.1976). T i khi chuy n v trung tâm truy n hình Gi ng Võ, t 16/6/1976 m i phát chính th c hàng ngày. 2.2, Th i kỳ phát sóng chính th c hàng ngày Ngày 16/6/1976 vi c khai thác sóng chuy n t 58 Quán S v trung tâm Gi ng Võ. T i ây ã có m t trung tâm hoàn ch nh v i 3 trư ng quay (S1, S2, S3), t ng kh ng ch (master control room), máy phát 1kW kênh 6 và c t ăngten cao 60m. Năm 1976, ài truy n hình thành ph H Chí Minh ã th nghi m phát hình màu. M t năm sau, 1977, ài truy n hình Trung ương cũng b t u phát th nghi m truy n hình màu vào các sáng Ch nh t. T gi a năm 1980, khi ài Hoa sen i vào ho t ng, chương trình phát sóng c a ài truy n hình Trung ương xen k lúc có màu, lúc không do s d ng nhi u chương trình màu thu t ài Hoa sen. Ngày 1/8/1986, ài truy n hình Trung ương chuy n h n sang phát màu h SECAM 3b b ng các thi t b chuyên dùng, t b hoàn toàn truy n hình en tr ng. S dĩ chúng ta ch n h màu SECAM 3b vì ây là h màu ư c Liên Xô và ph n l n các nư c xã h i ch nghĩa s d ng. B t u t ngày 1/1/1991, h truy n hình màu c a ài truy n hình Vi t Nam chuy n t h SECAM 3b sang phát b ng h PAL/D/K. S thay i này là úng n và k p th i, nh hư ng th ng nh t cho s phát tri n m nh m c a ngành trong nh ng năm sau ó và thúc y các m i quan h h p tác v i các nư c trong khu v c và trên th gi i. Ngày 30/1/1991, Chính ph ra quy t nh s 26/CP giao cho T ng c c bưu i n thuê v tinh Intesputnik truy n d n tín hi u phát thanh truy n hình năm 1991.
- T t âm l ch Tân Mùi ( u năm 1991) b t u truy n chính th c b ng cách ph sóng qua v sinh chương trình truy n hình qu c gia cho các ài a phương. Ngày 31/3/1998, ài truy n hình Vi t Nam chính th c tách kênh VTV1, VTV2, VTV3. ây là m t bư c nh y v t c a ài truy n hình Vi t Nam v c n i dung chương trình l n th i lư ng phát sóng. VTV1 l y n i dung tr ng tâm là chính tr - kinh t - xã h i v i th i lư ng 11,5h/ngày trên kênh 9 và ph sóng qua v tinh. VTV2 chú tr ng ph n khoa h c - giáo d c, phát sóng 13h/ngày trên kênh 9 và ph sóng qua v tinh. VTV3 là kênh gi i trí - văn hoá th thao, kinh t , th i lư ng 12h/ngày trên kênh 22 UHF và cũng ư c ph sóng qua v sinh. Ngoài ra, ài truy n hình Vi t Nam còn có chương trình MMDS (9 kênh) và chương trình VTV4 dành cho c ng ng ngư i Vi t sinh s ng nư c ngoài, phát sóng qua v sinh, 4 gi /ngày. T 10-12-2002 kênh VTV5 truy n hình ti ng dân t c thi u s c a Trung ương ã phát chính th c qua v tinh 3 l n/tu n và phát các 3 l n/tu n v i th i lư ng 2 gi các ài a phương thu l i và phát sóng ph c v ng bào vào th i lư ng thích h p. 2.3, S hình thành các ài truy n hình a phương Sau khi gi i phóng mi n Nam, th ng nh t t nư c, ài truy n hình Sài Gòn ư c i tên thành ài truy n hình Thành ph H Chí Minh. ã có các ài phát l i chương trình truy n hình C n Thơ, Nha Trang, Quy Nhơn và Hu . T u nhưng năm 1990, nhi u a phương như à N ng, H i Phòng, Qu ng Ninh, Ngh An… l n lư t dùng ngân sách a phương mua máy phát truy n hình công su t 1kW ho c 100 W, 200W. c bi t là t khi ài truy n hình Vi t Nam s d ng v tinh ph sóng toàn qu c thì các ài truy n hình các t nh, thành ph ã có m t bư c tăng trư ng v s lư ng. n nay, h th ng truy n hình Vi t Nam ã có 1 ài truy n hình qu c gia, 5 ài truy n hình khu v c (Hu , à N ng, C n thơ, Phú Yên, Sơn La) và 64 ài phát thanh - truy n hình i phương; 4 kênh truy n hình cáp h u tuy n CATV; t ng th i lư ng 200 gi /ngày ư c ph sóng 80% toàn qu c. Ngoài vi c nâng cao cơ s v t ch t, k thu t, trang thi t b hi n i v máy móc…. Truy n hình Vi t
- Nam chú tr ng vi c y m nh ào t o i ngũ cán b , công nhân viên, cán b k thu t, c bi t là i ngũ phóng viên, biên t p, tiêu chu n hoá i ngũ cán b ph c v cho ngành truy n hình hi n i phù h p v i xu th toàn c u hoá trong truy n thông i chúng th gi i.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học