Xem mẫu
- CHƯƠNG II – XU HƯ NG C TH V I T NG LO I HÌNH 1. i v i báo in Trong xã h i hi n i, nh ng phương ti n truy n thông có l i th v tính nhanh nh y ngày càng ư c công chúng quan tâm nhi u hơn. Truy n hình, phát thanh v i s lư ng kênh tăng lên, n i dung phong phú hơn, thông tin ư c c p nh t v i t c nhanh hơn và ngày càng t ra có ưu th hơn so v i báo vi t. c bi t t năm 1997 nư c ta có m ng internet thì cũng là lúc ánh d u s xu t hi n c a m t lo i hình truy n thông m i ó là báo m ng cho phép c p nh t thông tin nhanh chóng và liên t c. Lo i báo này ang thu hút m t lư ng l n c gi , nh t là các c gi tr . Tình hình hi n t i ã t ra m t câu h i l n cho báo in: Báo in ph i làm gì trong công cu c c nh tranh v i các phương ti n truy n thông khác? Và câu tr l i là “ i m i”, b i không i m i nghĩa là s ch t. Th c ti n cho th y Trung Qu c có 667 t báo ph i óng c a vì ho t ng không hi u qu và không úng m c ích. Nhi u t báo ã m t i c gi thân thu c c a mình. T báo t n t i ư c là t báo bi t thích nghi, ch u tìm tòi các con ư ng hi u qu nh t ánh vào th hi u và n v i trái tim c gi . Trên th gi i ngay c nh ng t báo ng c p cao, có lư ng c gi l n và tương i n nh cũng không dám lo i mình kh i cái gu ng quay c nh tranh – i m i và sàng l c t t y u c a s phát tri n ó. Và th c t báo in ang d n hình thành nh ng xu hư ng m i thích nghi và c nh tranh v i các lo i hình truy n thông khác. 1.1 S thay i trong cách trình bày. Báo in c i n trư c ây ư c nh d ng là m t lo i báo vi t trên gi y chuyên d ng, kh to. M t bài có tít chính, sapo, các tít ph . Khi trình bày vào trong trang báo thì ch th y toàn ch r t ít hình nh mà n u có thì cũng ch là nh nh theo ki u nh chân dung. Ki u làm báo y ã tr nên l i th i trong cu c s ng hi n i ngày nay. Cái u tiên p vào m t c gi ó là hình th c c a t báo. Rõ ràng so v i truy n hình và báo m ng thì báo in khó mà c nh tranh ư c v m t hình nh. Nh ng thay i u tiên b t u t hình th c vì hình th c là y u t u tiên thu hút ngư i c.
- Hình th c trang báo bao g m các y u t như: măng sét, kh báo, ch , ư ng ranh gi i, khung, n n, bi u tư ng m c, tranh nh, màu s c. • Măng sét (tên báo): là ph n in c ch l n, thư ng ư c trình bày ngay u trang nh t, g m: cơ quan ch qu n, huy chương, kh u hi u, s xu t b n, tr s , i n tho i, giá bán…Tên báo ư c l a ch n, thi t k chu n m u và gi n nh song măng sét không ph i là y u t b t bi n. S thay i măng sét s t o nên m t s thay il n i v i t báo và n u phù h p, hi n i thì nó s như lu ng gió th i h n vào các trang báo. M t măngsét ơn gi n, h p lí, ư c thi t k công phu, tính nm i hi u qu m ng ph i, s phù h p gi a các dáng ch , ki u ch , c ch , màu s c… m b o tính th m m cao là m t yêu c u i v i măng sét báo. • Kh báo: Có ba lo i kh chính là A2= 420x594, kh v a A3=297x420, kh nh A4=210x297. Theo quan i m truy n th ng, nh ng t báo kh l n là i di n cho dòng báo ch t lư ng cao. Nhưng vi c i tiên phong trong vi c thu h p kh c a t báo trong nh ng năm v a qua ã ch ng minh m t i u: m i quan i m truy n th ng u có th thay i. Nh ng t báo tiên phong là nh ng t n i ti ng như The Telegraph, Finalcial Times (Anh), t Metro (Tàu i n ng m)… ây là s im iv hình th c t o m t s “ti p c n” ban u th t n tư ng v i c gi . Và ph n ng c a c gi r t t t, lư ng báo phát hành l n chính là nh ng thành công c a công cu c i m i này. T báo i u trong xu hư ng này là t Independent c a Anh. Trong năm 2003, t này gi i thi u m t n b n kh nh , bán song song v i n b n kh l n kh ng nh v i c gi r ng n i dung không h thay i. Ngư i c yêu m n t kh nh vì s ti n l i c a nó, c bi t là trên các chuy n tàu. Tirage c a Independent ã tăng 15% m i năm, và ch trong vòng dăm ba tháng sau, ngư i ta không còn th y bóng dáng Independent kh l n âu n a. 2
- T Times c a London uy tín cũng l a ch n cách này. K t qu r t kh quan t l u tirage -8% trên m t năm thành g n dương 3% m t năm. T Guardian, m t trong nh ng t nh t báo chính th ng áng tôn tr ng nh t nư c Anh, cũng ã tuyên b i t báo sang “hình th c g n nh ” (m t thu t ng mà ban biên t p t này thay cho t “kh nh ”). T Wall Street Journal châu Âu là m t cái tên n i ti ng nhưng l i làm ăn thua l . Và tháng 10/2005 t báo ã bi n thành t kh nh . 85 t báo ã chuy n i sang báo kh nh t 2001 n năm 2005 có 28 t báo n a ã chuy n sang d ng báo kh nh hơn ăng tin v n t t.“Quan ni m cho r ng báo l n là áng tôn tr ng còn nh ng t báo nh ch bi t gi t gân nay ã hoàn toàn thay i.” - ông Jim Chisholm, tư v n chi n lư c c a Hi p h i Báo chí th gi i Wan nói. T Die Welt n i ti ng c ã chuy n h u như toàn b n i dung sang t p san kh nh và “ óng gói” nó thành nh ng gì mà h g i là “m t t mang theo bên mình”. Biên t p viên Peter phát bi u t i H i ngh hàng năm c a hi p h i báo chí th gi i cho r ng: “T kh nh s t p trung vào tin t c, trong khi phiên b n kh to l i ăng nh ng bài phân tích và thông tin n n”. Và theo ông “kh nh d cv t tc nh ng gì mà b n th c s mu n bi t”. Ông Jim Chisolm, tư v n chi n lư c c a WAN kh ng nh “nh ng con s phát hành báo kh nh cho th y báo kh r ng s ch t n u th trư ng c ti p t c ph n ng như hi n nay và c gi c vi c mua nh ng gì h mu n”. Vi t Nam ã có nhi u t báo có s i m i v m t thi t k , trình bày tiêu bi u như “T p chí ngư i làm báo”, t s tháng 6-2004 ã thay i ki u ch , măng – set m i và i kh t kh cũ là 19x27cm sang kh m i là 20x30 cm nh m áp ng t t hơn nhu c u c a b n c và h i viên h i Nhà báo c nư c. Ngày 1/3/2005 báo Lao ng ra b m i v i nh ng thay i t măng – sét n cơ c u trang. • Tranh nh: 3
- ã xưa r i cách làm báo ch có ch và ch . Nh ng trang báo khô khan bây gi ã ư c th i vào m t lu ng gió m i ó là s xu t hi n nh ng tranh nh, b ng, bi u . Tranh có th v b ng tay hay b ng máy vi tính. Chính hình th c m i này ã t o cho t báo nh ng m ng kh i s ng ng và n tư ng. S c áo, mang d u n sáng t o c a ngư i làm báo, ngư i ngh sĩ ã thu hút s quan tâm c a ngư i c. Chúng ta có th d dàng th y nh ng hình nh to pv i màu s c r c r , sinh ng không kém hình nh trên báo m ng và truy n hình. Ví d : T Hoa h c trò có hình th c trình bày v i nh ng nh l n có màu s c r c r . Nh ng hình nh này thư ng ư c t lên trang bìa t o s thu hút iv i c gi . Th c t nh ng trang bìa p, r c r th c s ã t o n tư ng c bi t v i c gi tr tu i. Nhân v t trang bìa cũng là nh ng gương m t tr tu i năng ng, tr trung. Không ch trang bìa trong n i dung c a m t s báo như Th i trang tr , màn nh sân kh u, Th gi i h c ư ng…cũng có nh ng cách trình bày nh r t c áo nh m m c ích t o n tư ng m i l cho bài vi t. 4
- Xu hư ng nh ng năm g n ây là nh là b t bu c ph i có i v i m i trang báo. S xu t hi n c a nh không ch hút m t c gi mà còn làm cho n i dung bài vi t thêm sinh ng và khách quan. Màu s c: Các báo trư c ây thư ng ch in v i hai màu en tr ng thì gi ây ã xu t hi n nh ng t báo in màu. Màu s c hài hòa s t o cho t báo có i m nh n. Nh ng b c nh khbtcó màu s c cũng s h p d n hơn. T USD Today là m t ví d 5
- i n hình. Nh ng năm 80 c a th k trư c là th i kì mà New York Times và Wall Street Juornal chi m v trí c tôn v i nh ng trang báo kh l n in b ng hai màu tr ng en v i nh ng bài vi t phân tích dài dòng. Bên c nh hai t báo này còn r t nhi u t báo a phương khác có lư ng c gi ông o. Nhưng s xu t hi n c a USD Today như m t li u thu c “c i lão hoàn sinh” v i n n báo in khá ơn i u, t nh t c a M lúc b y gi . Dù l n v i hàng trăm t báo khác trong s p, USD Today v n ư c c gi nhìn th y và d dàng nh n ra. ây là lí do USD Today tr thành m t trong nh ng i gia c a n n báo chí M . S phá cách hình th c v i màu s c, bi u , hình v , trưng c u… ã khi n cho USD Today tr thành “m t cô gái i u à” có s tươi tr n i b t so v i nh ng t báo già c i, cũ kĩ. Không nh ng v y, cách th hi n c a t báo cũng r t b t m t, các bài vi t ch ch t u ư c t tít và sapo ngay trang u. Hai góc trái và ph i c a tên báo, nơi ư c cho là quan tr ng và thiêng liêng nh t i v i m i t báo, u ư c s d ng bình ng như b t kì ch nào trên trang nh t, có th là hình nh, là tít và sapo… ây cũng là t báo in duy nh t t i M s d ng phông ch Gulliver. Có th nói USD Today là t báo tiên phong cho phong cách tr hóa và hi n i c a báo in t i M trong hơn hai th p k qua. Tuy nhiên n u quá l m d ng màu s c s d n n phù phi m khi n ngư i c r i m t. Chúng ta có th d dàng th y m t s t quá l m d ng màu s c như t Nguy t san, t 2! c a báo Hoa h c trò, t th gi i H c ư ng, m t s t báo v th i trang… Ví d : T sinh viên dư i ây ã s d ng màu s c quá nhi u và không hài hòa khi n trang báo trông h t s c lòe lo t. Ngư i cb hoa m t vì quá nhi u màu ư c pha tr n vào nhau như ki u canh th p c m. Tuy có màu s c khá b t m t nhưng do quá l m d ng nên gây ph n tác d ng. 6
- 1.2 Nh ng thay i trong các tin, bài Báo in dài lê thê bây gi ch phù h p cho nh ng ngư i ã v hưu có nhi u th i gian r nh. Cu c s ng hi n i òi h i chúng ta ph i phân chia th i gian ít i cho r t nhi u công vi c và do ó n u báo in v n gi mãi nh ng “khuôn kh không xê d ch” ó thì không th c nh tranh ư c công chúng v i các lo i hình truy n thông khác. c gi ã quá nhàm chán v i nh ng tin bài dài lê thê ki u c i n y. Xu hư ng báo chí ngày nay thiên v hư ng “thông tin nhi u c a”. Nh ng c t en c ch gi ây ã ư c thay b ng m t bài báo ng n nhưng thông tin sâu, nhi u chi u, cho c gi nhi u cách ti p c n. Xu hư ng makét hi n i tránh nh ng bài vi t quá dài, ch dùng nh ng bài có dài v a ph i ví d m t bài dài 1.200 ch ngư i ta s c t làm hai bài ng n, th m chí là ba. Trong makét hi n i có nhi u c a thông tin, ó là các y u t : text (n i dung) r t ng n, nh (t t, l n, có m i quan h ch t ch v i tít và bài, các b ng, bi u , h p thông tin… c gi có th c r t nhanh. Thông tin ưa n c gi ph i là thông tin có giá tr nh t, thông tin n cùng, dùng nhi u hình th c minh h a ngư i c l p t c hi u n i dung câu chuy n di n ra như th nào. Trong ó có nhi u ơn v thông tin có th là cái tin, hay m t bài nh có tít kèm theo hình nh. M t s ki n th i s nh t nh cũng ư c trình bày trong khuôn kh ãc nh, không nhi u hơn và cũng không ít hơn, c gi s bi t c n âu là h t bài. Chúng ta có th d dàng th y ư c s ưu tiên cho các “c a vào thông tin” này trên các trang báo hi n i” (ông Marc Provot, gi ng viên l p h c v xu hư ng trình bày c a báo chí hi n i. Nghebao.vn). i n hình c a s thay i này là các t nh t báo l n, trong ó có Le Monde, Liberation và Le Figaro v n ư c coi là chu n m c c a nh t báo ti ng Pháp và n i danh v i nh ng bài phân tích sâu s c cùng nh ng c t en c ch . Le Monde ã ph i thay i hình th c, n i dung, tăng s lư ng nh, t o nhi u kho ng tr ng, t o nhi u c a thông tin m i thu g n bài vi t, ưa thêm nhi u “thông tin m m” như gi i trí và th i trang. 7
- 8
- Nhìn vào t báo ta có th th y ch vi t trong bài ã ư c thu g n m t cách t i a. nh to hơn và in màu r t p. Cách b trí trang báo t o n tư ng v s ơn gi n, d dàng cho ngư i c. Trên ây là m t trang ôi c a t Le Monde. Trang bên trái có 3 nh to v i màu s c p. Trang bên ph i có ph n ch c c ng n và thay vào ó là 3 b c nh: 1 nh to chi m tr n ½ trang. n tư ng v màu s c ây ó là s hài hòa và trang nhã. T USD Today c a M cũng là m t trong nh ng t báo phát t vì ã ch n cho mình m t s phá cách v n i dung bên c nh hình th c. Các bài vi t ng n g n và d hi u. Có b n chuyên m c chính là Tin t c (thư ng ư c t ngay trang u), Tài chính, Th thao và i s ng. Riêng ngày th sáu, chuyên m c i s ng t p trung vào lĩnh v c gi i trí như phim nh, truy n hình, du l ch. ây là m t cách hút c gi c a t báo nhà Gannet vì nh ng thông tin mà báo cung c p s r t b ích cho kỳ ngh cu i tu n ngay sau ó c a ngư i dân M . chuyên m c Tài chính có nhi u bi u b ng và s li u nh t. c bi t s ra ngày th hai có bi u phân tích tình hình tài chính tu n, 9
- tháng và quý, k t h p v i ó là nh ng bài phân tích c a các chuyên gia kinh t hàng u nư c M ư c báo t vi t. 1.3 Xu hư ng báo giá r , báo mi n phí, báo c nhanh a. Báo giá r : M t th i i m i ã hình thành. M t th i i mà cu c s ng di n ra nhanh chóng n n i t t c chúng ta u b cu n vào gu ng quay c a nó. Nh p s ng g p gáp không cho phép ngư i ta nh n nha c m t t báo dài d ng d c, dày c ch mà c mãi ch ng tìm th y thông tin c t lõi âu. Thư ng c gi s b l i t báo khi v a vào n gi a bài. S lư ng c gi tr có kh năng kiên nh n c nh ng bài dài t i vài nghìn ch là r t ít. Theo hi p h i báo chí M , thói quen c báo m i ngày c a ngư i M trong năm 1982 là 67%. n năm 2002 còn 55%. c gi trong tu i t 18 – 34 ch có 17% trong khi c gi trên 55 tu i chi m 43%. T l ngư i c báo có nguy cơ ti p t c gi m n u lư ng c gi không tăng. S lư ng c gi là thư c o ch t lư ng c a t báo. c bi t ngòai nh ng công chúng m c tiêu thì m t i tư ng c c kì quan tr ng mà các báo hư ng t i là công chúng ti m năng, chính là nh ng c gi tr tu i. Không ch n n báo chí M mà b t c m t n n báo chí thu c m t qu c gia nào cũng c n tìm ra gi i pháp chi m lĩnh c gi c bi t là lư ng c gi tr . S k t h p gi a báo chí và doanh nghi p, báo chí là nơi doanh nghi p qu ng cáo các s n ph m, d ch v c a mình cùng v i s c nh tranh v thông tin gi a các báo ã làm cho giá báo gi m xu ng. Xu hư ng báo giá r ra i vào gi a th k 19 v i t Penny Press. Nh ng t báo giá r ư c bán r t r và n i dung thông tin r t phong phú, a d ng vì nó ph i ph c v nhi u i tư ng công chúng khác nhau. S ra i và phát tri n c a dòng báo giá r gi a th k 19 là m c phát tri n quan tr ng c a l ch s báo chí th gi i. Báo ã n ư c v i nhi u ngư i và do ó v th , t m nh hư ng c a nó ngày càng l n hơn. Xu hư ng báo chí th gi i ó là giá ngày càng gi m xu ng, thông tin ngày càng nhi u hơn, phong phú hơn, h p d n hơn. Vi t Nam cách ây kho ng 8 năm giá báo Thanh Niên là 1700 ng, bây gi ãh giá xu ng còn 1300 ng, b ng giá báo Tu i Tr Thành ph H Chí Minh. S c nh 10
- tranh v thông tin và c gi là nguyên nhân ch y u Thanh Niên có quy t nh “sáng su t” này. “N u c giá cao hơn báo Tu i tr thì Thanh Niên s g p b t l i và khó c nh tranh” - Phó T ng Biên t p c a báo Thanh Niên cho bi t sau khi có quy t nh sáng su t ó t c tăng trư ng s lư ng báo r t nhanh năm 2006 là 300.000 b n/ kỳ, thu hút nhi u qu ng cáo hơn bù p giá bán. Ngư i c báo có l i hơn. b. Báo mi n phí c nhanh: S ra i c a nh ng t báo giá r ã t o i u ki n cho báo mi n phí ra i. S ra i c a báo mi n phí c nhanh ng th i còn gi i quy t ư c bài toán là làm th nào công chúng ti p nh n thông tin m t cách nhanh nh t trong m t kho ng th i gian ng n nh t. Kh báo nh d c m ngay c khi i trên các phương ti n giao thông. Thông tin ng n g n, trình bày rõ ràng giúp ngư i cd c hơn. Ch 15 -20 phút là c gi có th n m ư c h t n i dung c a t báo. Tiêu bi u cho ki u báo này là t Twenty - five minutes (25 phút). Tên báo ã gây n tư ng v i công chúng b i tòa so n này kh ng nh v i công chúng r ng báo c a h ch c trong 25 phút là n m ư c h t thông tin và 25 phút cũng chính là th i gian mà chuy n tàu n ga ti p theo và v t t báo vào s t rác khi xu ng kh i xe. Nghĩa là c gi có th c trong lúc ngh ngơi, i xe, l p y nh ng giây phút tr ng tr i ng n ng i trên xe buýt hay tàu i n ng m. Nh ng t báo này ư c phát không nhi u nơi công c ng, nhi u ngư i qua l i như tr m xe buýt, ga tàu i n ng m… T p oàn Metro International c a Th y i n có tr s t t i Anh là t p oàn i u trong trào lưu báo mi n phí. T t c các phiên b n Metro u có hình th c cơ b n là kh báo b ng n a kh nh t báo chu n dày t 24-32 trang v i n i dung phong phú và phong cách c thù c a báo c nhanh dành cho c gi tr phát hành t th hai n th sáu hàng tu n. Vào tháng 1/2006 và 6 tháng sau Toronto, Canada Metro ã phát hành n b n u tiên Philadenphia, M và ã chính th c xâm nh p vào th 11
- trư ng B c M . n năm 2001, h u h t các ga i n ng m, ga ư ng s t và các tr m xe buýt c a Montreal và Boston ã b Metro chi m lĩnh. Tháng 11/2002 k t qu thăm dò cho th y t báo ã có nhi u kh quan 40% s c gi thư ng xuyên c a t này là dư i 30 tu i. Năm 2003 T Metro qu c t , nhà xu t b n t t i Th y i n phát không cho nh ng ngư i i làm hàng ngày, ã xu t b n 5,5 tri u b n in m i ngày t i 16 nư c năm 2003. Năm 2006 Metro xu t b n 7 tri u b n m i ngày, t i 81 thành ph chính 18 qu c gia v i 17 th ngôn ng . S phát tri n và ph bi n c a t báo mi n phí này ã t n t m th gi i. Báo mi n phí ang tăng nhanh m t s th trư ng. Theo th ng kê c a các Hi p h i báo chí th gi i thì hi n nay báo mi n phí ã có m t t i 38 qu c gia. T ng c ng có 169 t báo mi n phí hàng ngày có lư ng phát hành là 27,9 tri u hàng ngày, v i 18,6 tri u b n phân ph i t i châu Âu. T i vương qu c Anh s phân ph i báo phát không ã tăng t 237.000 b n năm 1999 lên 864.000b n năm 2003. Th trư ng báo mi n phí hàng ngày t i m t vài nư c r t n tư ng. Tây Ban Nha: báo mi n phí hàng ngày chi m t l l n 51% c a th trư ng báo chí. B ào Nha là 33%. an M ch là 32%. Ý là 29%. (theo Hi p h i Báo chí th gi i). châu Á, Hàn Qu c là nư c phát tri n r m r báo phát không. Năm 2000, Hàn Qu c có duy nh t m t t báo phát không nhưng năm 2005 thì t nư c này ã có 5 t . ài Loan, ngày 26/3/2007 t “Upaper” c a t p oàn báo chí Liên H p ã ra m tb n c ài Loan. ây là t báo mi n phí u tiên c a ài Loan, ngay trong ngày u tiên 800.000 t báo “Upaper” bày 300 thùng báo t t i 69 tr m d ng xe thành ph ài B c ã ư c b n c l y s ch trong kho ng 1h ng h . (Theo www.yzzk.com). T i Vi t Nam n u không k m t s n ph m ư c phát mi n phí như các t rơi, m t s t báo phát mi n phí cho ng bào dân t c c a Chính Ph ho c báo phát không cho i tư ng khách hàng nào ó, thì t Th gi i thương m i là t báo in mi n phí u tiên. Th gi i thương m i là n ph m do báo Thương m i phát hành. Và nh ng ngày cu i tháng 6/2006, c gi Th ô Hà N i khá tò mò khi nh n ư c 12
- nh ng t báo in dày d n, thông tin h p d n v i nh ng chuyên m c khá ti n ích và hoàn toàn mi n phí. T báo ã ch n m t hư ng i ó là t mình tìm nv i c gi qua kênh phát hành mi n phí. Và nh ng gì mà nó thu ư c là ánh d u bư c u thành công. M i kỳ phát hành 2 v n b n t i các tuy n ph buôn bán s m u t như B ch Mai, Hàng ào, các t i m m th c, các quán cà phê, các trung tâm thương m i l n… Nh ng cu c i n tho i v tòa so n ã ch ng t s quan tâm c a c gi t i t báo. Và s lư ng c gi là 5 v n, m t con s r t l n i v i m t t báo chưa ph i là l n như báo Thương m i. Hư ng i này c a báo Thương m i ã chu n b cho s h i nh p báo chí th gi i. (Theo Ngư i làm báo 2006). Mi n phí nhưng v n có l i nhu n: Báo mi n phí s ng ch y u nh qu ng cáo. S ph bi n c a ki u báo này là m t m nh t t t lành các nhà qu ng cáo tìm n. Thu nh p t qu ng cáo báo mi n phí ã tăng 1,5% trong m t năm và 22,6% trong vòng 5 năm (theo Hi p h i báo chí th gi i). Qu ng cáo là a con tinh th n c a báo phát không. S xu t hi n c a báo c nhanh mi n phí và phát v i s lư ng l n là cơ h i gi i lư i c báo ti p c n m t cách r ng rãi, nhanh chóng, d dàng, ít t n kém (so v i truy n hình, internet…) Các t báo phát không này ch y u s ng b ng qu ng cáo. Quan h gi a báo mi n phí c nhanh và qu ng cáo là hình th c c ng sinh. Trong các t báo c nhanh thành công nh t v m t qu ng cáo là t Express v i lư ng phát hành 150.000 b n m i s và t l qu ng cáo lúc nào cũng chi m 50% s trang. i v i nh ng t báo l n ây là con s mơ ư c... Nhi u hãng kinh doanh báo mi n phí ã có doanh thu kh ng l t vi c kinh doanh th trư ng ch ng khoán. Như v y dù phát không nh ng v n s có l i nhu n th m chí l i nhu n cao n u nó th c s thu hút c gi . V n ây là t báo ph i sinh ng, thông tin phong phú, h p d n c gi . Ngư i ng u Hi p h i báo chí th gi i (WAN) t t i Paris phát bi u: “Báo chí ang ti p t c ti n bư c trong quá trình khai thác hàng lo t nh ng kênh phân ph i m i b t t nh ng t báo mi n phí hàng ngày. Chúng ang ch ng t s c b t không th 13
- tư ng tư ng ư c ch ng l i s t n công d d i c a hàng lo t các cu c c nh tranh v truy n thông”. Cu c c nh tranh c a các báo mi n phí T p oàn Metro International c a Th y i n có tr s t Anh là t p oàn i u trong trào lưu báo mi n phí. Ngay sau khi ra i Metro ã ư c c gi hư ng ng nhi t li t và nhanh chóng chi m lĩnh th trư ng t i m t s qu c gia th m chí nh ng qu c gia có n n báo chí phát tri n như M . Hi n nay con s các qu c gia mà Metro có m t là 25. Metro có m t kh p m i nơi v i s c gi mà khi n t t c các t báo khác ph i mơ ư c. Trong ó 40% s c gi là dư i 30 tu i. Nh ng con s th ng kê này ã làm cho t t c các tòa so n ph i gi t mình. Và n mùa thu 2002 ã có kho ng ch c t báo c nhanh mi n phí ư c phát hành. Nơi u tiên có s c nh tranh quy t li t gi a nh ng t báo c nhanh mi n phí là Chicago. T Red Eye ư c tung ra ngày 30/10/2002 b i t p oàn Tsibune phát hành t th hai n th sáu nh m vào c gi tr v n ang chán báo kh l n Chicago Tsibune m i tu n m t l n (Có kho ng 500.000 thanh thi u niên s d ng internet n m các tin t c mà không h s d ng báo). Chicago SunTimes cũng mau chóng tung ra m t t báo c nhanh tương t có tên là Red Streak c nh tranh v i i th là Tsibune. M c dù Red Streak xu t hi n mu n hơn m t chút so v i Red Eye ( u ư c phát hành s u tiên trong cùng m t tháng) nhưng ph n nào cũng làm gi m s chú ý các công ty qu ng cáo và c gi i v i Red Eye. Ch trong 6 tháng cu i năm, báo c nhanh mi n phí ư c các t p oàn truy n thông thi nhau phát hành. Ngày 4/8/2003 Express ư c tung ra b i Washington Post. Trong tháng 11/2003 Pallas di n ra cu c chi n báo c nhanh th hai: ngay sau khi t Quick ư c phát hành vào ngày 10/11 do Pallas –Morning News, ngày 12/11 tòa báo American Consoliadated Media ã phát hành mi n phí t AM Newspaper – Express do 225 ngư i bán báo phát v i câu chuy n ăng trên trang nh t v v án m t t phú New York gi t ngư i hàng xóm và ch t xác ra thành nhi u m nh, cho dù AM 14
- Newspaper - Express ra mu n hơn Quick 2 ngày nhưng cũng k p làm cho i th b lu m . T t c các t báo c nhanh u có phong cách như Metro International và u t b kh r ng c trưng c a báo trư c ây s d ng kh nh v i c trưng c a lo i t p chí gi i trí. 1.4 Tương lai c a báo in – báo in i n t epaper Nó không ph i là nh ng website thông tin mà chúng ta hay g i chung là báo i n t , nó cũng không ph i là nh ng newsletter d ng text hay d ng HTML g i n h p thư c a chúng ta m i ngày. Hãy tư ng tư ng b n ang c m m t t báo trên tay. T báo này hi n nguyên xi trên màn hình vi tính. ó chính là e-paper. Báo chí eNewspaper vi t t t là E – paper là lo i hình báo chí ư c hi n th trên m t lo i gi y i n t , có màu s c tươi nét, s ng ng, g n nh . T i sao ph i sinh ra ePaper làm gì, nó có l i gì? Ch c ch n ây là câu h i ang t ra v i nhi u ngư i. Su t nhi u th k , báo ã tr thành m t th hàng hóa không th thi u m i ngày i v i nhi u ngư i. Và Internet xu t hi n, làm thay i áng k cách th c ti p c n thông tin. Ngoài các t báo in truy n th ng, gi ây ngư i s d ng có th c tin qua máy tính, thi t b tr giúp k thu t s (PDA) và i n tho i di ng. Cung c p tin t c qua Internet g n như là m t chi n lư c ương nhiên iv i các báo và ngành xu t b n nói chung. Nhưng khi làm như v y, các báo ng trư c nguy cơ ánh m t b n s c cũng như hình nh thương hi u c a mình, website c a các báo tr thành các "c ng Internet" trong khi th c ch t không ph i như v y. M t khác, nhi u c gi ã quen thu c v i t báo mà h thích, s có c m giác không tho i mái v i cách cung c p thông tin này. 15
- Hi n t i, h u h t các báo u có phiên b n online nhưng n i dung và thi t k trang (layout) thì không hoàn toàn gi ng v i b n in. nh thì nh , n i dung thì theo ki u ch t do t u n cu i, còn vi c l t trang thì rõ ràng là hoàn toàn khác v i ki u l t trang báo in. M t s công ty cung c p b n tin cho khách hàng d ng file PDF m b o "nguyên d ng" - và qu th t là trông r t h p d n, nhưng cách th c này ch h u hi u v i các b n tin ít trang. V i các t báo l n thì download r t lâu và khó tìm ki m, khó c và khó chuy n bài, l t trang. Thêm vào ó là y u i m không th theo dõi chính xác s lư ng ngư i thuê bao download các file PDF này. Gi i pháp eNewspaper, vi t t t là ePaper, ã ra i vào kho ng năm 2003 và ch m rãi ti n vào th trư ng trư c khi tr thành m t xu hư ng m i b t u t kho ng gi a năm 2004. i u thú v là các t báo nh l i nhanh chân hơn các báo l n trong lĩnh v c này. Xét v qu c gia thì i u v ePaper không ph i là báo chí M hay châu Âu mà l i là nh ng t báo c a Ôxtrâylia, Hàn Qu c, n , Malaixia và... Ôman. Th xem m t s t như Hindustan Times c a n , theSun và The Edge Financial Daily c a Malaixia và qu th c là th y r t n tư ng. V i nh ng màn hình ph ng ch t lư ng cao, nhìn nh ng t báo trên m ng "như th t" này úng là cũng h p d n, nh t là nh ng ngư i ã tr thành c gi trung thành c a m t t báo nào ó. Nó ch ng khác nào như vi c c m t báo trên tay, khi con chu t di n bài nào thì bài ó s ư c "highlighted" và click vào thì hi n m t c a s khác v i y n i dung. Vì ây là " c có tr ti n" ch không ph i báo mi n phí nên c gi s không b khó ch u b i nh ng hình qu ng cáo trong bài. D dàng hi u ư c vì sao các tòa so n báo l i m n mà v i ý tư ng này n v y. Báo in s , hay còn g i là báo in i n t , t n d ng ưu th c a hai xu hư ng truy n thông th nh hành nh t hi n nay là tăng trư ng m nh c a qu ng cáo tr c tuy n và s ph bi n c a nh ng thi t b c m tay như iPod. 16
- G n như m i t báo in có ti ng hi n nay u ch y song song m t website c a riêng mình, nhưng ít c gi nào l i lôi laptop ra c báo trong khi ch tàu hay m o hi m t i m c c chúng trong... nhà v sinh. Nhưng tình hình có th o ngư c 180 v i báo in i n t . Chưa k nó còn giúp các tòa so n báo c t gi m ư c t i 75% chi phí nh xóa b ư c kho n phí phát hành. Nhi u ngư i l c quan ã xem ây như m t "c u cánh", nhưng trên th c t , không ai dám nói ch c v nhu c u dành cho "gi y i n t ". Hãy th l y m t ví d : B n thích c t Thanh Niên nhưng ang ph i i công tác t n châu Âu. Không h gì, ch c n m máy tính và c ngay s ra bu i sáng (nh tính n o n l ch múi gi ), và n u b n ch y i h p thì ch c n ra m t l nh in vào kh gi y l n, v y là có trong tay nguyên xi t báo c trên tàu ho c xe buýt. Xét góc c nh tòa so n báo, dư i ây là m t s ưu i m chính c a ePaper: - m b o tính nh t quán v thương hi u c a t báo, i v i c b n in và b n i nt ; - Có khách hàng ăng ký mua báo trên toàn c u. - Tăng doanh thu tr c tuy n - Tăng doanh thu qu ng cáo trên m ng (có th thay nhi u qu ng cáo ch không b n nh như báo in). -T ng lưu tr d ng k thu t s t t c các s báo. Và ương nhiên, công ngh m i cho phép s d ng luôn c video hay audio, r i còn cho phép tìm ki m ch , hình nh hay qu ng cáo, cho phép ánh d u trang (bookmark), k t n i tr c ti p trên m ng. (Theo Vietnam Journalism) 2. Báo i n t Báo m ng hay báo chí internet t n t i và phát tri n g n li n v i s ra i và phát tri n c a h th ng internet trên toàn c u. Web (World Wide Web) ư c sinh ra v i m c ích t o giao di n chung d s d ng trong quá trình truy c p thông tin trên internet. Vào cu i nh ng năm cu i c a th p k 80 nó ư c Tim Berners Lee, m t nhà 17
- v t lý vi n nghiên c u h t nhân châu Âu Cern xu t và ti n hành nghiên c u cùng v i c ng s c a ông là Robert Caililau. Năm 1991, ngư i dùng ư c nh n b n th nghi m u tiên và t ó m t cu c cách m ng trên internet â bùng n . Tháng 10/1993, Khoa báo chí i h c Florida (M ) tung ra cái mà h t tin là t báo Internet u tiên. Năm 1994, phiên b n online c a t p chí Hotwired ch y nh ng banner qu ng cáo u tiên và hàng lo t báo khác t i M t m website. “Cơn s t vàng” c a th i thông tin tr c tuy n b t u. M t kh o sát l n u tiên v c gi Internet c a hãng d ch v th ng kê truy c p Nielsen/NetRatings công b m i ây cho th y 1/5 s ngư i lư t web thích c báo m ng hơn các phiên b n phi tr c tuy n. Có l ó cũng chính là m t ng l c khi n các t báo gi y - v a là c nh tranh v a là không th cư ng l i xu th i n t hóa - cũng ã ph i l p t c tri n khai phiên b n i n t , trong ó ph n l n phát hành l i các bài báo t b n gi y và có c p nh t thêm thông tin riêng. 2.1 Ưu i m và h n ch c a báo m ng a. Nh ng ưu th c a báo m ng so v i các lo i hình báo chí khác: S ra i c a báo m ng ã làm thay i thói quen ti p nh n thông tin trư c ây c a m t b ph n công chúng c gi . N u như trư c ây công chúng ph i ch n m t th i i m nh t nh trong ngày, thư ng là bu i sáng c m m t t báo in trong tay và c nó, ho c ph i ch n m t gi nh t nh xem m t chương trình trên ti vi hay trên ài phát thanh. Thì nay, v i s ra i và phát tri n vư t b c c a công ngh internet, báo m ng có th áp ng nhu c u thông tin c a công chúng vào b t c th i i m nào trong ngày ch qua m t cái kích chu t. B n ch c n tr vào các siêu liên k t (Hyperlink), hay ch càn gõ tên a ch (URl) vào máy là nh n ư c ngay thông tin yêu c u. Cùng v i các ngôn ng l p trình ư c thi t k riêng cho Web như HTML, XML, Java... các trang web ư c hi n ra m t cách s ng ng nh t. Thông tin không ch hi n ra dư i d ng văn b n (text), các i tư ng ho (graphics) mà còn là các ho t c nh chuy n ng (media clip) kèm theo âm thanh s ng ng... Cùng v i s phát tri n chóng m t c a các công ngh k t n i, giúp y nhanh t c truy t i, s lư ng các t báo i n t cũng n r kh p nơi trên th gi i, truy n 18
- t i thông tin dư i m i hình th c mà các lo i báo truy n th ng cung c p. Có th coi báo i n t hi n nay là s h i t c a c báo gi y (text), báo ti ng (audio) và báo hình (video). Ngư i lư t web không ch ư c c p nh t tin t c dư i d ng ch vi t mà còn có th nghe r t nhi u kênh phát thanh và xem truy n hình ngay trên các website báo chí. M t th m nh n a c a báo m ng là kh năng tương tác nhi u chi u. ơn gi n nh t là kh năng tương tác hai chi u gi a công chúng và toà so n: ngư i c có th phát bi u ý ki n, bình ph m thông tin và ưa lên m ng. Nh ó toà so n có th n m b t nhanh tâm tư, chính ki n, nguy n v ng, th hi u c a c gi có nh ng i u ch nh c n thi t. V i kh năng tương tác nhi u chi u toà so n có th t ch c nhi u cu c giao lưu tr c tuy n gi u c gi trong, ngoài nư c v i các v lãnh o ho c các nhà ho t ng xã h i, văn hoá, khoa h c... v nh ng tài mà nhi u ngư i quan tâm. ây là m t l i th c a báo m ng mà báo in không th làm ư c và r t h n ch iv i truy n hình và phát thanh. Báo m ng có s c ch a to l n c v không gian và th i gian, t c dung lư ng c a thông tin g n như không h n ch . M i m t t báo m ng là m t c u trúc r ng v không gian v i nhi u m ng khác nhau, m i m ng g n như m t t báo riêng. Ch ng h n như v th i s qu c t , th i s trong nư c, giáo d c, khoa h c, th thao, văn hoá, văn ngh , âm nh c, công ngh thông tin, gi i trí... V i l i th nhanh và m nh, s c ch a thông tin kh ng l và kh năng tương tác nhi u chi u gi a toà so n và b n c, báo i n t ang “chi m ngôi” c a báo gi y. Ghi chép c a phóng viên VietNamNet t chuy n i kh o sát báo chí Pháp: Hi n nay m t s qu c gia có n n báo chí phát tri n như Pháp, M , ph n l n các báo gi y u có xu hư ng lên m ng. M t s báo l n, có uy tín Pháp như Le Monde, Liberation, L’Express u có b n i n t , trong ó, L’Express và Le Monde trên m ng ã ho t ng ư c 10 năm. 19
- Trong b i c nh báo i n t và báo mi n phí ang l n sân báo gi y, vi c ưa các bài vi t trên báo gi y c ng thêm tin t c, hình nh, video m i nh t lên Internet ang là m t trong nh ng gi i pháp nh m gi chân c gi . Lý gi i nguyên nhân t i sao báo m ng l i thu hút ư c nhi u b n c, bà Dorothee Tromparent – Phóng viên, chuyên gia truy n thông a phương ti n thu c trư ng i h c báo chí Lille, Pháp cho bi t: “có hai lý do chính. Th nh t, báo gi y không còn s c lôi cu n như trư c kia n a. Th hai, vi c c p nh t thông tin nhanh, hình nh minh ho p cũng khi n c gi b báo m ng cu n hút”. Theo bà Tromparent, trong vòng 2-3 năm t i, báo i n t s phát tri n m nh nhi u qu c gia, c bi t là Pháp, nơi 90% ngư i dùng Internet thích xem báo m ng. Xu hư ng này không ch gi i h n báo vi t hay t p chí. Hi n nay Pháp, nhi u ài phát thanh và hàng ch c kênh truy n hình cũng l n lư t phát sóng các chương trình qua Internet. Canal Web là m t trong nh ng công ty u tiên c a Pháp, cùng v i nouvo.com tiên phong trong lĩnh v c truy n hình trên m ng. M ng Internet ã gi m thi u rào c n gi a các phương ti n truy n thông. Các b n tin trên m ng ang tr nên a phương ti n, a d ch v và a h tr . M t b n tin “ c s c”, a phương ti n th c s ã ư c t p oàn Radio France cho ra m t. Theo ó, cùng m t lúc nghe bình lu n, ngư i dùng Internet còn có th tham kh o ngu n tin mà phóng viên thu th p, xem hình nh ư c ghi l i t hi n trư ng… Ngoài ưu th có g n kèm các phương ti n nghe nhìn, báo m ng còn có kh năng ch a thông tin tư li u c c l n. Khi truy c p m t bài báo trên m ng, ngay l p t c c gi có th vào xem các bài có liên quan v i ch m t cú nháy chu t vào ư ng link g n kèm. ây là m t kh năng mà báo gi y không th có. Báo i n t l i có th giúp gi m kho ng 75% chi phí s n xu t và phát hành cho các t báo. Chi phí phát hành lên t i 55 t USD c a ngành công nghi p báo chí M ã gi m i m t cách áng k trong kho ng hai th p k tr l i ây khi mà báo in ph i c nh tranh m nh m v i báo i n t trên Internet v phương di n c gi và qu ng cáo. 20
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học