1. Trang Chủ
  2. Kinh tế học
  3. Kinh tế tri thức tiết 1

Kinh tế tri thức tiết 1

Để thiết thực phục vụ việc chuẩn bị các văn kiện của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Ban Khoa giáo Trung ương, Bộ khoa học, công nghệ và môi trường, Bộ ngoại giao đã phối hợp tổ chức hội thảo Kinh tế tri thức và những vấn đề đặt ra đồi với Việt Nam trong hai ngày 21 và 22 tháng 6 năm 2000 tại Hà Nội KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 1 MUÅC LUÅC LÚÂI NOÁI ÀÊÌU ...........................................................................................................................................

Thể loại Tài liệu miễn phí Kinh tế học

Số trang 1

Ngày tạo 8/29/2018 4:59:31 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải Kinh tế tri thức tiết 1 (.pdf)

Xem mẫu

  1. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 1 MUÅC LUÅC LÚÂI NOÁI ÀÊÌU ............................................................................................................................................ 2 LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU CUÃA BAN TÖÍ CHÛÁC HÖÅI THAÃO ................................................................................. 4 PHAÁT BIÏÍU KHAI MAÅC ............................................................................................................................ 9 PHAÁT BIÏÍU CHAÂO MÛÂNG...................................................................................................................... 12 BAÁO CAÁO ÀÏÌ DÊÎN “KINH TÏË TRI THÛÁC VÚÁI CHIÏËN LÛÚÅC PHAÁT TRIÏÍN CUÃA VIÏÅT NAM”........... 15 NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC - MÖÅT CÚ HÖÅI MÚÁI CHO NÛÚÁC TA SAU HAI THÏË KYÃ............................. 35 XU THÏË PHAÁT TRIÏÍN CUÃA KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG TAÁC ÀÖÅNG ÀÖËI VÚÁI QUAN HÏÅ KINH TÏË QUÖËC TÏË................................................................................................................................. 41 TRI THÛÁC VAÂ PHAÁT TRIÏÍN TRONG THÚÂI ÀAÅI NGAÂY NAY............................................................... 52 GOÁP PHÊÌN TÒM HIÏÍU KINH TÏË TRI THÛÁC ......................................................................................... 65 KINH TÏË TRI THÛÁC KINH NGHIÏÅM CUÃA MÖÅT SÖË NÛÚÁC PHAÁT TRIÏÍN ............................................... 74 KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA CHO VIÏÅT NAM .................................................. 91 MÖÅT VAÂI YÁ KIÏËN VÏÌ KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA VÚÁI VIÏÅT NAM................ 98 CÖNG NGHIÏÅP HOAÁ, HIÏÅN ÀAÅI HOAÁ VAÂ NÏÌN KINH TÏË DÛÅA TRÏN TRI THÛÁC ........................... 102 NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ MUÅC TIÏU CÖNG NGHIÏÅP HOAÁ-HIÏÅN ÀAÅI HOAÁ CUÃA VIÏÅT NAM TRONG TÊÌM NHÒN 2020 ...................................................................................................................... 108 KINH TÏË TRI THÛÁCVAÂ VÊËN ÀÏÌ LÛÅA CHOÅN MÖ HÒNH PHAÁT TRIÏÍN ÚÃ VIÏÅ NAM (Caác luêån àïì) ... 115 VÏÌ CON ÀÛÚÂNG XÊY DÛÅNG KINH TÏË TRI THÛÁC ÚÃ NÛÚÁC TA ....................................................... 131 XÊY DÛÅNG MÖÅT NÏÌN KINH TÏË ÀÖÅC LÊÅP TÛÅ CHUÃ ÚÃ VIÏÅT NAM TRONG QUAÁ TRÒNH HÖÅI NHÊÅP KINH TÏË QUÖËC TÏË............................................................................................................................... 142
  2. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 2 LÚÂI NOÁI ÀÊÌU Àïí thiïët thûåc phuåc vuå viïåc chuêín bõ caác vùn kiïån cuãa Àaåi höåi Àaãng toaân quöëc lêìn thûá IX, Ban Khoa giaáo Trung ûúng, Böå Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúâng, Böå Ngoaåi giao àaä phöëi húåp töí chûác Höåi thaão "Kinh tïë tri thûác vaâ nhûäng vêën àïì àùåt ra àöëi vúái Viïåt Nam" trong hai ngaây 21 vaâ 22 thaáng 6 nùm 2000 taåi Haâ Nöåi. Tham gia Höåi thaão coá 153 àaåi biïíu tûâ 20 Böå, Ban, ngaânh Trung ûúng, 13 Viïån nghiïn cûáu chiïën lûúåc, chñnh saách vaâ khoa hoåc cöng nghïå, 5 doanh nghiïåp trong caác lônh vûåc cöng nghïå cao. Àöìng chñ Lï Xuên Tuâng, uãy viïn Böå Chñnh trõ, Phoá Thuã tûúáng Phaåm Gia Khiïm vaâ nhiïìu àöìng chñ laänh àaåo cao cêëp cuãa Àaãng vaâ Nhaâ nûúác àaä àïën dûå. Höåi thaão têåp trung nhêën maånh vïì sûå phaát triïín maånh meä cuãa cuöåc caách maång khoa hoåc cöng nghïå hiïån àaåi, sûå buâng nöí caác cöng nghïå cao, nhêët laâ cöng nghïå thöng tin, cöng nghïå sinh hoåc... "àang taåo ra nhûäng biïën àöíi vïì chêët chûa tûâng coá trong lûåc lûúång saãn xuêët, àûa nhên loaåi tûâng bûúác quaá àöå sang möåt trònh àöå vùn minh múái - vùn minh trñ tuïå"*, maâ nöåi dung chuã yïëu cuãa noá laâ nïìn kinh tïë tri thûác. Àoá laâ xu thïë têët yïëu cuãa quaá trònh phaát triïín sûác saãn xuêët, laâ thaânh tûåu quan troång cuãa loaâi ngûúâi maâ chuã nghôa xaä höåi phaãi nùæm lêëy vaâ tiïëp thu. Nhiïìu nûúác trïn thïë giúái àang tñch cûåc hònh thaânh chiïën lûúåc àïí ài vaâo kinh tïë tri thûác, xaä höåi thöng tin. Àöëi vúái nûúác ta, sûå xuêët hiïån cuãa nïìn kinh tïë tri thûác laâ cú höåi lúán àïí àêíy nhanh cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá, phaát triïín lûåc lûúång saãn xuêët ài lïn chuã nghôa xaä höåi. Nïëu khöng biïët têån duång cú höåi naây àïí àöíi múái caách nghô, caách laâm, nêng cao nùng lûåc nöåi sinh, bùæt kõp tri thûác múái cuãa thúâi àaåi, thò khöng thïí ài tùæt àoán àêìu vaâ seä tiïëp tuåc tuåt hêåu rêët xa. Vò vêåy, viïåc tòm hiïíu vaâ laâm roä khaái niïåm, baãn chêët vaâ xu hûúáng phaát triïín cuãa kinh tïë tri thûác, caác taác àöång vïì kinh tïë, xaä
  3. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 3 höåi, thúâi cú, thaách thûác vaâ nhûäng vêën àïì àùåt ra àöëi vúái Viïåt Nam trûúác xu thïë phaát triïín cuãa kinh tïë tri thûác, trïn cú súã àoá àïì xuêët nhûäng vêën àïì vïì chiïën lûúåc phaát triïín àêët nûúác trong giai àoaån túái, coá yá nghôa àùåc biïåt quan troång. Höåi thaão lêìn naây laâ bûúác khai phaá àïí thûåc hiïån muåc àñch àoá. Caác tham luêån trong Höåi thaão rêët phong phuá, vúái nhûäng caách nhòn tûâ nhiïìu goác àöå khaác nhau trong viïåc phên tñch, lyá giaãi möåt vêën àïì coân rêët múái meã àöëi vúái nûúác ta. Hêìu hïët caác tham luêån àïìu coá nhûäng àïì xuêët vïì chuã trûúng, giaãi phaáp, nhùçm àûa nûúác ta nhanh choáng tiïëp cêån nïìn kinh tïë tri thûác. Xin trên troång giúái thiïåu baãn Kyã yïëu Höåi thaão àïí caác àöìng chñ tham khaão. Ban Töí chûác Höåi thaão chên thaânh caãm ún caác taác giaã àaä tham gia nhiïåt tònh vaâ coá traách nhiïåm cao, àoáng goáp nhûäng baãn tham luêån coá nhiïìu giaá trõ lyá luêån vaâ thûåc tiïîn cho baãn Kyã yïëu vaâ mong àûúåc tiïëp tuåc cöång taác trong thúâi gian túái. Ban Töí chûác Höåi thaão
  4. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 4 LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU CUÃA BAN TÖÍ CHÛÁC HÖÅI THAÃO Kñnh thûa caác àöìng chñ laänh àaåo Àaãng vaâ Nhaâ nûúác, Kñnh thûa caác quñ võ àaåi biïíu, Kñnh thûa têët caã caác àöìng chñ, caác baån àöìng nghiïåp. Höm nay, àûúåc sûå quan têm cuãa laänh àaåo cêëp cao cuãa Àaãng vaâ Nhaâ nûúác ta, vúái sûå chó àaåo saát sao cuãa caác àöìng chñ laänh àaåo caác cú quan hûäu quan, cuâng sûå uãng höå nhiïåt tònh vaâ húåp taác chùåt cheä cuãa caác böå, ngaânh vaâ caác nhaâ nghiïn cûáu, Ban Khoa giaáo Trung ûúng, Böå Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúâng cuâng Böå Ngoaåi giao àöìng töí chûác cuöåc Höåi thaão khoa hoåc mang chuã àïì "Nïìn Kinh tïë Tri thûác vaâ caác vêën àïì àùåt ra àöëi vúái Viïåt Nam . Coá thïí noái, àêy laâ cuöåc höåi thaão khoa hoåc àêìu tiïn àûúåc tiïën haânh taåi Viïåt Nam vïì chuã àïì quan troång naây, àûúåc phöëi húåp töí chûác chùåt cheä, mang tñnh liïn böå, vúái sûå tham gia àöng àaão úã cêëp cao, àaåi diïån cho caác cú quan quan troång cuãa Àaãng vaâ Chñnh phuã, cuâng sûå coá mùåt cuãa àaåi diïån möåt söë doanh nghiïåp. Nhû caác àöìng chñ àaä biïët, muåc àñch cuãa cuöåc Höåi thaão lêìn naây laâ nhùçm bûúác àêìu dêëy lïn trong xaä höåi, trûúác hïët laâ trong giúái nghiïn cûáu vaâ nhûäng ngûúâi tham gia vaâo cöng taác hoaåch àõnh chñnh saách, cuöåc thaão luêån vïì möåt xu hûúáng phaát triïín múái cuãa kinh tïë thïë giúái, qua àoá goáp phêìn nêng cao hiïíu biïët vaâ nhêån thûác chung trong caác giúái vïì vêën àïì kinh tïë tri thûác vaâ tûâng bûúác ài túái sûå thöëng nhêët trong nhêån àõnh vïì xu hûúáng naây. Cuöåc höåi thaão cuäng seä àöìng thúâi xem xeát möåt söë vêën àïì chuã yïëu àùåt ra àöëi vúái Viïåt Nam trong àiïìu kiïån thïë giúái hiïån nay àang ngaây caâng chuyïín maånh sang nïìn kinh tïë dûåa trïn tri thûác, thöng qua viïåc xem xeát nhûäng taác àöång cuãa xu thïë xaä höåi hoaá nïìn kinh tïë thïë giúái àïí nhêån àõnh khaã nùng phaát triïín nïìn kinh tïë tri thûác úã nûúác
  5. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 5 ta vaâ tûâ àoá àïì xuêët nhûäng khuyïën nghõ àoáng goáp vaâo viïåc xêy dûång chiïën lûúåc phaát triïín àêët nûúác trong thïë kyã 21. Kñnh thûa caác àöìng chñ, Coá thïí noái, chûa bao giúâ nhû hiïån nay, khi chuáng ta ài àïën bêët cûá àêu, tham dûå bêët cûá möåt höåi nghõ quöëc tïë lúán naâo coá liïn quan àïën phaát triïín vaâ húåp taác kinh tïë quöëc tïë maâ khöng àûúåc nghe túái möåt thuêåt ngûä múái, thuêåt ngûä naây coá thïí coá nhûäng biïën thiïn nhêët àõnh nhû: "kinh tïë tri thûác" (knowledge economy) hay "nïìn kinh tïë dûåa trïn tri thûác" (knowledge-based economy), "nïìn kinh tïë múái" (new economy), hay "nïìn kinh tïë söë hoaá" (digital economy), v.v.. vaâ v.v.. Nhûng tûåu chung laåi, têët caã nhûäng thuêåt ngûä trïn, vïì thûåc chêët, àïìu àang àïì cêåp túái möåt xu thïë phaát triïín múái, möåt xu thïë mang tñnh bûúác ngoùåt, seä aãnh hûúãng ngaây caâng lúán túái àúâi söëng chñnh trõ vaâ kinh tïë thïë giúái, àûúåc dûå àoaán coá khaã nùng laâm cho vùn minh thïë giúái coá nhûäng biïën àöíi vúái nhûäng töëc àöå bêët thûúâng, dêîn túái sûå thay àöíi taåo giai àoaån phaát triïín lõch sûã múái. Nïìn kinh tïë naây, vúái viïåc lêëy tri thûác vaâ saáng taåo kyä thuêåt múái laâm cú súã, lêëy toaân cêìu laâm thõ trûúâng, coá thïí seä laâm thay àöíi sêu sùæc mö hònh tùng trûúãng kinh tïë, kïët cêëu ngaânh nghïì, thïí chïë kinh tïë, kïët cêëu xaä höåi, chïë àöå giaáo duåc, hûúáng ài cuãa nïìn vùn hoaá caác nûúác. Àöìng thúâi, noá cuäng seä àùåt ra nhiïìu vêën àïì múái, nhûäng cú höåi múái cuâng nhûäng thaách thûác múái cho viïåc hoaåch àõnh vaâ thûåc thi chñnh saách àöëi nöåi, àöëi ngoaåi cuãa möîi quöëc gia. YÁ thûác àûúåc nhûäng taác àöång to lúán coá thïí coá cuãa loaåi hònh kinh tïë múái naây àöëi vúái sûå phaát triïín cuãa nhên loaåi, sûå phöìn vinh vaâ tùng trûúãng bïìn vûäng cuãa möîi quöëc gia, nhûäng cú höåi vaâ thaách thûác maâ noá àùåt ra àöëi vúái Viïåt Nam, Àöìng chñ Töíng Bñ thû Lï Khaã Phiïu, trong phaát biïíu cuãa mònh nhên dõp kyã niïåm lêìn thûá 110 ngaây sinh cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh kñnh yïu àaä khùèng àõnh: "Àïí thûåc hiïån cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá phaãi phaát triïín khoa hoåc vaâ cöng nghïå, baão àaãm cho khoa hoåc vaâ cöng nghïå thêåt sûå trúã thaânh lûåc lûúång saãn xuêët trûåc tiïëp vaâ àöång lûåc chuã yïëu trong phaát triïín kinh tïë-xaä höåi, khùæc phuåc nguy cú tuåt hêåu vïì khoa hoåc vaâ cöng nghïå. Trong thúâi àaåi caách maång thöng tin hiïån nay, chuáng ta khöng coá sûå lûåa choån naâo khaác laâ phaãi tiïëp cêån nhanh choáng vúái tri thûác vaâ cöng nghïå múái nhêët cuãa thúâi àaåi àïí hiïån àaåi hoaá nïìn kinh tïë, taåo ra sûå chuyïín dõch cú cêëu kinh tïë theo hûúáng tûâng bûúác hònh thaânh nïìn
  6. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 6 kinh tïë tri thûác, coá nùng lûåc caånh tranh vúái giaá trõ gia tùng ngaây caâng cao". Vaâ ngaây höm nay, sûå quan têm àoá cuãa Àaãng vaâ Chñnh phuã cuäng tiïëp tuåc àûúåc thïí hiïån bùçng sûå coá mùåt àöng àaão cuãa nhiïìu àöìng chñ laänh àaåo cêëp cao cuãa Àaãng vaâ Chñnh phuã, cho duâ cöng viïåc böån bïì vêîn àïën àêy tham gia cuöåc Höåi thaão khoa hoåc naây. Ngaây höm nay, chuáng ta rêët vinh dûå vaâ hên haånh àûúåc chaâo mûâng sûå coá mùåt cuãa: Àöìng chñ Lï Xuên Tuâng, Uyã viïn Böå Chñnh trõ Ban Chêëp haânh Trung ûúng Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam, phuå traách cöng taác tû tûúãng vùn hoaá vaâ khoa giaáo; Àöìng chñ Phaåm Gia Khiïm, Uyã viïn Trung ûúng Àaãng, Phoá Thuã tûúáng Chñnh phuã; Àöìng chñ Vuä Àònh Cûå, Uyã viïn Trung ûúng Àaãng, Phoá Chuã tõch Quöëc höåi. Chuáng töi cuäng rêët vinh dûå àûúåc nhiïåt liïåt chaâo mûâng sûå tham gia cuãa nhiïìu àöìng chñ laänh àaåo cao cêëp khaác cuãa caác cú quan Àaãng vaâ Nhaâ nûúác ta, nhû Ban Khoa giaáo Trung ûúng, Vùn phoâng Trung ûúng Àaãng, Ban Kinh tïë Trung ûúng, Ban Töí chûác Trung ûúng, Ban Tû tûúãng - Vùn hoaá Trung ûúng, Ban Àöëi ngoaåi Trung ûúng, Höåi àöìng Lyá luêån Trung ûúng, Vùn phoâng Chñnh phuã, Höåi àöìng thêím àõnh nhaâ nûúác, Trung têm KHXH vaâ NV quöëc gia, Ban Töí chûác vaâ caán böå cuãa Chñnh phuã, cuâng caác àöìng chñ Laänh àaåo, àaåi diïån caác böå, ngaânh cuãa Chñnh phuã nhû: Böå Quöëc phoâng, Böå Cöng an, Böå Ngoaåi giao, Böå Kïë hoaåch vaâ Àêìu tû, Böå Cöng nghiïåp, Böå Tû phaáp, Böå Nöng nghiïåp vaâ Phaát triïín Nöng thön, Böå Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúâng, Böå Vùn hoaá -Thöng tin, Böå Giaáo duåc vaâ Àaâo taåo, Böå Lao àöång, Thûúng binh vaâ Xaä höåi, Böå Y tïë, Böå Giao thöng Vêån taãi, Ngên haâng Nhaâ nûúác Viïåt Nam, Töíng cuåc Bûu chñnh Viïîn thöng, Uyã ban Baão vïå vaâ Chùm soác treã em Viïåt Nam, Uyã ban Quöëc gia Dên söë vaâ Kïë hoaåch hoaá gia àònh, Uyã ban Thïí duåc Thïí thao. Chuáng töi xin nhiïåt liïåt chaâo mûâng sûå tham gia cuãa caác àöìng chñ laänh àaåo, caác caán böå nghiïn cûáu haâng àêìu thuöåc caác cú quan nghiïn cûáu quan troång cuãa Hoåc viïån Chñnh trõ Quöëc gia Höì Chñ Minh; Viïån Kinh tïë thïë giúái, Viïån Vùn hoåc, Viïån Kinh tïë hoåc, Trung têm Thöng tin thuöåc Trung têm KHXH vaâ NVQG; Viïån Toaán hoåc thuöåc Trung têm KHTN & CN Quöëc gia; Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ nöåi, Trûúâng Àaåi hoåc Baách khoa, Hoåc viïån Quan hïå Quöëc tïë, cuâng
  7. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 7 toaân thïí caác àöìng chñ àaåi diïån nhiïìu Cuåc, Vuå, Viïån thuöåc caác cú quan trung ûúng Àaãng vaâ caác Böå ngaânh cuãa Chñnh phuã. Kñnh thûa caác àöìng chñ, Trong hai ngaây túái, chuáng ta seä têåp trung vaâo thaão luêån vïì hai vêën àïì lúán: (1) nhûäng khaái niïåm chung vïì nïìn kinh tïë tri thûác vaâ, (2) nhûäng vêën àïì àùåt ra àöëi vúái Viïåt Nam. Chuáng ta seä àûúåc nghe nhiïìu tham luêån cuãa àaåi diïån möåt söë böå, ngaânh, doanh nghiïåp vaâ caác hoåc giaã. Tiïëp àoá, chuáng ta seä cuâng nhau thaão luêån vïì caác vêën àïì àûúåc nïu hoùåc thêëy cêìn nïu thïm. Ban Töí chûác àaä chuêín bõ möåt söë taâi liïåu trong àoá chuã yïëu bao göìm nhûäng tham luêån cuãa caác baáo caáo viïn cuâng lõch trònh laâm viïåc trong hai ngaây vaâ danh saách àaåi biïíu. Chuáng töi cuäng chuêín bõ möåt phiïëu tham khaão yá kiïën trong àoá mong muöën têët caã moåi thaânh viïn tham gia cuöåc Höåi thaão naây nïu nhûäng cêu hoãi hoùåc nhûäng khuyïën nghõ coá liïn quan àïën caác vêën àïì cuå thïí maâ chuáng ta seä thaão luêån àïí Ban töí chûác töíng húåp, nhùçm giaãi àaáp hoùåc àûa vaâo phêìn khuyïën nghõ khi kïët thuác Höåi thaão. Thay mùåt Ban Töí chûác Höåi thaão, chuáng töi bêìy toã sûå mong moãi rùçng, tuy hai ngaây coá thïí laâ quaá ngùæn nguãi cho möåt höåi thaão baân vïì möåt chuã àïì lúán vaâ rêët múái nhû thïë naây, vúái sûå chuêín bõ coá thïí coân coá nhûäng khiïëm khuyïët, trang thiïët bõ vaâ höåi trûúâng phuåc vuå coá thïí coân chûa thûåc àêìy àuã, khang trang, nhûng vúái sûå àöång viïn cöí vuä cuãa nhiïìu àöìng chñ laänh àaåo cao cêëp cuãa Àaãng vaâ Nhaâ nûúác, sûå tham gia nhiïåt tònh cuãa têët caã caác àöìng chñ coá mùåt taåi àêy, Höåi thaão cuãa chuáng ta seä thaânh cöng töët àeåp. Chuáng töi mong muöën chuáng ta chia seã cuâng nhau möåt ûúác nguyïån rùçng, Höåi thaão naây seä laâ bûúác khúãi àêìu coá yá nghôa taåo àaâ cho nhûäng bûúác tiïëp theo nhùçm àoáng goáp möåt caách hûäu ñch vaâo cöng taác hoaåch àõnh chñnh saách phaát triïín àêët nûúác cuãa Àaãng vaâ Nhaâ nûúác ta, goáp phêìn quan troång vaâ thiïët thûåc vaâo viïåc àaåt túái muåc tiïu nhanh choáng thûåc hiïån cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá àêët nûúác. Chuáng töi tin tûúãng rùçng, dên töåc Viïåt Nam, vöën àûúåc thïë giúái biïët túái khöng chó búãi loâng yïu nûúác, yá chñ quêåt cûúâng khöng bao giúâ cam têm laâm nö lïå, maâ coân nöíi tiïëng búãi tñnh cêìn cuâ, trñ thöng minh vaâ khaã nùng saáng taåo, seä cûúng quyïët khöng thïí chõu thua trong trêån chiïën múái mang tñnh toaân cêìu naây, vò nhûäng lyá tûúãng cao àeåp cuãa CNXH, vò muåc tiïu cao àeåp maâ Àaãng àaä vaåch ra, vò möåt Viïåt Nam dên giaâu, nûúác maånh, xaä höåi cöng bùçng,
  8. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 8 vùn minh, vò möåt Viïåt Nam huâng cûúâng, tûå haâo ngêíng cao àêìu saánh vai cuâng cûúâng quöëc nùm chêu. Sau àêy, àïí chñnh thûác bùæt àêìu laâm viïåc, chuáng töi xin trên troång kñnh múâi Àöìng chñ Àùång Hûäu, Uyã viïn Trung ûúng Àaãng, Trûúãng Ban Khoa giaáo Trung ûúng; Àöìng chñ Chu Haão, Thûá trûúãng thûúâng trûåc Böå Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúâng; Àöìng chñ Nguyïîn Àûác Huâng, Trúå lyá Böå trûúãng Ngoaåi giao, lïn baân chuã tõch àöìng chuã toaå cuöåc Höåi thaão. Xin chên thaânh caãm ún sûå chuá yá cuãa têët caã caác àöìng chñ./.
  9. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 9 PHAÁT BIÏÍU KHAI MAÅC GS.TS CHU TUÊËN NHAÅ Böå trûúãng Böå Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúâng Cuâng vúái nhên loaåi, chuáng ta àang tiïën vaâo thïë kyã múái, thïë kyã cuãa nhûäng thay àöíi sêu sùæc, maänh liïåt vaâ coá tñnh phöí biïën trïn phaåm vi toaân thïë giúái. úã khùæp moåi núi, tûâ caác diïîn àaân Liïn Húåp Quöëc, caác Höåi nghõ thûúång àónh túái caác cuöåc tiïëp xuác song phûúng, caác höåi nghõ, höåi thaão khoa hoåc quöëc tïë, quöëc gia, àïìu coá thïí bùæt gùåp ngaây caâng thûúâng xuyïn nhûäng khaái niïåm rêët múái vïì giai àoaån phaát triïín hiïån nay. Àoá laâ caác khaái niïåm: toaân cêìu hoaá, xaä höåi thöng tin, kinh tïë hoåc hoãi, kinh tïë tri thûác. Nöåi dung cuãa caác khaái niïåm naây coân àang àûúåc hiïíu khaác nhau, tuyâ thuöåc vaâo trònh àöå phaát triïín, trònh àöå khoa hoåc vaâ cöng nghïå cuãa möîi khu vûåc, möîi quöëc gia. Mùåc duâ chûa àaåt túái sûå nhêët quaát àêìy àuã, chñnh xaác vïì nöåi dung cuãa tûâng khaái niïåm, song àaä coá möåt sûå àöìng thuêån rêët lúán laâ hêìu hïët caác chñnh khaách, caác nhaâ khoa hoåc, caác giúái kinh doanh àïìu nhêån thûác ngaây möåt roä neát hún nhûäng thúâi cú to lúán cuäng nhû nhûäng thaách thûác nghiïåt ngaä úã àùçng sau möîi khaái niïåm, möîi xu thïë phaát triïín noái trïn. Trong söë nhûäng khaái niïåm trïn àêy, khaái niïåm "kinh tïë tri thûác" àûúåc nhiïìu ngûúâi quan têm hún caã. Tuy caác nhaâ khoa hoåc coân coá nhûäng quan niïåm khaác nhau vïì kinh tïë tri thûác, nhûng àaä coá thïí thöëng nhêët vúái nhau vïì möåt söë àùåc àiïím cú baãn, àoá laâ: - Trong nïìn kinh tïë tri thûác, cú cêëu saãn xuêët vaâ nïìn taãng cuãa sûå tùng trûúãng kinh tïë ngaây caâng dûåa vaâo viïåc ûáng duång caác thaânh tûåu khoa hoåc vaâ cöng nghïå, nhêët laâ caác cöng nghïå cao; - Tyã troång GDP hoùåc tyã troång ngaânh nghïì àïìu coá coá sûå dõch chuyïín dêìn tûâ saãn xuêët vêåt chêët sang hoaåt àöång xûã lyá thöng tin laâ chuã àaåo;
  10. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 10 - Saãn xuêët ra cöng nghïå trúã thaânh loaåi hònh saãn xuêët quan troång nhêët, tiïu biïíu nhêët; - Tûâ töí chûác saãn xuêët theo quy mö lúán, nhêët thïí hoaá chuyïín dêìn sang töí chûác saãn xuêët phên taán theo cêëu truác maång vaâ linh hoaåt theo yïu cêìu cuãa khaách haâng; - Xu thïë toaân cêìu hoaá, nhêët thïí hoaá caác nïìn kinh tïë quöëc gia vaâ khu vûåc tùng nhanh keâm theo hai mùåt: caånh tranh khöëc liïåt vaâ húåp taác hiïåu quaã; - Quaá trònh tin hoåc hoaá caác khêu saãn xuêët, dõch vuå vaâ quaãn lyá laâ cöët loäi cuãa quaá trònh chuyïín sang nïìn kinh tïë tri thûác; - Tri thûác laâ vöën quyá nhêët; quyïìn súã hûäu trñ tuïå trúã thaânh quan troång nhêët vaâ saáng taåo laâ àöång lûåc chuã yïëu thuác àêíy sûå phaát triïín; - Hoåc têåp, hoåc têåp thûúâng xuyïn, hoåc têåp suöët àúâi laâ àùåc àiïím nöíi bêåt cuãa xaä höåi vaâ nïìn kinh tïë tri thûác. Vúái caách hiïíu nhû vêåy, kinh tïë tri thûác seä laâm cho diïån maåo vaâ cú cêëu kinh tïë thïë giúái thay àöíi möåt caách cùn baãn vaâ sêu sùæc trong thïë kyã túái. Caác siïu cûúâng, àùåc biïåt laâ Hoa Kyâ, vúái tiïìm lûåc kinh tïë, àùåc biïåt laâ tiïìm lûåc khoa hoåc vaâ cöng nghïå huâng hêåu cuãa mònh àang raáo riïët têåp trung phaát triïín nïìn kinh tïë tri thûác nhû möåt chiïën lûúåc àaãm baão võ thïë laänh àaåo, chi phöëi trêåt tûå thïë giúái. Caác nûúác cöng nghiïåp múái àang tòm thêëy trong kinh tïë tri thûác möåt sung lûåc múái, àöång lûåc quyïët àõnh àïí àuöíi kõp caác nûúác cöng nghiïåp phaát triïín. Caác nûúác phûúng Nam nhòn nhêån kinh tïë tri thûác vúái caác nguy cú vaâ thaách thûác lúán lao. Song cuäng coá nhiïìu nûúác vûâa yá thûác àûúåc rêët roä nhûäng thaách thûác thûåc sûå, àöìng thúâi vûâa nhêån thêëy kinh tïë tri thûác laâ möåt thúâi cú chiïën lûúåc giuáp hoå thoaát khoãi sûå ngheâo àoái, laåc hêåu vaâ chêåm phaát triïín. Vúái quan niïåm: kinh tïë tri thûác laâ saãn phêím cuãa sûå phaát triïín chung cuãa toaân nhên loaåi, xu hûúáng phaát triïín dûåa trïn tri thûác - caái tinh tuyá nhêët cuãa Con ngûúâi, cuãa nhên loaåi, nguöìn lûåc coá khaã nùng taái sinh maånh meä nhêët - laâ möåt xu hûúáng têët yïëu. Khoa hoåc laâ hïå thöëng tri thûác vïì caác hiïån tûúång, sûå vêåt, quy luêåt cuãa tûå nhiïn, xaä höåi vaâ tû duy. Cöng nghïå laâ têåp húåp caác phûúng phaáp, quy trònh, kyä nùng, bñ quyïët, cöng cuå, phûúng tiïån duâng àïí biïën àöíi caác nguöìn lûåc thaânh saãn phêím. Vúái yá nghôa nhû vêåy, khoa hoåc vaâ cöng nghïå vûâa laâ tri thûác coá hïå thöëng àaä àûúåc tñch luyä, vûâa laâ nguöìn saãn sinh ra tri thûác múái.
  11. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 11 Àaãng vaâ Nhaâ nûúác ta luön quan têm túái phaát triïín khoa hoåc vaâ cöng nghïå. Khoa hoåc vaâ cöng nghïå úã nûúác ta àaä àûúåc coi laâ quöëc saách haâng àêìu, giûä vai troâ then chöët trong sûå nghiïåp xêy dûång vaâ baão vïå Töí quöëc, laâ nïìn taãng vaâ àöång lûåc cho cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá, phaát triïín nhanh, bïìn vûäng àêët nûúác, nhû àaä àûúåc ghi nhêån ngay trong nhûäng doâng àêìu tiïn cuãa Luêåt Khoa hoåc vaâ Cöng nghïå múái àûúåc Quöëc höåi thöng qua ngaây 1/6 vûâa qua. Àêy khöng nhûäng laâ möåt àûúâng löëi àuáng àùæn, saáng suöët, húåp loâng dên cuãa Àaãng àaä àûúåc nïu lïn thaânh luêåt maâ coân phaãn aánh xu thïë phaát triïín têët yïëu cuãa nhên loaåi trong àiïìu kiïån cuå thïí cuãa nûúác ta. Hiïån nay, chuáng ta tûå thêëy coân nhûäng bêët cêåp, coân nhûäng khoá khùn trûúác mùæt trïn con àûúâng xêy dûång möåt nïìn kinh tïë tri thûác. Song chuáng ta cuäng coá cú súã àïí tin tûúãng rùçng: Viïåt Nam coá thïí àoán nhêån kinh tïë tri thûác nhû möåt thúâi cú phaát triïín nhanh, bïìn vûäng cuãa dên töåc. Nïëu biïët têån duång xu thïë coá tñnh toaân cêìu naây cuâng vúái viïåc phaát huy nùng lûåc nöåi sinh cuãa mònh, chuáng ta coá thïí tûâng bûúác phaát triïín nïìn kinh tïë tri thûác vúái sùæc thaái Viïåt Nam trong thïë kyã múái. Kinh tïë tri thûác laâ möåt khaái niïåm múái meã. Viïåc laâm roä nhûäng cú súã khoa hoåc vaâ thûåc tiïîn vïì kinh tïë tri thûác nhû möåt xu thïë phaát triïín toaân cêìu, àùåc biïåt laâ xaác àõnh àêìy àuã thúâi cú vaâ thaách thûác àöëi vúái nûúác ta laâ möåt viïåc laâm hïët sûác cêìn thiïët. Ban Khoa giaáo Trung ûúng, Böå Ngoaåi giao vaâ Böå Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúâng àaä nhêët trñ cho rùçng viïåc súám coá nhêån thûác àêìy àuã vïì kinh tïë tri thûác khöng nhûäng coá thïí giuáp chuáng ta hoaåch àõnh àûúåc caác àûúâng löëi, chñnh saách phaát triïín lêu daâi cuãa àêët nûúác maâ coân coá thïí giuáp chuáng ta chuã àöång trong viïåc chuêín bõ haânh trang bûúác vaâo thïë kyã múái vúái yá thûác tûå tin vaâ thûåc tïë hún./.
  12. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 12 PHAÁT BIÏÍU CHAÂO MÛÂNG ÀC. LÏ XUÊN TUÂNG Uyã viïn Böå Chñnh trõ Phuå traách cöng taác tû tûúãng - vùn hoaá vaâ khoa giaáo Trûúác hïët töi xin thên aái chaâo mûâng caác àöìng chñ vïì àêy tham dûå Höåi thaão do ba cú quan: Ban Khoa giaáo Trung ûúng, Böå Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúâng vaâ Böå Ngoaåi giao töí chûác. Cuöåc höåi thaão höm nay thêåt coá yá nghôa, àaä quy tuå àûúåc nhiïìu diïîn giaã coá uy tñn, coá têm huyïët tham gia. Chuáng ta àang àûáng trûúác thïìm cuãa thïë kyã 21, àang chûáng kiïën möåt quaá trònh biïën àöíi maånh meä, sêu sùæc, laâm thay àöíi moåi lônh vûåc trong àúâi söëng kinh tïë, vùn hoaá, xaä höåi, àûa loaâi ngûúâi chuyïín tûâ nïìn kinh tïë cöng nghiïåp truyïìn thöëng sang nïìn kinh tïë tri thûác hiïån àaåi trïn phaåm vi toaân cêìu. Ngûúâi ta thûúâng noái nïìn kinh tïë tri thûác khi haâm lûúång tri thûác trong haâng hoaá vaâ dõch vuå tùng cao, khi tri thûác khoa hoåc trúã thaânh cöng nghïå hiïån àaåi, khi cöng nghïå thöng tin vaâ viïîn thöng laâ phûúng tiïån coá yá nghôa quyïët àõnh cho nghiïn cûáu vaâ saãn xuêët, kinh doanh, v.v.. Thïë giúái àang noái nhiïìu àïën nïìn kinh tïë tri thûác, àïën vêën àïì höåi nhêåp vaâ toaân cêìu hoaá, nhiïìu quöëc gia àaä xêy dûång nhûäng chiïën lûúåc phaát triïín nhùçm taåo nhûäng tiïìn àïì quan troång àïí têån duång thúâi cú àûa àêët nûúác ài vaâo nïìn kinh tïë tri thûác, sùén saâng tham gia vaâo quaá trònh höåi nhêåp. Tuy nhiïn, cho túái nay hònh nhû vêîn chûa àuã thûåc tiïîn àïí coá möåt hïå thöëng lyá thuyïët àêìy àuã, troån veån, nïu roä àûúåc quy luêåt cuãa quaá trònh hònh thaânh, vêån àöång cuäng nhû cú chïë hoaåt àöång töëi ûu cuãa nïìn kinh tïë tri thûác. Haâng loaåt cêu hoãi vêîn chûa coá cêu traã lúâi xaác àaáng. Àöëi vúái nûúác ta laåi caâng múái meã. Vò vêåy, töi hoan nghïnh cuöåc Höåi thaão naây nhû laâ bûúác àöåt phaá coá quy mö àêìu tiïn àïí tòm
  13. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 13 hiïíu vêën àïì naây. Vaâ quan troång hún laâ àïí ûáng duång noá. Àêy laâ thaânh tûåu quan troång cuãa loaâi ngûúâi maâ CNXH phaãi nùæm lêëy vaâ tiïëp thu. Nïìn kinh tïë tri thûác taåo ra tiïìn àïì thuêån lúåi cho caác nûúác coá quan hïå saãn xuêët tiïn tiïën theo hûúáng xaä höåi chuã nghôa nùæm bùæt thúâi cú nhùçm taåo ra möåt nûãa àúâi söëng kinh tïë maâ chuáng ta coân thiïëu, àoá laâ lûåc lûúång saãn xuêët tiïn tiïën. Möåt quan hïå saãn xuêët töët hay xêëu nïëu phên tñch taách rúâi lûåc lûúång saãn xuêët thò thêåt laâ vö nghôa. Vò vêåy àêy laâ vêën àïì lúán, quan troång, cêìn daânh thúâi gian, têåp trung nghiïn cûáu vaâ laâm roä hún khöng chó trong maâ caã sau Höåi thaão naây. Thûa caác àöìng chñ, Toaân Àaãng, toaân dên àang têåp trung chuêín bõ cho Àaåi höåi Àaãng toaân quöëc lêìn thûá IX, àêy laâ möåt sûå kiïån hïët sûác quan troång. Nöåi dung cuãa Àaåi höåi Àaãng toaân quöëc lêìn naây laâ nhùçm têåp trung sûác maånh àoaân kïët, yá chñ caách maång cuãa toaân Àaãng, toaân dên àïí xêy dûång àêët nûúác, taåo ra lúåi thïë cuãa giai àoaån caách maång múái, taåo khaã nùng cho àêët nûúác "ài tùæt, àoán àêìu", thûåc hiïån thaânh cöng chiïën lûúåc cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá àêët nûúác trong giai àoaån 2001-2010. Trong böëi caãnh àoá, viïåc caác àöìng chñ töí chûác cuöåc Höåi thaão vïì nïìn kinh tïë tri thûác nhû thïë naây laâ cêìn thiïët vaâ coá ñch. Thay mùåt Böå Chñnh trõ töi hoan nghïnh nhûäng cöë gùæng cuãa caác àöìng chñ, àùåc biïåt laâ caác cú quan àaä coá saáng kiïën phöëi húåp töí chûác cuöåc Höåi thaão naây. Bïn caånh nhûäng vêën àïì nhû khaái niïåm, xu thïë, nöåi dung kinh tïë tri thûác nhû àaä viïët trong chûúng trònh Höåi thaão, caác àöìng chñ cêìn têåp trung trao àöíi laâm roä möåt söë vêën àïì àaáng quan têm khaác, chùèng haån nhû: • Cêìn phaãi thay àöíi tû duy, nhêån thûác nhû thïë naâo àïí bùæt kõp vúái xu thïë thúâi àaåi: vûâa tûâng bûúác taåo ra àûúåc nïìn kinh tïë tri thûác, vûâa thñch ûáng vúái noá, àùåc biïåt trong àiïìu kiïån toaân cêìu hoaá vaâ höåi nhêåp quöëc tïë. • Têìm nhòn, chiïën lûúåc phaát triïín cuãa àêët nûúác trong giai àoaån túái phaãi gùæn vúái nïìn kinh tïë tri thûác nhû thïë naâo? • Nhûäng khoá khùn thuêån lúåi naâo, nhûäng thúâi cú thaách thûác gò cuãa nïìn kinh tïë tri thûác àang àùåt ra trûúác dên töåc ta?
  14. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 14 • Vêën àïì gò coân àang nöíi cöåm, vaâ phaãi laâm gò àïí thûåc sûå taåo àûúåc nhûäng bûúác àöåt phaá, ài tùæt, àoán àêìu cho àêët nûúác? • Coá phaãi khoa hoåc vaâ cöng nghïå cao, cöng nghïå thöng tin, cöng nghïå viïîn thöng vúái Internet, vúái thûúng maåi àiïån tûã, v.v.. àoáng vai troâ àöång lûåc quan troång trong quaá trònh phaát triïín àêët nûúác? • Coá phaãi àêìu tû phaát triïín nguöìn nhên lûåc, trong àoá vai troâ cuãa giaáo duåc àaâo taåo, cuãa hoåc têåp suöët àúâi, cuãa troång duång nhên taâi… coá yá nghôa then chöët cho sûå thaânh cöng cuãa quaá trònh xêy dûång nïìn kinh tïë tri thûác, cho quaá trònh cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá àêët nûúác? • Coá phaãi vai troâ cuãa Nhaâ nûúác trong viïåc taåo ra möi trûúâng thûåc sûå giaãi phoáng tiïìm nùng lao àöång trñ tuïå, xêy dûång caác khu cöng nghïå cao, khu cöng nghiïåp phêìn mïìm, quyä höî trúå phaát triïín, v.v.. coá yá nghôa nhû möåt chêët xuác taác quan troång àïí phaát huy moåi tiïìm nùng, sûác maånh trñ tuïå cuãa àêët nûúác? v.v.. vaâ v.v.. Caác àöìng chñ cêìn trao àöíi àïí àïì xuêët àûúåc nhûäng kiïën nghõ cuå thïí àöëi vúái Àaãng vaâ Nhaâ nûúác, trûúác mùæt laâ goáp phêìn xêy dûång vaâ thûåc hiïån chiïën lûúåc cöng nghiïåp hoaá 2001 - 2010. Thûa caác àöìng chñ, Duâ sao thò cuäng khöng thïí àïí àêët nûúác rúi vaâo tònh traång tuåt hêåu, möåt nguy cú maâ Àaãng ta àaä caãnh baáo. Traái laåi, phaãi àûa àêët nûúác ta dêìn dêìn àuöíi kõp caác nûúác tiïn tiïën trong khu vûåc, tiïën lïn bùæt kõp vúái xu thïë chung cuãa thúâi àaåi. yá nghôa cuãa cuöåc Höåi thaão laâ úã chöî àoá. Chuác Höåi thaão cuãa chuáng ta thaânh cöng töët àeåp, chuác caác àöìng chñ maånh khoeã, àoáng goáp àûúåc nhiïìu yá kiïën quyá baáu, phong phuá trong Höåi thaão. Xin caãm ún caác àöìng chñ./.
  15. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 15 BAÁO CAÁO ÀÏÌ DÊÎN “Kinh tïë tri thûác vúái chiïën lûúåc phaát triïín cuãa Viïåt Nam” GS. VS. ÀÙÅNG HÛÄU Uyã viïn Trung ûúng Àaãng Trûúãng Ban Khoa giaáo Trung ûúng Tûâ thêåp kyã 80 àïën nay do taác àöång cuãa cuöåc caách maång KHCN hiïån àaåi, àùåc biïåt laâ cöng nghïå thöng tin, cöng nghïå sinh hoåc, cöng nghïå vêåt liïåu, cöng nghïå nùng lûúång..., nïìn kinh tïë thïë giúái àang biïën àöíi rêët sêu sùæc, maånh meä vïì cú cêëu, chûác nùng vaâ phûúng thûác hoaåt àöång. Àêy khöng phaãi laâ möåt sûå biïën àöíi bònh thûúâng maâ laâ möåt bûúác ngoùåt lõch sûã coá yá nghôa troång àaåi: nïìn kinh tïë chuyïín tûâ kinh tïë cöng nghiïåp sang kinh tïë tri thûác, nïìn vùn minh loaâi ngûúâi chuyïín tûâ vùn minh cöng nghiïåp sang vùn minh trñ tuïå. Nhûäng nùm gêìn àêy trong nhiïìu cöng trònh nghiïn cûáu, nhiïìu höåi nghõ, höåi thaão quöëc tïë vaâ trong nhiïìu vùn baãn chiïën lûúåc phaát triïín cuãa caác quöëc gia ngûúâi ta àaä duâng nhiïìu tïn goåi khaác nhau cho giai àoaån phaát triïín múái cuãa nïìn kinh tïë nhû: "kinh tïë thöng tin – information economy", "kinh tïë maång - network economy", "kinh tïë söë – digital economy" (noái lïn vai troâ quyïët àõnh cuãa cöng nghïå thöng tin trong phaát triïín kinh tïë); "kinh tïë hoåc hoãi – learning economy" (noái lïn àöång lûåc chuã yïëu cuãa nïìn kinh tïë laâ sûå hoåc têåp suöët àúâi cuãa moåi ngûúâi); "kinh tïë dûåa vaâo tri thûác – knowledge based economy", "kinh tïë dêîn dùæt búãi tri thûác – knowledge driven economy", "kinh tïë tri thûác – knowledge economy" (noái lïn vai troâ quyïët àõnh cuãa tri thûác vaâ cöng nghïå àöëi vúái phaát triïín kinh tïë); "kinh tïë múái – new economy" (laâ tïn goåi chung, khöng xaác àõnh nöåi dung).
  16. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 16 Kinh tïë tri thûác laâ tïn goåi thûúâng duâng nhêët. Töí chûác OECD chñnh thûác duâng tûâ nùm 1995. Tïn goåi naây noái lïn àûúåc nöåi dung cöët loäi cuãa nïìn kinh tïë múái, coân kinh tïë thöng tin, kinh tïë söë chó múái noái vïì cöng nghïå thöng tin, mùåc duâ cöng nghïå thöng tin laâ nöåi dung chuã yïëu nhêët nhûng khöng bao göìm àûúåc caác yïëu töë tri thûác vaâ cöng nghïå khaác. I. QUAÁ TRÒNH HÒNH THAÂNH NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC 1. Vai troâ cuãa tri thûác àöëi vúái phaát triïín Tri thûác, thöng tin, cöng nghïå luön luön coá vai troâ thuác àêíy phaát triïín saãn xuêët, vai troâ êëy tùng dêìn cuâng vúái quaá trònh phaát triïín. Trong nïìn kinh tïë nöng nghiïåp vöën tri thûác con ngûúâi coân quaá ñt, cöng nghïå hêìu nhû khöng àöíi múái, taác àöång cuãa tri thûác, cöng nghïå chûa roä rïåt. Nïìn kinh tïë nöng nghiïåp keáo daâi saáu baãy nghòn nùm, tiïën böå hïët sûác chêåm chaåp. Nhûäng thaânh tûåu khoa hoåc thïë kyã 17 dêîn túái cuöåc caách maång kyä thuêåt lêìn thûá nhêët (cuöëi thïë kyã 18) thuác àêíy sûå chuyïín biïën tûâ kinh tïë nöng nghiïåp sang kinh tïë cöng nghiïåp. Kinh tïë cöng nghiïåp àaä phaát triïín nhanh trong hún hai trùm nùm qua, cuãa caãi cuãa loaâi ngûúâi àaä tùng lïn haâng trùm lêìn; khoa hoåc vaâ cöng nghïå ngaây caâng àoáng goáp quan troång cho phaát triïín kinh tïë xaä höåi vaâ ngaây caâng coá àiïìu kiïån àïí phaát triïín nhanh hún. Nhûäng thaânh tûåu nöíi bêåt cuãa khoa hoåc àêìu thïë kyã 20 vúái vai troâ dêîn àêìu cuãa thuyïët tûúng àöëi vaâ thuyïët lûúång tûã laâ tiïìn àïì cho cuöåc caách maång khoa hoåc vaâ cöng nghïå hiïån àaåi ra àúâi vaâ phaát triïín bùæt àêìu tûâ giûäa thïë kyã 20; vaâ trong möåt phêìn tû cuöëi cuâng cuãa thïë kyã àaä bûúác sang giai àoaån múái – giai àoaån buâng nöí thöng tin, tri thûác, buâng nöí cöng nghïå; àùåc biïåt laâ caác cöng nghïå cao nhû cöng nghïå thöng tin (nhêët laâ siïu xa löå thöng tin, internet, multimedia tûúng taác, thûåc tïë aão...) cöng nghïå sinh hoåc (àùåc biïåt laâ cöng nghïå gen, cöng nghïå tïë baâo), cöng nghïå vêåt liïåu múái, cöng nghïå nùng lûúång... laâm tùng nhanh nhõp àöå tùng trûúãng kinh tïë, dõch chuyïín maånh cú cêëu kinh tïë, taåo sûå nhaãy voåt trong lûåc lûúång saãn xuêët, lûåc lûúång saãn xuêët bûúác sang giai àoaån múái vïì chêët, trong àoá tri thûác, thöng tin trúã thaânh yïëu töë haâng àêìu cuãa saãn xuêët, khoa hoåc vaâ cöng nghïå trúã thaânh lûåc lûúång saãn xuêët trûåc tiïëp; àêy khöng chó laâ caách maång trong khoa hoåc cöng nghïå, trong phaát triïín lûåc lûúång saãn
  17. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 17 xuêët, maâ coân laâ caách maång trong caác quan niïåm, caác caách tiïëp cêån, noá àoâi hoãi con ngûúâi phaãi àöíi múái caách nghô, caách laâm àïí thñch nghi vaâ laâm chuã sûå phaát triïín. Chûa bao giúâ vai troâ àöång lûåc cuãa tri thûác, cuãa khoa hoåc vaâ cöng nghïå àöëi vúái sûå phaát triïín kinh tïë xaä höåi trúã nïn roä raâng, nöíi bêåt nhû ngaây nay. Trûúác kia ngûúâi ta thûúâng coi caác yïëu töë cuãa saãn xuêët chó bao göìm lao àöång vaâ vöën, coân tri thûác, cöng nghïå, giaáo duåc... laâ caác yïëu töë bïn ngoaâi cuãa saãn xuêët coá aãnh hûúãng túái saãn xuêët. Gêìn àêy caác nhaâ nghiïn cûáu kinh tïë (nhû Romer, Schumpeter, R. Solow ...) àïìu thûâa nhêån tri thûác, cöng nghïå laâ yïëu töë bïn trong cuãa hïå thöëng kinh tïë. Romer coi tri thûác vaâ cöng nghïå laâ yïëu töë thûá ba cuãa saãn xuêët, bïn caånh vöën vaâ lao àöång. Lêåp luêån naây àaä àûúåc caác nhaâ nghiïn cûáu chêëp nhêån. Tri thûác ngaây caâng trúã thaânh nhên töë trûåc tiïëp cuãa chûác nùng saãn xuêët. Àêìu tû vaâo tri thûác trúã thaânh yïëu töë then chöët cho sûå tùng trûúãng kinh tïë daâi haån. Trong caác nûúác phaát triïín àêìu tû vö hònh (vaâo giaáo duåc àaâo taåo, khoa hoåc cöng nghïå, vùn hoaá, phaát triïín con ngûúâi...) tùng nhanh hún àêìu tû hûäu hònh, úã Myä àêìu tû vö hònh àaä cao hún àêìu tû hûäu hònh. Chñnh K. Marx àaä coi tri thûác laâ nhên töë trûåc tiïëp cuãa chûác nùng saãn xuêët, ngûúâi khùèng àõnh khoa hoåc trúã thaânh lûåc lûúång saãn xuêët trûåc tiïëp. Ngaây nay luêån àiïím êëy àaä àûúåc chûáng minh; khoa hoåc khöng nhûäng tham gia trûåc tiïëp vaâo quaá trònh saãn xuêët bùçng viïåc taåo ra cöng nghïå, taåo ra phûúng phaáp töí chûác quaãn lyá saãn xuêët àïí nêng cao nùng suêët, chêët lûúång hiïåu quaã cuãa saãn xuêët, àöíi múái saãn phêím, maâ coân coá thïí trûåc tiïëp laâm ra saãn phêím (nhû saãn xuêët phêìn mïìm, caác ngaânh cöng nghiïåp cöng nghïå cao...). Khoa hoåc àaä thûåc sûå trúã thaânh lûåc lûúång saãn xuêët trûåc tiïëp vaâ quan troång haâng àêìu. Engels cuäng àaä viïët: "trong möåt chïë àöå húåp lyá vûúåt lïn trïn sûå chia reä vïì lúåi ñch, thò àûúng nhiïn yïëu töë tinh thêìn seä àûúåc liïåt kï laâ möåt trong söë caác yïëu töë cuãa saãn xuêët vaâ seä tòm àûúåc võ trñ cuãa noá trong caác haång muåc chi phñ saãn xuêët cuãa chñnh trõ kinh tïë hoåc. Àïën luác êëy àûúng nhiïn chuáng ta seä vui mûâng thêëy rùçng chó möåt thaânh quaã khoa hoåc nhû maáy húi nûúác cuãa James Watt, trong 50 nùm àêìu töìn taåi cuãa noá, àaä àem laåi cho thïë giúái lúåi ñch nhiïìu hún so vúái
  18. KINH TÏË TRI THÛÁC VAÂ NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA ÀÖËI VÚÁI VIÏÅT NAM 18 nhûäng giaá phaãi traã cho cöng cuöåc phaát triïín khoa hoåc kïí tûâ luác bùæt àêìu" (Toaân têåp Marx-Engels, Têåp 1, tr. 607). Tri thûác laâ möåt yïëu töë cuãa saãn xuêët, nhûng noá khaác biïåt vïì cú baãn vúái caác yïëu töë vöën hay lao àöång úã chöî ngûúâi coá kiïën thûác nïëu trao kiïën thûác cho ngûúâi khaác thò kiïën thûác cuãa anh ta khöng mêët ài maâ laåi àûúåc sûã duång töët hún, caâng trao cho nhiïìu ngûúâi thò khaã nùng sûã duång noá àïí taåo ra cuãa caãi, lúåi ñch caâng nhiïìu; mùåt khaác chi phñ cho viïåc phöí biïën tri thûác ra cöng chuáng àïí laâm tùng söë ngûúâi sûã duång laâ gêìn bùçng khöng. 2. Cuöåc caách maång khoa hoåc cöng nghïå hiïån àaåi, nhêët laâ caách maång vïì thöng tin thuác àêíy sûå ra àúâi nïìn kinh tïë tri thûác Quaá trònh phaát triïín lûåc lûúång saãn xuêët cuãa loaâi ngûúâi coá thïí chia ra laâm ba thúâi kyâ: Thûá nhêët laâ nïìn kinh tïë nöng nghiïåp, cuäng coá thïí goåi laâ kinh tïë sûác lao àöång, àùåc trûng chuã yïëu laâ saãn xuêët bùçng lao àöång thuã cöng, nùng suêët rêët thêëp; àêët àai laâ taâi nguyïn chuã yïëu. Thûá hai laâ nïìn kinh tïë cöng nghiïåp, cuäng àûúåc goåi laâ kinh tïë taâi nguyïn, dûåa chuã yïëu vaâo maáy moác vaâ taâi nguyïn thiïn nhiïn. Hiïån nay khi thiïn niïn kyã múái sùæp bùæt àêìu, loaâi ngûúâi àang bûúác vaâo nïìn kinh tïë tri thûác, nïìn kinh tïë chuã yïëu dûåa vaâo tri thûác vaâ thöng tin; tri thûác vaâ thöng tin trúã thaânh yïëu töë saãn xuêët quan troång hún caã vöën vaâ lao àöång. So vúái sûå chuyïín biïën tûâ kinh tïë nöng nghiïåp sang kinh tïë cöng nghiïåp, sûå chuyïín biïën tûâ kinh tïë cöng nghiïåp sang kinh tïë tri thûác coá yá nghôa sêu sùæc vaâ troång àaåi hún: trûúác hïët àoá laâ sûå chuyïín àöíi tûâ möåt nïìn saãn xuêët dûåa vaâo taâi nguyïn, lao àöång laâ chñnh sang nïìn saãn xuêët dûåa vaâo trñ tuïå con ngûúâi laâ chñnh, cuäng tûác laâ tûâ lûåc lûúång saãn xuêët vêåt chêët laâ chuã yïëu sang lûåc lûúång saãn xuêët tinh thêìn laâ chuã yïëu; thûá hai laâ sûå thay àöíi trïn moåi lônh vûåc, maâ trûúác hïët laâ cöng nghïå, vaâ caác hoaåt àöång saãn xuêët kinh doanh diïîn ra hïët sûác nhanh choáng, döìn dêåp, thêåp kyã sau nhanh hún thêåp kyã trûúác, nùm sau nhanh hún nùm trûúác, nhûäng thaânh tûåu kyâ diïåu nhêët cuãa loaâi ngûúâi trong thïë kyã 20 têåp trung chuã yïëu trong thêåp kyã 90 maâ nhêët laâ trong nhûäng nùm cuöëi; cuöëi thêåp kyã 80 ngûúâi ta vêîn chûa dûå baáo àûúåc sûå phaát triïín internet, thûúng maåi àiïån tûã nhû ngaây nay, vaâ hiïån nay khoá dûå baáo àûúåc nhûäng thaânh tûåu múái seä àaåt àûúåc trong 5-10 nùm túái; phêìn lúán caác chiïën lûúåc, qui hoaåch phaát triïín cuãa caác quöëc gia àïìu phaãi thûúâng xuyïn àiïìu chónh (phêìn lúán laâ àiïìu chónh
  19. KYÃ YÏËU HÖÅI THAÃO KHOA HOÅC 19 cho nhanh hún); Chûa coá thúâi kyâ naâo trong lõch sûã maâ sûå thay àöíi, àaão löån trong xaä höåi diïîn ra nhanh choáng, to lúán, sêu sùæc vaâ toaân diïån nhû hiïån nay. Nhiïìu khaái niïåm, cuäng nhû phûúng thûác, qui tùæc hoaåt àöång, ûáng xûã bõ àaão löån; buöåc ngûúâi ta phaãi àöíi múái tû duy, phaãi haânh àöång nhanh, "laâm viïåc theo töëc àöå cuãa tû duy" (Bill Gates). Caác cöng nghïå cao, trûúác hïët laâ cöng nghïå thöng tin, laâ nguöìn göëc cuãa sûå biïën àöíi lúán lao hiïån nay. Maáy húi nûúác, àöång cú àiïån múã àêìu cuöåc caách maång cöng nghiïåp, thuác àêíy sûå ra àúâi nïìn kinh tïë cöng nghiïåp, nöåi dung chuã yïëu laâ thay thïë lao àöång chên tay bùçng maáy moác. Àoá laâ cuöåc caách maång sêu sùæc nhûng diïîn ra chêåm chaåp trong thúâi gian rêët daâi. Coân ngaây nay maáy tñnh vaâ maång maáy tñnh coá chûác nùng kyâ diïåu laâ coá thïí thay thïë möåt phêìn lao àöång trñ oác con ngûúâi, nêng cao tri thûác, giuáp con ngûúâi nêng cao khaã nùng tû duy, khaã nùng saáng taåo; tûâ àoá àêíy nhanh, maånh sûå àöíi múái cöng nghïå, àöíi múái töí chûác quaãn lyá, caãi thiïån àiïìu kiïån lao àöång, ruát ngùæn khoaãng caách, taåo thuêån lúåi cho quöëc tïë hoaá saãn xuêët, thûúng maåi, lûu thöng tiïìn tïå... laâm cho quaá trònh toaân cêìu hoaá gia tùng maånh meä trong nhûäng nùm gêìn àêy. Maáy tñnh phaát triïín rêët nhanh, khöng coá cöng nghïå naâo khaác saánh kõp. Chuáng nhanh choáng ài vaâo cuöåc söëng, coá mùåt úã moåi núi, trong moåi lônh vûåc hoaåt àöång. Súã dô nhû thïë laâ vò ngoaâi chûác nùng kyâ diïåu cuãa noá, coân möåt àùåc àiïím nûäa laâ nùng lûåc cuãa maáy tñnh tùng rêët nhanh, cûá 18 thaáng tùng gêëp àöi, coân giaá caã thò möîi nùm giaãm ài khoaãng 30% - 40%, kñch thûúác nhoã ài nhanh choáng, phêìn mïìm phaát triïín rêët maånh, sûã duång maáy ngaây caâng àún giaãn, xu thïë êëy trong vaâi chuåc nùm nay khöng thay àöíi, àïën nay vêîn chûa thêëy coá triïåu chûáng thay àöíi. Chùèng bao lêu nûäa maång maáy tñnh töëc àöå nhanh seä nöëi vúái caác höå gia àònh, caác trûúâng hoåc, cú quan, doanh nghiïåp, nhaâ maáy, trang traåi, höå gia àònh vaâ àïën tûâng ngûúâi, tûâng thiïët bõ, duång cuå... xaä höåi thöng tin röìi xaä höåi tûå àöång hoaá seä hònh thaânh. II. NÏÌN KINH TÏË TRI THÛÁC 1. Nïìn kinh tïë tri thûác laâ gò? Kinh tïë tri thûác laâ nïìn kinh tïë trong àoá sûå saãn sinh ra, phöí cêåp vaâ sûã duång tri thûác giûä vai troâ quyïët àõnh nhêët àöëi vúái sûå phaát triïín kinh tïë, taåo ra cuãa caãi, nêng cao chêët lûúång cuöåc söëng.
nguon tai.lieu . vn
Quản lý dự án Quản lý Nhà nước Tiêu chuẩn - Qui chuẩn Kinh tế học Luật học Quy hoạch - Đô thị Hoá học Quản trị kinh doanh Kiến trúc - Xây dựng