Xem mẫu
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 3(5) – 2012 KIEÅM CHÖÙNG PHÖÔNG PHAÙP NHAÄN DIEÄN TROÏNG AÂM TÖØ TIEÁNG ANH BAÈNG NGÖÕ AÂM HOÏC THÖÏC NGHIEÄM Traàn Thò Thanh Dieäu Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên Ñaïi hoïc Quoác gia thaønh phoá Hoà Chí Minh TOÙM TAÉT Caên cöù vaøo troïng löôïng aâm tieát, söï phaân loaïi töø treân cô sôû caáp ñoä hình thaùi cuûa töø, theå loaïi ngöõ phaùp vaø soá löôïng aâm tieát trong töø, baøi vieát taäp trung vaøo nghieân cöùu neàn taûng cuûa phöông phaùp nhaän bieát aâm tieát coù troïng aâm trong töø tieáng Anh, ñaõ ñöôïc kieåm chöùng baèng thöïc nghieäm ngöõ aâm hoïc. Töø khoùa: troïng aâm, ngöõ aâm hoïc thöïc nghieäm, phöông phaùp, kieåm chöùng * 1. Ñaët vaán ñeà Để thực hiện được một đề taøi coù tính lí Theo kinh nghiệm thực tế giảng dạy thuyết cao vaø cần được kiểm chứng cũng vaø kết luận töø caùc cuộc khảo saùt ñöôïc tiến như minh họa bằng thực nghiệm ngữ aâm, haønh gần ñaây tại caùc trường ñại học Việt phương phaùp sử dụng trong baøi viết chủ Nam vaø treân thế giới, lỗi về ngöõ aâm laø yếu laø phương phaùp phaân tích aâm vị học một trong những nguyeân nhaân rất cơ bản kết hợp với phương phaùp ngữ aâm thực dẫn đến hiểu sai lệch trong giao tiếp bằng nghiệm. Ngữ liệu laø một bộ caùc từ đa aâm tiếng Anh. Những sai phạm naøy xuất phaùt tiết tiếng Anh, được khảo saùt qua caùc cộng từ đặc điểm tiếng Anh laø ngoân ngữ khoâng taùc vieân (CTV) laø caùc sinh vieân chuyeân phaùt aâm theo raùp vần maø theo một soá qui ngữ ñaõ học qua moân Ngữ aâm, aâm vị học. luật phaùt aâm khaù phức tạp với nhiều ngoại Caùc cứ liệu phaùt aâm được phaân tích vaø lệ neân dẫn đến phaùt aâm sai hay khoâng mieâu tả bằng phần mềm chuyeân dụng phaân nhận ra được từ vựng. Nguyeân nhaân dẫn tích tiếng noùi Speech Analyzer (Copyright © đến một số kiểu lỗi giao thoa naøy laø thiếu 1996-2007 by SIL International) vaø Praat khả năng xaùc định trọng aâm từ tiếng Anh, 5.05.12. (copyright @ 1992-2008 by Paul được qui đinh bởi một hệ thống caùc Boersma and David Weenink). nguyeân tắc do từ loại vaø số lượng aâm tiết 2. Cơ sở xaùc định vị trí trọng aâm được trong từ ñaõ qui định, trong sự khaùc biệt kiểm chứng qua ngữ aâm thực nghiệm rất lớn giữa một ngoân ngữ đơn aâm tiết 2.1. Từ loại vaø số lượng aâm tiết trong tính coù thanh điệu như tiếng Việt vaø hệ töø thống ngoân ngữ biến hình với từ đa aâm Treân cô sôû chủng loại ngữ phaùp, coù tiết nhö tieáng Anh. hai theå loaïi töø: 77
- Journal of Thu Dau Mot university, No3(5) – 2012 – Từ chức năng (Funtional word/ worrd without derivational affix(es). Ví grammatical word): mạo từ, giới từ thường dụ: Lion – 2 aâm tiết nhưng khoâng chứa khoâng bị ảnh hưởng của trọng aââm vì đa số phụ tố hoặc lions – 2 aâm tiết với phụ tố laø từ đơn aââm tiết vaø cũng khoâng phải từ biến hình. trọng taââm trong ngữ đoạn Cấp độ 2: Từ phức với sự ảnh hưởng – Từ nội dung (content word/ lexical của caùc loại phụ tố: tiền tố vaø hậu tố. Từ worrd) : danh từ, ñộng từ, tính từ, được phức (complex word) chứa một căn tố vaø 1 qui định bởi qui luật trọng aââm. hay nhiều phụ tố trong ñoù bắt buộc phải coù Treân cô sôû số lượng aâm tiết trong từ: phụ tố phaùi sinh (coù hay khoâng coù phụ tố 1, 2, 3, hoaëc 4… aââm tiết vaø được phaân biệt biến hình). Ví dụ: Free Base + Affix(es): giöõa coù hay khoâng chứa phụ tố. Teachers (FB + C + I); Bound Base + Afix(es): Audience (BB + C). Nhö vaäy, nguyeân tắc trọng aâm từ tiếng Anh sẽ được xaùc định theo 3 cấp độ Cấp độ 3: Từ gheùp với sự ảnh hưởng cơ bản [[13]], [[20]]: bởi loại từ của caùc bộ phận cấu thaønh. Từ gheùp (compound word): được tạo bởi từ 2 Cấp độ 1: Từ đơn với sự ảnh hưởng của căn tố tự do (Free base + Free Base). Ví loại từ như danh từ, động từ .. số lượng aâm dụ: boyfriend (FB + FB) tiết từ 2 trở leân. Từ đơn (simple word): laø từ đơn hoặc đa aâm tiết nhưng khoâng chứa 2.2. Tính nhòp ñieäu phụ tố phaùi sinh. (Mono/ Multi-Syllabic Baûng 1: Ñoái chieáu moâ hình nhòp ñieäu Anh – Vieät MOÂ HÌNH NHÒP ÑIEÄU TIEÁNG ANH TIEÁNG VIEÄT Kieåu Ngoân ngöõ coù troïng aâm caùch quaõng Ngoân ngöõ ñôn aâm tieát caùch ngoân ngöõ ñeàu nhau (stress-timed language) vôùi quaõng ñeàu nhau (syllable-timed caùc maãu nhòp ñieäu döïa treân söï laëp language), ñoù laø caùc aâm tieát coù laïi khaù thöôøng xuyeân cuûa caùc aâm tieát troïng löïc caân baèng. coù troïng aâm. Coâng thöùc {F = [S W]} {N = [A]} YÙ nghóa caùc F = foot = böôùc, N = nhòp chöõ vieát taét S = strong = maïnh, W = weak = yeáu A = aâm tieát Cô sôû cuûa caáu truùc nhòp ñieäu tieáng mang troïng aâm. AÂm tieát maïnh laø aâm tieát Anh laø söï toàn taïi 2 kieåu aâm tieát: aâm tieát coù moät boä vaàn phöùc taïp, goàm phuï aâm ñaàu, nheï vaø aâm tieát maïnh [[13]], [[20]], ñöôïc phuï aâm keát vaø haït nhaân laø 1 nguyeân aâm goïi laø Trochee: Trochaic foot, laø loaïi böôùc: ngaén, hoaëc moät nguyeân aâm daøi hoaëc 1 aâm tieát daøi – 1 aâm tieát ngaén, cuõng nguyeân aâm ñoâi. Ngöôïc laïi, moät aâm tieát chính laø aâm tieát maïnh = aâm tieát mang nheï chöùa moät aâm vò nguyeân aâm trong troïng aâm vaø aâm tieát nheï = aâm tieát khoâng phaàn vaàn (rhyme), coù hay khoâng coù aâm 78
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 3(5) – 2012 khôûi (ONSET) nhöng khoâng coù aâm keát lượng aâm tiết. Ngược lại, nếu aââm tiết coù (CODA), nhö laø aâm tieát ñaàu tieân trong một bộ vần phức tạp thì noù sẽ laø aâm tiết caùc töø report, about, vì caùc aâm khôûi hoaøn nặng, cuï theå coù 2 caùch ñeå nhaän dieän aâm toaøn khoâng lieân quan vôùi vieäc tính toaùn tieát naëng = aâm tieát mang troïng aâm nhö troïng löôïng aâm tieát. sau: 2.3. Troïng löôïng aâm tieát Caùch 1: 1 aâm tieát naëng coù theå chöùa 1 Trong tiếng Anh, coù sự phaâân biệt giữa nguyeân aâm ngaén nhöng phaûi coù toái thieåu aâm tiết nhẹ vaø aâm tiết nặng [[13]]. Một 1 phuï aâm keát nhö caùc töø bet, best. aâm tiết nhẹ chứa một aâm vị nguyeân aââm Caùch 2: 1 aâm tieát naëng phải coù haït trong phần vần (rhyme) vaø khoâng coù aâm nhaân goàm 1 nguyeân aâm daøi hoaëc nguyeân kết, như aâm tiết đầu trong từ potato, aâm ñoâi vaø phaûi boå sung theâm aâm keát, nhö report, about. Cho duø 2 từ đầu coù aâm khởi aâm tieát thöù 2 cuûa töø chorale [kɔ:´ra:l], ñöôïc vaø từ thứ 3 khoâng coù aâm khởi vaø tất cả khaûo saùt qua ngöõ aâm thöïc nghieäm, vôùi caùc aâm tiết đầu trong caùc từ treân đều laø keát quaû theå hieän trong phoå ñoà ñoái chieáu aâm tiết nhẹ, bởi vì caùc aâm khởi hoaøn toaøn giöõa CPAC vaø MKS, ñeå chöùng minh ñaëc khoâng coù quan hệ hay noùi caùch khaùc laø ñieåm cuûa aâm tieát naëng, cuõng chính laø aâm khoâng thích hợp cho việc tính toùan trọng tieát mang troïng aâm. Hình 1: Ñoái chieáu cöôøng ñoä vaø cao độ ñænh aâm tieát 1 giöõa CPAC vaø MKS Baûng 2: Thoâng soá cöôøng ñoä, cao ñoä ñænh aâm tieát 1 cuûa CPAC vaø MKS THOÂNG SOÁ TAÏI ÑÆNH AÂM TIEÁT CPAC MKS CÖÔØNG ÑOÄ (INTENSITY) AÂM TIEÁT 1 62.90 dB 66.51 dB CAO ÑOÄ (PITCH) AÂM TIEÁT 1 388.20 Hz 184 Hz 79
- Journal of Thu Dau Mot university, No3(5) – 2012 Vì troïng aâm töø tieáng Anh laø troïng aâm nhö baèng nhau cho caû 2 aâm tieát cuûa töø löïc neân vieäc xaùc ñònh troïng aâm theo phoå chorale. Khoâng thể phủ nhận ñaây laø caùch ñoà chuû yeáu caên cöù vaøo cöôøng ñoä. Theo phoå phaùt aâm hoaøn toaøn khoâng chính xaùc khi ñoà, ñöôøng neùt lieàn maøu xanh laù chính laø CTV ñaõ khoâng ñaùp öùng ñöôïc tính nhòp ñöôøng neùt bieåu hieän cöôøng ñoä. Trong söï ñieäu cuûa troïng aâm töø tieáng Anh. Nguyeân ñoái chieáu cöôøng ñoä ñænh aâm tieát thöù 1 cuûa nhaân cô baûn cuûa hieän töôïng naøy laø söï CPAC = 62.90 dB vaø MKS = 66.51 dB, chuyeån di tieâu cöïc do bò aûnh höôûng bôûi chuùng toâi nhaän thaáy CTV ñaõ khôûi ñaàu söï tieáng meï ñeû. Hieän töôïng naøy toàn taïi khaù phaùt aâm töø chorale baèng moät löïc lôùn hôn phoå bieán trong ña soá ngöôøi Vieät khi phaùt löïc cuûa CPAC. Tuy con số naøy vaãn chưa aâm töø tieáng Anh theo xu höôùng caân baèng khẳng định được vị trí trọng aâm nhưng löïc phaùt ra cho moïi aâm tieát trong töø. nếu nhìn vaøo phổ đồ (hình 1) ta coù theå Caùch phaùt aâm naøy laø theo moâ hình nhòp nhaän ra ngay raèng CPAC coù cường độ đạt ñieäu tieáng Vieät, ngoân ngöõ ñôn aâm tieát vôùi cực đại ở đỉnh aâm tiết thứ 2 vì ñöôøng neùt söï caân baèng löïc giöõa caùc aâm tieát (syllable- cöôøng ñoä cuûa CPAC theå hieän roõ reät 2 timed). Hieän töôïng naøy laø do söï chuyeån di ñænh vôùi möùc ñoä nhaáp nhoâ coù theå nhaän tieâu cöïc taïo ra loãi giao thoa trong phaùt thaáy ñöôïc khi nhìn qua maø chöa caàn ñeán aâm. Nhö vaäy, sinh vieân Vieät Nam phaûi nhöõng thoâng soá kó thuaät chính xaùc. Vaø reøn luyeän caùch phaùt aâm ñaùp öùng ñöôïc nhö vaäy ta cuõng ñaõ coù thể maïnh daïn kết tính nhòp ñieäu, cụ thể laø phaûi theo moâ luận CPAC đặt trọng aâm ở aâm tiết thứ 2, hình nhòp ñieäu tieáng Anh: {F = [S_W]}. treân cô sôû cuûa söï phaân biệt giữa aâm tiết Ngoaøi ra, ta thaáy roõ hình aûnh ñöôøng mạnh cũng chính laø aâm tiết mang trọng neùt cao ñoä cuûa caû CPAC vaø MKS khaù aâm vaø aâm tiết yếu laø aâm tiết khoâng mang baèng phaúng, hoaøn toaøn khaùc ñöôøng neùt trọng aâm. cöôøng ñoäâ vôùi daùng veû gôïn soùng, nhaáp Ngược lai, tuy cuõng căn cứ vaøo phổ đồ nhoâ, bieåu hieän troïng löïc khaùc nhau ôû caùc treân (hình 1) nhöng neáu khoâng coù caùc vò trí cô baûn trong töø. Tuy nhieân, ôû ñænh thoâng soá kó thuaät cuï theå thì ta khoâng theå aâm tieát thöù 1 cuûa CPAC cao ñoä ñaït cöïc nhaän ra ñöôïc chính xaùc CTV ñaõ ñaët troïng ñaïi vôùi thoâng soá khaù cao: 388.20 Hz, duø aâm ôû aâm tieát naøo vì ñöôøng neùt cöôøng ñoä aâm tieát 1 cuûa CPAC khoâng phaûi laø aâm cuûa MKS laø moät ñöôøng gaàn nhö khoâng tieát mang troïng aâm. Trong khi ñoù, MKS nhaáp nhoâ, taïo hình aûnh 2 ñænh aâm tieát coù ñöôøng neùt thanh cô baûn F0 ño taïi ñænh gaàn nhö ngang nhau. Ñieàu naøy đồng aâm tieát 1 laø 184 Hz. nghĩa với việc CTV ñaõ phaùt ra löïc gaàn Baûng 3: Thoâng soá cöôøng ñoä, cao ñoä ñænh aâm tieát 2 cuûa CPAC vaø MKS THOÂNG SOÁ TAI ÑÆNH AÂM TIEÁTÏ CPAC MKS CÖÔØNG ÑOÄ(INTENSITY) AÂM TIEÁT 2 72.60 dB 67.06 dB CAO ÑOÄ (PITCH) AÂM TIEÁT 2 79.07 Hz 161.50 Hz 80
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 3(5) – 2012 Hình 2: Ñoái chieáu cöôøng ñoä vaø cao ñoä ñænh aâm tieát 2 giöõa CPAC vaø MKS Khi quan saùt tiếp phổ đồ ño ñænh aâm nhòp ñieäu coù caùc aâm tieát coù troïng löïc caân tieát thöù 2 cuûa CPAC vaø MKS (hình 2), ta baèng (Syllable-Timed Rhythm) cuûa tieáng thaáy söï cheânh leäch khaù roõ cuûa caùc thoâng Vieät. Ngoaøi ra, cuõng töø phoå ñoà (hình 2) ta soá kó thuaät chæ cường độ của CPAC tại aâm coù theå thaáy roõ cao ñoä taïi ñænh aâm tieát 2 tiết thứ 2 = 72.60 dB vaø cường độ aâm tiết cuûa CPAC laø 79.07 Hz, cuõng laø aâm tieát thứ 2 của MKS = 67.06 dB. Nhö vaäy mang troïng aâm nhöng laïi thaáp hôn cao CPAC đaõ phaùt aâm vôùi löïc hoaøn toaøn khaùc ñoä ñænh aâm tieát 1, aâm tieát khoâng mang nhau cho 2 aâm tieát cuûa töø chorale, với sự troïng aâm: 388.20 Hz. Trong khi ño,ù MKS cheânh leäch = 72.60 dB – 62.90 dB = 9.70 coù ñöôøng neùt thanh cô baûn ñaït taïi ñænh dB > 5, đủ để tạo moâ hình nhịp điệu coù aâm tieát thöù 2 = 161.50 Hz, vaø cuõng khoâng troïng aâm (Stress-Timed Rhythm) với mẫu caùch bieät so vôùi cao ñoä ôû ñænh aâm tieát 1 = nhịp điệu (rhythmic pattern): {F = [S W]} 184 Hz. Nhö vaäy, duø khoâng ñaït ñöôïc moâ (với F = Foot = 1 bước, S = strong = hình nhòp ñieäu tieáng Anh S_W, nhöng cô mạnh, W = weak = yếu). Trong khi ñoù, baûn CTV ñaõ phaùt ra löïc cho aâm tieát 2 cao MKS coù thoâng soá löïc phaùt aâm ño ñöôïc taïi hôn aâm tieát 1, ñöôïc taïm chaáp nhaän ñaët ñænh 2 aâm tieát cuûa töø chorale gaàn nhö ñuùng vò trí troïng aâm cho töø. Vaø cuõng nhö baèng nhau, vôùi söï caùch cheânh leäch = thoâng soá cao ñoä cuûa CPAC, cao ñoä ôû ñænh 67.06 dB – 66.51 dB = 0.55 dB < 1 < 5, aâm tieát 2, aâm tieát mang troïng aâm cuûa hoaøn toaøn khoâng ñuû ñeå taïo moâ hình nhòp MKS vaãn thaáp hôn cao ñoä ôû ñænh aâm tieát ñieäu coù troïng aâm. Ngöôïc laïi, thoâng soá 1, aâm tieát khoâng mang troïng aâm cuûa cöôøng ñoä naøy laø hình aûnh cuûa moâ hình MKS. 81
- Journal of Thu Dau Mot university, No3(5) – 2012 Töø quan saùt treân, ta coù theå ñöa ñeán nhaän noùi giöõa nhöõng caù theå khaùc nhau maø thoâi. ñònh raèng, ñöôøng neùt thanh cô baûn F0 bieåu Cuoái cuøng, tieâu chí thöù 3 seõ ñöôïc khaûo dieãn cao ñoä khoâng theå hieän troïng aâm maø chæ saùt laø tröôøng ñoä, minh hoïa theo phoå ñoà laø söï khaùc nhau veà ñoä traàm boång cuûa gioïng hình 3 nhö sau: Hình 3: Ñoái chieáu tröôøng ñoä vaø tæ leä tröôøng ñoä 2 aâm tieát giöõa CPAC vaø MKS Baûng 4: Thoâng soá tröôøng ñoä 2 aâm tieát cuûa CPAC vaø MKS THOÂNG SOÁ TRÖÔØNG ÑOÄ CPAC MKS AÂM TIEÁT 1 0.225263 0.271241 TRÖÔØNG ÑOÄ (DURATION) AÂM TIEÁT 2 0.414075 0.474672 TÆ LEÄ 1/2 0.54 0.57 Tröôøng ñoä vaø tæ leä tröôøng ñoä 2 aâm khi ñaëc tröng cuûa troïng aâm tieáng Anh tieát cuûa CPAC vaø MKS ñeàu trong laø troïng aâm löïc treân cô sôû maãu nhòp khoaõng ½, cô baûn ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ñieäu S_W. Do ñoù, cho duø MKS ñaùp öùng tæ leä giöõa 2 aâm tieát mang vaø khoâng ñöôïc ñaëc ñieåm tröôøng ñoä nhöng vaãn laø mang troïng aâm. Nhö vaäy, neáu caên cöù caùch phaùt aâm sai nhö ñaõ chöùng minh. vaøo tröôøng ñoä thì ta khoâng theå nhaän ra Töø nhận đònh từng tieâu chí ñaùnh giaù haïn cheá hay sai phaïm cuûa CTV vì khi trọng aââm từ tieáng Anh nhö treân, caùc keát keùo daøi ñuû thôøi löôïng cho töøng aâm tieát quaû khaûo saùt ñöôïc heä thoáng theo baûng thì chæ ñaït ñöôïc troïng aâm löôïng, laø ñaëc thoâng soá kó thuaät toång hôïp cöôøng ñoä, cao ñieåm cuûa troïng aâm töø tieáng Vieät. Trong ñoä vaø tröôøng ñoä (baûng 5). 82
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 3(5) – 2012 Baûng 5: Thoâng soá cao ñoä, cöôøng ñoä vaø tröôøng ñoä cuûa CPAC vaø MKS THOÂNG SOÁ CPAC MKS AÂM TIEÁT 1 62.90 dB 66.51 dB CÖÔØNG ÑOÄ (INTENSITY) AÂM TIEÁT 2 72.60 dB 67.06 dB AÂM TIEÁT 1 388.20 Hz 184 Hz CAO ÑOÄ (PITCH) AÂM TIEÁT 2 79.07 Hz 161.50 Hz AÂM TIEÁT 1 0.225263 0.271241 TRÖÔØNG ÑOÄ (DURATION) AÂM TIEÁT 2 0.414075 0.474672 TÆ LEÄ 1/2 0.54 0.57 Töø phoå ñoà vaø baûng bieåu toùm taét caùc troïng aâm töø tieáng Anh laø cöôøng ñoä [[13]], thoâng soá ño aâm thanh gioïng noùi, chuùng beân caïnh cao ñoä vaø tröôøng ñoä. Söï khaùc bieät toâi nhaän thaáy: naøy ñaõ daãn ñeán söï chuyeån di tieâu cöïc taïo ra – Cao ñoä khoâng theå hieän ñöôïc vò trí loãi giao thoa trong ngoân ngöõ, chuû yeáu do aûnh troïng aâm töø tieáng Anh maø chæ theå hieän chaát höôûng cuûa ñaëc ñieåm ngoân ngöõ meï ñeû (Vieät gioïng cuûa caùc chuû theå phaùt aâm maø thoâi. ngöõ). Quan troïng hôn laø neáu khoâng yù thöùc ñöôïc neùt ñaëc tröng naøy thì sinh vieân seõ – Ngoaøi ra, neáu caên cöù vaøo tröôøng ñoä khoâng theå nhaän dieän vò trí troïng aâm töø thì ta khoâng theå nhaän ra haïn cheá hay sai tieáng Anh treân cô sôû troïng löôïng aâm tieát theå phaïm cuûa CTV vì khi keùo daøi ñuû thôøi hieän qua cöôøng ñoä. löôïng cho töøng aâm tieát thì chæ ñaït ñöôïc troïng aâm löôïng, laø ñaëc ñieåm cuûa troïng 2.4. Ranh giôùi giöõa caùc aâm tieát trong aâm töø tieáng Vieät. Trong khi ñaëc tröng cuûa noäi boä töø troïng aâm tieáng Anh laø troïng aâm löïc treân Vaán ñeà maâu thuaãn giöõa troïng löôïng cuûa cô sôû maãu nhòp ñieäu S_W. Do ñoù, cho duø aâm tieát veà nguyeân taéc xaùc ñònh ranh giôùi MKS ñaùp öùng ñöôïc ñaëc ñieåm tröôøng ñoä giöõa caùc aâm tieát [[13]:114] cuõng aûnh höôûng nhöng vaãn khoâng theå duøng laøm caên cöù ñeå ñeán vieäc xaùc ñònh vò trí troïng aâm trong töø ñaùnh giaù caùch phaùt aâm troïng aâm töø tieáng ña aâm tieát tieáng Anh. Tröôøng hôïp caùc töø coù Anh vôùi ñaëc ñieåm ñieäu tính. nguyeân aâm cuûa aâm tieát laø nguyeân aâm coù theå – Do ñoù, ñeå xaùc ñònh vò trí troïng aâm taïo neân vaàn cuûa aâm tieát mang troïng aâm cuûa töø tieáng Anh, ta neân caên cöù vaøo (khoâng phaûi nguyeân aâm ngaén vaø nguyeân ñöôøng neùt cöôøng ñoä, moät neùt ñaëc bieät vaø aâm yeáu) vaø ñeàu coù moät phuï aâm coù theå laøm baét buoäc trong ngoân ñieäu tieáng Anh. chöùc naêng aâm keát cuûa aâm tieát thöù nhaát hay Nhìn chung, trong tieáng Vieät, cöôøng ñoä aâm khôûi cuûa aâm tieát thöù hai. Vaäy vaán ñeà giöõa caùc aâm tieát khoâng khaùc nhau vì troïng naøy neân giaûi quyeát ra sao? aâm töø cuûa tieáng Vieät laø troïng aâm löôïng neân Tröôùc tieân, ngöôøi Anh coù khuynh höôùng theå hieän ôû tröôøng ñoä aâm tieát. Ngöôïc laïi, ñaët soá löôïng toái ña soá ôû vò trí khôûi vaø toái troïng aâm tieáng Anh laø troïng aâm löïc neân tieâu thieåu ôû vò trí keát cuûa aâm tieát; khi ñoù seõ baét chí cô baûn vaø chuaån xaùc nhaát ñeå nhaän dieän buoäc ñaët aâm vò ñaàu tieân sau nguyeân aâm, 83
- Journal of Thu Dau Mot university, No3(5) – 2012 nhö /p/ cuûa chöõ report, ôû vò trí khôûi cuûa aâm troâng cuõng khoâng ñuùng vì nhöõng ngöôøi tieát thöù 2. Nhö vaäy, aâm tieát ñaàu /re -/ cuûa töø baûn ngöõ thöôøng kieåm tra ranh giôùi giöõa report seõ trôû thaønh aâm tieát nheï, cuõng chính caùc aâm tieát baèng caùch ñoïc leân moãi aâm laø aâm tieát khoâng mang troïng aâm. tieát trong töø hai laàn, nhö laø ñoïc bot-bot- Tieáp theo, caên cöù vaøo nguyeân taéc toái ña tle-tle, noù coù theå khoâng truøng khôùp raèng cuûa caùc thaønh toá cuûa aâm tieát: Cuï theå möùc chuùng ñöôïc vieát vôùi 2 phuï aâm ôû vò trí giöõa ñoä toái ña veà soá löôïng aâm vò ôû vò trí khôûi cuûa (double medial consonants) [[13], tr. 112]. aâm tieát laø 3 (Onset Maximalism) [[13], tr. Giaûi phaùp khaû thi laø phaân tích aâm vò phuï 111]; nhö chöõ extra /ikstrə/ thì hôïp lí nhaát aâm ôû giöõa 2 aâm tieát trong nhöõng tröôøng laø ñaët ranh giôùi (bieåu hieän baèng daáu hôïp nhö vaäy, nhö /t/ cuûa bottle nhö laø chaám(.)) giöõa aâm vò /k/ vaø /s/ : /ik. strə/, vöøa ranh giôùi aâm tieát (ambisyllabic), coù nghóa ñaùp öùng ñöôïc nguyeân taéc toái ña ôû vò trí khôûi laø ñoàng thôøi thuoäc veà aâm keát cuûa aâm tieát laø 3 aâm vò trong ñoù vò trí ñaàu tieân trong toå thöù nhaát vaø aâm khôûi cuûa aâm tieát thöù hai hôïp aâm khôûi chæ coù theå laø aâm vò /s/. Ngoaøi trong töø bottle. Giaûi phaùp naøy seõ khoâng ra, caùch giaûi quyeát naøy vaãn ñaùp öùng ñöôïc maâu thuaãn vôùi caû söï khaùi quaùt hoùa chuoãi nguyeân taéc troïng löôïng cuûa aâm tieát mang ñoä vang cuûa aâm thanh (Sonority troïng aâm vì aâm tieát /i:k -/ vaãn laø aâm tieát Sequencing Generalisation) vaø laïi coøn phuø naëng vì coù nguyeân aâm daøi vaø aâm keát. hôïp vôùi tröïc giaùc cuûa ngöôøi baûn ngöõ (native speakers’ intuitions) vaø maãu troïng Nhöng ñoái vôùi tröôøng hôïp aâm tieát thöù aâm (stress patterns). nhaát cuûa töø chöùa nguyeân aâm ngaén hay nguyeân aâm yeáu (töø bottle) thì seõ naûy sinh 3. Phöông phaùp nhaän dieän troïng aâm söï maâu thuaãn giöõa caùc caùch keát hôïp aâm töø tieáng Anh tieát. Neáu ñaët phuï aâm ngay sau nguyeân aâm 3.1. Heä thoáng caùc nguyeân taéc troïng ñaàu tieân cuûa töø ôû vò trí khôûi cuûa aâm tieát thöù aâm töø tieáng Anh 2 (nhö bo.ttle vôùi daáu chaám bieåu thò ranh Tieáng Anh laø moät ngoân ngöõ ñöôïc thöøa giôùi giöõa caùc aâm tieát) thì phuø hôïp caû söï höôûng töø caùc qui luaät troïng aâm coá ñònh cuûa khaùi quaùt hoùa chuoãi ñoä vang cuûa aâm thanh Ñöùc (Germanic) [[13]], vôùi ñaëc ñieåm laø (Sonority Sequencing Generalisation) laãn troïng aâm luoân ñöôïc ñaët vaøo aâm tieát thöù 1 möùc ñoä toái ña cuûa aâm khôûi. Tuy nhieân, taïi cuûa caên toá, nhöng laïi bò aûnh höôûng bôûi ñaây, ta phaûi ñoái maët vôùi vaán ñeà cuûa aâm tieáng Latin, tieáng Phaùp vaø YÙ; neân tieáng tieát thöù nhaát cuûa töø (bottle laø /bɔ/) laø Anh ñoâi khi bò caûm nhaän nhö laø ngoân ngöõ nguyeân aâm ngaén khoâng theå taïo neân vaàn khoâng coù qui luaät troïng aâm töø nhö tieáng cuûa aâm tieát coù troïng aâm. Vì vaäy, aâm tieát Nga. Tuy nhieân, nhôø vaøo caùc yeáu toá nhö thöù nhaát (cuûa töø bottle) roõ raøng caàn aâm troïng löôïng aâm tieát, kieåu loaïi töø (laø töø ñôn keát ñeå trôû thaønh aâm tieát naëng, laø aâm tieát ña aâm tieát, töø phaùi sinh vaø töø gheùp) vaø soá nhaän troïng aâm. Nhöng seõ toàn taïi söï maâu löôïng aâm tieát trong töø, caùc nguyeân taéc phöùc thuaãn khi ñaët ranh giôùi cho caùc loaïi töø taïp veà troïng aâm töø tieáng Anh seõ ñöôïc heä nhö treân, nhö neáu phaân chia laø bott.le thì thoáng nhö sau: 84
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 3(5) – 2012 Baûng 6: Baûng heä thoáng caùc nguyeân taéc troïng aâm töø tieáng Anh 1. Nguyeân taéc troïng aâm töø tieáng Anh treân caáp ñoä hình thaùi từ đơn Töø loaïi - soá AÂm Nguyeân taéc Ví duï tieát 2 1. Neáu aâm tieát thöù hai cuûa ñoäng töø chöùa nguyeân aâm daøi (hoaëc nguyeân aâm ñoâi ‘apply’ [ə'plai] hoaëc keát thuùc vôùi hôn 1 phuï aâm, AÂM TIEÁT THÖÙ HAI seõ NHAÄN TROÏNG AÂM. Ñoäng 2. Neáu aâm tieát thöù hai cuûa ñoäng töø chöùa nguyeân aâm ngaén hoaëc nguyeân aâm ‘enter’ ['entə] töø ñoâi /ou/ vaø keát thuùc vôùi 1 hoaëc khoâng phuï aâm, AÂM TIEÁT ÑAÀU seõ NHAÄN ‘follow’ ['fɔlou] TROÏNG AÂM Töø noäi dung Theo nguyeân taéc cuûa ñoäng töø: ‘correct’ [kə'rekt] Tính 1. __ ‘LongVow/Dip + 2,3 cons ‘honest’ ['ɔnist] töø 2. ‘__ shortVow/ou + 1 cons ‘perfect’ ['pə:fikt] Ngoaïi leä: ‘__shortVow/ou + 2 cons or ['pə:fekt] 1. Neáu aâm tieát thöù hai cuûa danh töø chöùa nguyeân aâm ngaén thì AÂM TIEÁT THÖÙ ‘money’ ['mʌni] Danh NHAÁT seõ NHAÄN TROÏNG AÂM __shortVow ‘product’ ['prɔdəkt] töø 2. Tröôøng hôïp ngöôïc laïi AÂM TIEÁT THÖÙ HAI seõ NHAÄN TROÏNG AÂM. ‘balloon’ [bə'lu:n] Töø chöùc Giôùi töø:Theo nguyeân taéc cuûa ñoäng töø vaø tính töø btween ['twi:n] naêng 3 1. Neáu aâm tieát cuoái cuûa ñoäng töø chöùa 1 nguyeân aâm ngaén vaø 1 hay khoâng coù ‘dtermine’ phuï aâm, AÂM TIEÁT LIEÀN KEÀ TRÖÔÙC NOÙ seõ NHAÄN TROÏNG AÂM [di'tə:min] Ñoäng __‘__shortVow +1 cons töø 2. Neáu aâm tieát cuoái cuûa ñoäng töø chöùa nguyeân aâm daøi hoaëc nguyeân aâm ñoâi ‘entertain’ hoaëc keát thuùc vôùi hôn 1 phuï aâm, AÂM TIEÁT CUOÁI seõ NHAÄN TROÏNG AÂM [,entə'tein] __ __ ‘LongVow/Dip +2,3 cons 1. Neáu aâm cuoái cuûa danh töø chöùa nguyeân aâm ngaén hoaëc nguyeân aâm ñoâi ‘disaster’ [ou] thì aâm tröôùc noù (AÂM GIÖÕA), coù chöùa nguyeân aâm daøi hoaëc nguyeân aâm [di'zɑ:stə] Töø noäi dung ñoâi hoaëc keát thuùc baèng hôn moät phuï aâm ) seõ NHAÄN TROÏNG AÂM __ ‘LongVow/Dip + 2,3 cons shortVow/ [ou] 2. Neáu aâm tieát cuoái cuûa danh töø chöùa moät nguyeân aâm ngaén vaø aâm tieát giöõa ‘quantity’ Danh chöùa moät nguyeân aâm ngaén vaø keát thuùc khoâng quaù moät phuï aâm thì AÂM TIEÁT ['kwɔntəti] töø ÑAÀU seõ NHAÄN TROÏNG AÂM ‘__ shortVow + 1 cons shortVow/ [ou] 3. Neáu aâm tieát cuoái chöùa nguyeân aâm daøi hoaëc nguyeân aâm ñoâi hoaëc keát thuùc ‘intellect’ vôùi hôn 1 phuï aâm (2 hoaëc 3 phuï aâm),AÂM TIEÁT ÑAÀU seõ NHAÄN TROÏNG AÂM. ['intəlekt] ‘__ __ LongVow/Dip +2,3 cons Tính töø Theo nguyeân taéc cuûa danh töø 85
- Journal of Thu Dau Mot university, No3(5) – 2012 2. Nguyeân taéc vaø loaïi phuï toá từ phức Ví duï - Khoâng coù tieàn toá cuûa töø ña aâm tieát mang troïng aâm chính 1. ‘abstract’ - Troïng aâm cuûa töø coù tieàn toá bò chi phoái bôûi quy luaät cuûa nhöõng töø khoâng coù tieàn toá ['æbstrækt] (v) 1. Tieàn toá - Tröôøng hôïp ñaëc bieät: Caëp töø cuøng hình thöùc khaùc theå loaïi [æb'strækt] (adj) Nguyeân taéc: ñoäng töø vaø danh töø / tính töø coù cuøng hình thöùc 2. ‘conduct’ Ñoäng töø: AÂm tieát 2 nhaän troïng aâm [kɔn'dʌkt] (v) Danh töø/ Tính töø.: AÂm tieát 1 nhaän troïng aâm ['kɔndʌkt] (n) 1/. Baûn thaân haäu toá mang troïng aâm: Troïng aâm ôû aâm tieát ñaàu cuûa haäu toá . ‘entertain’ -ain, -ee, -eer, -ese, -ette, -esque, -ique [,entə'tein] 2/. Nhöõng haäu toá khoâng aûnh höôûng ñeán vò trí troïng aâm : ‘comfort’ ['kʌmfət] -able, -age, -al, -en, -ful, -ing, -ANCE, -ANT, -ARY ‘confortable’ 2. Haäu toá ’-ish’ (Ñaây laø quy luaät cho tính töø, ñoái laäp vôùi caên toá coù nhieàu hôn 1 aâm tieát luoân ['kʌmfətəbl] nhaän troïng aâm ôû aâm tieát ngay tröôùc ‘ish’) ‘replenish [ri'pleni∫] -like, -less, -ly, -ment. -ness, -ous, -fy, -y 3/. Haäu toá aûnh höôûng ñeán troïng aâm cuûa caên toá : ‘photo’ ‘ ‘photography’ -eous, -graphy, -ial, -ic, -ion, -ious, -ty ['foutou] [fə'tɔgrəfi] 3. Nguyeân taéc vaø vò trí aâm tieát nhaän troïng aâm từ gheùp Ví duï 1 ñöôïc keát hôïp bôûi hai danh töø. typewriter 2 ñöôïc keát hôïp bôûi hai tính töø, vôùi tính töø thöù hai keát thuùc baèng ‚ed‛ ‘bad-tembered ñöôïc keát hôïp bôûi thaønh phaàn thöù nhaát laø soá ñeám hay soá thöù töï, thaønh phaàn thöù hai three-‘wheeler thöôøng laø danh töø. second-‘class coù chöùc naêng laø traïng töø north-‘East coù chöùc naêng laø ñoäng töø vaø coù thaønh phaàn thöù nhaát laø traïng töø. down-‘gate 3.2. Ñaëc ñieåm chính cuûa caùc aâm tieát – {1 nguyeân aâm ngaén nhöng phaûi coù mang vaø khoâng mang troïng aâm toái thieåu 1 phuï aâm keát} Vì troïng löôïng [[13]: 121 – 125] cuûa – {Phaûi coù haït nhaân goàm coù moät aâm tieát (syllable weight) seõ laø nhaân toá nguyeân aâm daøi hoaëc nguyeân aâm ñoâi vaø chính ñeå xaùc ñònh vò trí ñaët troïng aâm phaûi boå sung theâm aâm keát} trong töø: Do ñoù, treân cô sôû phaân bieät giöõa aâm tieát Moät aâm tieát nheï (= AÂm tieát khoâng nheï vaø aâm tieát naëng, töø loaïi (danh töø, ñoäng nhaän troïng aâm) chöùa {moät aâm vò nguyeân töø, tính töø, giôùi töø,..) cuøng vôùi soá löôïng aâm aâm trong phaàn vaàn maø khoâng coù aâm keát} tieát trong töø, moät vaøi ñaëc ñieåm chính cuûa caùc Moät aâm tieát naëng (= AÂm tieát nhaän aâm tieát mang vaø khoâng mang troïng aâm seõ troïng aâm) laø moät aâm tieát coù moät boä vaàn ñöôïc heä thoáng nhö sau: phöùc taïp, goàm 1 trong 2 tröôøng hôïp sau: 3.2.1. Töø ñôn ña aâm tieát khoâng phuï toá 86
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 3(5) – 2012 Baûng 7: Ñaëc ñieåm chính cuûa aâm tieát khoâng nhaän troïng aâm trong töø ñôn AÂm tieát KHOÂNG nhaän troïng aâm Boái caûnh Vò trí troïng aâm 1 AÂm tieát chöùa nguyeân aâm yeáu [ə i o] AÂm tieát thöù 2 cuûa danh töø 2 aâm tieát 2 AÂm tieát chöùa moät nguyeân aâm yeáu vaø keát thuùc khoâng AÂm tieát giöõa cuûa danh töø 3 aâm tieát quaù moät phuï aâm 3 AÂm tieát chöùa nguyeân aâm ngaén hoaëc nguyeân aâm yeáu AÂm tieát cuoái cuûa danh töø 3 aâm tieát AÂm tieát ñaàu hoaëc nguyeân aâm ñoâi [ou] 4 AÂm tieát chöùa nguyeân aâm yeáu hoaëc nguyeân aâm ñoâi AÂm tieát thöù 2 cuûa ñoäng töø/ tính töø 2 [ou] vaø keát thuùc vôùi 1 hoaëc 0 phuï aâm aâm tieát AÂm tieát NHAÄN troïng aâm Vò trí trong töø 1 AÂm tieát chöùa nguyeân aâm daøi hoaëc nguyeân aâm ñoâi hoaëc keát AÂm tieát thöù 2 cuûa ñoäng töø / tính töø 2 aâm tieát thuùc vôùi hôn 1 phuï aâm (2 hoaëc 3 , .. phuï aâm), AÂm tieát cuoái cuûa ñoäng töø 3 aâm tieát NGOAÏI LEÄ: AÂm tieát KHOÂNG nhaän troïng aâm Boái caûnh Vò trí troïng aâm 1 AÂm tieát chöùa nguyeân aâm daøi hoaëc nguyeân aâm ñoâi hoaëc keát AÂm tieát cuoái trong danh töø / tính töø 3 thuùc vôùi hôn 1 phuï aâm (2 hoaëc 3 , .. phuï aâm), aâm tieát AÂm tieát 2 AÂm tieát chöùa nguyeân aâm ngaén hoaëc nguyeân aâm ñoâi [ou] AÂm tieát thöù 2 cuûa ñoäng töø 2 aâm tieát ñaàu vaø keát thuùc vôùi 2 phuï aâm 3 AÂm tieát keát thuùc vôùi hôn 1 phuï aâm (2 hoaëc 3 , .. phuï aâm), AÂm tieát thöù 2 cuûa tính töø 2 aâm tieát 3.2.2. Töø phöùc (ña aâm tieát coù phuï toá) Baûng 8: Ñaëc ñieåm veà troïng aâm cuûa tieàn toá Ñaëc ñieåm veà troïng aâm cuûa tieàn toá Cuï theå 1 Khoâng coù tieàn toá cuûa nhöõng töø moät hay hai aâm tieát luoân Tieàn toá khoâng mang troïng aâm mang troïng aâm chính 2 Troïng aâm cuûa töø coù tieàn toá bò chi phoái bôûi qui luaät cuûa Tieàn toá khoâng aûnh höôûng vò trí troïng aâm nhöõng töø khoâng coù tieàn toá 3 Caëp töø loïai tieàn toá + ‘caên toá Ñoäng töø ['æbstrækt] (v) ‘abstract’ ‘tieàn tố + caên toá Tính töø [æb'strækt] (adj) Baûng 9: Ñaëc ñieåm veà troïng aâm cuûa haäu toá Ñaëc ñieåm troïng aâm cuûa haäu toá Haäu toá cuï theå 1 Baûn thaân haäu toá mang troïng aâm ‘-ain’, ‘-ee’, ‘-eer’, ‘-ese’, ‘-ette’, ‘-esque’, ‘-ique’ 2 Haäu toá khoâng aûnh höôûng ñeán vò trí troïng aâm. ‘-able’,’-age’,’-al’,’-en’,’-ful’,’-ing’ 3 Troïng aâm ôû aâm tieát ngay tröôùc haäu toá ‘ish’‘-like’,’-less’,’-ly’,‘-ment’.‘-ness’,’-ous’,’-fy’,’-wisw’,’-y’ 4 Haäu toá aûnh höôûng ñeán troïng aâm cuûa caên toá ‘-eous’, ‘-graphy’,’-ial’, ‘-ic’, ’-ion’, ‘-ious’, ’-ty’ 3.2.3. Töø gheùp (2 caên toá) Baûng 10: Ñaëc ñieåm aâm tieát mang troïng aâm trong töø gheùp Vò trí nhaän troïng aâm vaø qui taéc Ví duï Phaàn ñaàu Töø gheùp ñöôïc keát hôïp bôûi hai danh töø. ‘typewriter Töø gheùp ñöôïc keát hôïp bôûi hai tính töø, trong ñoù tính töø thöù hai keát thuùc Bad-‘tembered Töø gheùp baèng ‚ed‛ Phaàn sau Töø gheùp ñöôïc keát hôïp bôûi thaønh phaàn thöù nhaát laø soá ñeám hay soá thöù töï, Second-‘class thaønh phaàn thöù hai thöôøng laø danh töø. Töø gheùp coù chöùc naêng laø traïng töø North-‘East Töø gheùp coù chöùc naêng laø ñoäng töø vaø coù thaønh phaàn thöù 1 laø traïng töø. Down-‘gate 87
- Journal of Thu Dau Mot university, No3(5) – 2012 4. Keát luaän chung laø nhöõng aâm tieát chöùa nguyeân aâm yeáu Nhìn chung, thaät söï khoâng theå phuû thì khoâng nhaän troïng aâm, coøn laïi nhö aâm nhaän tính phöùc taïp trong vieäc xaùc ñònh tieát chöùa nguyeân aâm ngaén nhöng phaûi keát troïng aâm töø tieáng Anh töø söï aûnh höôûng cuûa thuùc vôùi ít nhaát 1 phuï aâm vaø aâm tieát chöùa nguyeân taéc phaân loaïi töø treân caùc cô sôû: caáp nguyeân aâm daøi thì luoân nhaän troïng aâm; ñeán ñoä hình thaùi cuûa töø, chuûng loaïi ngöõ phaùp vaø caáp ñoä töø phöùc vôùi söï aûnh höôûng cuûa caùc loaïi soá löôïng aâm tieát trong töø. Tuy nhieân, theo phuï toá nhö: taát caû caùc tieàn toá ñeàu khoâng ñaëc tröng tieáng Anh laø ngoân ngöõ theo moâ mang troïng aâm (ngoaïi tröø tieàn toá cuûa tính töø hình nhòp ñieäu coù troïng aâm (Stress-Timed trong caëp töø loaïi: word class pair ) vaø vieäc Rhythm), töùc laø phaûi phaùt aâm coù tính nhòp xaùc ñònh troïng aâm seõ theo nguyeân taéc caáp ñoä ñieäu ñöôïc cuï theå hoùa laø phaûi theo moâ hình töø ñôn; cuøng vôùi caùc loaïi haäu toá luoân mang nhòp ñieäu (rhythmic patterns): {F = [S W]} troïng aâm vaø khoâng mang troïng aâm – coù vaø (vôùi F = Foot = 1 böôùc, S = strong = maïnh, khoâng coù söï aûnh höôûng laøm thay ñoåi vò trí W = weak = yeáu), thì troïng löôïng cuûa aâm troïng aâm cuûa töø; vaø cuoái cuøng laø caáp ñoä töø tieát (Syllable weight) [[13]] seõ laø nhaân toá gheùp vôùi 2 vò trí nhaän troïng aâm khaùc nhau chính ñeå xaùc ñònh vò trí ñaët troïng aâm trong laø ôû thaønh toá thöù nhaát neáu töø gheùp caáu töø, caên cöù treân söï phaân bieät giöõa aâm tieát nheï thaønh töø 2 danh töø vaø caùc tröôøng hôïp coøn laïi (chöùa {moät aâm vò nguyeân aâm trong phaàn vaàn thì thaønh toá thöù 2 seõ nhaän troïng aâm. maø khoâng coù aâm keát}) vaø aâm tieát naëng (chöùa Nhö vaäy, töø quan ñieåm veà naâng cao khaû {1 nguyeân aâm ngaén nhöng phaûi coù toái thieåu naêng nhaän thöùc trong giao tieáp, ñaëc bieät 1 phuï aâm keát} hoaëc {phaûi coù haït nhaân goàm baèng tieáng Anh, baøi vieát cô baûn ñaõ cung caáp coù moät nguyeân aâm daøi hoaëc nguyeân aâm ñoâi moät soá kieán thöùc vaø phöông phaùp raát caàn vaø phaûi boå sung theâm aâm keát}). thieát veà aâm vò hoïc chieát ñoaïn, thoâng qua Töø ñoù, moät heä thoáng caùc nguyeân taéc thöïc haønh maãu nhòp ñieäu trong ngoân ñieäu, troïng aâm töø ñaõ ñöôïc ñuùc keát moät caùch cô baûn nhaèm naâng cao khaû naêng xaùc ñònh vaø phaùt vaø khaù ñôn giaûn, ñoàng thôøi ñaõ ñöôïc kieåm aâm caùc aâm tieát nhaän troïng aâm, cô sôû ñeå nghieäm cuõng nhö minh hoïa baèng thöïc ñoaùn noäi dung cuûa lôøi noùi trong giao tieáp nghieäm ngöõ aâm hoïc, töø caáp ñoä töø ñôn-1 hay ngoaøi xaõ hoäi vaø quoác teá trong thôøi kì toaøn nhieàu aâm tieát vôùi söï phaân bieät giöõa caùc loaïi caàu hoùa hieän nay. töø: danh töø, ñoäng töø, tính töø, vôùi ñaëc ñieåm VERIFYING A METHOD TO RECOGNIZE THE STRESSED SYLLABLE IN AN ENGLISH WORD BY EXPERIMENTAL PHONETICS Tran Thi Thanh Dieu University of Social Sciences and Humanities Vietnam National University of Ho Chi Minh city ABSTRACT Based on the syllable weight, the word classification on the foundation of Morphological level of a word, the Grammatical category and the Number of syllables 88
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 3(5) – 2012 existing in a word, the research concentrates on the foundation for a rather simple method to recognize the stressed syllable in an English word, which was verified by Experimental Phonetics. Keywords: stress, experimental phonetics, method, verify TAØI LIEÄU THAM KHAÛO [1] Anderson, John M. and Ewen, Colin J., Principles of dependency phonology, Cambridge University Press, 1987. [2] Brentari, Diane, A prosodic model of sign language phonology, Cambridge, MA: MIT Press, 1988. [3] Cao Xuaân Haïo, Tieáng Vieät – maáy vaán ñeà ngöõ aâm, ngöõ phaùp, ngöõ nghóa, NXB Khoa hoïc Xaõ hoäi, 2006. [4] Chomsky N and Halle M., The sound pattern of English, New York: Harper and Row, 1968. [5] Clements, George N. and Samuel J. Keyser, CV phonology: A generative theory of the syllable. Linguistic inquiry monographs (No. 9), Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 0- 262-53047-3 ISBN 0-262-03098-5, 1983. [6] De Lacy, Paul, The Cambridge Handbook of Phonology, Cambridge University Press, ISBN 0-521-84879-2 (hbk), 2007. [7] Fry D. B., Duration and intensity as physical correlates of linguistic stress, J. Acoust. Soc. Am. 27, 765–768. doi: 10.1121/1.1908022, 1955. [8] Fry D. B., Experiments in the perception of stress, Lang Speech 1, 1958. [9] Goldsmith, John A., The aims of autosegmental phonology. In D. A. Dinnsen (Ed.), Current approaches to phonological theory, Bloomington: Indiana University Press, 1979. [10] Jones D., The pronunciation of English, Cambridge University Press, 1909/2002. [11] Ladefoged, Peter, A course in phonetics (4th ed.), Boston: Heinle and Heinle, Thomson Learning, 2001. [12] Leâ Quang Thieâm, Nghieân cöùu ñoái chieáu caùc ngoân ngöõ, NXB Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi, 2004. [13] McMahon A., An introduction to English phonology, Edinburgh Univiersity Press, 1998. [14] Nguyeãn Coâng Ñöùc, Nguyeãn Höõu Chöông, Töø vöïng tieáng Vieät, Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên – Ñaïi hoïc Quoác gia TP. Hoà Chí Minh, 2004. [15] Nguyeãn Quang Hoàng, AÂm tieát vaø loaïi hình ngoân ngöõ, NXB Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi, 2002. [16] Nguyeãn Taøi Caån, Giaùo trình lòch söû ngöõ aâm tieáng Vieät, NXB Giaùo duïc, 1997. [17] Nguyeãn Thieän Giaùp, Caùc phöông phaùp nghieân cöùu ngoân ngöõ, NXB Giaùo duïc, 2009. [18] Ñinh Leâ Thö, Nguyeãn Vaên Hueä, Cô caáu ngöõ aâm tieáng Vieät, NXB Giaùo duïc, 1998. [19]Ñoaøn Thieän Thuaät, Ngöõ aâm tieáng Vieät, NXB Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp, 1980. [20] Roach P., English Phonetics and Phonology. The Youth Press, Vietnam, 1998. [21] Spencer A., Morphological Theory, Cambridge University Press, 1991. 89
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học