Xem mẫu
- K CH B N VÀ K CH B N TRUY N HÌNH (Ph n 2) 5, K ch b n i n nh 5.1, K ch b n phim truy n M t k ch b n ph i h i t y nh ng yêu c u sau: -Th nh t, ph i có ý tư ng. -Th hai, ph i có c t truy n là l ch s các m i quan h mâu thu n ư c th hi n qua hành ng, có các nhân v t xung t, va ch m v i nhau b t ra các tình hu ng khác nhau và thái c a tác gi trư c tình hu ng ó. -Th ba, ph i t o ra ư c tr ng thái tình c m. K ch b n ph i có tính k ch. ó là ng l c y c t truy n lên, tính k ch n m ngay trong mâu thu n mà mâu thu n thì y tính k ch. K ch b n phim truy n chi ti t n t ng c nh quay 5.2, K ch b n phim ho t hình: Cũng gi ng như k ch b n c a phim truy n, nh ng nhân v t không ph i là con ngư i th c. Nh ng hình v , con r i, búp bê ư c nhà làm phim “th i h n” và tr thành nhân v t mang tính cách, suy nghĩ như con ngư i. Phim ho t hình có kh năng d n d t ngư i xem i n nh ng th gi i kỳ l c a nh ng câu chuy n dí d m, ng nghĩnh, ít th y m ng i dung t c. 5.3, K ch b n phim khoa h c M c ích c a phim khoa h c là nh m nâng cao nh n th c khoa h c cho ngư i dân. K ch b n phim khoa h c ơn gi n không có hư c u, không có mâu thu n như trong phim, nh m th hi n nh ng công trình khoa h c m t cách úng n nh t. Trong k ch b n, nh t thi t ph i nêu rõ ngư i ch trì và phát minh ra công trình khoa h c y. 5.4, K ch b n phim tài li u
- Phim tài li u ph n ánh ngư i th c vi c th c. Phim tài li u em n cho ngư i xem nh ng nh n th c và tư duy xu t phát t hình nh có th c; nó nâng s ki n lên t m khái quát b ng hình tư ng, phát hi n b n ch t có ý nghĩa tri t h c c a hình tư ng, s ki n, nh n m nh ý nghĩa xã h i c a hi n tư ng. i tư ng c a phim tài li u là con ngư i, s ki n, s vi c có th t trong i s ng. Do nh ng c i m trên nên k ch b n phim tài li u không gi ng như phim truy n, không có hư c u và không có g i ý di n xu t dàn d ng. K ch b n phim tài li u bao g m k ch b n văn h c và k ch b n phân c nh. K ch b n văn h c ư c vi t ra theo ý tư ng, c m xúc, l p lu n c a ngư i biên k ch, nhưng ch t li u ph i l y t cu c s ng hi n th c; các nhân v t, s ki n, s vi c ư c ghép n i theo ư ng dây liên tư ng, c m xúc l p lu n lôgic c a tác gi . Khác v i phim truy n, phim tài li u l a ch n hình m u. Phim truy n kh c ho tính cách nhân v t nh ng giây phút cá bi t, còn phim tài li u nêu b t ph m ch t con ngư i nh ng giây phút tiêu bi u nh t, còn phim tài li u nêu b t ph m ch t con ngư i nh ng giây phút tiêu bi u nh t. K ch b n phim tài li u mang tính gi nh, d ki n m i s ki n, nhưng các d ki n này u có cơ s th c hi n. Vì v y k ch b n phim tài li u có th chi ti t n t ng c nh quay. Như v y, k ch b n i n nh là m t lo i hình m i c a văn h c. B i vì, m t tác ph m i n nh không ph i là k t qu c a m t phút c m h ng ng u nhiên c a m t ngh s thiên tài nào. Nó là s n ph m c a m t s u tư l n, c v ngh thu t, khoa h c k thu t và kinh t . Là k t qu c a s óng góp c a t p th các ngh s thu c r t nhi u b môn ngh thu t khác nhau: tác gi k ch b n văn h c, o di n, ho s , nh c s , di n viên, quay phim, d ng phim, thu thanh... có m t b phim c n huy ng c m t i ngũ nh ng nhà kinh t (ch nhi m phim), k sư hoá, công nhân in tráng, th máy chi u, th m c, th may... ngư i ta ã tính n nh ng ngư i tham gia quá trình s n xu t và ph bi n phim t i ngư i xem là 72 d ng ngh khác nhau. B y mươi hai d ng ngh khác nhau xây d ng nên ngành i n nh. Nhưng “ngh ” nào trong 72 ngh ó góp ph n quy t nh trong ngh thu t ưa th
- trò k thu t gi i trí ch phiên (th i kỳ u c a i n nh) thành m t ngh thu t quan tr ng? ó là “ngh ” sáng tác k ch b n văn h c c a i n nh ngh thu t- ngh th c hi n khâu u tiên c a m t quá trình sáng t o t p th . Nhà nghiên c u, sáng tác và nhà sư ph m lão thành Xô Vi t I.Mannhêvích vi t trong cu n “ i n nh và văn h c”. “Nhu c u v ch t li u văn h c ã xu t hi n ng th i v i s ra ic a i n nh v i tư cách m t ngh thu t trình di n công c ng” Ngay nh ng b phim u tiên ã ư c quay theo m t d ki n có s n t trư c và ã có m t c t truy n xác nh. M m m ng c a k ch b n i n nh ã t n t i ngay t nh ng ngày u m i phát minh ra i n nh. Mu n truy n t ư c n i dung ph c t p hơn món “k thu t th n kỳ”- i n nh lúc y hư ng trông vào văn h c và ã tr thành m t ngh thu t. Nó òi h i ngày càng cao nh ng ngư i vi t chuyên môn cho màn nh. S tham gia c a nh ng nhà văn chuyên nghi p và nh ng nhà biên k ch có tài năng văn h c th t s ã nâng cao ch t lư ng c a phim, ã bu c b n thân n n i n nh ph i t nâng cao t m m c kh năng th hi n, ph i hoàn thi n ngôn ng c a mình có th ti p nh n nh ng k ch b n có ch t lư ng. S xu t hi n c a văn h c i n nh chân chính ã thúc y s chuy n bi n nhanh chóng c a n n i n nh t m t trò gi i trí k thu t thành m t n n ngh thu t th t s . Và trong quá trình t ti n lên c a chính mình i n nh l i òi h i văn h c cũng t hoàn thi n thêm n a, “ i n nh” thêm n a tr thành m t lo i hình hoàn toàn m i trong văn h c, lo i hình văn h c i n nh. K ch b n văn h c i n nh không gi ng m t lo i hình văn h c nào s n có b i vì, nó mang hai y u t văn h c và i n nh. K ch b n i n nh nh m g i n ngư i thư ng th c m t (hay nhi u) thông i p ngh thu t. Trong k ch b n có ph n tác gi miêu t ngư i, vi c, thiên nhiên, có i tho i gi a các nhân v t và có khi c l i nói sau màn nh... Trong k ch b n i n nh có mâu thu n, xung t... Các y u t t s , tr tình và k ch u ư cv n d ng trong k ch b n i n nh. Có th c nó như m t tác ph m văn h c.
- Nhưng nó ư c vi t ra ch y u làm phim, cho nên nh t thi t ph i có ch t i n nh: ph i miêu t nh ng gì trông th y ư c ( quay phim), có th nghe th y ư c( thu thanh), ph i dung d , trong sáng d hi u ( áp ng nhu c u c a s ông ngư i xem), ph i tính toán ki m ch m c s d ng b i c nh ph c t p, c u kỳ ( phù h p v i i u ki n kinh t k thu t), ph i kh ng ch dung lư ng v a làm phim v i s gi , phút kéo dài nh t nh. nh nghĩa v k ch b n i n nh, nhà lý lu n V.J am nguyên hi u trư ng trư ng i h c iên nh Liên xô (cũ) nói: “K ch b n i n nh là i n nh d ng văn h c ho c là văn h c trên ư ng i lên màn nh, cũng gi ng như k ch b n sân kh u là sân kh u d ng văn h c ho c là văn h c trên ư ng i lên sân kh u” Tóm l i, k ch b n i n nh là m t lo i hình m i c a văn h c bao g m hai y u t văn h c và i n nh, ch t li u sáng tác c a k ch b n xu t phát t i s ng xã h i- con ngư i, cách th hi n c a nó d a trên cơ s hư c u ( i v i phim truy n và phim ho t hình) và sáng t o c a ngư i ngh s . 6, Kich b n truy n hình 6.1, S ra i và ưu th c a truy n hình M c dù nh ng chương trình truy n hình u tiên c a nh ng năm 30 c a th k này là các tác ph m i n nh, nhưng ngu n g c c a truy n hình l i cl pv i i n nh. i n nh b t u khai sinh v i các b phim c a anh em Luymiêre (Pháp 1859), trong khi ó m m m ng c a truy n hình l i l i là con l c truy n nh (1843). Mc ích c a nh ng th nghi m u tiên là nh ng hình nh tĩnh, có nghĩa là nó có m i liên h v i nhi p nh trong giai o n ti n thân này. Có l vì th mà ngư i ta cho r ng s ra i c a vô tuy n truy n hình là m t bư c ti p n i t nhi p nh “k thu t vô tuy n truy n hình thư ng ư c xem là g n li n v i k thu t nhi p nh, nh vào s thay i có tính ch t cách m ng, vi c ghi nh n các hình nh b ng i n, i n t hay t tính, cho phép làm ư c nh ng “b c nh óng h p” dư i nh ng hình th c khác nhau trên các băng nh a hay trong h p (catset). Th nhưng truy n hình hi n i (truy n hình s d ng cable hay sóng vô tuy n) “màn nh nh ” ã k
- th a t i n nh nh ng hình nh chuy n ng và thành qu phim có ti ng. Hơn th n a, truy n hình còn ư c th a hư ng nh ng i m m nh c a n n ngh thu t th 7 như Montage, c c nh, góc máy mà i n nh sơ khai ã ph i m t hàng ch c năm th nghi m m i g t hái ư c. Và ngôn ng truy n hình g n như ng nh t và k th a ngôn ng t o hình i n nh. L ch s loài ngư i là l ch s c a k th a. i n nh ra i là s k th a c a nhi p nh, sân kh u, văn h c, iêu kh c, h i ho , âm nh c, còn truy n hình là s k th a t i n nh và báo chí. Như v y truy n hình, m t t báo hình, dùng phương ti n ngôn ng hình nh và âm thanh chuy n t i thông tin. M i m t phương ti n truy n thông u có m t th m nh nh t nh, nó b sung h tr cho nhau trong s nghi p chung. Tuy nhiên trong ba lo i báo noi, báo vi t, báo hình thì lo i báo hình có th hơn h n so v i hai lo i kia. B i ngoài vi c bình lu n, gi i thích các hi n tư ng, s vi c, ho c m t v n nào ó truy n hình còn có hình nh s ng ng giúp ngư i xem ch ng ki n các s ki n ang di n ra. Ví d như o n phim c nh tai n n giao thông, xác ngư i m t nát bên vũng máu v i chi c xe máy b p dúm dư i g m m t chi c xe ôtô, nhà làm phim truy n hình ã quay ngay th c t ang di n ra t o ra ư c nh ng hình nh c bi t nh t, tiêu bi u nh t nh m làm rõ ch c a phim ngư i xem hi u ư c ý nghĩa c a ngư i nh truy n t t i h . Hay nh ng c nh i l i m t tr t t trên ư ng, v a hè tr thành v trí thu n l i buôn bán, kinh doanh, h p ch làm ách t c giao thông nghiêm tr ng. Nh ng hình nh s ng ng ó, ph n nào khi n cho ngư i xem ý th c ư c tình tr ng m t tr t t giao thông nư c ta hiên như th nào. ây cũng chính là ưu i m c a truy n hình mà các lo i hình báo chí khác không có ư c. Hình nh phát sóng c a truy n hình còn có kh năng vươn t i nh ng vùng xa xôi khác nhau trong m i mi n c a c nư c m t cách nhanh chóng. Nh ó, m i ngư i dân dù âu cũng có th nhanh chóng bi t ư c ư c nh ng s vi c r t xa m t cách tư ng t n. ây là th m nh n a c a lo i hình báo hình so v i các th lo i khác.Ưu th v âm thanh, hình nh, ph n ánh cu c s ng m t cách chân th t
- nh t ó cũng cho ta th y quá trình làm ra m t s n ph m truy n hình khá ph c t p và kỳ công. 6.2. Vai trò và c i m c a k ch b n truy n hình M t phóng viên báo vi t i n cơ s , thu th p tin t c, vi t tin bài. Ho t ng sáng tác c a nhà báo mang tính ch t cá nhân. H vi t nh ng gì mình thu nh n ư c ra gi y b ng phương ti n ngôn ng ch vi t ơn thu n. Và bài báo hoàn thành, d u sao công vi c cũng ơn gi n. Làm m t chương trình truy n hình, cho dù là m t b n tin ng n cũng u ph i qua các khâu: xác nh tài, ch , phác th o n i dung, l a ch n cách quay sao cho thich h p v i n i dung ó,... khâu cu i cùng là s p x p ghép n i các c nh thành nh ng câu bình, n i ti p nhau lôgic. D a trên ý nghĩa tài c a các c nh, vi t l i bình. B t kỳ m t tác ph m truy n hình nào cũng là s n ph m mang tính t p th cao, là k t qu óng góp c các thành viên: quay phim, biên t p, o di n, d ng phim. V y làm th nào có s th ng nh t gi a các khâu và t p th tác gi ó? V m t này, truy n hình ã h c t p i n nh: k ch b n truy n hình. M t k ch b n có th xem như xương s ng c a m t s n ph m truy n hình. M i th lo i c a truy n hình l i có nh ng k ch b n mang c trưng tính ch t riêng, phù h p v i th lo i ó. Chúng tôi xin bàn k hơn v v n này trong chương sau. K ch b n báo chí truy n hình mang tính d ki n, d báo, ch không ph i d ng n nh. B i vì ph n l n các chi ti t trong k ch b n u là nh ng d ki n c a phóng viên v nh ng cái s p x y ra trong m t tương lai g n. M t khác nó không ư c phép hư c u, vì v y nó luôn d a trên cơ s ngư i th t vi c th t. K ch b n truy n hình bao gi cũng d ki n ư c nh ng nét chung nh t c a v n mà nó c p. Các s ki n, v n , c bi t là nh ng chi ti t c a các s ki n,v n mà truy n hình c p thư ng hay thay i. Thông thư ng cho n lúc d ng ư c m t chương trình hay tác ph m truy n hình thì b n thân chương trình
- và tác ph m ó có khác nhi u so v i k ch b n lúc ban u. Vì th mà có nhi u k ch b n ch hoàn ch nh sau khi ưa vào giai o n h u kỳ. K ch b n báo chí truy n hình ư c xây d ng trên cơ s các s ki n có th t và ngh thu t “ráp n i” các s ki n b ng tư duy logic c a tác gi . Nó thư ng ư c th hi n dư i d ng: v a là k ch b n văn h c v a là k ch b n o di n, trong k ch b n toát lên toàn b n i dung c a tác ph m và bi n pháp th hi n tác ph m. K ch b n truy n hình ư c s d ng t t c các th pháp ngh thu t i n nh th hi n tác ph m, nhưng ch t li u c a nó là nh ng s ki n, con ngư i...có th t không ư c hư c u. Hơn n a, nó ư c vi t ra d ng cương và s d ng trong ph m vi h p nên nó không ư c dùng thư ng th c như m t tác ph m k ch b n i n nh hay văn h c nói chung. K ch b n, ngoài nh ng tác d ng là “kim ch nam” cho ho t ng c a phóng viên và quay phim, là “linh h n” cho t p th làm phim, giúp cho tác ph m có ch tư tư ng, i tư ng ph c v , cách th hi n tác ph m rõ ràng rành m ch,...k ch b n còn là căn c phóng viên thu th p tài li u, s d ng có hi u qu ti ng ng hi n trư ng, ch n âm nh c phù h p v i n i dung tư tư ng, tác ph m...b i vì xem k ch b n ngư i phóng viên bi t mình c n thu th p tài li u gì, ph ng v n ai, câu h i như th nào?... Hơn n a, k ch b n còn ch cho ta th y c nh nào, chi ti t nào c a s ki n là chính và hình nh nào, chi ti t nào là ph t ó xác nh s c nh c n quay và s p x p các s ki n theo logic nh t nh (n u là k ch b n chi ti t), qua k ch b n ngư i quay phim còn có th bi t quay c nh nào, góc nào có hi u qu cao... Nh có k ch b n mà toàn b tư li u và hình nh quay v , phóng viên u có th s d ng vào các tác ph m và th hi n toàn b n i dung mà tác ph m mu n trình bày. Xây d ng k ch b n là công vi c u tiên sau khi xác nh tài, ch . Vi c xây d ng k ch b n chính là s xác nh và th ng nh t hành ng iv i nh ng vi c c n làm c a thành viên nói trên thông qua các bư c quay, d ng và vi t l i bình. y là k ch b n c a m t tác ph m truy n hình.
- i v i c m t bu i truy n hình thì sao? Vi c s p x p các chương trình truy n hình, chương trình n l i ti p n i chương trình kia m t cách logic, và s d ng hình hi u c a các chương trình như th nào, c n có m t k ch b n không. Theo chúng tôi, ch c ch n ph i có k ch b n. Nhưng ch c năng k ch b n này không ph i là s th ng nh t gi a các khâu và t p th làm phim mà là s th ng nh t gi a các chương trình truy n hình nh (bông hoa nh , th i s , chuyên , qu ng cáo th i ti t) t o nên m t t ng th chương trình l n c a m t t báo hình v i úng nghĩa c a nó. Như v y th hi n b ng ngôn ng âm thanh, hình nh, truy n hình th c s m r ng ph m vi c a mình: không ch thông tin th i s , chính tr , truy n hình ã sang c khu v c sân kh u và i n nh, nh ng v k ch, sân kh u c truy n hay b phim. Gi ây mu n xem, ngư i ta không c n ph i ra r p xinê hay nhà hát thư ng th c. Màn nh nh ã áp ng ư c nhu c u này, nó th c s là ngư i b n thân thi t trong gia ình và ó là s kỳ di u và uy n chuy n c a truy n hình. M t chương trình truy n hình là t ng h p c a nhi u th lo i báo chí và lo i hình ngh thu t khác nhau (sân kh u, i n nh) nên k ch b n các th lo i này cũng h t s c a d ng. Tuy nhiên, truy n hình trư c h t là m t lo i báo hình, nó mang các c tính c a báo chí. Do ó v n k ch b n truy n hình, chúng tôi s gi i thi u chi ti t trên phương di n k ch b n c a các th lo i báo chí như tin truy n hình, phóng s , bình lu n, ph ng v n...trong chương II. i v i báo vi t và phát thanh công vi c chu n b k ch b n ã là quan tr ng, nhưng trong truy n hình thì k ch b n là c n thi t không th thi u ư c. B i vì, ngôn ng c a báo vi t là dùng ch vi t th hi n ( ôi khi còn dùng nh minh ho ), phát thanh thì dùng ngôn ng âm thanh tác ng vào thính giác ngư i nghe, nên khi i th c t phóng viên báo vi t và phát thanh ch ng hơn trong vi c thu th p tài li u và ti p xúc i tư ng mà tác ph m c p, hơn n a phương ti n k thu t dùng trong quá trình làm tác ph m g n nh và ơn gi n hơn. Còn trong truy n hình, do c trưng c a ngôn ng truy n hình là nghe- nhìn, nó không nh ng ch th hi n b ng l i bình, âm nh c, ti ng ng hi n trư ng mà còn
- có c hình nh. i v i truy n hình, hình nh là y u t tác ng m nh nh t t i ngư i xem (60% nhìn và 30% nghe). Vì v y khi i th c t ngoài vi c thu th p, khai thác tài li u như báo vi t, phát thanh, ngư i phóng viên truy n hình còn ph i ghi ư c nh ng hình nh v các s ki n, v n di n ra trong th c t . N u không có s chu n b k ch b n thì làm sao phóng viên có th ch ng ht c hi n ư c tác ph m trong lúc hàng trăm chi ti t c a cu c s ng liên t c tác ng vào nhãn quan, giác quan c a phóng viên; không có k ch b n làm sao ngư i quay phim có th hi u ư cý phóng viên và n i dung tác ph m c n th hi n mà ch n l c ghi l i nh ng hình nh có giá tr , mang y n i dung và ý nghĩa. Hơn n a, m t tác ph m truy n hình không ph i là s n ph m riêng bi t c a ngư i phóng viên như trên báo vi t và phát thanh mà nó ch là s n ph m c a c m t t p th g m: phóng viên, quay phim, ánh sáng, k thu t, lái xe... Vì v y k ch b n ngoài tác d ng cho phóng viên quay phim còn là “phương ti n” giúp cho nhóm làm phim hi u ư c n i dung, hình th c tác ph m và nhìn vào k ch b n t m i thành viên còn có th bi t công vi c c a b n thân mình. Nh có k ch b n t p th làm phim th c hi n công vi c nh p nhàng ăn ý, và góp ph n làm gi m b t s t n kém v t ch t cho oàn làm phim. Khác v i k ch b n sân kh u, k ch b n truy n hình thư ng ch s d ng m t l n gi ng như k ch b n phim. B i vì k ch b n trong truy n hình và k ch b n i n nh sau khi dàn d ng thành m t tác ph m hoàn ch nh có th phát sóng ho c chi u phim ư c coi như k ch b n ã hoàn thành “nhi m v ”. Mu n xem l i tác ph m ngư i ta ch vi c em phát sóng ho c chi u l i tác ph m ã ư c dàn d ng và s d ng l n trư c ch hi m khi mang k ch b n ó ư c dàn d ng l i. Nói m t cách khác, sau khi k ch b n truy n hình ho c phim truy n ư c s d ng, ngư i ta ã có m t “thành ph m” hoàn ch nh và mu n xem l i ngư i ta em “thành ph m” ó ra phát sóng và chi u l i. Còn m t k ch b n sân kh u thì ư c nhi u oàn sân kh u dàn d ng và bi u di n, ng th i sau bu i bi u di n thì “thành qu ” ch còn l i tâm trí nh ng ngư i xem v di n, mu n trình di n cho nh ng khán gi xem thì l i dùng k ch b n ó dàn d ng t u. Nói cách khác m i l n bi u di n là m t l n các
- ngh s sân kh u l i s d ng k ch b n m t l n và m t k ch b n sân kh u có th ư c lưu truy n t th i i này qua th i i khác. Ví d như các v bi, hài k ch c a S chxpia. 6.3, Phóng viên biên t p tác ph m truy n hình Phóng viên biên t p là ngư i ch u trách nhi m chính, m nh n nh ng công vi c quan tr ng, n ng n trong quá trình sáng t o tác ph m báo chí truy n hình. Trong hàng lo t công vi c ngư i biên t p ph i làm, vi c quan tr ng u tiên là vi t k ch b n hay làm cương cho tác ph m. Dù là k ch b n hay cương thì cũng ph i xác nh rõ tài tư tư ng, ch cho tác ph m. John Hohenberg, m t tác gi ngư i M ã vi t: “Ngư i nào vi t cho truy n hình cũng ph i bi t k t h p s khéo léo và trí sáng su t c a nhà so n k ch, c a ngư i vi t truy n cho i n nh và c a ký gi th c nghi m” 6.4, M t s khác bi t gi a truy n hình và i n nh Tuy truy n hình ư c th a hư ng nhi u i m m nh c a n n ngh thu t th b y c bi t là v k thu t Montage, c c nh, góc máy... nhưng truy n hình cũng có nh ng nét riêng phân bi t có b n s c c thù c a mình v m c ích và k thu t quay d ng hình nh. V m t hình th c, truy n hình và i n nh có cùng m t phương th c truy n thông: Ngôn ng hình nh và âm thanh nhưng v b n ch t, truy n hình i n nh là hai lĩnh v c khác nhau, do ó n i dung, m c ích i tư ng tác ng, vai trò c a hình nh và âm thanh gi a chúng cũng có nh ng i m khác bi t. Cũng như b t kỳ m t lo i hình báo chí nào khác, truy n hình có ch c năng ch y u là thông tin th i s và xác th c v m i s ki n di n bi n x y ra hàng ngày trong cu c s ng t i ông o qu n chúng. Tính ph c p là i u không th thi u ư c trong thông tin báo chí. i tư ng ph n ánh c a truy n hình là b n thân s phát tri n c a cu c s ng, là cu c s ng như chính nó có trên th c t thông qua vi c th hi n nh ng s ki n hi n tư ng, con ngư i có th c, nh ng v n h ts c l n lao, quan tr ng ư c m i ngư i quan tâm.
- Trong khi ó, i n nh l i là m t lo i hình ngh thu t thư ng ph n ánh cu c s ng thông qua nh ng hình tư ng ngh thu t qua s xu t và c m xúc th m m v i kh năng hư c u không h n nh. Nhi u th pháp i n nh ra i nh m ph c v cho yêu c u tái t o m t cách th m m cu c s ng m i khía c nh, m i ngóc ngách, d ng thái bi u hi n c a hi n th c cu c s ng. i n nh, ngư i xem thư ng th c tác ph m ngh thu t n m ư c thông tin, ý c a o di n thông qua câu chuy n k trên màn nh ngư i xem nhi u khi có c m giác ng c nh s ki n ang x y ra khi ngư i quay phim s d ng góc ch quan, nhưng gi a h v i nhân v t v n có m t kho ng cách. Nhân v t trong phim không bao gi nhìn vào khán gi (có th nhìn vào ng kính quay phim, nhưng là vào i tư ng ư c chi u lên nh ng c nh sau ó…) v i m c ích tái t o cu c s ng m c cao nh t có th ư c khán gi không có c m tư ng ó là phim, mà là cu c s ng. Khi xem m t b phim, khán gi có th b say mê, cu n hút vào c t truy n, vào nh ng tình ti t và nh ng m i quan h , nh ng mâu thu n ph c t p. H dư ng như s ng m t cu c s ng khác, cu c s ng c a nh ng nhân v t trong phim, h có th yêu nhân v t này, ghét nhân v t kia… i n nh thuy t ph c con ngư i b ng tình c m. Qua con ư ng tình c m, i n nh th hi n ch c năng th m m , ch c năng giáo d c và ch c năng gi i trí c a mình. Truy n hình thì sao? M t tác ph m truy n hình n v i công chúng là s k l i, tư ng thu t b ng hình nh và âm thanh nh ng gì tác gi ã ch ng ki n, cho nên ph i có i tư ng k , ó là ngư i xem. Cái mà ngư i xem quan tâm không ph i là c t truy n hư c u cùng v i s di n xu t c a ngư i di n viên trong i n nh, mà là nh ng s ki n, hi n tư ng có th t trong i thư ng có liên quan, nh hư ng tr c ti p t i i s ng ngư i dân: nh ng ch th c a ng, Chính ph , tình tr ng thi u nư c Hà N i, v n môi trư ng và ô nhi m môi trư ng, v n ê i u, v án Nguy n Tùng Dương, chân dung cu c i ngư i n anh hùng Nguy n Th nh… và vi c ưa nh ng thong tin này v i nh ng l l mang tính thuy t ph c m t cách nhanh chóng nh t, tr c ti p, k p th i nh t.
- S k th a ngôn ng i n nh c a truy n hình là m t t t y u ã giúp cho truy n hình có m t t m nh hư ng vư t tr i so v i anh em c a nó- báo in, báo phát thanh. Nhưng ó không ph i là s sao chép y nguyên b n g c k c khi truy n hình có m i liên h m t thi t v i i n nh chính lu n (phim th i s , tài li u) v phương pháp và n i dung ph n ánh (các b phim u tiên do anh em Luymiere th c hi n “Tàu vào ga”, “B a ăn sáng c a em bé” mà tr m t và trư ng h p ngo i l (ch ng h n như phim “Ngư i làm vư n n i ti ng”), h u h t các phim c a Luymiere u là phóng s , tài li u. Vi c ch ra s khác bi t gi a hình nh truy n hình và chính lu n không có m t m c ích nào ngoài vi c tăng hi u qu tác ng thông tin, truy n c m iv i khán gi truy n hình, b i vì áp d ng ti n b th pháp i n nh nhi u khi không làm cho hình nh truy n hình thêm ph n ngh thu t mà ngư c l i là khác. Hơn n a s khác bi t y m t ph n nào ch ra c trưng c a k ch b n phân c nh i n nh và k ch b n phân c nh truy n hình. V c tính k thu t c a hình nh: Hình nh i n nh trên phim nh a (sau khi quá trình x lý k thu t hoá ch t) là nh ng hình nh mang tính quang h c thu n tuý và s truy n t ch t lư ng cao trung th c và s c nét g n gi ng như cu c s ng. Hình nh truy n hình ch là nh ng hình nh ư c x lý, tái t o thông qua các tài li u i n t mà kh năng truy n tv s c nét, trung th c v màu s c còn kém so v i i n nh. Chính vì lý do ó nên hình nh truy n hình kém rõ ràng trong nh ng c nh quay xa, nh ng v t nh khó nh n ra ho c không tìm th y ư c, nh t là nh ng hình nh truy n hình l i ư c xem trong ph m vi “màn nh nh gia ình”. Ngoài ra m nh t, tương ph n c a truy n hình cũng còn kém xa so v i i n nh. Mu n kh c ph c i m y u ó truy n hình không còn cách khác ph i s d ng phương pháp phóng to lên như là m t ngh thu t quan tr ng hư ng ngư i xem t i nh ng i m ch y u, hi u ư c s vi c ang di n ra. B i v y, ngư i ta quan ni m truy n hình là ngh thu t c n c nh. Khái ni m c n c nh trong truy n hình nên ư c hi u
- m t cách linh ho t theo ki u “nh ng hình nh phóng to” ch không nh t quán là c n c nh i n nh, nh ng hình nh dư i vai ngư i tr lên. S khác nhau v m c ích và yêu c u: M t tác ph m i n nh là m t b phim k b ng hình nh. Các c nh, các trư ng o n không nh ng ph i ư c k t h p logic, bám sát k ch b n phân c nh mà còn ph i th hi n ư c tính ngh thu t t i m c cao nh t b ng vi c s d ng các cách quay ch quan, khách quan k t h p v i các x o thu t trong i n nh. Trong phim “khi àn s u bay qua” ( o di n M.Kola tazop) “Nhà quay phim tài năng Urusepxki ưa ra khuôn m t c a Xamolova lên màn nh v i kích thư c l n nh t mà ng kính cho phép. Ông ghi l i ư c t t c nh ng thay i tinh t nét m t ngư i ngh s . Có th nói, t khuôn m t Xamolova, nhà quay phim ã sáng tác ra m t bài thơ v s c di n c m” (1). S c m nh c a ngh thu t i n nh chính là ch th hi n s v t m t cách tinh t nh t, bi u c m nh t, chân th c nh t b ng hình nh. i v i báo hình, tính thông tin, tính th i s c a hình nh ư c t ra r t cao so v i yêu c u th m m c a hình nh. N u như phim truy n, có m t b phim thì ph i m t nhi u th i gi dàn c nh, b trí o c , ph c trang, hoá trang... M t c nh quay ư c th c hi n nhi u l n cho ra m t thư c phim ngh thu t, tính th m m cao trong t ng khuôn hình, b c c nh, ánh sáng, lý tư ng thì trong truy n hình, c th là nh ng th lo i báo chí phóng s tin, giá tr thông tin, t m quan tr ng c a s ki n, v n ư c ghi l i trong nh ng thư c phim th i s t lên hàng u, sau ó m i n tính th m m . Hơn n a thông tin báo chí là thông tin s ki n hi n tư ng nóng h i x y ra, n u ch chăm làm sao t ư c tính th m m , ngh thu t thì s ki n ó v t trôi qua m t r i. Nhi u khi nh ng hình nh “nh p nh m” không nu t mà l i tăng tính thuy t ph c c a phóng s lên, nh t là nh ng thư c phim chi n s . thu hình k p mà không b l di n bi n s ki n, ngư i quay phim ít có i u ki n b c c, khuôn hình chu n, góc lý tư ng, ánh sáng hoàn h o t o hình mà c g ng ghi cho ư c không sót m t chi ti t nh nh t nhưng quan tr ng c a s v t ang di n ra. Nh ghi l i ư c nh ng hình nh có giá
- tr tư li u như v y nên có th cung c p ch t li u cho các bài bình lu n hàng tu n, cho các phim tài li u. Âm thanh: Nh có s tr giúp c a âm thanh, hình nh trong chương trình truy n hình tr nên s ng ng như cu c s ng ch không ph i là nh ng hình nh ghi chép khô khan không hi n th c. Âm thanh làm cho tính chân th c c a truy n hình rõ nét hơn r t nhi u. Gi i h n ph n ánh c a báo hình ch d ng l i hi n th c cu c s ng ch không nhào n n, hư c u ch t li u cu c s ng như trong phim truy n. Do v y m c ích c a truy n hình là ghi l i không ch hình nh mà còn hơi th , ng thái c a cu c s ng trong th gi i hình nh và âm thanh bi n ng không ng ng c a cu c s ng.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học