Xem mẫu
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
KHOA XUẤT BẢN, PHÁT HÀNH
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN VÀ NHỮNG YÊU CẦU ĐẶT RA
TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
PHẠM THANH TÂM
Tóm tắt
60 năm ra đời, xây dựng và trưởng thành, Khoa Xuất bản, Phát hành đã có những đóng góp to lớn
cho sự nghiệp đào tạo cán bộ ngành xuất bản nói chung và phát hành sách nói riêng. Từ một đơn vị
đào tạo nghiệp vụ văn hóa, số lượng giảng viên ít ỏi, chương trình, mục tiêu đào tạo nghèo nàn, đến
nay khoa đã có một vị trí đặc biệt trong trường đại học đào tạo cán bộ văn hóa lớn nhất đất nước
(HUC), đồng thời đang nỗ lực khẳng định vị thế của mình trong đào tạo cán bộ trước yêu cầu của toàn
cầu hóa kinh tế.
Từ khóa: Khoa Xuất bản Phát hành, phát hành sách, xuất bản phẩm
Abstract
After 60 years of founding, building and growing, the Faculty of Publication has made a great
contribution to the training cause of publishing staff in general and book publishing in particular. From
the faculty which was just a cultural professional training unit with a small number of lecturers, poor
training programs and objectives, today, the Faculty has gained a special position in a biggest culture
training university of the nation (Hanoi University of Culture) and attempted to maintain its position in
training professional personnel to meet the requirements of economic globalization.
Keywords: Faculty of Publication and Distribution, issuing publications, publications.
1. Khoa Xuất bản, Phát hành - quá trình động gắn liền với sự phát triển của ngành và
hình thành và phát triển lịch sử phát triển của dân tộc. Quá trình đó
N
gày 10/10/1952 Chủ tịch Hồ Chí đầy gian nan, vất vả nhưng ghi nhận sự nỗ lực
Minh ký Sắc lệnh 122/SL về việc vượt bậc và sáng tạo phi thường của các nhà
thành lập Nhà in Quốc gia, đã chính khoa học, nhà quản lý, của toàn ngành Xuất
thức cho ra đời ngành Xuất bản - In - Phát hành bản, đặc biệt là tập thể những người thầy qua
sách Việt Nam (trong đó bao gồm các lĩnh vực: nhiều thế hệ của cơ sở đào tạo. Với sứ mệnh là
xuất bản, báo chí, in và phát hành). Đây là sự đào tạo đội ngũ cán bộ vừa hồng, vừa chuyên
kiện trọng đại, khẳng định vị trí đặc biệt quan cho ngành, trong 60 năm qua Khoa Xuất bản,
trọng của ngành Xuất bản, Phát hành đối với Phát hành đã không ngừng nỗ lực đổi mới để
công cuộc cách mạng của đất nước. Cũng phù hợp nhu cầu xã hội. Quá trình hoạt động
chính trong thời gian này, Đảng và Nhà nước đó được thể hiện trong những giai đoạn lịch sử
đã trao cho ngành sứ mệnh quan trọng là khác nhau của đất nước:
hoạt động trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng và 1.1. Đào tạo cán bộ có trình độ trung cấp
văn hóa. Từ đó, công tác đào tạo cán bộ xuất trong điều kiện đất nước còn chiến tranh
bản, phát hành đã được đặt ra và trở thành Những tháng, năm đầu thành lập Trường,
một trong những nhiệm vụ quan trọng của sự do điều kiện khó khăn về mọi mặt và quy mô
nghiệp kháng chiến kiến quốc. hoạt động còn nhỏ hẹp, nên tổ chức của Khoa
Sự nghiệp đào tạo cán bộ xuất bản, phát cũng gắn liền với các ngành nghiệp vụ văn hóa
hành cũng trải qua những chặng đường hoạt khác của Trường. Dưới định hướng của Đảng,
82 Số 27 - Tháng 3 - 2019
- Số chuyên đề Kỷ niệm 60 năm
thành lập Trường ĐHVHHN
Nhà nước và sự chỉ đạo sâu sát của Bộ Văn hóa, 1.2. Đào tạo cán bộ phát hành sách trình
của Nhà trường, công tác đào tạo nghiệp vụ độ đại học trong bối cảnh hòa bình xây dựng
xuất bản, phát hành sách trình độ trung cấp và bảo vệ đất nước
và bồi dưỡng được triển khai tích cực. Lớp bồi Đất nước thống nhất năm 1975, nhiệm vụ
dưỡng nghiệp vụ xuất bản, phát hành đầu tiên đặt ra cho ngành Văn hóa nói chung và ngành
được chiêu sinh vào tháng 9/1960. Mục tiêu là Phát hành sách nói riêng nặng nề hơn. Lúc này
bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ nhu cầu đòi hỏi cán bộ cho ngành đã tăng gấp
và trang bị phẩm chất chính trị, tư tưởng cho đôi so với trước. Đồng thời để thực hiện đường
cán bộ đang hoạt động trong các nhà xuất bản lối của Đảng, Nhà nước ta là xây dựng, phát
và đơn vị phát hành sách. Cũng chính năm triển và bảo vệ đất nước, cần có những đột phá
1960, “Nhà nước đã quyết định thành lập Quốc trong đào tạo cán bộ văn hóa. Do đó, bên cạnh
doanh phát hành sách Trung ương - cơ quan việc đào tạo cán bộ trình độ trung cấp, cần
quản lý tối cao của ngành Phát hành sách Việt phát triển mục tiêu đào tạo cán bộ phát hành
Nam. Các địa phương được gọi là Quốc doanh sách ở bậc đại học để đáp ứng nhu cầu xã hội
trong tình hình mới. Thuận lợi của Khoa lúc này
phát hành sách tỉnh, thành phố” (4, tr.36).
là hoàn thành và chuẩn trình độ đại học của
Từ đây việc đào tạo cán bộ phát hành sách đội ngũ giảng viên. Những cán bộ, giảng viên
đã có một bước phát triển mới, có sự tham gia được đào tạo đại học ngành Xuất bản, Phát
tích cực của cơ quan quản lý ngành cả về vật hành ở Liên xô đã trở về (Năm 1974: 3 người,
chất, tinh thần và trí tuệ. Nhiều lớp bồi dưỡng, năm 1976: 2 người); những cán bộ tốt nghiệp
lớp chuyên tu được mở ra với sự phối hợp trung cấp được giữ lại Khoa, được tiếp tục đào
của Quốc doanh phát hành sách Trung ương. tạo đại học trong nước cũng đã hoàn thành và
“Tính đến năm 1963, số cán bộ phát hành sách trở về khoa. Cán bộ giảng viên của Khoa đến
được đào tạo theo hình thức này đã lên tới năm 1977 đã có 9 người, trong đó hầu hết có
120 người. Trong đó nhiều người được giữ lại trình độ đại học. Đây là đội ngũ giảng viên
trường và trở thành giáo viên của Khoa Phát nguồn để chuẩn bị cho việc mở chương trình
hành sách” (2). đào tạo cán bộ phát hành sách bậc đại học.
Trong bối cảnh đế quốc Mỹ leo thang chiến Với sự nỗ lực của toàn khoa, của ngành Phát
hành sách, sự hỗ trợ của chuyên gia xuất bản
tranh ra miền Bắc, Trường phải sơ tán lên tỉnh
Liên xô và Đức, chương trình mục tiêu đào
miền núi Hà Bắc (nay là tỉnh Bắc Giang). Trước
tạo cán bộ trình độ đại học ngành Phát hành
nhu cầu đào tạo cán bộ phát hành sách, tại nơi
sách được bắt đầu biên soạn từ năm 1976.
sơ tán, công tác đào tạo của Khoa được tiếp
Một điều thật sự vui mừng là năm 1977, Khoa
tục với tinh thần khẩn trương, nghiêm túc và
Phát hành sách đã bảo vệ thành công chương
mở rộng mục tiêu. Dưới sự chỉ đạo của Bộ Văn trình và tháng 10/1978 đã chính thức chiêu
hóa (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) sinh, đào tạo cán bộ bậc đại học ngành Phát
và Nhà trường, Khoa đã hoàn thành sửa đổi hành sách. Chuyển từ việc đào tạo hệ trung
chương trình đào tạo theo hướng chuyên sâu cấp và bồi dưỡng nghiệp vụ sang đào tạo ở
và mở thêm chương trình đào tạo mới. “Đó là trình độ đại học ngành Phát hành sách là một
hai chương trình đào tạo trung cấp: đào tạo bước tiến lớn, đánh dấu sự trưởng thành vượt
nhân viên bán sách và đào tạo cán bộ kỹ thuật bậc của Khoa.
phát hành sách. Hai chương trình này được Trong hơn 10 năm thực hiện đào tạo cán
sử dụng có hiệu quả trong thời gian từ 1963 - bộ phát hành sách bậc đại học, Khoa luôn cập
1977 ở các tỉnh phía Bắc và hàng chục năm sau nhật nhu cầu thực tế của ngành và xu hướng
ở các tỉnh phía Nam. Kết quả, khoa đã đào tạo phát triển của xã hội để sửa chữa, bổ sung
và cung cấp cho ngành: 295 người có trình độ chương trình cho hoàn thiện. Đồng thời với
trung cấp ở các tỉnh phía Bắc và các tỉnh phía việc đào tạo, khoa còn tổ chức các hoạt động
Nam là 315 người (3). nghiên cứu khoa học cho giảng viên, sinh
Số 27 - Tháng 3 - 2019 VĂN HÓANGHIÊN CỨU
83
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
viên và các hoạt động khác theo yêu cầu của cao; trên thị trường có đa dạng hóa các mặt
nhà trường. Đặc biệt, 2 đề tài cấp Trường và hàng và thành phần kinh doanh; cạnh tranh
Ngành do giảng viên của Khoa thực hiện đã gay gắt giữa lực lượng Nhà nước với tư nhân và
được đánh giá cao là: “Điều tra nhu cầu sách lực lượng kinh doanh xuất bản phẩm khác.
nông nghiệp ở các tỉnh phía Bắc” (1983) và “Tình Trong bối cảnh đó, chương trình, mục tiêu
hình phân loại sách của ngành Phát hành sách đào tạo cán bộ bậc đại học ngành Phát hành
Việt Nam” (1985). Hoạt động nghiên cứu khoa sách đã tỏ ra không còn phù hợp. Hai khóa
học của sinh viên Khoa Phát hành sách cũng sinh viên ra trường tỷ lệ xin được việc làm thấp,
dành được nhiều giải thưởng, trong đó, sinh vì doanh nghiệp xuất bản phẩm tuyển dụng
viên Nguyễn Ngọc Bảo khóa 9 (nay là Phó Cục nhân sự đã đặt yếu tố năng lực kinh doanh
trưởng Cục Xuất bản) đã dành giải thưởng theo định hướng lên hàng đầu. Ba năm liền
xuất sắc sinh viên nghiên cứu khoa học Thành Khoa Phát hành sách phải dừng tuyển sinh.
phố Hà Nội. Kết quả, từ năm 1978 - 1991, Khoa Vấn đề cốt lõi và sự sống còn của khoa lúc này
đã đào tạo được “9 khóa đại học dài hạn với 395 là: Phải đổi mới chương trình, nội dung đào
cử nhân, trong đó ở Thành phố Hồ Chí Minh 1 tạo cập nhật thị trường và nhu cầu nhân sự của
khóa với 35 cử nhân; 3 khóa chuyên tu với 105 các doanh nghiệp kinh doanh xuất bản phẩm.
cử nhân, trong đó Thành phố Hồ Chí Minh 1 Dưới sự chỉ đạo của Nhà trường, chi bộ Khoa
khóa với 32 cử nhân; 4 khóa đại học tại chức và toàn thể cán bộ giảng viên trong Khoa đã
tổ chức nhiều cuộc họp bàn thảo, nhiều cuộc
với 231 cử nhân, trong đó Thành phố Hồ Chí
tọa đàm, mời các chuyên gia đào tạo kinh tế,
Minh 1 khóa với 57 cử nhân” (3). Mặc dù xuất
các nhà quản lý ngành tham dự và chia sẻ kinh
phát điểm có nhiều khó khăn so với các khoa
nghiệm. Đặc biệt, Khoa đã đề nghị Nhà trường
nghiệp vụ khác trong trường, nhưng với sự
cử các giảng viên phù hợp đi đào tạo thạc sĩ,
đoàn kết, nhất trí, nỗ lực của tập thể cán bộ, tiến sĩ tại các trường kinh tế. Bên cạnh đó, Khoa
giảng viên, Khoa Phát hành sách đã từng bước còn tích cực sưu tầm, nghiên cứu, dịch các
vươn lên khẳng định mình và hoàn thành tốt chương trình đào tạo quản trị và kinh doanh
chức năng, nhiệm vụ được giao. Khoa đã cung chuyên ngành xuất bản, kinh doanh xuất bản
cấp đội ngũ cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, phẩm, liên ngành của các nước trên thế giới...
năng lực chuyên môn cao cho ngành, trong đó Sau gần hai năm nỗ lực, Khoa Phát hành sách
nhiều cán bộ đã trở thành nhà quản trị trong đã xây dựng thành công chương trình mới:
hệ thống ngành Phát hành sách toàn quốc. Kinh doanh xuất bản phẩm. Một điều kỳ diệu
1.3. Đào tạo cử nhân kinh doanh xuất và hạnh phúc tràn ngập trên những gương
bản phẩm trong nền kinh tế thị trường định mặt bấy lâu lo lắng của toàn bộ lãnh đạo, giảng
hướng xã hội chủ nghĩa viên Khoa Phát hành sách là tháng 01/1992 Bộ
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ đã duyệt và đánh giá chương trình đạt xuất
VII đã mở ra một thời kỳ mới trong phát triển sắc. Ngay sau đó Trường Đại học Văn hóa Hà
kinh tế đất nước, đó là phát triển nền kinh tế thị Nội đã chính thức quyết định cho chiêu sinh,
trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nền đào tạo cán bộ kinh doanh xuất bản phẩm vào
kinh tế thị trường với quy luật vận động của năm học 1992 - 1993.
nó đã tác động lên mọi mặt đối với các ngành Lúc này, việc biên soạn bài giảng, bố trí
nghề và toàn xã hội. Ngành Xuất bản và Phát giảng viên cho các môn học đặt ra bức thiết.
hành sách cũng không nằm ngoài bối cảnh Được sự giúp đỡ, hợp tác của Khoa Thương
đó. Ngành Phát hành sách lúc này đứng trước mại, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân (khoa
những biến động lớn: Nhà nước thành lập Tổng kết nghĩa), Khoa Phát hành sách nhanh chóng
công ty Phát hành sách theo tinh thần Tổng hoàn thành về cơ bản việc biên soạn hệ thống
công ty 90, 91; các đơn vị phát hành sách địa bài giảng và bố trí giảng viên dạy, trong đó có
phương được thành lập công ty, chuyển sang đến gần nửa số môn học do giảng viên thỉnh
kinh doanh theo nhu cầu thị trường và định giảng từ các trường đại học: Kinh tế Quốc
hướng của Nhà nước. Nhu cầu thị trường có dân, Thương mại, Ngoại thương. Được sự tài
biến động mạnh mẽ theo xu hướng có lựa chọn trợ kinh phí của Tổng công ty Phát hành sách
84 Số 27 - Tháng 3 - 2019
- Số chuyên đề Kỷ niệm 60 năm
thành lập Trường ĐHVHHN
Việt Nam, Khoa đã thực hiện một chiến lược phần mới, điều chỉnh kiến thức học phần và
tuyên truyền, quảng cáo cho chương trình chuẩn đầu ra theo yêu cầu xã hội được thực
mới. Mùa tuyển sinh năm học 1992 - 1993, hiện thường xuyên. Để đáp ứng mục tiêu hoạt
một hiện tượng chưa từng có đối với Trường, động trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhu cầu
với Khoa là: Số lượng thí sinh đăng ký thi vào thực tế của ngành, Khoa đã nỗ lực nghiên cứu
học Kinh doanh xuất bản phẩm đông nhất và đề xuất mở rộng mục tiêu chương trình đào
với tỉ số điểm đạt cao nhất. Vì vậy, từ kế hoạch tạo theo hướng đa dạng hóa và hiện đại hóa.
tuyển sinh 60 sinh viên (một lớp), Nhà trường Bên cạnh đó, những đề tài nghiên cứu khoa
đã cho phép Khoa tuyển 130 sinh viên (hai học cấp Nhà nước (đề tài nhánh), cấp Bộ, cấp
lớp) và điểm chuẩn của Khoa cũng đạt tốp Trường được thực hiện gắn với nhu cầu và
cao so với các ngành khác. Từ đây sự nghiệp đòi hỏi của kinh doanh xuất bản phẩm trong
đào tạo của Khoa đã chuyển sang một trang nền kinh tế toàn cầu hóa. Những thành tích
mới, đáp ứng yêu cầu của thị trường và theo Khoa Xuất bản, Phát hành đạt được đến nay
định hướng phát triển của quốc gia. Quá trình rất đáng ghi nhận: Với 12 giảng viên, 100%
phát triển trong nhiều năm qua cũng là quá có trình độ thạc sĩ trở lên, trong đó có 1 phó
trình Khoa luôn chỉnh sửa và hoàn thiện nội giáo sư, 2 tiến sĩ, chất lượng sinh viên đào tạo
dung, chương trình đào tạo, bổ sung những được nâng cao rõ rệt. Tuy chưa có ngành đào
môn học mới. tạo kinh doanh xuất bản phẩm sau đại học,
Từ những nỗ lực của Khoa và từ thực tế biến nhưng nhiều luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ
động của thị trường trong xu thế hội nhập, cơ về xuất bản, kinh doanh xuất bản phẩm đã
quan quản lý đào tạo đã ban hành các văn bản được thực hiện với sự hướng dẫn của giảng
chính thức: Năm 2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo viên trong Khoa. Đến nay, Khoa đã biên soạn
đã chính thức ban hành Khung chương trình được 6 giáo trình, đang tiến hành biên soạn
đào tạo ngành Phát hành xuất bản phẩm. Năm nhiều giáo trình khác; 100% học phần có tập
2010, Bộ ban hành Thông tư số 14/2010/TT/ bài giảng.
BGDĐT ngày 27/4/2010 về Danh mục giáo dục 2. Những yêu cầu đặt ra đối với Khoa Xuất
đào tạo cấp IV trình độ cao đẳng, đại học; đổi bản, Phát hành trong bối cảnh toàn cầu
tên ngành đào tạo từ Phát hành xuất bản phẩm hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0
thành Kinh doanh xuất bản phẩm, mã ngành là 2.1. Tác động của toàn cầu hóa và Cách
51320402. Mặc dù, mãi đến năm 2010 chương mạng công nghiệp 4.0
trình kinh doanh xuất bản phẩm mới được Bộ
Toàn cầu hóa là xu hướng tất yếu đối với
Giáo dục và Đào tạo chính thức công nhận,
các nền kinh tế thế giới hiện nay, trong đó có
nhưng kiến thức kinh doanh xuất bản phẩm
Việt Nam. Toàn cầu hóa kinh tế và cuộc Cách
đã được Khoa thực hiện đào tạo có hiệu quả
mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) đã mang
cao từ năm học 1992 - 1993 đến nay.
lại cơ hội cho các ngành nghề phát triển theo
Chất lượng đội ngũ giảng viên cũng ngày xu hướng đột phá và tăng tốc. Sự phát triển
được nâng cao. “Đến năm 2004, Khoa đã có của công nghệ đã khiến cho quy trình sản
14 giảng viên tại chỗ, trong đó: 1 giảng viên là xuất rút ngắn, có khả năng tạo ra, sử dụng
phó giáo sư, tiến sĩ; 3 giảng viên là thạc sĩ. Mặt những sản phẩm siêu hiện đạị, mới, hấp dẫn
khác Khoa còn có một đội ngũ giảng viên kiêm và tiện ích gấp vài chục lần so với trước đây;
nhiệm với học hàm, học vị là giáo sư, phó giáo đồng thời cũng làm cho các nền kinh tế xích
sư, tiến sĩ từ các trường đại học danh tiếng lại gần nhau trên tinh thần hợp tác, chia sẻ,
trong nước. Từ đây, hàng năm Khoa thường học hỏi lẫn nhau. Ngành Xuất bản Việt Nam
tuyển sinh hai lớp với sỹ số đạt từ 120 - 130 cũng nằm trong bối cảnh đó. Với việc thực
sinh viên” (3). hiện Công ước Berne năm 2004 về bảo hộ
Bước sang thế kỷ XXI, nhất là khi Việt Nam quyền tác giả, ngành Xuất bản Việt Nam đã
đã chính thức ra nhập tổ chức thương mại chính thức hội nhập quốc tế. Từ đây, quan
quốc tế WTO và ngành xuất bản tham gia hệ giữa ngành Xuất bản Việt Nam và thế giới
Công ước Berne, thì tên khoa, chương trình, được mở rộng, đặc biệt, tháng 07/2007 Việt
mục tiêu đào tạo luôn được xem xét, đổi Nam đã được cấp mã số sách quốc tế ISBN.
mới. Việc soạn thảo và bổ sung những học Đây là cơ hội lớn để ngành Xuất bản Việt Nam
Số 27 - Tháng 3 - 2019 VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
85
- VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
giao dịch bản quyền và tham gia sâu hơn, + Có năng lực cạnh tranh dựa trên thượng
mạnh hơn trong lĩnh vực kinh doanh xuất, tôn pháp luật của đất nước và quốc tế; đủ điều
nhập khẩu xuất bản phẩm. Những thành quả kiện để đàm phán, giao dịch kinh doanh và thu
mà toàn cầu hóa và CMCN 4.0 mang lại cho hút sự đầu tư của các doanh nghiệp xuất bản
ngành Xuất bản thể hiện rõ trên các mặt: phẩm thế giới.
+ Công nghệ siêu hiện đại, tác động làm + Hiểu và biết xây dựng thương hiệu cho
hoàn thiện hóa quá trình sản xuất các xuất bản chính mình, tổ chức của mình trên thị trường
phẩm, nâng cao không ngừng chất lượng và trong nước cũng như thế giới nhằm hướng tới
hình thức, mẫu mã đa dạng của chúng. phát triển, hiện đại và bền vững.
+ Nhu cầu xuất bản phẩm tăng nhanh và 2.3. Yêu cầu đào tạo
thể hiện ở nhiều chủng loại, tri thức khác nhau, Để đáp ứng được những yêu cầu trên đây,
với ngôn ngữ và vật mang khác nhau. Đó là cơ Khoa Xuất bản, Phát hành cần hoàn thiện
sở, là căn nguyên để phát triển sản xuất, kinh chương trình, mục tiêu đào tạo theo hướng:
doanh xuất bản phẩm và ra đời xuất bản phẩm Đa dạng hóa, chuẩn hóa và cập nhật thị trường
mới như ebook (sách điện tử), sách nói…
trong nước cũng như thế giới.
+ Sở hữu trí tuệ được đảm bảo sẽ kích thích
Thứ nhất, cần mở rộng ngành đào tạo. Với
tài năng sáng tạo và giao dịch bản quyền
tên Khoa Xuất bản, Phát hành đã đặt ra yêu
quốc tế được thực hiện, làm cho ngành công
cầu đào tạo nhân sự cho hai lĩnh vực là xuất
nghiệp xuất bản Việt Nam hòa nhập với thế
bản (sản xuất) và phát hành (kinh doanh). Vậy
giới, hướng tới văn minh, hiện đại.
Khoa mặc nhiên có hai nhiệm vụ cần thực
+ Thị trường xuất bản phẩm phát triển và hiện: Đào tạo nhân sự làm xuất bản và đào tạo
mở rộng không chỉ trong quốc gia mà còn toàn nhân sự làm kinh doanh xuất bản phẩm.
cầu. Điều đó đã tạo ra sự cạnh tranh, hợp tác
Thứ hai, cần mở các chuyên ngành đào
trên cơ sở pháp luật giữa các chủ thể kinh tế.
tạo. Việc đào tạo nhân sự kinh doanh xuất
+ Do nhu cầu kinh doanh và cạnh tranh bản phẩm đã trải qua 27 năm (có nhiều lần bổ
thị trường, các nhà sản xuất, nhà kinh doanh sung, chỉnh sửa), vì thế Khoa đã có trải nghiệm
xuất bản phẩm đã nỗ lực tìm kiếm giải pháp sâu sắc về vấn đề này. Hiện nay, do đòi hỏi của
mới và đa dạng hóa phương thức kinh doanh. kinh doanh trong nền kinh tế toàn cầu hóa và
Đặc biệt trong đó là tìm kiếm nhân sự, các nhà CMCN 4.0, những kiến thức trong đó cần mở
quản trị có tầm nhìn, năng lực tổ chức và kinh rộng, khơi sâu và phát sinh mới. Do đó, chương
doanh thích ứng thị trường toàn cầu hóa.
trình kinh doanh xuất bản phẩm đã tỏ ra nặng
2.2. Yêu cầu đối với nhân sự kinh doanh nề và khó đáp ứng đầy đủ vấn đề phát sinh từ
xuất bản phẩm thực tế kinh doanh trên thị trường. Từ đó cần
Từ đặc điểm trên của hoạt động xuất bản những chuyên ngành của ngành Kinh doanh
đã đặt ra những yêu cầu cấp bách cho công tác xuất bản phẩm ra đời, nhằm cung cấp nhân
đào tạo nhân sự xuất bản và kinh doanh xuất sự hoạt động chuyên sâu về các lĩnh vực kinh
bản phẩm trong bối cảnh hiện nay, đó là: doanh xuất bản phẩm.
+ Cần tạo ra đội ngũ nhân sự có bản lĩnh Thứ ba, cần nhanh chóng mở chuyên
kinh doanh và chịu được áp lực từ: Nhu cầu ngành đào tạo Quản trị kinh doanh xuất bản
của khách hàng với mong muốn đa dạng, phẩm. Vấn đề quản trị hiện nay đã đặt ra bức
phong phú về chủng loại xuất bản phẩm và thiết cho kinh doanh, thế giới đã nghiên cứu
đòi hỏi được thỏa mãn nhu cầu bằng các cách và khẳng định kinh doanh có hiệu quả cao hay
khác nhau; nhân sự dám đương đầu với đối không là do quản trị quyết định 70%, hành
thủ toàn cầu và biết cách biến đối thủ thành vi kinh doanh chỉ chiếm 30%. Do đó nhiều
đối tác của mình. trường trên thế giới đã phát triển chương trình
+ Nhân sự phải năng động, sáng tạo, cập này. Vấn đề quản trị kinh doanh ngày nay đã
nhật nhanh với thị trường, biết hoạt động độc đạt đến mức độ phức tạp như: Quản trị hệ
lập và luôn luôn thay đổi, tìm kiếm sản phẩm thống kinh doanh; quản trị chiến lược; quản
mới, phương pháp kinh doanh mới để thích trị nhân sự; quản trị tài chính; quản trị phân
nghi thị trường toàn cầu. phối; quản trị rủi ro; quản trị chi phí; quản trị
86 Số 27 - Tháng 3 - 2019
- Số chuyên đề Kỷ niệm 60 năm
thành lập Trường ĐHVHHN
xúc tiến; quản trị thương hiệu... Vì vậy, nếu chỉ quốc tế và tiến tới thông thạo, có thể giảng bài
có một học phần quản trị doanh nghiệp kinh bằng tiếng Anh.
doanh xuất bản phẩm như hiện nay thì không Kết luận
thể có nhân sự quản trị những vấn đề mới phát
60 năm là một chặng đường dài và cũng
sinh của kinh doanh xuất bản phẩm và hoạt
là quá trình lịch sử chứng kiến sự ra đời, phát
động không chuyên nghiệp.
triển trên mọi mặt của Khoa Xuất bản, Phát
Cùng với đó, cần mở chuyên ngành đào tạo hành. Sự đoàn kết nhất trí, nỗ lực vượt bậc,
Kinh doanh xuất bản phẩm quốc tế. Như trên đã ham tìm tòi, học hỏi và yêu nghề là những giá
phân tích, hiện nay ngành Kinh doanh xuất bản trị cốt lõi khiến Khoa đã vượt lên trên khả năng
phẩm đã thực sự tham gia sâu vào thị trường của chính mình để hoàn thành tốt sứ mệnh
toàn cầu, nên việc đào tạo chuyên ngành này được giao. Tuy nhiên, phía trước còn đầy thách
là rất cần thiết, nhằm giúp nhà kinh doanh có thức với bối cảnh của ngành luôn thay đổi, đòi
thể thực hiện tốt (hoạt động chuyên nghiệp) hỏi Khoa phải có tầm nhìn chiến lược với tư
các công việc: Nghiên cứu thị trường thế giới; duy và phương pháp mang tính đột phá để trở
đàm phán giao dịch quốc tế; mở LC; hợp đồng thành một cơ sở đào tạo nhân sự có uy tín cao,
mua bán xuất bản phẩm quốc tế; quy trình tổ đáp ứng sự kỳ vọng của ngành và của doanh
chức phân phối và bán xuất bản phẩm trên nghiệp hiện nay.
thị trường quốc tế; các hoạt động xúc tiến;
thanh toán quốc tế; quản trị nói chung, nhất là P.T.T
nhân sự với văn hóa khác biệt... Hiện tại, trong (PGS.TS, Nguyên Trưởng khoa Phát hành
chương trình đào tạo của Khoa chỉ có một học xuất bản phẩm, Trường ĐHVHHN)
phần về vấn đề này (Kinh doanh xuất, nhập
khẩu xuất bản phẩm) sẽ không đáp ứng được Tài liệu tham khảo
yêu cầu kinh doanh xuất bản phẩm quốc tế
1. Cục Xuất bản (2015), Chiến lược phát triển
mà các doanh nghiệp đang kỳ vọng. Như vậy,
chúng ta sẽ đẩy đối tác sử dụng nhân sự của ngành Xuất bản Việt Nam đến năm 2020 và tầm
mình sang sử dụng nhân sự được đào tạo từ nhìn năm 2030, Hà Nội.
các trường khác. 2. Khoa Kinh doanh xuất bản phẩm (1999),
Thứ tư, cần làm mới tri thức các học phần Khoa Kinh doanh xuất bản phẩm - Quá trình xây
theo tinh thần hiện nay, để tránh dạy kiến thức dựng và trưởng thành, Báo cáo tại Hội nghị khoa
cũ, các thuật ngữ không phù hợp. Đào tạo học kỷ niệm 40 năm ngày thành lập Trường Đại
theo lối ứng dụng để đảm bảo chuẩn đầu ra, học Văn hóa Hà Nội, 25/3/1999.
người học có nhận thức lý luận vững vàng và 3. Khoa Phát hành xuất bản phẩm (2004),
có kỹ năng chuyên nghiệp trong mọi hành vi Nâng cao năng lực đào tạo cán bộ ngành Kinh
kinh doanh. Tăng cường học ngoại ngữ; tăng doanh xuất bản phẩm trong nền kinh tế thị trường
cường công tác nghiên cứu thực tế; nên mở
định hướng xã hội chủ nghĩa, Báo cáo nhân kỷ
rộng và đa dạng hình thức thi hết học phần:
niệm 45 năm thành lập Trường Đại học Văn hóa
Vấn đáp, tự luận, thuyết trình, làm chuyên đề,...
để đánh giá sinh viên. Hà Nội, ngày 26/3/2004.
Thứ năm, hoàn thiện hóa đội ngũ giảng 4. Phạm Thị Thanh Tâm (1994), Lịch sử ngành
viên không chỉ trên bằng cấp mà còn là năng phát hành sách Việt Nam, Nxb. Văn hóa - Thông
lực của họ. Cần chuyên môn hóa đội ngũ giảng tin, Hà Nội.
viên, nghĩa là giảng viên dạy học phần với kiến 5. Tổng công ty Phát hành sách Việt Nam
thức nào, cần được đào tạo chuyên sâu về vấn (2002), Báo cáo tổng kết hoạt động nhân dịp kỷ
đề đó; nâng cao khả năng thuyết trình, tạo sự niệm 50 năm thành lập ngành, Hà Nội, ngày
hấp dẫn và thích học cho sinh viên; am hiểu 10/10/2002.
nghề và kỹ năng nghề nghiệp để tránh làm xa
rời giữa lý luận và thực tiễn. Đặc biệt là phải Ngày nhận bài: 26 - 12 - 2018
biết truyền cảm hứng nghề cho sinh viên, để Ngày phản biện, đánh giá: 15 - 2- 2019
giúp sinh viên yêu nghề, đam mê và thành
Ngày chấp nhận đăng: 20 - 3 - 2019
đạt. Giảng viên phải biết tiếng Anh - ngôn ngữ
Số 27 - Tháng 3 - 2019 VĂN HÓA
NGHIÊN CỨU
87
nguon tai.lieu . vn