1. Trang Chủ
  2. Tài chính - Ngân hàng
  3. Khóa luận tốt nghiệp Tài chính Ngân hàng: Phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế

Khóa luận tốt nghiệp Tài chính Ngân hàng: Phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở đánh giá thực trạng phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian qua, khóa luận đề xuất những giải pháp nhằm phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn nghiên cứu trong thời gian tới. ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ NGUYỄN HOÀNG BẢO CHÂU Khóa học: 2015-201

Thể loại Tài liệu miễn phí Tài chính - Ngân hàng

Số trang 101

Ngày tạo 10/3/2021 10:46:24 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.66 M

Tên tệp

Tải Khóa luận tốt nghiệp Tài chính Ngân hàng: Phát tri... (.pdf)

Xem mẫu

  1. ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ NGUYỄN HOÀNG BẢO CHÂU Khóa học: 2015-2019
  2. ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Sinh viên thực hiện: Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Hoàng Bảo Châu Ts.Phan Khoa Cương Lớp: K49A-Tài Chính Huế, 05/2019
  3. TÓM LƯỢC KHÓA LUẬN Họ và tên sinh viên: Nguyễn Hoàng Bảo Châu Lớp: K49A- Tài chính Ngành: Tài Chính – Ngân hàng Mã sinh viên: 15K4071010 Niên khoá: 2015-2019 Giảng viên hướng dẫn: Ts. Phan Khoa Cương Tên đề tài: PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ 1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở đánh giá thực trạng phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian qua, khóa luận đề xuất những giải pháp nhằm phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn nghiên cứu trong thời gian tới. Đối tượng nghiên cứu Phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế 2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng Khóa luận thực hiện việc thu thập thông tin, dữ liệu thứ cấp, điều tra khảo sát 3 nhóm đối tượng: nhân viên đại lý thu, người đã tham gia, người chưa tham gia BHXH TN trên địa bàn thành phố Huế để phân tích, đánh giá các vấn đề liên quan đến phát triển BHXH TN. Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phương pháp phân tích so sánh và sử dụng phần mềm excel để xử lý số liệu. 3. Các kết quả nghiên cứu chính và kết luận Mức độ bao phủ số người tham gia BHXH TN trên địa bàn thành phố Huế còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng phát triển BHXH TN ở địa phương; chất lượng dịch vụ BHXH TN còn nhiều hạn chế… Trên cơ sở những quan điểm, mục tiêu của Đảng, Nhà nước, Chiến lược phát triển ngành bảo hiểm xã hội Việt Nam đến năm 2020 và thực tế ở địa phương, luận văn đã đưa ra một số giải pháp có tính khả thi cao, đồng thời đề xuất kiến nghị nhằm phát triển BHXH TN trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian tới. i
  4. Lời Cảm Ơn Sau thời gian học tập, thực tập và nỗ lực của bản thân, khóa luận tốt nghiệp cuối khóa của tôi đã được hoàn thành. Đạt được kết quả này là nhờ có sự giúp đỡ tận tình của thầy cô, gia đình, bạn bè và đơn vị thực tập. Trước hết, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Kinh tế Huế, quý thầy cô giáo đã hướng dẫn, giảng dạy, cung cấp kiến thức và phương pháp trong 4 năm học vừa qua. Những kiến thức đã được học không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên cứu đề tài mà còn là hành trang quý giá sau này. Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy giáo Phan Khoa Cương, người đã dành nhiều thời gian và công sức trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành khoá luận. Bên cạnh đó, tôi xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo cơ quan Bảo hiểm xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế và các bác, các anh, chị đã giúp đỡ nhiệt tình, tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian thực tập tại cơ quan. Cuối cùng tôi muốn gửi lời cảm ơn của mình đến gia đình, bạn bè và người thân đã luôn bên tôi, quan tâm động viên và giúp đỡ tôi trong thời gian qua. Mặc dù có cố gắng nhưng do hạn chế về mặt thời gian cũng như kinh nghiệm thực tế nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự quan tâm, đóng góp ý kiến của quý thầy cô để đề tài được hoàn thiện. Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn! Sinh viên Nguyễn Hoàng Bảo Châu ii
  5. MỤC LỤC TÓM LƯỢC KHÓA LUẬN .........................................................................................i LỜI CẢM ƠN ...............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................................vii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ................................................................................ix PHẦN I: MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..............................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................................2 2.1 Mục tiêu chung .........................................................................................................2 2.2 Mục tiêu cụ thể .........................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..............................................................................2 3.1 Đối tượng nghiên cứu ...............................................................................................2 3.2 Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................3 4.1 Phương pháp thu thập dữ liệu ...................................................................................3 4.1.1 Dữ liệu thứ cấp ......................................................................................................3 4.2.2 Dữ liệu sơ cấp ........................................................................................................3 4.2. Phương pháp chọn mẫu: ..........................................................................................5 5. Kết cấu khóa luận .......................................................................................................5 PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .......................................................................6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN .....................................................................................6 1.1 Một số vấn đề lý luận về Bảo hiểm xã hội tự nguyện và phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện ........................................................................................................................6 1.1.1 Một số vấn đề chung về bảo hiểm xã hội tự nguyện .............................................6 1.1.1.1 Một số khái niệm ................................................................................................6 1.1.1.2 Đặc điểm của bảo hiểm xã hội tự nguyện ..........................................................8 1.1.1.3 Tính chất của bảo hiểm xã hội tự nguyện ...........................................................8 iii
  6. 1.1.1.4 Chức năng của bảo hiểm xã hội tự nguyện ........................................................9 1.1.1.5 Nguyên tắc của bảo hiểm xã hội tự nguyện .....................................................11 1.1.1.6 Chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện ............................................................12 1.1.2 Phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện ..................................................................19 1.1.2.1 Một số khái niệm ..............................................................................................19 1.1.2.2 Nội dung phát triển dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện ..................................20 1.1.2.3 Những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện ...................................................................................................................................... 22 1.1.2.4 Các chỉ tiêu phản ánh phát triển dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện ..............26 1.2 Kinh nghiệm phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện tại một số địa phương điển hình ở Việt Nam ...................................................................................................................27 1.2.1. Phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện ở tỉnh Nghệ An .......................................27 1.2.2 Phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện ở thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk . ...................................................................................................................................... 28 1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện ở thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế .....................................................................................................29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ GIAI ĐOẠN 2016-2018 ......................................................................................................................31 2.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội của thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế .......31 2.1.1 Điều kiện tự nhiên ...............................................................................................31 2.1.2 Tình hình kinh tế - xã hội ....................................................................................32 2.2 Khái quát về Bảo hiểm xã hội thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế ....................32 2.2.1 Vị trí, chức năng của Bảo hiểm xã hội thành phố Huế .......................................32 2.2.2 Nhiệm vụ, quyền hạn của Bảo hiểm xã hội thành phố Huế ................................33 2.2.3 Cơ cấu tổ chức của Bảo hiểm xã hội thành phố Huế ..........................................34 2.2.4 Đánh giá chung về công tác thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016-2018 ..........................................................................37 2.3 Thực trạng phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016-2018 ..........................................................................38 iv
  7. 2.3.1 Quy mô thị trường bảo hiểm xã hội tự nguyện ...................................................38 2.3.2 Hoạt động cung ứng dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện ....................................39 2.3.2.1 Xây dựng mối quan hệ giữa các cơ quan, tổ chức, cấp chính quyền trong hệ thống .............................................................................................................................39 2.3.2.2 Tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện .......................................40 2.3.3 Tình hình phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016-2018 ..........................................................................42 2.3.3.1 Tình hình tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện ................................................42 2.3.3.2 Tình hình triển khai kế hoạch thu bảo hiểm xã hội tự nguyện .........................44 2.3.3.3. Tình hình tổ chức thực hiện chi trả, giải quyết chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện: ...............................................................................................................45 2.3.4. Mở rộng mạng lưới đại lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện .................................46 2.4 Đánh giá của các bên liên quan về bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế .....................................................................................47 2.4.1 Ý kiến đánh giá của đại lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện về phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế ...............................................................47 2.4.1.1 Đặc điểm mẫu khảo sát .....................................................................................47 2.4.1.2 Đánh giá của nhân viên đại lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện ........................48 2.4.2 Ý kiến đánh giá của người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện về những vấn đề liên quan đến bảo hiểm xã hội tự nguyện .....................................................................53 2.4.2.1 Đặc điểm mẫu khảo sát .....................................................................................53 2.4.2.2 Đánh giá của người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện về dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện ...........................................................................................................54 2.4.3 Các ý kiến của những người chưa tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện về các vấn đề liên quan đến bảo hiểm xã hội tự nguyện ................................................................59 2.4.3.1 Đặc điểm mẫu khảo sát .....................................................................................59 2.4.3.2 Ý kiến của người chưa tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện ...........................61 2.5 Đánh giá chung về phát triển dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016-2018 ...................................................65 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN v
  8. TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ – TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ...................67 3.2.1. Về mở rộng chế độ .............................................................................................67 3.2.2. Về nâng cao chất lượng dịch vụ .........................................................................68 3.2.3. Về mở rộng đối tượng ........................................................................................68 3.2.4. Về mở rộng mạng lưới thực hiện ........................................................................69 3.2.5. Nâng cao nhận thức và kiến thức cho người lao động vầ BHXH tự nguyện .....70 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................71 1. Kết luận .....................................................................................................................71 2. Kiến nghị ..................................................................................................................72 2.1 Đối với hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp ...........................................72 2.2 Đối với Bảo hiểm xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế, Bảo hiểm xã hội thành phố Huế .73 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................75 vi
  9. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt ASXH : An sinh xã hội BHXH : Bảo hiểm xã hội BHXH BB : Bảo hiểm xã hội bắt buộc BHXH TN : Bảo hiểm xã hội tự nguyện BHYT : Bảo hiểm y tế CN&XD : Công nghiệp và xây dựng NN, LN&TS : Nông nghiệp, công nghiệp và thủy sản TM, DV&DL : Thương mại, dịch vụ và du lịch UBND : Ủy ban nhân dân vii
  10. DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1: Sơ đồ bộ máy quản lý của Bảo hiểm xã hội thành phố Huế .......................34 Biểu đồ 2.1: Tình hình tham gia BHXH TN phân theo độ tuổi giai đoạn 2016-2018 43 Biểu đồ 2.2: Mức độ thường xuyên của công tác tuyên truyền BHXH TN .................57 Biểu đồ 2.3: Ý định tham gia BHXH TN của người dân .............................................65 viii
  11. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tình hình thực hiện BHXH trên địa bàn thành phố Huế .............................37 giai đoạn 2016-2018 .....................................................................................................37 Bảng 2.2: Các hoạt động tuyên truyền của Bảo hiểm xã hội thành phố Huế ...............41 Bảng 2.3: Tình hình tham gia BHXH TN của người dân trên địa bàn thành phố Huế giai đoạn 2016-2018 .....................................................................................................42 Bảng 2.4: Tình hình tham gia BHXH TN phân theo giới tính .....................................44 giai đoạn 2016-2018 .....................................................................................................44 Bảng 2.5: Tình hình triển khai kế hoạch thu BHXH TN giai đoạn 2016-2018 ...........44 Bảng 2.6: Lương hưu và trợ cấp do quỹ Bảo hiểm xã hội tự nguyện chi trả trên địa bàn thành phố Huế giai đoạn 2016 - 2018 ..........................................................................45 Bảng 2.7 : Đặc điểm mẫu khảo sát nhân viên đại lý thu BHXH TN ...........................47 Bảng 2.8: Các khóa đào tạo nhân viên đại lý thu BHXH TN đã từng tham gia ..........49 Bảng 2.9: Mức độ hữu ích của các khóa đào tạo ..........................................................49 Bảng 2.10: Khó khăn trong quá trình làm đại lý thu BHXH TN .................................50 Bảng 2.11: Động lực để nhân viên đại lý thu gắn bó lâu dài .......................................51 Bảng 2.12: Chính sách ưu đãi và công cụ tuyên truyền được hỗ trợ ...........................52 Bảng 2.13: Đặc điểm mẫu khảo sát người tham gia BHXH TN ..................................53 Bảng 2.14: Đánh giá hoạt động tuyên truyền BHXH TN đã thực hiện .......................55 Bảng 2.15: Kênh thông tin về dịch vụ BHXH TN mà người tham gia tiếp nhận ........56 Bảng 2.16: Thái độ phục vụ của nhân viên cung ứng dịch vụ BHXH TN ..................57 Bảng 2.17: Thủ tục đăng ký tham gia BHXH TN ........................................................59 Bảng 2.18: Đặc điểm mẫu khảo sát người chưa tham gia BHXH TN .........................59 Bảng 2.19: Mức độ hiểu biết về dịch vụ BHXH TN ....................................................61 Bảng 2.20: Kênh thông tin về dịch vụ BHXH TN mà người chưa tham gia tiếp nhận ... .......................................................................................................................................62 Bảng 2.21: Tổng hợp lý do chưa tham gia BHXH TN của người dân trên địa bàn thành phố Huế .........................................................................................................................63 ix
  12. PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bảo hiểm xã hội là một trụ cột chính của hệ thống ASXH trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần quan trọng thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị - xã hội, đời sống nhân dân, phát triển bền vững đất nước. Mục tiêu cơ bản của bảo hiểm xã hội là ổn định cuộc sống người lao động, trợ giúp người lao động khi gặp rủi ro về sức khỏe, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, mất việc làm… sớm phục hồi sức khỏe, việc làm, góp phần duy trì và phát triển nguồn lao động cho nền sản xuất xã hội. Nước ta đang trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đã và đang đạt được những kết quả khả quan đáng ghi nhận. Việc mở rộng đối tượng bảo hiểm xã hội là hoàn toàn phù hợp với điều kiện thực tiễn và đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Có thể nói, việc xây dựng chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện là rất cần thiết, nhằm áp dụng cho đối tượng không thuộc diện làm công ăn lương, không được bảo vệ bởi bảo hiểm xã hội bắt buộc, những đối tượng làm nghề tự do, những người nông dân, ... mà trong nền kinh tế thị trường của chúng ta hiện nay, đối tượng này rất rộng lớn. Sau hơn 10 năm tổ chức triển khai chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện ở tỉnh Thừa Thiên Huế, kết quả đạt được còn rất khiêm tốn. Tính đến hết năm 2018 toàn tỉnh chỉ có 3.397 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (chiếm hơn 0,3% tổng số lao động). Trong số đó, chủ yếu là những người đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc chuyển sang, còn số người tham gia lần đầu là rất thấp. Không nằm ngoài thực trạng đó, số lượng người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế còn rất ít, chưa tương xứng với kỳ vọng và tiềm năng (chỉ 920 người tính đến hết ngày 31/12/2018). Nguyên nhân là do sự hạn chế về trình độ, nhận thức, thu nhập không ổn định của người lao động; cơ chế, chính sách chung về bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa đủ sức “hút” đối với người lao động; chưa có sự phối 1
  13. hợp chặt chẽ, thường xuyên giữa các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể để tuyên truyền sâu rộng chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện trong các tầng lớp nhân dân; chất lượng dịch vụ của cơ quan Bảo hiểm xã hội huyện còn nhiều hạn chế. Vấn đề đặt ra là tại sao tiềm năng lớn nhưng số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện lại ít? Phải chăng trong quá trình thực hiện bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế còn nhiều khó khăn, vướng mắc? Vậy làm thế nào để tiếp tục phát triển, mở rộng phạm vi hoạt động của bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế? Xuất phát từ những những lý do trên, tôi đã chọn đề tài “Phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế” làm khóa luận tốt nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu chung Trên cơ sở đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian qua, khóa luận đề xuất những giải pháp nhằm phát triển dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn nghiên cứu trong thời gian tới. 2.2 Mục tiêu cụ thể + Hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện; +Đánh giá thực trạng phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016-2018; +Đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế 3.2 Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Khóa luận tập trung nghiên cứu sự phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện cho người dân trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. 2
  14. Về thời gian: Dữ liệu thứ cấp được thu thập và tiến hành đánh giá, phân tích từ năm 2016 đến năm 2018. Dữ liệu sơ cấp thu thập qua điều tra khảo sát từ nhân viên hệ thống đại lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện, những người đã tham gia và chưa tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trong khoảng thời gian từ tháng 01-04/2019 2019. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1 Phương pháp thu thập dữ liệu 4.1.1 Dữ liệu thứ cấp Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các công bố chính thức của Bảo hiểm xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế, Bảo hiểm xã hội thành phố Huế, Phòng lao động - thương binh và xã hội thành phố Huế, Chi cục thống kê thành phố Huế và các cơ quan, tổ chức có liên quan đến ngành bảo hiểm xã hội. Bao gồm: - Báo cáo tổng kết cuối năm, Báo cáo tình hình thu BHXH, BHYT của Bảo hiểm xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế và thành phố Huế giai đoạn từ năm 2016-2018. - Các bài viết về chủ đề phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện Tạp chí Bảo hiểm xã hội… - Tin bài trên trang Website của Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Bảo hiểm xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế, Bộ Lao động - thương binh và xã hội, Tổng cục Thống kê. - Các công trình nghiên cứu, đề tài, đề án về phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện. - Các tài liệu liên quan khác. 4.2.2 Dữ liệu sơ cấp Nghiên cứu định tính Tổ chức thảo luận nhóm tập trung trên 2 nhóm đối tượng: Nhóm thứ nhất là nhân viên hệ thống đại lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện là những người trực tiếp cung ứng dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện. Nội dung thảo luận đối với nhóm này nhằm nắm bắt được những khó khăn trong quá trình triển khai dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện cho người dân trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế; đánh giá của họ về mức độ hữu ích của các khoá đào tạo mà họ được tham gia, chính sách ưu đãi, công cụ hỗ trợ cho công việc của họ từ cơ quan bảo hiểm 3
  15. xã hội thành phố và động lực để họ gắn bó lâu dài với công việc. Nhóm thứ hai là người dân đã tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và chưa tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Nội dung thảo luận nhằm nắm bắt mức độ hiểu biết về bảo hiểm xã hội tự nguyện; nhận thức về sự cần thiết và lợi ích khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện; đánh giá của họ về chất lượng dịch vụ bảo hiểm xã hội tự nguyện; lý do tại sao chưa tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của người dân. Buổi thảo luận được tổ chức dưới dạng đối thoại, trao đổi trực tiếp bằng những câu hỏi mở. Thông tin thu thập từ buổi thảo luận được ghi chép và làm cơ sở để thiết kế bảng câu hỏi phục vụ cho nghiên cứu định lượng ở giai đoạn tiếp theo. 2) Nghiên cứu định lượng Dựa trên kết quả nghiên cứu định tính và các tài liệu tham khảo, phiếu khảo sát được xây dựng và tiến hành thực hiện điều tra khảo sát trực tiếp các đối tượng: - Cán bộ, nhân viên đại lý thu BHXH tự nguyện. - Khách hàng đang sử dụng dịch vụ BHXH tự nguyện. - Đối tượng chưa tham gia BHXH tự nguyện. Xác định mẫu điều tra Nhóm 1: Nhân viên đại lý thu bảo hiểm xã hội tự nguyện Tại các điểm điều tra được chọn là các đại lý thu BHXH tự nguyện để thực hiện khảo sát từ tháng 01-04/2019 và để đảm bảo tính khách quancho kết quả khảo sát phản ánh đúng thực tế nhất, mẫu khảo sát được chọn là 50. Vì tổng số nhân viên tại các đại lý thu trên địa bàn thành phố Huế gần 100 người nên khảo sát 50 người là đã hơn 50% tổng số các nhân viên trên địa bàn và đã có thể đại diện được cho tổng thể. Nhóm 2: Người đã tham gia và chưa tham gia bảo hiểm xã hội tựnguyện Sử dụng công thức sau để xác định cỡ mẫu: z 2 ( p .q ) n e2 Với n: cỡ mẫu; z: giá trị phân phối tương ứng với độ tin cậy lựa chọn, ở đây ta lấy độ tin cậy là 95% nên z = 1.96; p: ước tính tỉ lệ % của tổng thể, q = 1 – p, thường tỷ lệ p và q được ước tính là 50%/50%, đó là khả năng lớn nhất có thể xảy ra, tức là 4
  16. trong trường hợp bất lợi nhất là độ biến động của dữ liệu ở mức tối đa; e: sai số cho phép, thông thường lấy trong khoảng 0% - 10%, ở đây ta chọn e = 7%=0,07. Theo công thức trên, tôi đã tính ra được n = 196 (mẫu) để tiến hành điều tra. Như vậy số mẫu cần điều tra là 196 mẫu là đủ điều kiện để tôi tiến hành các phân tích tiếp theo và để tránh sai sót trong quá trình điều tra tôi tiến hành phát ra 220 bảng hỏi trong khoảng thời gian từ tháng 01-04/2019. 4.2. Phương pháp chọn mẫu: Phương pháp chọn mẫu được áp dụng là phương pháp chọn mẫu thuận tiện, tức là dựa trên sự thuận lợi hay tính dễ tiếp cận với người được khảo sát. Tôi tiến hành khảo sát 220 người dân (có cả người tham gia BHXH TN và chưa tham gia BHXH TN) đến giải quyết các vấn đề hay thắc mắc liên quan đến bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm xã hội tại cơ quan Bảo Hiểm Xã Hội Thành Phố Huế. Kết quả khảo sát cho thấy, trong 220 phiếu khảo sát thu về có 210 phiếu khảo sát là hợp lệ được đưa vào xử lý và phân tích dữ liệu phục vụ cho nghiên cứu. Trong đó có 90 phiếu khảo sát đối tượng trả lời là khách hàng đã tham gia BHXH tự nguyện, và 120 phiếu khảo sát đối tượng là người chưa tham gia BHXH tự nguyện. Chính vì vậy, khóa luận tiến hành phân loại theo đối tượng tham gia/chưa tham gia để tiến hành phân tích và đánh giá riêng biệt. 5. Kết cấu khóa luận Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung nghiên cứu của khóa luận được chia thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện. Chương 2: Thực trạng phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016-2018. Chương 3: Giải pháp phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế . 5
  17. PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN 1.1 Một số vấn đề lý luận về Bảo hiểm xã hội tự nguyện và phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện 1.1.1 Một số vấn đề chung về bảo hiểm xã hội tự nguyện 1.1.1.1 Một số khái niệm Khái niệm Bảo hiểm Theo Monique Gaullier (2010), "Bảo hiểm là một nghiệp vụ qua đó, một bên là người được bảo hiểm cam đoan trả một khoản tiền gọi là phí bảo hiểm thực hiện mong muốn để cho mình hoặc để cho người thứ ba trong trường hợp xảy ra rủi ro sẽ nhận được một khoản đền bù các tổn thất được trả bởi một bên khác: đó là người bảo hiểm. Người bảo hiểm nhận trách nhiệm đối với toàn bộ rủi ro và đền bù các thiệt hại theo các phương pháp của thống kê." (trích dẫn bởi Phạm Thị Lan Phương, 2015). Khái niệm Bảo hiểm xã hội Bảo hiểm xã hội có lịch sử hình thành và phát triển rất lâu và sự tồn tại của nó là tất yếu. Có nhiều khái niệm về bảo hiểm xã hội do đó có nhiều cách tiếp cận bảo hiểm xã hội khác nhau. Theo cuốn giáo trình An sinh xã hội do nhà xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân phát hành năm 2008: Từ giác độ pháp luật: Bảo hiểm xã hội là một chế độ pháp định bảo vệ người lao động, sử dụng tiền đóng góp của người sử dụng lao động, người lao động và được sự tài trợ, bảo hộ của Nhà nước, nhằm trợ cấp vật chất cho người được bảo hiểm và gia đình họ trong trường hợp bị giảm hoặc mất thu nhập bình thường do ốm đau, tai nạn lao động, thai sản, nghỉ hưu hoặc chết. Từ giác độ tài chính: Bảo hiểm xã hội là sự chia sẻ rủi ro và tài chính giữa những người tham gia bảo hiểm theo quy định của Pháp luật. Từ giác độ chính sách xã hội: Bảo hiểm xã hội là một chính sách xã hội nhằm 6
  18. đảm bảo đời sống vật chất cho người lao động khi họ không may gặp phải các “rủi ro xã hội”, nhằm góp phần đảm bảo an toàn xã hội. Theo Tổ chức Lao động quốc tế - ILO (1999), “Bảo hiểm xã hội là sự thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập đối với người lao động khi họ gặp phải những biến cố rủi ro làm giảm hoặc mất khả năng lao động hoặc mất việc làm, bằng cách hình thành và sử dụng một quỹ tài chính tập trung do sự đóng góp của người sử dụng lao động, người lao động và sự bảo trợ của Nhà nước, nhằm đảm bảo an toàn đời sống cho người lao động và gia đình họ, góp phần đảm bảo an toàn xã hội”. Theo quy định tại điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13: “Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội”. Khái niệm Bảo hiểm xã hội tự nguyện Bảo hiểm xã hội tự nguyện đã được thực hiện từ khá sớm ở nhiều nước trên thế giới, như: Ở Pháp, Phần Lan, Thổ Nhĩ Kỳ…nhưng cho đến nay vẫn chưa có một khái niệm thống nhất về Bảo hiểm xã hội tự nguyện, tùy từng góc độ tiếp cận mà Bảo hiểm xã hội tự nguyện được hiểu theo những cách khác nhau. Bộ luật Lao động (1994), khoản 2 điều 141 quy định: “Người lao động làm việc ở những nơi sử dụng dưới 10 người lao động, hoặc làm những công việc thời hạn dưới 3 tháng, theo thời vụ hoặc làm công việc có tính chất tạm thời khác, thì các khoản bảo hiểm xã hội được tính vào tiền lương do người sử dụng lao động trả để người lao động tham gia bảo hiểm xã hội theo loại hình tự nguyện hoặc tự lo liệu về bảo hiểm”. Bộ luật Lao động sửa đổi bổ sung (2002) quy định: “Đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 3 tháng thì các khoản bảo hiểm xã hội được tính vào tiền lương do người sử dụng lao động trả theo quy định của Chính phủ, để người lao động tham gia bảo hiểm xã hội theo loại hình tự nguyện hoặc tự lo về bảo hiểm...”. Theo quy định tại điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội số 71/2006/QH11: “Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội mà người lao động tự nguyện tham gia, được lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình để hưởng bảo hiểm xã hội”. 7
  19. Theo quy định tại điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13: “Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất”. 1.1.1.2 Đặc điểm của bảo hiểm xã hội tự nguyện Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một trong hai loại hình của bảo hiểm xã hội, do đó về cơ bản nó có những đặc điểm chung của bảo hiểm xã hội. Ngoài ra, bảo hiểm xã hội tự nguyện còn có những đặc điểm riêng: Việc tham gia hay không tham gia là hoàn toàn tự nguyện. Người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của mình. So với bảo hiểm xã hội bắt buộc, cơ chế hoạt động của bảo hiểm xã hội tự nguyện linh hoạt và mềm dẻo hơn. Đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thường không phải là người có quan hệ lao động, mà chủ yếu là nông dân, lao động tự do…Những người này thường có trình độ học vấn và năng lực chuyên môn thấp, việc làm bấp bênh, không ổn định, thu nhập thấp… Do đó, việc tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của người lao động tuỳ thuộc vào nhu cầu và khả năng của họ. Nguồn tài chính để hình thành quỹ bảo hiểm xã hội tự nguyện chủ yếu từ các mức đóng góp của người lao động, với một phần hỗ trợ của nhà nước. Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng hai chế độ: hưu trí, tử tuất. Chi phí cho các chế độ được chi trả bởi nguồn quỹ bảo hiểm xã hội tự nguyện. 1.1.1.3 Tính chất của bảo hiểm xã hội tự nguyện Tính tất yếu khách quan: là những đặc điểm bị tác động bởi những yếu tố bên ngoài và không phụ thuộc vào suy nghĩ của con người. Sở dĩ bảo hiểm xã hội tự nguyện mang tính tất yếu khách quan vì khi nền sản xuất càng phát triển thì những rủi ro trong lao động càng nhiều và trở nên phức tạp, lúc này người lao động cần được bảo vệ, tìm kiếm một sự an toàn. Nhu cầu an toàn là một trong những nhu cầu thiết yếu của người lao động. Nhu cầu này được thể hiện thông qua nhu cầu tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. 8
  20. Tính ngẫu nhiên, phát sinh không đồng đều theo thời gian và không gian: Tính chất này xuất phát từ những rủi ro mang tính ngẫu nhiên không lường trước được, vì không phải tất cả những người lao động đều gặp rủi ro vào cùng một thời điểm và khó có thể xác định khi nào thì người lao động gặp rủi ro trong lao động. Tính chất này thể hiện bản chất của bảo hiểm xã hội tự nguyện là lấy số đông bù số ít. Tính kinh tế: Đối với người lao động định kỳ họ chỉ đóng một khoản phí nhỏ, xem đó như những khoản tiết kiệm nhưng khi bị mất hoặc giảm thu nhập họ nhận được các khoản trợ cấp từ bảo hiểm xã hội tự nguyện và không phải bỏ ra một khoản tiền lớn để trang trải cuộc sống. Đối với nhà nước, bảo hiểm xã hội tự nguyện góp phần làm giảm gánh nặng cho ngân sách, đồng thời quỹ bảo hiểm xã hội tự nguyện còn là kênh tài chính quan trọng để phát triển nền kinh tế quốc dân. Tính xã hội: Các khoản trợ cấp về bảo hiểm xã hội tự nguyện là một khoản tiền thay thế cho thu nhập bị mất hoặc giảm khi người lao động gặp những rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, chết…hoặc thai sản, nghỉ hưu. Các khoản trợ cấp này sẽ giúp cho bản thân người lao động và gia đình của họ giảm bớt gánh nặng, ổn định đời sống. Khi mỗi người lao động, mỗi gia đình có cuộc sống ổn định thì cũng có nghĩa là vấn đề an sinh xã hội được thiết lập. Mặt khác, tính xã hội của bảo hiểm xã hội tự nguyện còn thể hiện ở sự tương trợ, san sẻ lẫn nhau những rủi ro không mong đợi. Một người có thể đóng góp rất nhiều vào quỹ bảo hiểm xã hội tự nguyện mà không được hưởng trợ cấp hoặc hưởng rất ít nhưng không hề gì, bởi số tiền đó sẽ được chia sẻ cho những người khác. Tính dịch vụ: Đây là tính chất trung gian của bảo hiểm xã hội tự nguyện, thể hiện bằng các hình thức phân phối và phân phối lại thu nhập giữa những người tham gia. Cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ: + Thu phí bảo hiểm xã hội tự nguyện của người lao động. + Bảo quản quỹ tài chính bảo hiểm xã hội tự nguyện. + Chi trả các khoản trợ cấp. 1.1.1.4 Chức năng của bảo hiểm xã hội tự nguyện Thứ nhất, ổn định thu nhập cho người lao động và gia đình Bản thân người lao động dù làm việc ở những ngành nghề, những lĩnh vực rất 9
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược