Xem mẫu
tế
H
uế
ÑAÏI HOÏC HUEÁ
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ
KHOA KINH TEÁ VAØ PHAÙT TRIEÅN
----- -----
h
KHOÙA LUAÄN TOÁT NGHIEÄP ÑAÏI HOÏC
in
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CANH TÁC
cK
TRÊN ĐỊA BÀN XÃ SƠN AN, HUYỆN HƯƠNG SƠN,
Đ
ại
họ
TỈNH HÀ TĨNH
Sinh viên thực hiện:
Nguyễn Thị Thơm
Lớp: K45KTNN
Niên khóa: 2011 - 2015
Giảng viên hướng dẫn:
PGS.TS Nguyễn Văn Toàn
Huế 05/2015
Lời Cảm Ơn
Đ
ại
họ
cK
in
h
tế
H
uế
Để thực hiện và hoàn thành đề tài này, em đã
nhận được sự quan tâm giúp đỡ tận tình về nhiều
mặt của các tổ chức và cá nhân.
Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành
đến tất cả các thầy cô giáo trường Đại học kinh
tế Huế, đặc biệt là các thầy cô trong khoa Kinh
tế và phát triển đã tận tình dạy dỗ, truyền đạt
cho tôi kiến thức quý báu trong suốt khóa học.
Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn và xin
gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Văn
Toàn đã trực tiếp tận tình hướng dẫn và giúp đỡ
em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành
khóa luận này.
Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến tập thể cán
bộ tại UBND xã Sơn An, các hộ dân trên địa bàn
xã đã hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận
lợi, cung cấp số liệu tài liệu cần thiết cho em
trong suốt quá trình thực tập.
Cuối cùng, em muốn bày tỏ lời cảm ơn tới gia
đình và bạn bè đã cổ vũ, động viên tinh thần cho
em trong suốt thời gian qua.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do kiến
thức và năng lực bản thân có hạn, kinh nghiệm
thực tiễn chưa nhiều nên không tránh khỏi những
sai sót. Kính mong nhận được những đóng góp ý
kiến quý báu của thầy cô và các bạn để bài khoá
luận được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Huế, tháng 05
năm 2015
Sinh viên thực
hiện
Nguyễn Thị Thơm
GVHD: PGS.TS Nguyễn Văn Toàn
Khóa luận tốt nghiệp
MỤC LỤC
MỤC LỤC .......................................................................................................................................i
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT ........................................................................iv
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ.......................................................................................v
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU...............................................................................................vi
ĐƠN VỊ QUY ĐỔI.......................................................................................................................vi
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU....................................................................................................... viii
uế
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ ..............................................................................................................1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ...........................................................................................1
H
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.....................................................................................................2
2.1. Mục tiêu chung.......................................................................................................................2
tế
2.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................................................................2
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...........................................................................................2
h
3.1. Phương pháp điều tra thu thập thông tin, số liệu ...............................................................2
in
3.2. Phương pháp điều tra phỏng vấn hộ nông dân ...................................................................3
3.3. Phương pháp chuyên gia chuyên khảo................................................................................3
cK
3.4. Phương pháp phân tích số liệu.............................................................................................3
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.......................................................................3
4.1. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................................3
họ
4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................................3
PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .......................................................................................4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .....................................4
Đ
ại
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN..................................................................................................................4
1.1.1. Khái niệm hiệu quả và phương pháp xác định hiệu quả kinh tế....................................4
1.1.3. Vai trò, đặc điểm của đất đai trong nông nghiệp.............................................................7
1.1.3.1. Vai trò của đất đai trong nông nghiệp............................................................................7
1.1.3.2. Đặc điểm của đất đai trong nông nghiệp.......................................................................8
1.1.4. Những nguyên tắc trong sử dụng đất nông nghiệp hiện nay...........................................9
1.1.4.1. Bảo vệ nghiêm ngặt đất nông nghiệp, đảm bảo an ninh lương lương thực quốc gia9
1.1.4.2. Sử dụng đất nông nghiệp linh hoạt, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững..........................9
1.1.5. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả và hiệu quả sử dụng đất .................................................10
1.1.5.1. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả sử dụng đất...................................................................10
SVTH: Nguyễn Thị Thơm
i
GVHD: PGS.TS Nguyễn Văn Toàn
Khóa luận tốt nghiệp
1.1.5.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất..................................................................11
1.1.6. Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế sử dụng đất .......................................11
1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN............................................................................................................13
1.2.1. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp ở Việt Nam.............................................................13
1.2.2. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp ở Huyện Hương Sơn, Tỉnh Hà Tĩnh....................16
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CANH TÁC Ở XÃ SƠN
AN, HUYỆN HƯƠNG SƠN, TỈNH HÀ TĨNH ......................................................................18
2.1. TÌNH HÌNH CƠ BẢN CỦA XÃ SƠN AN ......................................................................18
uế
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên..............................................................................................................18
2.1.1.1. Vị trí địa lý.......................................................................................................................18
H
2.1.1.2. Đặc điểm địa chất địa hình............................................................................................19
2.1.1.3. Đặc điểm khí hậu............................................................................................................19
tế
2.1.1.4. Đặc điểm thủy văn nguồn nước ...................................................................................20
2.1.1.5. Thổ nhưỡng .....................................................................................................................20
h
2.1.1.6. Các nguồn tài nguyên.....................................................................................................20
in
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ..................................................................................................21
2.1.2.1. Thực trạng phát triển kinh tế.........................................................................................21
cK
2.1.2.2. Tình hình dân số, lao động, việc làm và thu nhập.......................................................22
2.1.2.3. Đặc điểm cơ sở hạ tầng .................................................................................................25
2.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và môi trường xã Sơn An ........27
họ
2.1.3.1. Thuận lợi..........................................................................................................................27
2.1.3.2. Khó khăn..........................................................................................................................27
Đ
ại
2.2. Thực trạng sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn xã sơn an ............................................28
2.2.1. Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp của xã..................................................................28
2.2.2. Cơ cấu đất canh tác của xã năm 2014. ...........................................................................31
2.2.3. Các loại hình sử dụng đất chủ yếu ở xã Sơn An.............................................................31
2.2.4. Năng suất, sản lượng các loại cây trồng hàng năm của xã Sơn An năm 2013, 2014.33
2.3. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CANH TÁC CỦA CÁC HỘ ĐIỀU TRA35
2.3.1. Tình hình nhân khẩu và lao động của các hộ điều tra...................................................35
2.3.2. Tình hình trang bị tư liệu sản xuất và vốn vay của các hộ điều tra..............................37
2.3.3. Tình hình đất đai của các hộ điều tra..............................................................................38
2.3.6. Hiệu quả kinh tế sử dụng đất canh tác theo các công thức luân canh.........................44
2.3.6.1. Mức đầu tư chi phí của các hộ điều tra theo các CTLC.............................................44
SVTH: Nguyễn Thị Thơm
ii
GVHD: PGS.TS Nguyễn Văn Toàn
Khóa luận tốt nghiệp
2.3.6.2. Hiệu quả kinh tế của việc sử dụng đất canh tác của các hộ điều tra........................47
2.3.6.3. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất về mặt xã hội .............................................................50
2.3.6.4. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất về mặt môi trường.....................................................50
2.3.6.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất canh tác của xã Sơn An ............51
2.3.6.6. Phân tích SWOT .............................................................................................................53
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CANH TÁC Ở XÃ SƠN AN ............................................................55
3.1. Tiềm năng, phương hướng sử dụng đất canh tác trên địa bàn xã Sơn An ......................55
uế
3.1.1. Tiềm năng để phát triển sản xuất nông nghiệp trên đất canh tác.................................55
3.1.2. Phương hướng, định hướng sử dụng đất canh tác trên địa bàn xã..............................55
H
3.1.2.1. Căn cứ để lựa chọn.........................................................................................................55
3.1.2.2. Định hướng nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác trên địa bàn xã.....................55
tế
3.1.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác tại xã
Sơn An........................................................................................................................... 57
h
3.1.3.1. Giải pháp về quy hoạch, kế hoạch và chuyển dịch cơ cấu đất canh tác...................57
in
3.1.3.2. Đẩy mạnh thâm canh nông nghiệp,áp dụng công nghệ, nâng cao kĩ thuật canh
tác. ............................................................................................................................... 58
cK
3.1.3.3. Áp dụng các giải pháp về giống và kĩ thuật thâm canh............................................59
3.1.3.4. Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực kiến thức về sản xuất, trình độ kỹ thuật cho
hộ nông dân trên địa bàn xã........................................................................................................61
họ
3.1.3.5. Giải pháp phát triển hệ thống CTLC, bố trí công thức luân canh hợp lí, đẩy mạnh
thâm canh mở rộng diện tích.......................................................................................................62
Đ
ại
3.1.3.6. Đầu tư phát triển công trình thủy lợi, công trình thoát lũ. Đồng thời làm tốt công
tác quản lý đê điều và phòng chống lụt bão ..............................................................................64
3.1.3.7. Giải pháp về nguồn lực, khoa học và công nghệ ........................................................65
3.1.3.8. Giải pháp về vốn, thị trường và chế biến nông sản.....................................................65
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................67
1. Kết luận .....................................................................................................................................67
2. Kiến nghị...................................................................................................................................68
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..............................................................................................................
PHỤ LỤC..........................................................................................................................................
SVTH: Nguyễn Thị Thơm
iii
nguon tai.lieu . vn
H
uế
ÑAÏI HOÏC HUEÁ
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ
KHOA KINH TEÁ VAØ PHAÙT TRIEÅN
----- -----
h
KHOÙA LUAÄN TOÁT NGHIEÄP ÑAÏI HOÏC
in
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CANH TÁC
cK
TRÊN ĐỊA BÀN XÃ SƠN AN, HUYỆN HƯƠNG SƠN,
Đ
ại
họ
TỈNH HÀ TĨNH
Sinh viên thực hiện:
Nguyễn Thị Thơm
Lớp: K45KTNN
Niên khóa: 2011 - 2015
Giảng viên hướng dẫn:
PGS.TS Nguyễn Văn Toàn
Huế 05/2015
Lời Cảm Ơn
Đ
ại
họ
cK
in
h
tế
H
uế
Để thực hiện và hoàn thành đề tài này, em đã
nhận được sự quan tâm giúp đỡ tận tình về nhiều
mặt của các tổ chức và cá nhân.
Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành
đến tất cả các thầy cô giáo trường Đại học kinh
tế Huế, đặc biệt là các thầy cô trong khoa Kinh
tế và phát triển đã tận tình dạy dỗ, truyền đạt
cho tôi kiến thức quý báu trong suốt khóa học.
Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn và xin
gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Văn
Toàn đã trực tiếp tận tình hướng dẫn và giúp đỡ
em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành
khóa luận này.
Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến tập thể cán
bộ tại UBND xã Sơn An, các hộ dân trên địa bàn
xã đã hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận
lợi, cung cấp số liệu tài liệu cần thiết cho em
trong suốt quá trình thực tập.
Cuối cùng, em muốn bày tỏ lời cảm ơn tới gia
đình và bạn bè đã cổ vũ, động viên tinh thần cho
em trong suốt thời gian qua.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do kiến
thức và năng lực bản thân có hạn, kinh nghiệm
thực tiễn chưa nhiều nên không tránh khỏi những
sai sót. Kính mong nhận được những đóng góp ý
kiến quý báu của thầy cô và các bạn để bài khoá
luận được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Huế, tháng 05
năm 2015
Sinh viên thực
hiện
Nguyễn Thị Thơm
GVHD: PGS.TS Nguyễn Văn Toàn
Khóa luận tốt nghiệp
MỤC LỤC
MỤC LỤC .......................................................................................................................................i
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT ........................................................................iv
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ.......................................................................................v
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU...............................................................................................vi
ĐƠN VỊ QUY ĐỔI.......................................................................................................................vi
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU....................................................................................................... viii
uế
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ ..............................................................................................................1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ...........................................................................................1
H
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.....................................................................................................2
2.1. Mục tiêu chung.......................................................................................................................2
tế
2.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................................................................2
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...........................................................................................2
h
3.1. Phương pháp điều tra thu thập thông tin, số liệu ...............................................................2
in
3.2. Phương pháp điều tra phỏng vấn hộ nông dân ...................................................................3
3.3. Phương pháp chuyên gia chuyên khảo................................................................................3
cK
3.4. Phương pháp phân tích số liệu.............................................................................................3
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.......................................................................3
4.1. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................................3
họ
4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................................3
PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .......................................................................................4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .....................................4
Đ
ại
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN..................................................................................................................4
1.1.1. Khái niệm hiệu quả và phương pháp xác định hiệu quả kinh tế....................................4
1.1.3. Vai trò, đặc điểm của đất đai trong nông nghiệp.............................................................7
1.1.3.1. Vai trò của đất đai trong nông nghiệp............................................................................7
1.1.3.2. Đặc điểm của đất đai trong nông nghiệp.......................................................................8
1.1.4. Những nguyên tắc trong sử dụng đất nông nghiệp hiện nay...........................................9
1.1.4.1. Bảo vệ nghiêm ngặt đất nông nghiệp, đảm bảo an ninh lương lương thực quốc gia9
1.1.4.2. Sử dụng đất nông nghiệp linh hoạt, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững..........................9
1.1.5. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả và hiệu quả sử dụng đất .................................................10
1.1.5.1. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả sử dụng đất...................................................................10
SVTH: Nguyễn Thị Thơm
i
GVHD: PGS.TS Nguyễn Văn Toàn
Khóa luận tốt nghiệp
1.1.5.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất..................................................................11
1.1.6. Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế sử dụng đất .......................................11
1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN............................................................................................................13
1.2.1. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp ở Việt Nam.............................................................13
1.2.2. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp ở Huyện Hương Sơn, Tỉnh Hà Tĩnh....................16
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CANH TÁC Ở XÃ SƠN
AN, HUYỆN HƯƠNG SƠN, TỈNH HÀ TĨNH ......................................................................18
2.1. TÌNH HÌNH CƠ BẢN CỦA XÃ SƠN AN ......................................................................18
uế
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên..............................................................................................................18
2.1.1.1. Vị trí địa lý.......................................................................................................................18
H
2.1.1.2. Đặc điểm địa chất địa hình............................................................................................19
2.1.1.3. Đặc điểm khí hậu............................................................................................................19
tế
2.1.1.4. Đặc điểm thủy văn nguồn nước ...................................................................................20
2.1.1.5. Thổ nhưỡng .....................................................................................................................20
h
2.1.1.6. Các nguồn tài nguyên.....................................................................................................20
in
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ..................................................................................................21
2.1.2.1. Thực trạng phát triển kinh tế.........................................................................................21
cK
2.1.2.2. Tình hình dân số, lao động, việc làm và thu nhập.......................................................22
2.1.2.3. Đặc điểm cơ sở hạ tầng .................................................................................................25
2.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và môi trường xã Sơn An ........27
họ
2.1.3.1. Thuận lợi..........................................................................................................................27
2.1.3.2. Khó khăn..........................................................................................................................27
Đ
ại
2.2. Thực trạng sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn xã sơn an ............................................28
2.2.1. Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp của xã..................................................................28
2.2.2. Cơ cấu đất canh tác của xã năm 2014. ...........................................................................31
2.2.3. Các loại hình sử dụng đất chủ yếu ở xã Sơn An.............................................................31
2.2.4. Năng suất, sản lượng các loại cây trồng hàng năm của xã Sơn An năm 2013, 2014.33
2.3. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CANH TÁC CỦA CÁC HỘ ĐIỀU TRA35
2.3.1. Tình hình nhân khẩu và lao động của các hộ điều tra...................................................35
2.3.2. Tình hình trang bị tư liệu sản xuất và vốn vay của các hộ điều tra..............................37
2.3.3. Tình hình đất đai của các hộ điều tra..............................................................................38
2.3.6. Hiệu quả kinh tế sử dụng đất canh tác theo các công thức luân canh.........................44
2.3.6.1. Mức đầu tư chi phí của các hộ điều tra theo các CTLC.............................................44
SVTH: Nguyễn Thị Thơm
ii
GVHD: PGS.TS Nguyễn Văn Toàn
Khóa luận tốt nghiệp
2.3.6.2. Hiệu quả kinh tế của việc sử dụng đất canh tác của các hộ điều tra........................47
2.3.6.3. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất về mặt xã hội .............................................................50
2.3.6.4. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất về mặt môi trường.....................................................50
2.3.6.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất canh tác của xã Sơn An ............51
2.3.6.6. Phân tích SWOT .............................................................................................................53
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CANH TÁC Ở XÃ SƠN AN ............................................................55
3.1. Tiềm năng, phương hướng sử dụng đất canh tác trên địa bàn xã Sơn An ......................55
uế
3.1.1. Tiềm năng để phát triển sản xuất nông nghiệp trên đất canh tác.................................55
3.1.2. Phương hướng, định hướng sử dụng đất canh tác trên địa bàn xã..............................55
H
3.1.2.1. Căn cứ để lựa chọn.........................................................................................................55
3.1.2.2. Định hướng nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác trên địa bàn xã.....................55
tế
3.1.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác tại xã
Sơn An........................................................................................................................... 57
h
3.1.3.1. Giải pháp về quy hoạch, kế hoạch và chuyển dịch cơ cấu đất canh tác...................57
in
3.1.3.2. Đẩy mạnh thâm canh nông nghiệp,áp dụng công nghệ, nâng cao kĩ thuật canh
tác. ............................................................................................................................... 58
cK
3.1.3.3. Áp dụng các giải pháp về giống và kĩ thuật thâm canh............................................59
3.1.3.4. Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực kiến thức về sản xuất, trình độ kỹ thuật cho
hộ nông dân trên địa bàn xã........................................................................................................61
họ
3.1.3.5. Giải pháp phát triển hệ thống CTLC, bố trí công thức luân canh hợp lí, đẩy mạnh
thâm canh mở rộng diện tích.......................................................................................................62
Đ
ại
3.1.3.6. Đầu tư phát triển công trình thủy lợi, công trình thoát lũ. Đồng thời làm tốt công
tác quản lý đê điều và phòng chống lụt bão ..............................................................................64
3.1.3.7. Giải pháp về nguồn lực, khoa học và công nghệ ........................................................65
3.1.3.8. Giải pháp về vốn, thị trường và chế biến nông sản.....................................................65
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................67
1. Kết luận .....................................................................................................................................67
2. Kiến nghị...................................................................................................................................68
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..............................................................................................................
PHỤ LỤC..........................................................................................................................................
SVTH: Nguyễn Thị Thơm
iii