Xem mẫu
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HỒ CHÍ MINH
KHOA VẬT LÝ
---------------------------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Phương pháp dạy học Vật lý
Đề tài:
XÂY DỰNG MỘT SỐ CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP
CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ LỚP 10 VÀ 11 THPT
SVTH
: TRẦN THANH THẢO
GVHD
: ThS. LÊ HẢI MỸ NGÂN
MSSV
: K38.102.102
Khóa học : 2012 – 2016
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
i
LỜI CẢM ƠN
Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, em xin gửi lời cảm ơn đến Th.s Lê Hải Mỹ Ngân,
người đã luôn ở bên cạnh em trong suốt thời gian vừa qua, tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ và
động viên để em có thể hoàn thành tốt luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô trường THPT chuyên Lê Hồng Phong
Tp.HCM đã tạo điều kiện thuận lợi và nhiệt tình hỗ trợ cho tôi nghiên cứu khi thực tập
sư phạm tại trường sở tại.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến những người bạn đã nhiệt tình tham gia phỏng
vấn, thực hiện khảo sát, cung cấp cho tôi những thông tin cần thiết trong quá trình tôi
nghiên cứu và hoàn chỉnh luận văn.
Cuối cùng, tôi sẽ không thể nào hoàn thành luận văn nếu thiếu sự đồng hành
của gia đình và bạn bè của tôi, tập thể sinh viên lớp Lý 4B khóa 38, luôn tạo động lực
giúp tôi vượt qua những khó khăn trong quá trình thực hiện luận văn này.
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 05 năm 2016
Sinh viên
Trần Thanh Thảo
ii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................................ i
MỤC LỤC ................................................................................................................................. ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................................ v
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ................................................................................................. vi
MỞ ĐẦU.................................................................................................................................. vii
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP ..................................................... 1
1.1.
Khái niệm ...................................................................................................... 1
1.1.1.
Tích hợp ..................................................................................................... 1
1.1.2.
Dạy học tích hợp ........................................................................................ 1
1.1.3.
Năng lực – Phẩm chất ................................................................................ 2
1.1.4.
Chủ đề tích hợp .......................................................................................... 4
1.2.
Tình hình vận dụng dạy học tích hợp ............................................................ 5
1.2.1.
Trên thế giới............................................................................................... 5
1.2.2.
Ở Việt Nam ................................................................................................ 5
Ưu điểm của dạy học tích hợp ...................................................................... 6
1.3.
1.3.1.
Đối với học sinh ......................................................................................... 6
1.3.2.
Đối với giáo viên ..................................................................................... 10
Khó khăn của dạy học tích hợp ................................................................... 11
1.4.
1.4.1.
Nội dung chương trình ............................................................................. 11
1.4.3.
Đối với giáo viên ..................................................................................... 12
1.4.4.
Thực trạng nền giáo dục ở Việt Nam....................................................... 12
1.5.
Nguyên tắc của dạy học tích hợp ................................................................ 13
1.6.
Các mức độ của dạy học tích hợp ............................................................... 14
1.6.1.
1.6.2.
Kết hợp, lồng ghép................................................................................... 15
1.6.3.
Nội môn ................................................................................................... 15
1.6.4.
Đa môn..................................................................................................... 15
1.6.5.
Liên môn .................................................................................................. 16
1.6.6.
1.7.
Truyền thống ............................................................................................ 14
Xuyên môn............................................................................................... 16
Kết luận ....................................................................................................... 16
CHƯƠNG 2: KHẢO SÁT SUY NGHĨ CỦA SINH VIÊN VÀ GIÁO VIÊN VỀ DẠY
HỌC TÍCH HỢP .................................................................................................................... 18
iii
2.3.
Tình hình thực hiện của giáo viên ............................................................... 20
2.3.1.
Ở bậc trung học phổ thông ....................................................................... 20
2.3.2.
Ở bậc Đại học .......................................................................................... 21
2.4.
Thực hiện khảo sát sinh viên và giáo viên .................................................. 21
2.4.1.
Mục tiêu khảo sát ..................................................................................... 21
2.4.2.
Đối tượng, cách thức và thời gian khảo sát ............................................. 21
2.4.3.
Nội dung khảo sát .................................................................................... 22
2.4.4.
Kết quả khảo sát và nhận xét ................................................................... 23
CHƯƠNG 3: QUY TRÌNH XÂY DỰNG CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP – MỘT SỐ CHỦ ĐỀ
TÍCH HỢP .............................................................................................................................. 27
Quy trình xây dựng chủ đề tích hợp ............................................................ 27
3.1.
3.1.1.
Rà soát chương trình ................................................................................ 27
3.1.2.
Lựa chọn chủ đề ....................................................................................... 28
3.1.3.
Xác định vấn đề – Tạo tình huống thực tiễn ............................................ 29
3.1.4.
Xác định kiến thức của chủ đề ................................................................. 30
3.1.5.
Xây dựng mục tiêu của chủ đề................................................................. 30
3.1.6.
Xây dựng tiến trình giảng dạy cho chủ đề ............................................... 30
3.1.7.
Tổ chức dạy học và đánh giá lại chủ đề ................................................... 31
Một số chủ đề tích hợp ................................................................................ 31
3.2.
3.2.1.
Chủ đề 1: Bóng đá – Hành trình bí ẩn ..................................................... 31
3.2.2.
Chủ đề 2: Triều cường – Người bạn khó tính. ......................................... 36
3.2.3.
Chủ đề 3: Sản phẩm ống nhòm – Thương trường khốc liệt..................... 40
CHƯƠNG 4: TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY CÁC CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP ........................... 44
CHỦ ĐỀ 1: BÓNG ĐÁ – HÀNH TRÌNH BÍ ẨN............................................................. 44
CHỦ ĐỀ 2: TRIỀU CƯỜNG – NGƯỜI BẠN KHÓ TÍNH. ............................................ 48
CHỦ ĐỀ 3: SẢN PHẨM ỐNG NHÒM – THƯƠNG TRƯỜNG KHỐC LIỆT .............. 51
KIẾN NGHỊ VÀ HƯỚNG MỞ RỘNG ................................................................................ 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................... 55
PHỤ LỤC ................................................................................................................................ 57
PHỤ LỤC 1 – PHIẾU BỔ TRỢ CHỦ ĐỀ 1 ..................................................................... 58
PHỤ LỤC 2 – PHIẾU BỔ TRỢ CHỦ ĐỀ 2 ................................................................... 126
PHỤ LỤC 3 – PHIẾU BỔ TRỢ CHỦ ĐỀ 3 ................................................................... 142
iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT
Viết đầy đủ
Viết tắt
1
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Bộ GD – ĐT
2
Dạy học tích hợp
DHTH
3
Đại học Sư phạm
ĐHSP
4
Giáo viên
GV
5
Học sinh
HS
6
Nhà xuất bản
NXB
7
Sách giáo khoa
SGK
8
Sinh viên
SV
9
Trung học cơ sở
THCS
10
Trung học phổ thông
THPT
11
Thành phố Hồ Chí Minh
Tp.HCM
nguon tai.lieu . vn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HỒ CHÍ MINH
KHOA VẬT LÝ
---------------------------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Phương pháp dạy học Vật lý
Đề tài:
XÂY DỰNG MỘT SỐ CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP
CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ LỚP 10 VÀ 11 THPT
SVTH
: TRẦN THANH THẢO
GVHD
: ThS. LÊ HẢI MỸ NGÂN
MSSV
: K38.102.102
Khóa học : 2012 – 2016
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
i
LỜI CẢM ƠN
Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, em xin gửi lời cảm ơn đến Th.s Lê Hải Mỹ Ngân,
người đã luôn ở bên cạnh em trong suốt thời gian vừa qua, tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ và
động viên để em có thể hoàn thành tốt luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô trường THPT chuyên Lê Hồng Phong
Tp.HCM đã tạo điều kiện thuận lợi và nhiệt tình hỗ trợ cho tôi nghiên cứu khi thực tập
sư phạm tại trường sở tại.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến những người bạn đã nhiệt tình tham gia phỏng
vấn, thực hiện khảo sát, cung cấp cho tôi những thông tin cần thiết trong quá trình tôi
nghiên cứu và hoàn chỉnh luận văn.
Cuối cùng, tôi sẽ không thể nào hoàn thành luận văn nếu thiếu sự đồng hành
của gia đình và bạn bè của tôi, tập thể sinh viên lớp Lý 4B khóa 38, luôn tạo động lực
giúp tôi vượt qua những khó khăn trong quá trình thực hiện luận văn này.
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 05 năm 2016
Sinh viên
Trần Thanh Thảo
ii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................................ i
MỤC LỤC ................................................................................................................................. ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................................ v
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ................................................................................................. vi
MỞ ĐẦU.................................................................................................................................. vii
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP ..................................................... 1
1.1.
Khái niệm ...................................................................................................... 1
1.1.1.
Tích hợp ..................................................................................................... 1
1.1.2.
Dạy học tích hợp ........................................................................................ 1
1.1.3.
Năng lực – Phẩm chất ................................................................................ 2
1.1.4.
Chủ đề tích hợp .......................................................................................... 4
1.2.
Tình hình vận dụng dạy học tích hợp ............................................................ 5
1.2.1.
Trên thế giới............................................................................................... 5
1.2.2.
Ở Việt Nam ................................................................................................ 5
Ưu điểm của dạy học tích hợp ...................................................................... 6
1.3.
1.3.1.
Đối với học sinh ......................................................................................... 6
1.3.2.
Đối với giáo viên ..................................................................................... 10
Khó khăn của dạy học tích hợp ................................................................... 11
1.4.
1.4.1.
Nội dung chương trình ............................................................................. 11
1.4.3.
Đối với giáo viên ..................................................................................... 12
1.4.4.
Thực trạng nền giáo dục ở Việt Nam....................................................... 12
1.5.
Nguyên tắc của dạy học tích hợp ................................................................ 13
1.6.
Các mức độ của dạy học tích hợp ............................................................... 14
1.6.1.
1.6.2.
Kết hợp, lồng ghép................................................................................... 15
1.6.3.
Nội môn ................................................................................................... 15
1.6.4.
Đa môn..................................................................................................... 15
1.6.5.
Liên môn .................................................................................................. 16
1.6.6.
1.7.
Truyền thống ............................................................................................ 14
Xuyên môn............................................................................................... 16
Kết luận ....................................................................................................... 16
CHƯƠNG 2: KHẢO SÁT SUY NGHĨ CỦA SINH VIÊN VÀ GIÁO VIÊN VỀ DẠY
HỌC TÍCH HỢP .................................................................................................................... 18
iii
2.3.
Tình hình thực hiện của giáo viên ............................................................... 20
2.3.1.
Ở bậc trung học phổ thông ....................................................................... 20
2.3.2.
Ở bậc Đại học .......................................................................................... 21
2.4.
Thực hiện khảo sát sinh viên và giáo viên .................................................. 21
2.4.1.
Mục tiêu khảo sát ..................................................................................... 21
2.4.2.
Đối tượng, cách thức và thời gian khảo sát ............................................. 21
2.4.3.
Nội dung khảo sát .................................................................................... 22
2.4.4.
Kết quả khảo sát và nhận xét ................................................................... 23
CHƯƠNG 3: QUY TRÌNH XÂY DỰNG CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP – MỘT SỐ CHỦ ĐỀ
TÍCH HỢP .............................................................................................................................. 27
Quy trình xây dựng chủ đề tích hợp ............................................................ 27
3.1.
3.1.1.
Rà soát chương trình ................................................................................ 27
3.1.2.
Lựa chọn chủ đề ....................................................................................... 28
3.1.3.
Xác định vấn đề – Tạo tình huống thực tiễn ............................................ 29
3.1.4.
Xác định kiến thức của chủ đề ................................................................. 30
3.1.5.
Xây dựng mục tiêu của chủ đề................................................................. 30
3.1.6.
Xây dựng tiến trình giảng dạy cho chủ đề ............................................... 30
3.1.7.
Tổ chức dạy học và đánh giá lại chủ đề ................................................... 31
Một số chủ đề tích hợp ................................................................................ 31
3.2.
3.2.1.
Chủ đề 1: Bóng đá – Hành trình bí ẩn ..................................................... 31
3.2.2.
Chủ đề 2: Triều cường – Người bạn khó tính. ......................................... 36
3.2.3.
Chủ đề 3: Sản phẩm ống nhòm – Thương trường khốc liệt..................... 40
CHƯƠNG 4: TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY CÁC CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP ........................... 44
CHỦ ĐỀ 1: BÓNG ĐÁ – HÀNH TRÌNH BÍ ẨN............................................................. 44
CHỦ ĐỀ 2: TRIỀU CƯỜNG – NGƯỜI BẠN KHÓ TÍNH. ............................................ 48
CHỦ ĐỀ 3: SẢN PHẨM ỐNG NHÒM – THƯƠNG TRƯỜNG KHỐC LIỆT .............. 51
KIẾN NGHỊ VÀ HƯỚNG MỞ RỘNG ................................................................................ 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................... 55
PHỤ LỤC ................................................................................................................................ 57
PHỤ LỤC 1 – PHIẾU BỔ TRỢ CHỦ ĐỀ 1 ..................................................................... 58
PHỤ LỤC 2 – PHIẾU BỔ TRỢ CHỦ ĐỀ 2 ................................................................... 126
PHỤ LỤC 3 – PHIẾU BỔ TRỢ CHỦ ĐỀ 3 ................................................................... 142
iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT
Viết đầy đủ
Viết tắt
1
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Bộ GD – ĐT
2
Dạy học tích hợp
DHTH
3
Đại học Sư phạm
ĐHSP
4
Giáo viên
GV
5
Học sinh
HS
6
Nhà xuất bản
NXB
7
Sách giáo khoa
SGK
8
Sinh viên
SV
9
Trung học cơ sở
THCS
10
Trung học phổ thông
THPT
11
Thành phố Hồ Chí Minh
Tp.HCM