- Trang Chủ
- Nông - Lâm - Ngư
- Khoá luận tốt nghiệp Đại học: Áp dụng quy trình chẩn đoán, phòng và trị một số bệnh thường gặp trên gà ở đại lý thuốc thú y Quốc Tuyên của Công ty Marphavet
Xem mẫu
- ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
LÊ VĂN SÁU
Tên đề tài:
“ÁP DỤNG QUY TRÌNH CHẨN ĐOÁN, PHÒNG VÀ TRỊ MỘT SỐ
BỆNH THƯỜNG GẶP TRÊN GÀ Ở ĐẠI LÝ THUỐC THÚ Y
QUỐC TUYÊN CỦA CÔNG TY MARPHAVET”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Khoa: Chăn nuôi Thú y
Khóa học: 2014 - 2019
Thái Nguyên - 2018
- ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
LÊ VĂN SÁU
Tên đề tài:
“ÁP DỤNG QUY TRÌNH CHẨN ĐOÁN, PHÒNG VÀ TRỊ MỘT SỐ
BỆNH THƯỜNG GẶP TRÊN GÀ Ở ĐẠI LÝ THUỐC THÚ Y
QUỐC TUYÊN CỦA CÔNG TY MARPHAVET”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Lớp: TY46N02
Khoa: Chăn nuôi Thú y
Khóa học: 2014 - 2019
Giảng viên hướng dẫn: TS. Phạm Thị Trang
Thái Nguyên - 2018
- i
LỜI CẢM ƠN
Suốt 4,5 năm học tập trên giảng đường đại học, thời gian thực tập là
khoảng thời gian mà mỗi sinh viên chúng ta đều mong đợi. Đây là khoảng
thời gian để cho tất cả sinh viên có cơ hội đem những kiến thức đã tiếp thu
được trên ghế nhà trường ứng dụng vào thực tiễn sản xuất.
Được sự nhất trí của trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Ban Chủ
nhiệm khoa Chăn nuôi Thú y, em được phân công thực tập tại Công ty CP
Thuốc thú y Đức Hạnh Marphavet. Sau 6 tháng thực tập tốt nghiệp, em đã hoàn
thành bản khóa luận tốt nghiệp. Để có được kết quả này, ngoài sự nỗ lực của bản
thân, em luôn nhận được sự giúp đỡ chu đáo, tận tình của các thầy cô giáo trong
Khoa Chăn nuôi Thú y, cùng gia đình và bạn bè. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng
biết ơn chân thành tới cô giáo TS. Phạm Thị Trang cùng toàn thể cán bộ, nhân
viên Công ty CP Thuốc thú y Đức Hạnh Marphavet đã trực tiếp hướng dẫn, tạo
mọi điều kiện giúp đỡ em trong suốt quá trình thực tập tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn anh Nguyễn Hữu Quốc và chị Trần Thị
Tuyên – chủ đại lý thuốc thú y Quốc Tuyên đã giúp đỡ và chỉ bảo tận tình
trong suốt thời gian em thực tập tại cơ sở. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành
tới Ban lãnh đạo UBND huyện Phú Bình - tỉnh Thái Nguyên, cùng nhân dân
địa phương đã tạo điều kiện thuận lợi để em thực hiện đề tài tốt nghiệp.
Em xin kính chúc các thầy giáo, cô giáo cùng toàn thể gia đình luôn
mạnh khỏe, hạnh phúc và công tác tốt.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2018
Sinh viên
Lê Văn Sáu
- ii
LỜI NÓI ĐẦU
Với phương châm “Học đi đôi với hành”, “Lý thuyết gắn liền với thực
tiễn”, thực tập tốt nghiệp là giai đoạn cuối cùng trong chương trình đào tạo
của các trường đại học nói chung và trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
nói riêng. Đây là khoảng thời gian cần thiết để sinh viên tiếp cận với sản xuất,
nhằm nâng cao kiến thức đã được học trong nhà trường đồng thời giúp sinh
viên có được những kinh nghiệm thực tế, từ đó nâng cao được trình độ
chuyên môn, rèn luyện cho sinh viên kỹ năng tổ chức, triển khai các hoạt
động sản xuất, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Tạo cho
mình tác phong làm việc nghiêm túc đúng đắn, đáp ứng được nhu cầu xã hội
góp phần xây dựng nền nông nghiệp nước nhà ngày càng phát triển.
Xuất phát từ nguyện vọng của bản thân, được sự đồng ý của trường Đại
học Nông Lâm Thái Nguyên, Ban Chủ nhiệm khoa Chăn nuôi Thú y cùng với
sự giúp đỡ, hướng dẫn của cô giáo TS. Phạm Thị Trang, em đã tiến hành thực
hiện đề tài tốt nghiệp: “Áp dụng quy trình chẩn đoán, phòng và trị một số
bệnh thường gặp trên gà ở đại lý thuốc thú y Quốc Tuyên của Công ty
Marphavet”. Do bước đầu làm quen với công tác nghiên cứu khoa học, kiến
thức chuyên môn chưa sâu, kinh nghiệm thực tế chưa nhiều và thời gian thực
tập ngắn nên bản khóa luận của em không tránh khỏi những hạn chế, thiếu
sót. Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo
cùng các bạn đồng nghiệp để bản khóa luận của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2018
Sinh viên
Lê Văn Sáu
- iii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi gà thịt lông mầu trên địa bàn huyện Phú
Bình, tỉnh Thái Nguyên................................................................... 31
Bảng 4.2. Kết quả thực hiện công việc tại đại lý Quốc Tuyên ....................... 33
Bảng 4.3. Kết quả thực hiện phòng bệnh bằng vắc xin cho gà ....................... 34
Bảng 4.4. Các triệu trứng lâm sàng điển hình của gà bị bệnh ........................ 37
Bảng 4.5. Bệnh tích mổ khám của gà nhiễm bệnh.......................................... 39
Bảng 4.6. Một số phác đồ sử dụng điều trị bệnh cho đàn gà đạt hiệu quả ..... 41
- iv
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Ý nghĩa
CRD: Choronic Respiratory Diseae
Cs.: Cộng sự
CNTY: Chăn nuôi thú y
ĐHNL: Trường Đại học Nông Lâm
MG: Mycoplasma gallisepticum
MS: Mycoplasma synoviae
Nxb: Nhà xuất bản
P: Thể trọng
- v
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ i
LỜI NÓI ĐẦU .......................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ iv
MỤC LỤC ..................................................................................................................v
PHẦN 1: MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề .............................................................................................. 1
1.2. Mục tiêu và yêu cầu của đề tài ............................................................... 2
1.2.1. Mục tiêu ................................................................................................................ 2
1.2.2. Yêu cầu ................................................................................................................. 2
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................... 3
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập .................................................................. 3
2.1.1. Vài nét về Công ty CP thuốc thú y Đức Hạnh Marphavet ............... 3
2.2. Cơ sở khoa học của đề tài ...................................................................... 6
2.2.1. Các nguyên tắc phòng chống dịch bệnh cho vật nuôi........................ 6
2.2.2. Một số bệnh thường gặp trên gà trong thời gian thực tập .............. 13
2.3. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước .......................................... 21
2.3.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới về một số bệnh ở gà ................ 21
2.3.2. Tình hình nghiên cứu trong nước ............................................................. 24
PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH
......................................................................................................................... 28
3.1. Đối tượng ............................................................................................. 28
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành ........................................................... 28
3.3. Nội dung thực hiện ............................................................................... 28
3.4. Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện................................................ 28
3.4.1. Các chỉ tiêu theo dõi ...................................................................................... 28
- vi
3.4.2. Phương pháp thực hiện ................................................................................. 28
3.4.3. Phương pháp xử lý số liệu........................................................................... 30
PHẦN 4: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC ............................................................... 31
4.1. Kết quả đánh giá tình hình chăn nuôi gà thịt trên địa bàn huyện Phú
Bình, tỉnh Thái Nguyên năm 2018 .............................................................. 31
4.2. Kết quả thực hiện quy trình chẩn đoán, phòng và trị bệnh cho gà ở đại
lý thuốc thú y Quốc Tuyên của Công ty Marphavet ................................... 32
4.2.1. Tổng hợp kết quả thực hiện công việc tại đại lý Quốc Tuyên ...... 32
4.2.2. Kết quả thực hiện quy trình phòng bệnh cho gà thịt bằng vắc xin
............................................................................................................................................. 33
4.2.3. Một số triệu chứng bệnh tích điển hình của các bệnh trực tiếp mổ
khám trên đàn gà trong thời gian thực tập ......................................................... 37
4.2.4. Một số bệnh tích điển hình của gà mắc một số bệnh thường gặp 39
4.2.5. Kết quả điều trị gà mắc bệnh trong quá trình thực tập .................... 41
PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ .......................................................... 43
5.1. Kết luận ................................................................................................ 43
5.2. Tồn tại .................................................................................................. 44
5.3. Đề nghị ................................................................................................. 44
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 45
- 1
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Chăn nuôi là ngành kinh tế quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Tăng
tỷ trọng chăn nuôi là giải pháp chủ yếu để duy trì và nâng cao giá trị của sản
xuất nông nghiệp. Phát triển chăn nuôi nhằm tạo việc làm, nâng cao thu nhập,
góp phần cải thiện chất lượng dinh dưỡng cho người dân và thúc đẩy tiến trình
xóa đói giảm nghèo.
Với điều kiện địa lý là một tỉnh trung du miền núi, huyện Phú Bình có
rất nhiều thuận lợi để phát triển chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi gà thả vườn.
Trong những năm gần đây, chăn nuôi gà được người nông dân đầu tư và phát
triển cả ở quy mô gia trại và trang trại. Các sản phẩm từ gà như: trứng, thịt là
nguồn thực phẩm quan trọng trong đời sống của nhân dân. Phát triển chăn
nuôi gà đã mang lại một khoản lợi nhuận không nhỏ cho người dân, cũng như
tạo thêm công ăn việc làm, tăng thu nhập, góp phần giảm nghèo. Đặc biệt
người dân biết tiếp cận với khoa học và công nghệ, ứng dụng nhiều tiến bộ
khoa học và công nghệ vào chăn nuôi, lựa chọn các giống gà có năng suất,
chất lượng cao vào sản xuất.
Tuy nhiên, bên cạnh việc đầu tư con giống tốt, chăn nuôi gà muốn phát
triển, đạt năng suất và hiệu quả cao thì vấn đề quan trọng hàng đầu là công tác
phòng bệnh cho gà phải tốt.
Huyện Phú Bình - tỉnh Thái Nguyên là một trong những địa phương có
số lượng gà nuôi thả vườn khá lớn trong tỉnh, nhằm cung cấp lượng thực
phẩm lớn cho người dân trong địa bàn và góp phần cải thiện kinh tế cho
người chăn nuôi. Tuy nhiên, các hộ chăn nuôi vẫn còn gặp phải một số khó
khăn trong quá trình phòng trừ dịch bệnh cho gà. Nước ta có khí hậu nhiệt đới
gió mùa, ở miền Bắc mùa hè nóng ẩm, mùa đông có mưa phùn gió bấc.
- 2
Những yếu tố thời tiết đó rất thuận lợi cho các mầm bệnh phát triển. Khi gà bị
bệnh sẽ gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi gia cầm. Để khắc phục tình
trạng trên, cần phải có những giải pháp quan trọng như: Nâng cao nhận thức
của người chăn nuôi, nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ thú y cơ sở
và nâng cao kỹ thuật chăm sóc, bảo vệ, phòng tránh dịch bệnh từ chính phía
người chăn nuôi.
Xuất phát từ thực tiễn và để góp phần giảm thiểu thiệt hại về kinh tế cho
người chăn nuôi. Dưới sự hỗ trợ kỹ thuật của Công ty CP Thuốc thú y Đức
Hạnh Marphavet, em tiến hành thực hiện chuyên đề: “Áp dụng quy trình
chẩn đoán, phòng và trị một số bệnh thường gặp trên gà ở đại lý thuốc thú
y Quốc Tuyên của Công ty Marphavet”.
1.2. Mục tiêu và yêu cầu của đề tài
1.2.1. Mục tiêu
- Rèn luyện và nâng cao kỹ năng chẩn đoán lâm sàng trên gà bị bệnh.
- Tập kê đơn và điều trị bệnh cho đàn gà mắc bệnh.
- Áp dụng quy trình phòng và điều trị một số bệnh thường gặp trên gà.
1.2.2. Yêu cầu
- Nắm vững các nguyên tắc phòng trị bệnh cho vật nuôi nói chung.
- Thành thạo phương pháp chẩn đoán lâm sàng và mổ khám bệnh tích trên gà.
- Đưa ra được phác đồ điều trị bệnh đối với gia cầm và các vật nuôi khác.
- 3
PHẦN 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập
2.1.1. Vài nét về Công ty CP thuốc thú y Đức Hạnh Marphavet
2.1.1.1. Lịch sử hình thành
Công ty CP thuốc thú y Đức Hạnh Marphavet được thành lập tháng 12
năm 2002, hoạt động kinh doanh trong các lĩnh vực: Sản xuất vacxin phòng
bệnh, sản xuất kinh doanh thuốc thú y, dược phẩm, thực phẩm chức năng, chế
phẩm sinh học, thức ăn chăn nuôi… cùng thời điểm đó Đảng và Nhà nước ta
tăng cường giám sát, quản lý, thúc đẩy các doanh nghiệp trong nước phải phát
huy hết nội lực, sản xuất sản phẩm chất lượng cao, phù hợp với tiêu chuẩn
Quốc tế, hướng đến xuất khẩu, theo đó những doanh nghiệp sản xuất thuốc
thú y vừa và nhỏ, máy móc trang thiết bị cũ và lạc hậu, sản xuất manh múm,
tận dụng, cơ hội sẽ khó tồn tại được. Dành chỗ cho những doanh nghiệp sản
xuất thuốc thú y chất lượng cao, uy tín, hợp vệ sinh thú y, trang thiết bị máy
móc hiện đại phù hợp với tiêu chuẩn Quốc tế, giá thành rẻ, hiệu quả kinh tế và
hiệu quả điều trị cao.
Nhận thức sâu sắc được điều đó tập thể ban lãnh đạo, cán bộ công nhân
viên công ty Marphavet quyết tâm xây dựng một thương hiệu Marphavet với
chiến lược sản phẩm có chiều sâu mang lại hệu quả kinh tế cao cho người sử
dụng. Tại đây có một tập thể các Giáo sư, Tiến sĩ, Thạc sĩ có nhiều kinh
nghiệm thực tế trong ngành. Có đội ngũ bác sĩ thú y giỏi, đội ngũ công nhân
tay nghề cao. Cùng với sự phát triển của chăn nuôi cả nước Đức Hạnh
Marphavet không ngừng tìm tòi, nghiên cứu, phát triển hệ tá dược mới kết
hợp với thảo dược có nguồn gốc tự nhiên. Sản phẩm của Đức Hạnh
Marphavet khá đa dạng, phong phú về chủng loại.
Trụ sở nhà máy đặt tại xã Trung Thành - Phổ Yên - Thái Nguyên. Với 12
chi nhánh khác trên cả nước như: Chi nhánh Cần Thơ, Chi nhánh Quận 9 -
TPHCM, Chi nhánh Đồng Nai, Chi nhánh Đắk Lắc, Chi nhánh Nha Trang,
- 4
Chi nhánh Đà Nẵng, Chi nhánh Huế, Chi nhánh Hải Phòng và Chi nhánh Mỹ
Đình - Hà Nội.
2.1.1.2. Cơ cấu bộ máy và tổ chức của công ty
Marphavet có đội ngũ nhân sự chuyên môn trình độ cao với hơn 1.000
CBNV bao gồm 2 Giáo sư, 5 Phó Giáo sư, 8 Tiến sỹ, 29 Thạc sỹ, trên 500
Bác sĩ thú y và Kĩ sư chăn nuôi, 15 Dược sĩ nhân y, 12 Cử nhân Công nghệ
sinh học có nhiều kinh nghiệm thực tế trong ngành, hơn 250 Cử nhân kinh tế,
Kế toán, Luật, Nhân văn, Quản trị kinh doanh, Marketing, Cơ khí chế tạo
máy, Điện lạnh…có trình độ chuyên môn thường xuyên được tập huấn ở
nước ngoài và các chuyên gia nước ngoài sang đào tạo, đội ngũ công nhân
thâm niên lành nghề, môi trường làm việc thân thiện, chuyên nghiệp, nhiều cơ
hội thăng tiến. Ngoài ra Công ty đang hợp tác tốt với các Bộ, Cục, Vụ, Viện,
Liên hiệp, Hội, Trung tâm và các trường đại học trong và ngoài nước.
2.1.1.3. Một số thông tin về đại lý thuốc thú y Quốc Tuyên của Công ty
Marphavet
Trong quá trình thực tập, theo sự phân công của công ty Marphavet, em
đã tham gia hỗ trợ đại lý thuốc thú y Quốc Tuyên - một trong những đại lý
cấp I của công ty.
Đại lý nằm trên địa bàn xã Bảo Lý, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên,
cách trung tâm huyện 2 km. Đại lý do ThS. Nguyễn Hữu Quốc quản lý và
điều hành.
Đại lý gồm 1 quản lý, 1 kỹ thuật viên kiêm marketing, 2 nhân viên và 1
sinh viên thực tập. Nhờ có sự hợp tác của công ty Marphavet và ThS. Nguyễn
Hữu Quốc, tính đến nay đã có 5 đợt sinh viên của các trường đại học Nông
Lâm Thái Nguyên, Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, trường đại học Nông
Lâm Bắc Giang hoàn thành khóa luận thực tập tốt nghiệp tại đại lý.
Tại đại lý, các mặt hàng thuốc, chế phẩm sinh học, dụng cụ thú y bày
bán được sắp xếp gọn gàng, khoa học. Quản lý và nhân viên của đại lý có tay
- 5
nghề cao, năng động, nhiệt tình, yêu nghề và có tinh thần trách nhiệm cao,
luôn chỉ dạy và giúp đỡ tận tình các sinh viên thực tập.
2.1.1.4. Điều kiện tự nhiên của huyện Phú Bình
Huyện Phú Bình là 1 huyện trung du nằm ở phía Đông Nam của tỉnh
Thái Nguyên. Phía Bắc giáp huyện Đồng Hỷ, phía Tây giáp thành phố Thái
Nguyên và thị xã Phổ Yên, các phía Đông và Nam giáp tỉnh Bắc Giang (các
huyện Hiệp Hòa, Tân Yên và Yên Thế). Tọa độ địa lý của huyện Phú Bình
nằm trong khoảng: 21023 33’ – 21o35 22’ vĩ Bắc; 105o51 – 106o02 kinh độ
Đông. Phú Bình cách trung tâm thành phố Thái Nguyên khoảng 26 km về
phía đông nam. Với tổng diện tích đất tự nhiên của huyện là 249,36 km2.
Địa hình của huyện có chiều hướng dốc xuống dần từ Đông Bắc xuống
Đông Nam, với độ dốc 0,04% và độ chênh lệch cao trung bình là 1,1m/km
dài. Độ cao trung bình so với mặt nước biển là 14m, thấp nhất là 10m thuộc
xã Dương Thành, đỉnh cao nhất là Đèo Bóp, thuộc xã Tân Thành có chiều cao
250 m. Diện tích đất có độ dốc nhỏ hơn 8 % chiếm đa số, nên địa hình của
huyện tương đối bằng phẳng, thuận lợi cho việc trồng lúa nước và chăn nuôi
gà thả vườn. Địa hình có nhiều đồi núi thấp cũng là một lợi thế của Phú Bình,
đặc biệt trong việc tạo khả năng, tiềm năng cung cấp đất cho xây dựng cơ sở
hạ tầng như giao thông, công trình thủy lợi, khu công nghiệp.
Khí hậu của Phú Bình mang đặc tính của khí hậu của miền núi trung du
Bắc Bộ. Khí hậu của huyện thuộc khí hậu nhiệt đới gió mùa, gồm hai mùa rõ
rệt, mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 và mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4
năm sau. Mùa hè có gió Đông Nam mang về khí hậu ẩm ướt. Mùa đông có
gió mùa Đông Bắc, thời tiết lạnh và khô.
Theo số liệu của Tổng cục Khí tượng Thủy văn, nhiệt độ trung bình hàng
năm của huyện dao động khoảng 23,1o - 24,4oC. Nhiệt độ chênh lệch giữa
tháng nóng nhất (28,9oC) và tháng lạnh nhất (15,2oC) là 13,7oC. Tổng giờ
nắng trong năm dao động từ 1.206 – 1.570 giờ, lượng bức xạ 155 Kcal/cm2.
- 6
Lượng mưa trung bình năm khoảng từ 2.000 đến 2.500 mm, cao nhất
vào tháng 8 và thấp nhất vào tháng 1. Độ ẩm trung bình hàng năm khoảng 81
- 82%. Độ ẩm cao nhất vào tháng 6, 7, 8 và thấp nhất vào tháng 11, 12.
Có thể nói điều kiện khí hậu, thủy văn của Phú Bình khá thuận lợi cho
việc phát triển các ngành nông, lâm nghiệp với các cây trồng vật nuôi thích
hợp với địa bàn trung du.
Thế mạnh của Phú Bình là sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trồng lúa và
chăn nuôi gia súc, gia cầm. Tuy là thế mạnh nhưng khả năng tăng diện tích
cho sản xuất nông nghiệp không còn. Với xu hướng công nghiệp hóa như
hiện nay, đất đai dành cho sản xuất nông nghiệp trong những năm tới chắc
chắn sẽ giảm, ngoài ra tiềm năng tăng năng suất cây trồng vật nuôi cũng hạn
chế. Phú Bình không có tiềm năng về phát triển các loại cây con đặc sản và
cây công nghiệp như chè giống như ở một số huyện khác của tỉnh. Là huyện
trung du nhưng do quỹ đất hạn hẹp, Phú Bình không có điều kiện để phát
triển chăn nuôi đại gia súc với quy mô lớn.
2.2. Cơ sở khoa học của đề tài
2.2.1. Các nguyên tắc phòng chống dịch bệnh cho vật nuôi
Nguồn bệnh là khâu đầu tiên và chủ yếu, là xuất phát điểm của quá trình
sinh dịch. Nhân tố trung gian truyền lây nối liền nguồn bệnh với động vật cảm
thụ. Động vật thụ cảm làm cho dịch biểu hiện ra đồng thời nó lại biến thành
nguồn bệnh làm cho quá trình sinh dịch được nhân lên. Vì vậy chỉ cần xóa bỏ
một trong ba khâu hoặc cắt đứt sự liên hệ giữa các khâu sẽ làm quá trình sinh
dịch không xảy ra được - Đó là nguyên lý cơ bản của biện pháp phòng và
chống dịch.
Nội dung của việc phòng và chống dịch bệnh cho động vật theo Pháp
lệnh thú y của nước ta bao gồm:
- Bảo đảm đủ tiêu chuẩn vệ sinh thú y tại các cơ sở chăn nuôi, chế biến
thức ăn chăn nuôi, chế biến sản phẩm động vật.
- 7
- Thực hiện các biện pháp phòng bệnh, chẩn đoán xác định bệnh, khống
chế tiêu diệt dịch bệnh cho động vật.
- Thực hiện việc kiểm dịch động vật và sản phẩm động vật, kiểm soát
giết mổ động vật và kiểm tra vệ sinh thú y thực phẩm có nguồn gốc từ động
vật để phát hiện, ngăn chặn dịch bệnh lây lan và đảm bảo an toàn cho người.4
2.2.1.1. X ác định các biện pháp phòng bệnh cho gà
Công tác vệ sinh phòng bệnh cho gà có vai trò quan trọng quyết định đến
sự thành công hay thất bại của chăn nuôi gà. Nếu thực hiện tốt công tác phòng
bệnh cho gà sẽ hạn chế dịch bệnh xảy ra và lây lan, đồng thời quyết định
thành công của chăn nuôi gà.
- Để thực hiện tốt công tác phòng bệnh cho gà cần thực hiện tốt 2
phương pháp sau:
* Ngăn không cho gà tiếp xúc với mầm bệnh
Mầm bệnh tiếp xúc với gà đến từ nhiều nguồn khác nhau như: Gia cầm,
gia súc bị bệnh. Thức ăn, nước uống nhiễm mầm bệnh. Bụi trong không khí
nhiễm mầm bệnh. Chất độn chuồng, dụng cụ chăn nuôi nhiễm mầm bệnh.
Giày, dép, chân tay người chăn nuôi hoặc khách đến tham quan nhiễm mầm
bệnh. Phương tiện vận chuyển nhiễm mầm bệnh. Chuột, côn trùng và chim
hoang dã...
Để ngăn chặn các nguồn lây nhiễm này người chăn nuôi phải thực hiện
tốt công tác vệ sinh chuồng trại, dụng cụ thiết bị, thức ăn, nước uống, tiêu diệt
chuột côn trùng và ngăn không cho chim hoang đến cư trú (Nguyễn Thị Kim
Lan, Nguyễn Văn Quang, 2000) [6].
* Nâng cao sức đề kháng cho gà:
Song Song với công tác vệ sinh phòng bệnh thì phải tăng cường sức đề
kháng cho gà thường xuyên như:
- Đảm bảo chuồng nuôi luôn thoáng, mát, sạch sẽ.
- Cho gà ăn đủ chất dinh dưỡng trong khẩu phần.
- 8
- Thức ăn, nước uống phải vệ sinh sạch sẽ không có mầm bệnh và chất độc
hại đến sức khỏe.
- Dùng thuốc và vắc xin phòng bệnh cho gà theo lịch dùng thuốc.
Để chăn nuôi gà đem lại hiệu quả cần thực hiện tốt 3 nguyên tắc phòng bệnh sau:
Nguyên tắc 1: Ngăn chặn sự tiếp súc của mầm bệnh với gia cầm
- Không mua vật nuôi không rõ nguồn gốc. Chỉ chọn mua gà từ những
cơ sở giống tốt, từ đàn gà bố mẹ khỏe mạnh để đảm bảo không có bệnh truyền
từ trứng sang gà con. Phải nhốt riêng gà mới mua về (cách xa gà nhà đang
nuôi) trong vòng 10 - 14 ngày. Cho gà uống thuốc bổ, khi thấy gà khỏe mạnh
mới đưa vào chuồng nuôi.
- Không cho các vật nuôi lạ, người lạ, dụng cụ lạ vào khu vực chăn nuôi.
- Quản lý tốt công tác cách ly và vệ sinh thân thể trước khi vào khu vực
chăn nuôi của công nhân, cán bộ và khách tham quan.
- Tăng cường công tác vệ sinh chuồng trại, dụng cụ và duy trì tốt công
tác sát trùng dụng cụ, phương tiện và khu vực chăn nuôi.
* Khi gà gà mắc bệnh hoặc ghi mắc bệnh cần thực hiện các biện pháp sau:
+ Áp dụng các biện pháp cách ly để hạn chế bệnh lây lan. Tách riêng con
ốm để theo dõi và điều trị.
+ Không bán gà bệnh. Không mua thêm gà khoẻ về nuôi.
+ Xác gà chết cần phải đưa ngay ra khỏi khu vực chăn nuôi đề xử lý. Gà
ốm, chết do bệnh phải đốt hoặc chôn kỹ, rắc vôi bột.
+ Khi có gà nghi mắc bệnh: cần tăng cường các biện pháp vệ sinh và sát
trùng chuồng trại. Cần quét phân, sát trùng tiêu độc hàng ngày nơi nuôi gà,
sân thả gà bằng thuốc sát trùng, vôi, nước sôi, hơ lửa...
+ Đối với gà chưa mắc bệnh phải dùng vắc xin phòng hoặc dùng thuốc
điều trị theo hướng dẫn của cán bộ thú y cơ sở.
+ Máng ăn, máng uống, các dụng cụ chăn nuôi cần rửa sạch, phơi khô d-
ưới ánh nắng mặt trời , sát trùng tiêu độc trước khi sử dụng lại.
+ Báo cán bộ thú y cơ sở đến kiểm tra khi thấy gà bị bệnh dịch.
- 9
Nguyên tắc 2: Nâng cao sức đề kháng của gia cầm
- Xây dựng chuồng trại đúng kỹ thuật đảm bảo cho vật nuôi có chỗ ở tốt.
- Cho vật nuôi ăn và uống tốt (thức ăn đủ dinh dưỡng, thức ăn không
biến chất, uống nước sạch được tiệt trùng, nước uống không có độc chất) và
chăm sóc vật nuôi đúng quy trình kỹ thuật.
- Tẩy ký sinh trùng và tiến hành tiêm phòng triệt để với các loại vắc xin.
- Phòng bệnh cho gia cầm bằng thuốc và vắc xin
Nguyên tắc 3: Giám sát và kiểm tra chặt chẽ sức khỏe gia cầm
- Xây dựng lịch tiêm phòng và lập sổ ghi chép theo dõi quá trình tiêm
phòng của vật nuôi chặt chẽ.
- Ghi chép hàng ngày tình trạng sức khỏe vật nuôi vào sổ nhật ký thú y
và định kỳ lấy máu kiểm tra để đánh giá hàm lượng kháng thể có trong máu
của vật nuôi (HI, HA).
- Phát hiện kịp thời chẩn đoán chính xác, cách ly nhanh chóng, điều trị
khẩn trương các cá thể nghi nhiễm và nhiễm bệnh.
2.2.1.2. Vệ sinh, sát trùng chuồng trại, vườn chăn thả và dụng cụ chăn nuôi
- Vệ sinh trước khi nuôi: Chú ý vệ sinh khu vực chuồng gà, khu vực
xung quanh chuồng, chất độn chuồng, dụng cụ chăn nuôi trước khi đưa gà vào
nuôi. Để trống chuồng 2 ngày trước khi thả gà vào.
- Vệ sinh trong khi nuôi :
+ Chuồng nuôi gà cần đảm bảo đúng mật độ, thoáng, mát, khô, sạch sẽ,
có ánh nắng mặt trời chiếu vào.
+ Sân thả gà cần khô, thoáng. mát, có hàng rào bao quanh và được quét
dọn hàng ngày.
+ Nếu nuôi gà có chất độn chuồng thì chất độn chuồng phải luôn mới,
khô nên phơi nắng trước khi cho vào chuồng gà.
+ Ổ đẻ cần để nơi khô ráo, thoáng mát, đệm lót phơi nắng kỹ trước khi
trải vào ổ và thay thường xuyên để tránh mầm bệnh cư trú.
- 10
+ Thường xuyên quét phân, thay độn chuồng, rắc vôi bột vào các nơi ẩm
thấp, quét vôi chuồng nuôi, sân thả gà. Phun thuốc diệt muỗi, mò, mạt.
+ Phân gà, độn chuồng cần được ủ kỹ đề diệt mầm bệnh trước khi đưa ra ngoài.
- Vệ sinh sát trùng sau mỗi đợt nuôi:
Theo trình tự sau:
+ Thu gom phân gà, độn chuồng, rác thải vào một nơi và ủ kỹ để diệt mầm bệnh.
+ Quét dọn sạch phân, rác, mạng nhện
+ Sửa chữa chuồng, vá lại những chỗ nền chuồng bị hỏng
+ Cọ rửa chuồng, dụng cụ chăn nuôi bằng nước sạch, có áp suất cao.
+ Sát trùng bằng chất khử trùng
+ Để trống chuồng 2 - 3 tuần.
- Các biện pháp khử trùng:
+ Ánh nắng mặt trời: dùng để phơi máng án, máng uống, dụng cụ chăn
nuôi, độn chuồng, nguyên liệu thức ăn.
+ Dùng nước sôi để rửa các dụng cụ chăn nuôi
+ Dùng bùi nhùi rơm, trấu để hun chuồng.
+ Vôi bột: có thể dùng rắc xung quanh và những nơi ẩm ướt bên trong
chuồng nuôi, rắc vào hố sát trùng trước cửa chuồng nuôi. Để 2 - 3 ngày rồi quét.
+ Nước vôi: tốt nhất là dùng nước vôi mới tôi; dùng để quét nền chuồng,
sân chơi và xung quanh tường.
+ Dùng các chất sát trùng: Han-lodin, Cloramin, Anticept, BKA, Crezil,
Biocid,... để phun toàn bộ nền và tường chuồng, ngâm và rửa dụng cụ cho vào
hố sát trùng, phun tiêu độc xác chết, phun phương tiện vận chuyển một số
dùng để sát trùng nước uống.
+ Xông hơi bằng hỗn hợp Formol và thuốc tím: dùng để xông trứng, xông
hơi sát trùng quần áo. máy móc... liều lượng có thể thay đổi tùy từng đối tượng.
Đối với máy móc, quần áo, kho... dùng liều 17,5 gam thuốc tím + 35 ml
Fomlol cho 1 m3 trong thời gian 30 phút; xông hơi phải kín mới có tác dụng.
- 11
2.2.1.3. Vệ sinh thức ăn, nước uống
- Máng ăn, máng uống cần có chụp để gà khỏi nhảy vào, dụng cụ cho ăn
cần rửa sạch hàng ngày.
- Thức ăn cần đảm bảo khô, không ẩm, mốc, thay hàng ngày.
- Nước uống cho gà đảm bảo sạch và thay thường xuyên.
- Không cho gà bệnh ăn, uống chung với gà khoẻ.
2.2.1.4. Cách ly hạn chế dịch bệnh
- Hạn chế người ra vào nơi nuôi gà. Nếu có dịch bệnh xung quanh thì
không cho người ngoài đến, người nuôi gà không sang nơi có dịch.
- Ngăn không cho gà tiếp xúc với ngan, vịt, bồ câu, chim sẻ, chuột, lợn
và các động vật khác là những nhân tố truyền bệnh.
- Thường xuyên loại thải những gà ốm yếu ra khỏi đàn để tránh lây lan bệnh.
- Khi gà gà mắc bệnh hoặc ghi mắc bệnh cần thực hiện các biện pháp sau:
+ Áp dụng các biện pháp cách ly để hạn chế bệnh lây lan. Tách riêng con
ốm để theo dõi và điều trị.
+ Không bán gà bệnh. Không mua thêm gà khoẻ về nuôi.
+ Xác gà chết cần phải đưa ngay ra khỏi khu vực chăn nuôi đề xử lý. Gà
ốm, chết bệnh đốt hoặc chôn kỹ, rắc vôi bột.
+ Khi có gà nghi mắc bệnh: cần tăng cường các biện pháp vệ sinh và sát
trùng chuồng trại. Cần quét phân, sát trùng tiêu độc hàng ngày nơi nuôi gà,
sân thả gà bằng thuốc sát trùng, vôi, nước sôi, hơ lửa...
+ Đối với gà chưa mắc bệnh phải dùng vắc xin phòng hoặc dùng thuốc
điều trị theo hướng dẫn của cán bộ thú y cơ sở.
+ Máng ăn, máng uống, các dụng cụ chăn nuôi cần rửa sạch, phơi khô d-
ưới ánh nắng mặt trời , sát trùng tiêu độc trước khi sử dụng lại.
+ Báo cán bộ thú y cơ sở đến kiểm tra khi thấy gà bị bệnh dịch.
2.2.1.5. Phòng bệnh bằng thuốc và vắc xin cho gà
Phòng bệnh là một biện pháp chủ động, tích cực và cực kỳ quan trọng vì
làm cho động vật thụ cảm tự sản sinh hoặc tiếp nhận các yếu tố miễn dịch đặc
hiệu để chống đỡ có hiệu quả với mầm bệnh trong một thời gian nhất định.
- 12
Thuốc dùng tiêm phòng gồm 2 loại: vắc xin và kháng huyết thanh.
- Phòng bệnh bằng vắc xin:
Vắc xin là một chế phẩm sinh học mà trong đó chứa chính mầm bệnh
cần phòng cho một bệnh nào đó (mầm bệnh này có thể là vi khuẩn, virus, độc
tố hoặc vật liệu di truyền như ARN, ADN…) đã được làm giảm độc lực hay
vô độc bằng các tác nhân vật lý, hóa học, sinh học hay phương pháp sinh học
phân tử (vắc xin thế hệ mới - vắc xin công nghệ gen). Lúc đó, chúng không
còn khả năng gây bệnh cho đối tượng sử dụng. Nhưng khi đưa vào cơ thể
động vật lại có khả năng sinh miễn dịch chống lại sự xâm nhiễm gây bệnh của
mầm bệnh tương ứng.
Hiện nay, người ta chia vắc xin làm 3 loại:
+ Vắc xin vô hoạt (còn gọi là vắc xin chết): là vắc xin chế từ mầm bệnh
đã bị giết chết bằng các tác nhân lý, hóa học những trên bề mặt của chúng vẫn
giữ nguyên các protein còn hoạt tính sinh học của kháng nguyên nên vẫn giữ
nguyên tính kích thích sinh miễn dịch. Vắc xin vô hoạt dùng cho gà chủ yếu
là đường tiêm qua cơ hoặc tiêm dưới da.
Vắc xin vô hoạt thường rất an toàn nhưng thời gian miễn dịch ngắn và
hiệu lực kém.
+ Vắc xin nhược độc (vắc xin sống): Vắc xin chế bằng mầm bệnh đã
được làm yếu, không còn khả năng gây bệnh cho đối tượng sử dụng. Khi tiêm
vào cơ thể, mầm bệnh vẫn còn khả năng thích ứng và nhân lên, cung cấp
nguồn kháng nguyên lâu dài và kích thích sinh miễn dịch. Loại vắc xin này
thường cho miễn dịch mạnh và ổn định, thời gian miễn dịch kéo dài, nhưng
có thể có loại gây ra phản ứng và đòi hỏi phải cẩn trọng trong bảo quản cũng
như sử dụng. Đối với gia cầm có thể dùng qua đường nhỏ mắt, mũi, cho uống,
phun khí dung hay tiêm chủng.
+ Vắc xin thế hệ mới (hay vắc xin công nghệ gen): là các chế phầm được
dùng làm vắc xin gây miễn dịch cho người và động vật được tạo ra và sản
xuất thông qua các thao tác về kỹ thuật gen.
nguon tai.lieu . vn