Xem mẫu
- 81
c)H÷u hiÖu ho¸ dinh d-ìng ®Êt: Dinh d-ìng trogn ®Êt phÇn lín lµ chÊt
h÷u c¬ ph©n tö lín, bÞ dÊt hÊp phô tån t¹i trong thêi gian dµi, chØ cã
th«ng qua qu¸ tr×nh h÷u hiÖu ho¸ chuyÓn chóng thµnh c¸c ion kho¸ng
hoµ a trong n-íc hoÆc chÊt ph©n tö nhá míi ®-îc c©y hÊp thu lîi dông.
H÷u hiÖu ho¸ dinh d-ìng ®Êt lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p cã sù tham gia
cña vi sinh vËt,chÊt tiÕt bé rÔ, vfa c¸c chÊt ho¸ häc trong ®Êt. NhiÒu
nghiªn cøu chøung minh, rõng hçn giao th«ng qua nhiÒu con ®-êng kh¸c
nhau ®Ó n©ng cao tÝnh h÷u hiÖu dinh d-ìng ®Êt.
H÷u hiÖu ho¸ Nit¬ trong ®Êt lµ mét qu¸ tr×nh thùc hiÖn b»ng con ®-êng
amoniac ho¸, nitrat ho¸ vµ hÖ thèng enzym , rõng hçn giao cã thÓ th«ng
qua con d-êng h÷u hiÖu ho¸ chÊt Nit¬ nhê t¸c dông cña vi sinh vËt ®Êt.
Nh- do c©y hoÌ tån t¹i trong rõng b¹ch d-¬ng mµ c-êng ®é nitrat ho¸
t¨ng lªn. Sau 8 th¸ng hçn giao c-êng ®é amoniac ho¸ t¨ng lªn 33%,
c-êng ®é nitrat ho¸ t¨ng lªn 68%, c-êng ®é t¸c dông cña hai loµi ®Òu
t¨ng lªn 133% vµ 72,4%.Cho nªn hµm l-îng dinh d-ìng Nit¬ quanh bé
rÔ t¨ng lªn v-ît qu¸ rõng thuÇn loµi gÊp 2-8 lÇn. Th«ng qua ¶nh h-ëng
dinh d-ìng Nit¬ h÷u hiÖu trogn ®Êt hiÖu Ých t¸c dông cè ®Þnh Nit¬ cña
c©y hße míi ®-îc ph¸t huy.
Kho¸ng ho¸ dinh d-ìng chÊt Photpho lµ mét qu¸ tr×nh cµng phøc
t¹p. P trong ®Êt chñ yÕu lµ chÊt h÷u c¬, tr¹ng th¸i kho¸ng vËt, hÊp hpäu
vµ hoµ tan, mµ c©y chØ hÊp thu P tr¹ng th¸i hoµ tan víi l-îng rÊt thÊp
trogn P cña ®Êt, cßn P kh¸c ph¶i chuyÓn ho¸ thµnh P hoµ tan mîi bÞ c©y
hÊp thu lîi dông. Rõng hçn giao th«ng qua t¸c dông gi-u· c¸c loµi mµ
thay ®æi tÝnh h÷u hiÖu cña P trong ®Êt, chñ yÕu b»ng mÊy con ®-êng: (1)
N©ng cao ho¹t tÝnh cña ezym photphataza vµ vi sinh vËt trogn ®Êt tõ ®o
mµ xóc tiÕn kho¸ng ho¸ P h÷u c¬ lµm t¨ng tªm hµm l-îng P h÷u hiÖu
trong ®Êt, nh-u hçn giao d-¬ng vµ hoÌ, hån giao cµng lß vµ th«ng ®Òu cã
t¸c dông ®so. (2) Thay ®æi qu¸ tr×nh hÊp phô mµ n©ng cao hµm l-îng P
h÷u hiÖu trong ®Êt. Chñ yÕu th«ng qua c¸c chÊt tiÕt cña bé rÔ c¸c ion ©m
cña mét sè axit h÷u c¬ trong c¸c s¶n phÈm ph©n gi¶i cµnh kh« l¸ rông vµ
sù hÊp phô c¹nh tranh cña phèt ph¸t dÉn ®Õn l-înghiªn cøu hÊp phô l©n
gi¶m xuèng kÕt qu¶ lµ lµm t¨ng tÝnh h÷u hiÖu cña P trong ®Êt.(3) thay ®æi
tû lÖ l©n v« c¬ tån t¹i ëv h×nh thøc kh¸c nhau tõ ®ã lµm cho P trong ®Êt
thµnh P v« c¬ vµ ®-îc c©y hÊp thu qua nhiÒu n¨m nghiªn cøu c©y liÔu
hçn giao víi c©y th«ng sau 29 n¨m hµm l-îng P t¨ng lªn 17.6%, ®-êng
kÝnh vµ chiÒu cao t¨ng 24.7-vµ 27.3% so víi rõng liÔu thuÇn loµi c¸c chÊt
kh¸c nh- s¾t nh«m còng ®-îc «xi ho¸ taoj thµnh c¸c chÊt h÷u hiÖu ®Ó
xóc tiÕn sinh tr-ëng cña c©y liÔu.
Sù h÷u hiÖu ho¸ dinh d-ìng i«n d-¬ng lµ th«ng qua chuyÓn ho¸ c©n
b»ng ®éng th¸i, trong qu¸ tr×nh ®ã bé rÔ cña c©y tiÕt ra axit h÷u c¬ ®Ó
lµm t¨ng tèc ®é chuyÓn ho¸ c¸c chÊt dinh d-ìng. C¸c loµi c©y kh¸c nhau
¶nh h-¬ngr h÷u hiÖu ho¸ dinh d-ìng kho¸ng chÊt còng kh¸c nhau trång
rõng hçn giao loµi c©y môc ®Ých cã thÓ n©ng cao ®-îc t×nh h×nh dinh
d-ìng ion d-¬ng bè trÝ nh÷ng loµi c©y hîp lý cã thÓ lµm t¨ng nhanh tèc
®é h÷u hiÖu ho¸ ion d-¬ng ë trong ®Êt cã n¬i l-îng kali so v-ãi rõng
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
- 82
d-¬ng thuÇn loµi t¨ng lªn 7 lÇn, so víi rõng hoÌ thuÇn loµi t¨ng lªn 5
lÇn. Tõ ®ã cã thÓ thÊy r»ng dinh d-ìng cña rõng hçn giao cã thÓ c¶i thiÖn
®-îc qu¸ tr×nh ho¸ häc sinh vËt ®¸t phøc t¹p.
b) sù chuyÓn dÞch dinh d-ìng gi÷a c¸c loµi c©y: nhiÒu nghiªn cøu trong
vµ ngoµi n-íc chøng minh r»ng hîp chÊt c¸c bon vµ dinh d-ìng cã
thÓ chuyÓn dich trùc tiÕp gi÷a c¸c loµi c©y kh¸c nhau, sù chuyÓn dÞch
®ã lµ mét h×nh thøc quan träng t¸c dông gi÷a c¸c loµi cã ý nghÜa tÝch
cùc lµm thay ®æi dinh d-ìng ë thùc vËt Liu JÝ Hang ph¸t hiÖn h¹t
th«ng gieo vµo gi÷a c©y hä ®Ëu cã sù chuyÓn dÞch dinh d-ìng P.
nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo chÊt dinh d-ìng kh«nghiªn cøu chØ
chuyÓn dÞch lÉn nhau gi÷a c¸c loµi mµ cßn gióp ®ì t-¬ng hç cho
nhau, VÝ dô trong rõng th«ng vµ hoÌ hçn giao sau 4 th¸ng th× c©y hoÌ
®· cã t¸c dông cè ®Þnh ®¹m hµm l-îng nit¬ t¨ng lªn 12% ®ång thêi
dïng chÊt ®ång vÞ P32 ph¸t hiÖn chÊt P lµ chuyÓn dÞch cho c©y kh¸c
sau khi hçn giao th× c©y d-¬ng ®-îc nhËn chÊt P nh-ng c©y hoÌ th×
kh«ng nhËn ®-îc nh-ng trong rõng hçn giao chÊt l©n ë trong c©y
d-¬ng chuyÓn cho c©y hoed víi c-êng ®é rÊt lín tõ ®ã cã thÓ thÊy
c©y d-¬ng ®· chuyÓn P cho c©y hoÌ vµ c©y hoÌ ®· chuyÓn P cè ®Þnh
cho c©y d-¬ng chóng ta ®· biÕt chÊt P vµ N cè ®Þnh cã t¸c dông xóc
tiÕn sinh tr-ëng tõ ®ã c¶ hai loµi c©y hçn giao ®Óu t¨ng tr-ëng râ rÖt
®-¬ng nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c mçi quan hÖ nµy trong rõng hçn
giao cßn ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu thªm.
3.2.4 TÝnh phøc t¹p, tÝnh tæng hîp vµ sù ph¸t triÓn theo thêi
gian kh«ng gian cña mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi c©y.
a) TÝnh phøc t¹p ,tÝnh tæng hîp vµ chuçi t¸c dông gi÷a c¸c loµi c©y.
t¸c dông t-¬ng hç gi÷a c¸c loµi c©y rõng hçn giao tån t¹i rÊt nhiÒu
ph-¬ng thøc nh÷ng ph-¬ng thøc ®ã ¶nh h-ëng lÉn nhau vµ khèng chÕ lÉn
nhau, trong mét lo¹i h×nh rõng hçn giao mét hoÆc mÊy ph-¬ng thøc chñ
yÕu nhÊt g©y t¸c dông nh-ng kh«ng thÓ t¸ch rêi nh÷ng ¶nh h-ëng cña
c¸c ph-¬ng thøc kh¸c, chóng cã t¸c dông tæng hîp thµnh mét chuçi tæng
hîp cho nªn nã h×nh thµnh mét kh¸i niÖm tÝnh phøc t¹p vµ tÝnh tæng hîp
vÒ c¸c loµi trong rõng hçn giao. Trong thêi kú nhÊt ®Þnh, trong chuçi t¸c
dông lu«n lu«n cã mét hoÆc mÊy ph-¬ng thøc g©y t¸c dông quyÕt ®Þnh ta
gäi lµ ph-¬ng thøc t¸c dông chñ ®¹o. chuçi t¸c dông ë s¬ ®å 3-7 cã thÓ
thÊy ph-¬ng thøc t¸c dông chñ ®¹o cña mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi rõng
hçn giao lµ c¶i thiÖn sù c¹nh tranh vµ ®iÒu hßa lîi dông dinh d-ìng ®Êt
¸nh s¸ng vµ n-íc tõ ®ã mµ c¶i thiÖn ®-îc tiÓu khÝ hËu n©ng cao ®-îc sè
l-îng vµ ho¹t tÝnh vi sinh vËt t¸c dông ho¸ c¶m cña bé rÔ vµ chÊt tiÕt
kh¸c
c¶i thiÖn t¸c dông mèi quan hÖ cña phÇn trªn mÆt ®Êt cña c©y víi c¸c
sinh vËt kh¸c .
b) Ph¸t triÓn theo thêi gian kh«ng gian mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi.
Ph-¬ng thøc t¸c dông chñ ®¹o mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi cògn thay ®æi
theo thêi gian vµ kh«ng gian, vÝ dô hçn giao gi÷a c©y d-¬ng vµ c©y hoÌ ë
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
- 83
tuæi cßn non l©m phÇn ch-a khÐp t¸n bé rÔ ch-a tiÕp xóc nhau c¸c loµi
c©y kh«ng can thiÖp lÉn nhau vµ sinh tr-ëng tù do; sau khi l©m phÇn ®·
khÐp t¸n mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi biÓu hiÖn ë sù c¹nh tranh trong mét
khoangr kh«ng gian vÒ ¸nh s¸ng, nhiÖt, n-íc vµ kh«ng khÝ kÕt qu¶ lµ do
c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn tiÓu khÝ hËu sinh tr-ëng cña hai loµi c©y ®-îc ®iÒu
chØnh vµ ph¸t triÓn m¹nh; sau 20 n¨m kÕt c©u l©m phÇn cµng hîp lý h×nh
thµnh mét kÕt c©u nhiÒu tÇng. Lóc ®ã mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi l¹i biÓu
hiÖn th«ng qua c¶i t¹o ®Êt cña c©y hoÌ mµ n©ng cao ®-îc dinh d-ìng N
cña c©y d-¬ng, lóc nµy cã sù c¹nh tranh vÒ ¸nh s¸ng, nhiÖt , n-íc, dinh
d-ìng , kh«ng khÝ nh-ng kh«ng ph¶i lµ t¸c dông chñ ®¹o sau khaáng 30
n¨m do sù chÌn Ðp cña c©y d-¬ng ®èi víi c©y hoÌ mµ chiÕm kh«ng gian
tÇng chªn cña l©m phÇn sinh tr-ëng vµ ho¹t tÝnh cè ®Þnh N cña c©y hoÌ bÞ
gi¶m xuèng lµm cho c©y hoÌ chÕt vµ kh« cµnh mÊt 60 – 70% . ph-¬ng
thøc t¸c ®éng chñ ®¹o nóc nµy lµ sù c¹nh tranh kh«ng gian. NhiÒu khu
rõng hçn giao xu thÕ biÕn ®æi ph-¬ng thøc t¸c dông chñ ®¹o gi÷a c¸c loµi
theo kh«ng gian vµ ®iÒu kiÖn lËp ®Þa rÊt râ rÖt.
Sù phøc t¹p vµ tæng hîp mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi trong rõng hçn giao
vÉn cã tÝnh quy luËt cña nã nhËn thøc ®-îc mèi quan hÖ ®ã ta sÏ khèng
chÕ ch¨m sãc rõng hçn giao trong kü thuËt ch¨m sãc rõng hçn giao ta ®·
3.3 Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc rõng hçn giao.
thÓ hiÖn ®Çy ®ñ vÊn ®Ò nµy.
C«ng t¸c trång vµ ch¨m sãc rõng hçn giao ®· ®-îc triÓn khai gÇn
mét nöa thÕ kû theo thèng kª ch-a ®Çy ®ñ rõng hçn giao lÊy gç ë Trung
Quèc ®· v-ît qu¸ h¬n 100 tæ hîp, kü thuËt trång vµ ch¨m sãc rõng hçn
giao dÇn dÇn ®-îc thµnh th¹o vµ hoµn thiÖn nh-ng viÖc ch¨m sãc rõng tù
nhiªn th× vÉn cßn thiÕu thùc tiÔn cho nªn d-íi ®©y chØ tr×nh bµy kü thuËt
rõng trång hçn giao ®ång thêi còng cã thÓ thu ®-îc nh÷ng thµnh qu¶
nghiªn cøu rõng tù nhiªn sau nµy.
3.3.1 §iÒu kiÖn øng dông rõng hçn giao vµ rõng thuÇn loµi.
NÕu so s¸nh ®Æc ®iÓm cña rõng hçn giao vµ rõng thuÇn loµi ë trªn
ta cã thÓ thÊy tÝnh -u viÖt cña rõng hçn giao nªn trong s¶n xuÊt ph¶i tÝch
cùc trång rõng hçn giao nh-ng kh«ng thÓ tõ ®ã mµ rót ra mét kÕt luËn
bÊt cø n¬i nµo, bÊt cø t×nh h×nh nµo ®Òu ph¶i trång rõng hçn giao quyÕt
®Þnh trång ch¨m sãc rõng hçn giao hay rõng thuÇn loµi lµ mét vÊn ®Ò kh¸
phøc t¹p bëi v× nã kh«ng chØ tu«n theo mét quy luËt sinh vËt häc sinh
th¸i häc mµ cßn bÞ khèng chÕ bëi ®iÒu kiÖn lËp ®Þa vµ môc tiªu trång vµ
ch¨m sãc.
Nãi chung cho r»ng cã thÓ c¨n cø vµo t×nh h×nh d-íi ®©y ®Ó quyÕt ®Þnh
trång rõng hçn giao hay rõng thuÇn loµi.
a) Trång rõng phßng hé, rõng phong c¶nh du lÞch, nhÊn m¹nh gi¸ trÞ
phßng hé vµ c¶nh quan ®Ó ®i t×m tÝnh æn ®Þnh t¨ng c-êng thiªn nhiªn
ho¸ th× nªn trång rõng hçn giao, trång vµ ch¨m sãc lo¹i rõng lÊy gç
t¨ng s¶n trong mét thêi gian ng¾n cã thÓ thu ®-îc mét rõng kinh tÕ,
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
- 84
rõng lu©n phÈm cã lu©n kú khai th¸c ng¾n tiÖn cho viÖc qu¶n lý kinh
doanh hoÆc t¨ng diÖn tÝch lÊy qu¶ th× cã thÓ trång rõng thuÇn loµi.
b) Nh÷ng khu trång rõng vµ ®iÒu kiÖn lËp ®Þa v« cïng kh¾c nghiÖt( nh-
gËp mÆn, gËp n-íc, ghÌo dinh d-ìng. Kh« h¹n, nãi chung chØ cã mét
sè Ýt loµi c©y sèng sãt) trong t×nh ®ã chØ cã thÓ trång rõng thuÇn loµi
ngoµi ®iÒu kiÖn lËp ®Þa ®ã cã thÓ trång rõng hçn giao.
c) Trong rõng tù nhiªn loµi c©y kh¸ phong phó tÇng thø phøc t¹p nªn dùa
vµo tÝnh quy luËt sinh th¸i mµ trång rõng hçn giao vµ trång rõng theo
môc tiªu cã thÓ trång rõng hçn giao hoÆc rõng thuÇn loµi.
d) Trong s¶n xuÊt gç nhá chu kú ch¨m sãc ng¾n th× cã thÓ trång rõng
thuÇn loµi ng-îc l¹i trong s¶n xuÊt kinh doanh gç lín th× ph¶i trång
r-ng hçn giao ®Ó lîi dông tèt mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi kÐo dµi tÝnh
æn ®Þnh sinh tr-ëng vµ thùc hiÖn lÊy ng¾n nu«i dµi.
e) Ë nh÷ng vïng thu mét s¶n phÈm rõng ®éc nhÈt trong mét thêi kú cña
dù ®Þnh theo mét nhu cÇu s¶n phÈm x· héi kh«ng thay ®æi th× nªn
trång rõng thuÇn loµi ®Ó t¨ng nhanh cung cÊp s¶n phÈm ra thÞ tr-êng.
Nh-ng nÕu nh- thÞ tr-êng kh«ng lm tr¾c th× rõng hçn giao cµng rÔ
thÝch øng víi biÕn ®æi cña thÞ tr-êng.
f) NÕu kinh nghiÖm trång rõng hçn giao kh«ng ®Çy ®ñ ph¸t triÓn trªn
diÖn tÝch lín cã thÓ g©y ra nh÷ng hiÖu qu¶ nghiªm träng, cã thÓ tr-íc
hÕt trång rõng thuÇn loµi sau khi ®· n¾m v÷ng ®-îc nh÷ng kinh
nghiÖm nhÊt ®Þnh l¹i trång rõng hçn giao.
3.3.2 Lo¹i h×nh hçn giao.
a) Ph©n lo¹i c©y trång trong rõng hçn giao .
Loµi c©y trong rõng hçn giao cã thÓ chia ra nh÷ng loµi c©y chñ yÕu loµi
c©y m¹ vµ c©y bôi, loµi c©y chñ yÕu lµ loµi c© môc ®Ých cã hiÖu qu¶
phßng hé gi¸ trÞ kinh tÕ vµ gi¸ trÞ phong c¶nh cao. Sè l-îng trong rõng
hçn giao lµ nhiÒu nhÊt, lµ loµi c©y -u thÕ trong rõng hçn giao sè l-îng
loµi c©y chñ yÕu cã nóc lµ m«tj loµi cã nóc lµ 2-3 loa×,.
Loµi c©y b¹n lµ loµi c©y phèi hîp víi loµi c©y chñ yÕu trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh, ®ång thêi lµ loµi c©y gç t¹o ®iÒu kiÖn sinh tr-ëng ph¸t triÓn
cña nã. Loµi c©y b¹n lµ loµi c©y thø yÕu sè l-îng c©y trong rõng kh«ng
chiÕm -u thÕ phÇn lín lµ c©y gç nhá cã t¸c dông bæ xung b¶o vÖ vµ c¶i
t¹o ®Êt ®ång thêi còng cã thÒ phèi hîp víi loµi cay chñ yÕu ch¨m sãc l©m
phÇn.
Loµi c©y bôi lµ loµi c©y cïng sing tr-ëng víi c©y chñ yÕu vµ t¹o ®iÒu
kiÖn thuËn lîi cho sinh tr-ëng cña nã, rõng hçn giao c©y gç, c©y bôi lµ
nh÷ng loµi c©y thø yÕu vÒ sè l-îng ph¶i tuú theo ®iÒu kiÖn lËp ®Þa mµ
x¸c ®Þnh. T¸c dông chñ yÕu cña loµi c©y bôi lµ b¶o vÖ ®Êt ®ång thêi còng
cã thÓ phèi hîp víi c©y chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn ch¨m sãc l©m phÇn.
b) lo¹i h×nh hçn giao lo¹i c©y, lo¹i h×nh hçn giao cã thÓ lµ mét tæ hîp
kh¸c nhau gi÷a c©y b¹n vµ c©y bôi th«ng th-êng cã mÊy lo¹i sau.
(1)Hçn giao loµi c©y chñ yÕu víi c©y chñ yÕu. Hçn giao hai hoÆc trªn
hai loµi c©y môc ®Ých, phèi hîp hçn giao lo¹i nµy cã thÓ lîi dông ®Çy ®ñ
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
- 85
lo¹i ®Êt dång thêi cã thÓ thu ®-îc nhiÒu lo¹i gç ph¸t huy hiÖu Ých kh¸c
cña chóng.
Thêi gian vµ møc ®é xuÊt hiÖn m©u thuÉn gi÷a c¸c loµi sÏ kh¸c nhau tuú
theo ®Æc ®iÓm sinh tr-ëng cña loµi vµ ®Æc ®iÓm sinh tr-ëng cña chóng,
khi hai loµi c©y chñ yÕu ®Òu -a s¸ng phÇn lín t¹o thµnh mét tÇng m©u
thuÉn gi÷a c¸c loµi sÏ xuÊt hiÖn sím vµ khèc liÖt tiÕn tr×nh c¹nh tranh
ph¸t triÓn nhanh ®iÒu chØnh sÏ khã kh¨n vµ dÔ bÞ mÊt thêi c¬. khi hai loµi
c©y chñ yÕu ph©n biÖt -a s¸ng vµ chÞu bãng sÏ h×nh thµnh nhiÒu tÇng
t¸nmèi quan hÖ cã lîi gi÷a c¸c loµi kÐo dµi ra, m©u thuÉn chËm h¬n cho
nªn nh÷ng l©m phÇn nh- vËy th× kh¸ æn ®Þnh m©u thuÉn gi÷a c¸c loµi dÔ
®iªï chØnh. CÇn ph¶i chØ râ r»ng do tÝnh ®a d¹ng cña ph-¬ng thøc t¸c
dông gi÷a c¸c loµi kh¸c nhau, cã lóc chØ c¨n cø vµo møc ®é t-¬ng tù cña
®Æc tÝnh sinh vËt häc cña chóng ®Ó ®-a ra nh÷ng ph¸n ®ãan hçn giao cã
phï hîp hay kh«ng lóc trång rõng hçn giao cÇn ph¶i chó ý ®Çy ®ñ. Do tæ
hîp cÊu thµnh nhiÒu loµi c©y gç cña nhiÒu loµi c©y chñ yÕu ®-îc gäi lµ
lo¹i h×nh hçn giao c©y gç. ¸p dông lo¹i h×nh hçn giao nµy nªn chän lo¹i
h×nh ®iÒu kiÖn lËp ®Þa tèt ®Ó ph¸t huy hiÖu Ých kinh tÕ, sinh th¸i lín nhÊt
®ång thêi chän mét ph-¬ng ph¸p hçn giao thÝch hîp dù phßng kh¶ n¨ng
ph¸t sinh m©u thuÉn gay g¾t gi÷a c¸c loµi.
(2)Hçn giao gi÷a loµi c©y chñ yÕu vµ loµi c©y b¹n, lo¹i h×nh nµy cã
søc s¶n xuÊt l©m phÇn kh¸ cao, hiÖu Ých phßng hé kh¸ tèt, tÝnh æn ®Þnh
m¹nh h¬n, phÇn lín lµ nhiÒu tÇng loµi c©y chñ yÕu ph¶i ë tÇng trªn cßn
loµi c©y b¹n ph¶i ë tÇng d-íi, tæ thµnh mét tÇng rõng thø hai hoÆc rõng
chÝnh phô.
M©u thuÉn gi÷a lo¹i h×nh nµy lµ rÊt chËm bëi v× phÇn lín c¸c lo¹i c©y bôi
lµ c©y chÞu bãng sinh tr-ëng chËm nãi chung lµ kh«ng g©y uy hiÕp
nghتm träng víi loµi c©y chñ yÕu, mÆc dï m©u thuÉn gi÷a c¸c loµi lµ s©u
s¾c nh-ng còng dÔ ®iÒu chØnh.
Nãi chung lo¹i h×nh hçn giao nµy cã thÓ thÝch hîp víi nh÷ng n¬i cã ®iÒu
kiÖn lËp ®Þa tèt. Do thêi kú trång rõng ban ®Çu cã thÓ xuÊt hiÖn loµi c©y
chñ yÕu bÞ chÌn Ðp cho nªn cÇn ph¶i chó ý phèi hîp loµi c©y vµ chän
nh÷ng ph-¬ng ph¸p vµ tû lÖ hçn giao thÝch hîp.
(3)Hçn giao loµi c©y chñ yÕu vµ c©y bôi, c¸ch hçn giao nµy lµ lîi
dông mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi kh«ng s©u s¾c l©m phÇn æn ®Þnh. Thêi kú
®Çu cña hçn giao c©y bôi cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sinh tr-áng
loµi c©y chñ yÕu, sau khi khÐp t¸n do d-íi t¸n c©y kh«ng ®ñ ¸nh s¸ng
tuæi thä cña nã sÏ giµ dÇn mét sè cã thÓ bÞ chÕt nh-ng nh÷ng c©y chÞu
bãng l¹i tiÕp tôc sinh tr-ëng khi c¸c t¸n c©y rõng th-a ra c©y bôi sÏ xuÊt
hiÖn hangf lo¹t ë d-íi t¸n rõng. Nãi chung t¸c dông cã lîi cña c©y bôi lµ
rÊt lín nh-ng thêi gian kh«ng kÐo dµi sau khi c©y bôi chÕt trong rõng
hçn giao cã thÓ ®Ó l¹i mét kh«ng gian dinh d-ìng kh¸ lín ë trong rõng
c©y gç g©y ra t¸c dông ®iÒu chØnh mËt ®é l©m phÇn. M©u thuÉn gi÷a c©y
chñ yÕu vµ c©y bôi còng dÔ ®iÒu chØnh, khi sinh tr-ëng cña loµi c©y chñ
yÕu bÞ c¶n trë cã thÓ tiÕn hµnh chÆt c©y bôi ®Ó tiÕn hµnh t¸i sinh l¹i.
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
- 86
Lo¹i h×nh hçn giao c©y gç, c©y bôi th-êng ¸p dông ë nh÷ng n¬i ®iÒu kiÖn
lËp ®Þa kÐm, ®iÒu kiÖn lËp ®Þa cµng kÐm th× tû träng c©y bôi ph¶i t¨ng
nªn. ¸p dông lo¹i h×nh hçn giao gi÷a c©y gç c©y bôi còng ph¶i chän lo¹i
h×nh hçn giao thÝch hîp.
(4) Hçn giao loµi c©y chñ yÕu, c©y b¹n vµ c©y bôi. §©y lµ mét m«
h×nh tæng hîp mang ®Æc ®iÓm cña c¶ 3 lo¹i h×nh trªn. Nãi chung th-êng
¸p dông ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kienÑ lËp ®Þa tèt. Th«ng qua ®ãng cöa rõng
hoÆc hçn giao rõng trång vµ rõng tù nhiªn. PhÇn nhiÒu th-êng ¸p dông
lo¹i h×nh nµy cã t¸c dông phßng hé rÊt tèt.
Ngoµi c¸c ph-¬ng ph¸p trªn còng cã ng-êi trång hçn giao c©y l¸
kim vµ c©y l¸ réng, c©y -a s¸ng vµ c©y chÞu bãng, c©y gç vµ c©y bôi.
3.3.3. Chän m« h×nh kÕt cÊu rõng hçn giao
Muèn trång vµ ch¨m sãc rõng hçn giao, tr-íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh
®-îc m« h×nh kÕt cÊu theo môc tiªu nhÊt ®Þnh. KÕt cÊu rõng hçn giao cã
thÓ theo kÕt cÊu th¼ng ®øng mµ chia ra mét tÇng, hai tÇng hoÆc nhiÒu
tÇng; theo kÕt cÊu n»m ngang mµ chia ra ph©n t¸n ®Òu vµ côm, theo kÕt
cÊu tuæi mµ chia ra ®ång tuæi vµ kh¸c tuæi . Mçi mét h×nh thøc kÕt cÊu
®Òu cã m« h×nh tæ hîp cña nã( réng h¬n kh¸i niÖm lo¹i h×nh hçn giao),
®Òu cã mét néi dung sinh vËt häc s©u s¾c cña nã, ®Æc biÖt lµ Èn hµm mèi
quan hÖ gi-u· c¸c loµi kh¸c nhau. X¸c ®Þnh m« h×nh kÕt cÊu theo môc
tiªu trång vµ ch¨m sãc rõng hçn giao( nh- m« h×nh rõng hçn giao nhiÒu
tÇng ph©n bè ®Òu ®ång tuæi, hoÆc m« h×nh mét tÇng ph©n bè côm kh¸c
tuæi) , quyÕt ®Þnh bëi môc tiªu hiÖu Ých chøc n¨ng trång ch¨m sãc rõng,
quyÕt ®Þnh bëi ®iÒu kiÖn lËp ®Þa rõng vµ ®Æc tÝnh sinh vËt sinh th¸i häc
cña c¸c loµi c©y chñ yÕu, vµ còng ph¶i xem xÐt ®Õn mèi quan hÖ gi÷a c¸c
loµi trong t-¬ng lai cã ¶nh h-ëng g× ®Õn sù h×nh thµnh vµ kh¶ n¨ng duy
tr× kÕt cÊu rõng hay kh«ng. M« h×nh kÕt cÊu rõng hçn giao hîp lý ®-îc
x©y dùng trªn c¬ së ®iÒu chØnh hîp lý mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi.
3.3.4. Chän loµi c©y hçn giao.
Trång rõng hçn giao tr-íc hÕt ph¶i theo yªu cÇu môc tiªu trång
rõng vµ nguyªn t¾c ®Êt nµo c©y Êy ®Ó chonj loµi c©y chñ yÕu( c©y môc
®Ých) sau ®ã ph¶i dùa vµo m« h×nh kÕt cÊu môc tiªu ®Ó chän loµi c©y hçn
giao ( c©y môc ®Ých phô hoÆc c©y b¹n), cÇn ph¶i nãi r»ng ®©y lµ then
chèt ®Ó b¶o ®¶m thµnh c«ng. Chän loµi c©y hçn giao thÝch hîp lµ biÖn
ph¸p chñ yÕu ph¸t huy t¸c dông hçn giao vµ ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a
c¸c loµi, nã cã mét ý nghÜa quan träng trong viÖc b¶o ®¶m trång rõng,
t¨ng c-êng tÝnh æn ®Þnh thùc hiÖn môc ®Ých trång vµ ch¨m sãc nÕu viÖc
chän loµi c©y trång kh«ng phï hîp cã lóc lµm cho c©y chñv yÕu bÞ chÌn
Ðp thËm chÝ cã thÓ bÞ thay thÕ c¸c loµi c©y kh¸c lµm cho môc ®Ých trång
rõng hçn giao bÞ thÊt b¹i.
D-íi ®©y lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó chän loµi c©y trång hçn giao.
a) VÊn ®Ò chñ yÕu cña c©y trång hçn giao lµ ph¶i xem xÐt tõng tÝnh chÊt
vµ mâi quan hÖ gi÷a c¸c loµi cÇn ph¶i bæ xung vÞ trÝ sinh th¸i gi÷a c¸c
loµi chñ yÕu, mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi th-êng biÓu hiÖn hç trî (++)
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
- 87
hoÆc cã lîi cho loµi chñ yÕu (+0) trong t¸c dông t-¬ng hç gi÷a c¸c
loµi lµ nhiÒu biÓu hiÖn mÆt cã lîi kh«ng cã t¸c dông c¹nh tranh hoÆc
øc chÕ m·nh liÖt, vµ nh÷ng loµi hçn giao còng ph¶i æn ®Þnh trong thêi
kú dµi víi c©y b¹n, khi ph¸t sinh m©u thuÉn cã thÓ dÔ ®iÒu chØnh.
b) CÇn ph¶i lîi dông thùc b× tù nhiªn ®Ó lµm c©y hçn giao ( c©y t¸i sinh
tù nhiªn), cÇn vËn dông kü thuËt trång rõng cã t¸c dông cña tù nhiªn
dÓ t¹o ra mét kÕt c©u l©m phÇn hîp lý vµ cã thÓ thùc hiÖn mét rõng
hçn giao cã môc tiªu.
c) rõng loµi c©y hçn giao cÇn cã gi¸ trÞ vÒ sinh th¸i, kinh tÕ vµ thÈm mü.
d) Loµi c©y hçn giao tèt nhÊt lµ nh÷ng c©y cã ®Æc tÝnh phßng chèng ch¸y
vµ ®Ò kh¸ng s©u bÖnh, nhÊt lµ kh«ng nªn chän nh÷ng c©y cã cïng mét
loµi s©u bÖnh.
e) Loµi c©y hçn giao tèt nhÊt lµ nh÷ng c©y cã kh¶ n¨ng n¶y mÇm m¹nh
dÔ sinh s¶n cã lîi cho viÖc t¹o c©y con vµ t¸i sinh rõng thÓ thùc hiÖn
viÖc ®iÒu tiÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi, sau ®ã cã thÓ kh«i phôc thµnh
rõng.
CÇn ph¶i chØ râ r»ng chän mét loµi c©y hçn giao lý t-ëng kh«ng ph¶i
lµ mét viÖc dÔ ®èi víi mét tµi nguªn gièng c©y th× thiÕu hoÆc khã ph¸t
hiÖn th× l¹i cµng khã h¬n. nãi nh- vËy kh«ng ph¶i v× thÕ mµ kh«ng trång
rõng hçn giao, trong viÖc trång rõng hçn giao ng-êi ta ®· tÝch luü ®-îc
nhiÒu kinh nghÞm ®Ó lµm c¨n cø chän c©y trång hçn giao gi÷a c¸c loµi
c©y sa méc vµ th«ng ®u«i ngùa, long n·o, liÔu sam, vèi thuèc, dæi, re,
xoan ®µo, keo, tróc sµo, b¹ch ®µn, phi lao, hoÌ vv ….
Ph-¬ng ph¸p cô thÓ ®Ó chän loµi c©y hçn giao nãi chung lµ sau khi x¸c
®Þnh loµi c©y chñ yÕu c¨n cø vµo môc ®Ých vµ yªu cÇu cña hçn giao dùa
vµo ®Æc tÝnh sinh vËt häc cña loµi vµ kinh nghiÖm hçn giao hiÖn cã, ®ång
thêi t×m hiÓu quy luËt cña c¸c loµi c©y trong rõng tù nhiªn ®-a ra mét sè
loµi c©y hçn giao cã thÓ thùc hiÖn xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c thµnh phÇn thùc b×
tù nhiªn ®Êt rõng, ph©n tÝch mèi quan hÖ cã thÓ s¶y ra gi÷a chóng vµ loµi
chñ yÕu cuèi cïng ®-a ra quyÕt ®Þnh.
3.3.5 Ph-¬ng ph¸p hçn giao.
Ph-¬ng ph¸p hçn giao lµ c¸ch s¾p xÕp c¸c loµi c©y trªn ®Êt trång rõng.
Ph-¬ng ph¸p hçn giao kh¸c nhau ®Æc ®iÓm mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi
t×nh h×nh sinh tr-ëng còng kh«ng nh- nhau, cho nªn ®Æc tÝnh sinh vËt
häc vµ kinh tÕ häc cã mét ý nghÜa rÊt quan träng.
Ph-ng ph¸p hçn giao th-êng dïng cã mÊy lo¹i sau.
a) Hçn giao h×nh sao, lµ ph-¬ng ph¸p hçn giao cña mét sè Ýt cña mét
loµi c©y ph©n t¸n trong nhiÒu c©y cña loµi kh¸c hoÆc trång mét loµi
c¸ch c©y trong hµng cã thÓ thµnh hµng thµnh b¨ng (h×nh 3-8).
Ph-¬ng ph¸p hçn giao nµy võa tho¶ m·n yªu cÇu më réng t¸n c©y cña
mét sè loµi c©y -a s¸ng l¹i võa cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho loµi c©y kh¸c(
che bãng võa ph¶i, c¶i t¹o ®Êt) ®ång thêi cßn cã thÓ lîi dông ë møc tèi
®a thùc b× tù nhiªn s½n cã, quan hÖ gi÷a c¸c loµi dÔ phï hîp, th-êng cã
thÓ thu ®-îc hiÖu qu¶ hçn giao tèt.
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
- 88
HiÖn nay øng dông hçn giao h×nh sao cã nhiÒu loµi c©y nh- sa méc, dÎ,
hoÌ, d-¬ng.
b) hçn giao gi÷a c¸c c©y. cßn gäi lµ hçn giao trong hµng hçn giao c¸ch
c©y lµ mét ph-¬ng ph¸p hçn giao cña hai loµi c©y trong cung mét
hµng ( h×nh 3-9). Ph-¬ng ph¸p hçn giao nµy ®-îc b¾t ®Çu rÊt sím nÕu
nh- phèi hîp tèt cã thÓ cã t¸c dông hç trî mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi
cã t¸c dông cã lîi; nÕu s¾p xÕp kh«ng hîp lý m©u thuÉn gi÷a c¸c loµi
s©u s¾c.
Ph-¬ng ph¸p hçn giao nµy trong thi c«ng trång rõng kh¸ phiÒn phøc
nh-ng mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi mµ phï hîp th× nã cã mét gÝa trÞ thùc
dông nhÊt ®Þnh. Nãi chung th-êng dïng hçn giao gi÷a c©y gç vµ c©y bôi.
Hçn giao gi÷a c¸c hµng lµ ph-¬ng ph¸p hçn giao c¸ch hµng, mét hµng
c©y nµy trång hçn giao víi hµng c©y kia( h×nh 3-10). Ph-¬ng ph¸p nµy
chØ sau khi rõng khÐp t¸n míi thÓ hiÖn ®-îc sù cã lîi hay cã h¹n. m©u
thuÉn gi÷a c¸c hµng dÔ ®iÒu chØnh h¬n gi÷a c¸c c©y thi c«ng còng dÔ h¬n
lµ mét ph-¬ng ph¸p hçn giao th-êng dïng, thÝch hîp víi rõng hçn giao
c©y gç vµ c©y bôi hoÆc c©y chÝnh vµ c©y b¹n.
c) Hçn giao theo b¨ng th«ng th-êng trång liªn tôc trªn 3 hµng, hçn giao
víi loµi c©y kh¸c. mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi hçn giao theo b¨ng
th-êng xuÊt hiÖn chËm h¬n so víi hçn giao theo hµng, nh- vËy cã thÓ
ng¨n chÆn sù chÌn Ðp cña c¸c c©y kh¸c nh-ng hiÖu qu¶ còng thÓ hiÖn
muén h¬n ë vµo thêi kú sau cña sinh tr-êng l©m phÇn. Mèi quan hÖ
gi÷a c¸c loµi cña loµi hçn giao nµy dÔ trång vµ dÔ qu¶n lý thÝch hîp
víi loµi hçn giao vµ loµi hçn giao c¸c loµi c©y gç cã m©u thuÉn lãn
tèc ®é sinh tr-ëng b¾t ®©u râ rÖt, còng cã thÓ thÝch hîp víi hçn giao
c©y gç vµ c©y nöa chÞu bãng nh-ng c©y b¹n th-êng chØ ®¬n hµng lo¹i
nµy còng cã thÓ gäi lµ hµng vµ b¨ng. -u ®iÓm cña nã lµ b¶o ®¶m ®-îc
-u thÕ cña loµi c©y chñ yÕu gi¶m bít ®-îc sù c¹nh tranh cña loµi c©y
b¹n.
d) Hçn giao theo ®¸m, lµ hçn giao thµnh c¸c ®¸m nhá ®-îc s¾p xÕp theo
thø tù cña c¸c loµi c©y. th«ng th-êng cã hai lo¹i lµ hçn giao cã quy
t¾c vµ hçn giao theo ®¸m kh«ng cã quy t¾c.
Hçn giao theo ®¸m cã quy t¾c lµ trªn ®Êt trång rõng b»ng hoÆc dèc
®Òu ®-îc bè trÝ c¸c ®¸m h×nh vu«ng hoÆc h×nh ch÷ nhÊt sau ®ã trªn c¸c
®¸m l¹i trång theo hµng víi cù ly nhÊt ®Þnh lµm bªn c¹nh ®Ó trång m«tj
loµi c©y kh¸c. diÖn tÝch c¸c ®¸m vÒ nguyªn t¾c kh«ng nhá h¬n diÖn tÝch
dinh d-ìng b×nh qu©n cña mçi c©y ®-îc chiÕm trong rõng thµnh thôc,
nãi chung cã c¹nh dµi lµ 5-10 m. Hçn giao theo ®¸m kh«ng quy t¾c
th-êng bè trÝ ë ®Êt trång rõng miÒn nói ®Þa h×nh nhá cã nhiÒu loµi c©y
kh¸c nhau. nh- vËy cã thÓ lµm cho võa trång ®-îc hçn giao cã nhiÒu loµi
c©y võa thÝch hîp víi ®Êt nµo c©y Êy. DiÖn tÝch cña c¸c ®¸m còng kh«ng
nh- nhau, nãi chung ng-êi ta chñ tr-¬ng trång diÖn tÝch lín nh-ng kh«ng
thÓ h×nh thµnh mét l©m phÇn ®éc lËp.
Hçn giao theo ®¸m cã thÓ lîi dông cã hiÖu qu¶ mèi quan hÖ trong loµi
vµ gi÷a c¸c loµi tho¶ m·n yªu cÇu cña nh÷ng loµi c©y l¸ kim -a mäc
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
- 89
thµnh côm sau khi rõng ®· lín c¸c loµi c©y ®· cã mét kho¶ng kh«ng gian
dinh d-ìng thÝch hîp quan hÖ gi÷a c¸c loµi gÇn nhau vµ t¸c dông hçn
giao râ rÖt vµ -u viÖt h¬n rõng thuÇn loµi.
ViÖc trång rõng hçn giao theo ®¸m kh¸ thuËn tiÖn thÝch hîp víi
nh÷ng loµi c©y chñ yÕu cã m©u thuÉn lín vµ còng cã thÓ dïng cho c¸c
rõng hçn giao cÇn ph¶i c¶i t¹o thµnh rõng thuÇn loµi hoÆc c¶i t¹o rõng
kÐm gÝa trÞ.
e) Hçn giao kh«ng quy t¾c lµ mét ph-¬ng thøc phèi hîp gi÷a c¸c loµi
c©y trong rõng hçn giao cã ph©n bè ngÉu nhiªn ë trong l©m phÇn ®ã
lµ ph-¬ng thøc th-êng thÊy nhÊt hçn giao gi÷a c¸c loµi trong rõng
hçn giao tù nhiªn còng lµ ph-¬ng ph¸p hçn giao lîi dông tµi nguyªn
thùc b× tù nhiªn, lîi dông kh¶ n¨ng tù nhiªn( ®ãng cöa rõng, t¸i sinh
tù nhiªn , trång dÆm, c¶i t¹o rõng thø sinh ) h×nh thµnh rõng hçn giao
gÇn víi rõng tù nhiªn nh- trong c¸c vïng nói hoang vïng ch¸y rõng
hoÆc rõng bÞ khai th¸c ng-êi ta th-êng dïng ph-¬ng ph¸p trång bæ
xung c¸c loµi c©y tù nhiªn lµm cho thùc b× ph¸t triÓn thµnh c¸c ®ai
rõng hoÆc thµnh mét lo¹i rõng quÇn x· cùc ®Ønh, rõng hçn giao nh-
vËy cã hiÖu Ých tèt vµ cã tÝnh æn ®Þnh cao.
Ph-¬ng ph¸p hçn giao ngÉu nhiªn tuy sù ®iÒu hoµ b»ng con ng-êi
mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi rÊt khã kh¨n nh-ng do m« pháng quy luËt diÔn
thÕ tù nhiªn cho nªn gi÷a c¸c loµi c©y cã sù tù ®iÒu chØnh.
f. Hçn giao thµnh nhãm lµ khi s¾p xÕp d¹ng ®¸m trªn mét m¶nh nhá
trång thËt dµy mét loµi c©y vµ c¸ch xa chç dµy l¹i trång mét ®¸m nhá
loµi c©y kh¸c. Ph-¬ng ph¸p hçn giao nµy trong mét ®¸m cã cïng mét
loµi c©y cã -u ®iÓm bè trÝ d¹ng ®¸m cù ly gi÷a c¸c ®¸m kh¸ lín t¸c
dông gi÷a c¸c loµi rÊt chËm mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi còng dÔ diÒu
chØnh nh-ng thi c«ng kh¸ phiÒn phøc nãi chung khi øng dông phÇn
lín dïng cho t¸i sinh nh©n t¹o c¶i t¹o rõng thø sinh vµ rõng phßng
chèng c¸t bay.
3.3.6 Tû lÖ hçn giao.
Tû lÖ cña c¸c loµi c©y trong rõng hçn giao cã t¸c dông trùc tiÕp quan
hÖ gi÷a c¸c loµi, t×nh h×nh sinh tr-ëng cña c©y vµ hiÖu Ých cuèi cïng cña
hçn giao. NhiÒu thÝ nghiÖm chøng tá tû lÖ hçn giao kh¸c nhau th× tr÷
l-îng gç còng kh¸c nhau. VÝ dô hai hµng sa méc vµ mét hµng long n·o
hçn giao cho tr÷ l-îng lµ 122.6m3 nh-ng trång 7 hµng sa méc vµ 1 hµng
long n·o chØ cho tr÷ l-îng lµ 101.6 m3.
Nãi chung trong tù nhiªn nh÷ng loµi c¹nh tranh m¹nh sÏ chiÕn th¾ng
loµi c¹nh tranh yÕu vµ trë thanhf chóa tÓ trong rõng hçn giao vµ nh÷ng
loµi c¹nh tranh yÕu th× sè l-îng cµng ngµy cµng Ýt nghiªm träng cã thÓ bÞ
tiªu diÖt. Søc c¹nh tranh chØ lµ mét tiÒn ®Ò cña sinh tån c¸ thÓ nh-ng
muèn thµnh mmét loµi -u thÕ cßn cã mét sè l-îng nhÊt ®Þnh. Cho nªn
th«ng qua ®iÒu chØnh tû lÖ hçn giao lµ cã thÓ ng¨n chÆn ®-îc nh÷ng loµi
c¹nh tranh m¹nh lÊn ¸t nh÷ng loµi kh¸c l¹i cã thÓ b¶o ®¶m nh÷ng loµi
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
- 90
c¹nh tranh yÕu tån t¹i víi sè l-îgn nhÊt ®Þnh tõ ®ã cã lîi cho rõng hçn
giao.
Khi x¸c ®Þnh tû lÖ rõng hçn giao cÇn ph¶i dù tÝnh sù biÕn ®æi tû lÖ tæ
thµnh loµi trong t-¬ng lai, chó ý b¶o ®¶m cho nh÷ng loµi chñ yÕu lu«n
lu«n chiÕm -u thÕ. Nãi chung tû lÖ loµi c©y -u thÕ ph¶i lín h¬n, nh-ng
nh÷ng loµi c©y gç mäc nhanh -a s¸ng cã thÓ trong ®iÒu kiÖn s¶n l-îng
kh«ng h¹ thÊp th× cã thÓ gi¶m s¶n l-îng hçn giao mét c¸ch thÝch hîp tû
lÖ nh÷ng loµi c©y hçn giao nªn lÊy nguyªn t¾c cã lîi cho loa× c©y chñ yÕu
sùa vµo loµi c©y ®iÒu kiÖn lËp ®Þa vµ ph-¬ng ph¸p hçn giao ®Ó quyªt¸c
dông ®Þnh. Nh÷ng loµi c©y cã søc c¹nh tranh m¹nh tû lÖ hçn giao kh«ng
nªn qua lín ®Ó tr¸nh sù chÌn Ðp nh÷ng c©y chñ yÕu , ng-îc l¹i cã thÓ
t¨ng nªn, nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn lËp ®Þa -u viÖt tû lÖ cña loµi c©y hçn
giao kh«ng nªn lín qu¸, trong ®ã nh÷ng loµi c©y b¹n nªn lµ nhiÒu h¬n
c©y bôi, cßn nh÷ng vïng ®iÒu kiÖn lËp ®Þa kÐm cã thÓ kh«ng dïng hoÆc Ýt
dïng c©y b¹n mµ ph¶i t¨ng thªm tû Ñ cña c¸c loµi c©y bôi; ph-¬ng ph¸p
hçn giao theo ®¸m tû lÖ c¸c loµi c©y hçn giao phÇn lín lµ ph¶i nhá cßn
hçn giao theo hµng vµ tõng c©y th× tØ lÖ cÇn ph¶i lín h¬n. nãi chung tû lÖ
hçn giao cña c©y b¹n thêi kú ®Çu cña trång rõng hoÆc c©y bôi nªn chiÕm
25-50 % tæng sè c©y toµn rõng nh-ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lËp ®Þa ®Æc
biÖt hoÆc ph-¬ng ph¸p hçn giao c¸ biÖt tû lÖ c©y hçn giao kh«ng l»m
trong ph¹m vi ®ã.
3.3.7.Kü thuËt ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi c©y
trong rõng hçn giao.
§iÓm mÊu chèt viÖc trång vµ ch¨m sãc rõng hçn giao lµ ë chç xö lý
mét c¸ch chÝnh x¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi kh¸c nhau lµm cho loµi
c©y chñ yÕu cã thÓ thu ®-îc hiÖu Ých. Cho nªn trong toµn bé qu¸ tr×nh
ch¨m sãc rõng mçi mét kh©u biÖn ph¸p kü thuËt ®Òu ph¶i xoay quanh
mét trung t©m lµ thu lîi tr¸nh h¹i.
tr-íc hÕt trång rõng hçn giao ph¶i trªn c¬ së chän loµi c©y chñ yÕu mét
c¸ch thËn träng, x¸c ®Þnh ph-¬ng ph¸p hçn giao thÝch hîp tû lÖ hçn giao
vµ ph-¬gn thøc bè trÝ thÝch hîp ®Ò phßng t¸c dông bÊt lîi gi÷a c¸c loµi
ph¸t sinh ®Ó b¶o ®¶m cho t¸c dông cã lîi kÐo dµi. khi trång rõng cã thÓ
th«ng qua c¸c biÖn ph¸p khèng chÕ thêi gian trång rõng, ph-¬ng ph¸p
trång rõng, tuæi c©y con vµ cù ly hµng, ®Ó ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a
c¸c loµi. ®Ó rót ng¾c sù t¸c ®éng t¸ch biÖt gi÷a c¸c loµi c©y cã thÓ ph©n ra
c¸c n¨m c¸c kú ®Ó trång rõng hoÆc dïng c¸c c©y con cã tuæi kh¸c nhau.
nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y cho thÊy tèc ®é sinh tr-ëng cña c¸c loµi c©y
rÊt râ rÖt nh÷ng loµi c©y kh¸c nhau cã tÝnh chÞu bãng kh¸c nhau nªn
ph-¬ng ph¸p trång rõng ph©n kú còng dµi ng¾n kh¸c nhau vµ nh- vËy
míi thu ®-îc hiÖu qu¶ trång rõng tèt. VÝ dô trång b¹ch ®µn tranh vµ b¹ch
®µn tr¾ng ®Òu lµ nh÷ng c©y -a s¸ng mäc nhanh cã thÓ lóc ®Çu trång th-a
cho ®Õn khi t¸n rõng phñ kÝn ®Êt l¹i trång c©y chÞu bãng nh- re, long
n·o, vèi thuèc, lµm cho nh÷ng c©y ®ã nhËn ®-îc sù che bãng võa ph¶i vµ
t¹o nªn tÇng d-ãi ph¸t huy ®-îc hiÖu Ých hçn giao râ rÖt khi hai loµi c©y
Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
nguon tai.lieu . vn
