Xem mẫu

  1. 41 ®¬n nguyªn c¶nh quan, tÝnh kh¸c chÊt ®ã còng ph¶i ®a d¹ng trong quy ho¹ch lo¹i rõng. TÝnh ®a d¹ng vµ quy ho¹ch lo¹i rõng ®· thÓ hiÖn tÝnh ®a d¹ng c¶nh quan, quy ho¹ch lo¹i rõng nªn kÕt hîp víi quy ho¹ch c¶nh quan. 2.1 ý nghÜa cña chän lo¹i c©y trång. 2.Chän lo¹i c©y trång. Chän lo¹i c©y trång thÝch hîp lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu nhÊt cña thµnh b¹i trång rõng, c©y gç lµ lo¹i c©y l©u n¨m gÇn nh- kh«ng cã ng-êi b¶o vÖ, nã sèng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn khã kh¨n, cho nªn nh÷ng lo¹i c©y trång rõng chèng l¹i t¸c h¹i cña tù nhiªn. cã nhiÒu vïng rõng trång ph¸t huy ®-îc hiÖu Ých ®a d¹ng vµ cã t¸c dông tÝch cùc trong s¶n xuÊt, nh-ng søc s¶n xuÊt cña ®Êt rõng kh«ng cao, s¶n l-îng rõng trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch thÊp, chØ 34,76m3/ha chØ t-¬ng ®-¬ng víi 40% so víi s¶n l-îng b×nh qu©n trªn toµn quèc 78,06m3/ha, l-îng sinh tr-ëng thÊp lµ vÊn ®Ò kh¸ phæ biÕn thËm chÝ ë mét sè vïng ®· xuÊt hiÖn c©y cong queo mäc nhiÒu nh¸nh kÕt qu¶ sím ®ã lµ do chän c©y trång kh«ng phï hîp. Do tÝnh l©u dµi cña s¶n xuÊt L©m nghiÖp tÝnh ®a d¹ng cña môc ®Ých trång rõng tÝnh phøc t¹p cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tÝnh kh¸c nhau cña qu¶n lý kinh doanh cho nªn chän lo¹i c©y trång rõng ph¶i cã tÝnh chÊt kÕ ho¹ch lín tr¨m n¨m, ph¶i rÊt cÈn thËn. VÊn ®Ò chän lo¹i c©y trång lµ vÊn ®Ò xa x-a. Kú thùc «ng cha ta ®· cã nh÷ng lý luËn vµ thùc tiÕn phï hîp vµ ®· nªu lªn ®Êt nµo c©y Êy trë thµnh mét nguyªn t¾c chän lo¹i c©y trång. Nh÷ng biÖn ph¸p tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®· lµm cho chóng ta dÇn tõng b-íc chän c©y 2. 2.C¬ së cña chän loµi c©y trång trång cµng khoa häc vµ hîp lý h¬n. N-íc ta cã nguån gièng c©y rÊt phong phó cã h¬n 8000 loµi c©y gç trong ®ã cã h¬n 2000 loµi c©y gç lín vµ h¬n 1000 loµi c©y kinh tÕ ®Æc dông. Dùa vµo c¸c ®Æc tÝnh cña loµi ®Ó chän lo¹i c©y vÒ thùc chÊt lµ lµm cho ®Æc tÝnh loµi c©y thÝch häp víi tÝnh chÊt cña ®Êt trång rõng. Do tÝnh ®a d¹ng cña loµi vµ tÝnh phøc t¹p cña ®Æc tÝnh ®ã, tÝnh ®a biÕn cña ®iÒu kiÖn t- nhiªn l¹i thªm nghiªn cøu khoa häc c¬ së sinh vËt vµ nh÷ng tÝch luü tµi liÖu ch-a ®ñ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai kh¸c nhau cho nªn viÖc chän lo¹i c©y trång rõng vÉn cßn Ýt loµi vµ gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh. 2.2.1 §Æc tÝnh sinh vËt häc. §Æc tÝnh sinh vËt häc cña loµi bao gåm ®Æc tÝnh h×nh th¸i häc, ®Æc tÝnh gi¶i phÉu vµ ®Æc tÝnh di truyÒn cña loµi. Nh÷ng loµi c©y to yªu cÇu mét kh«ng gian dinh d-ìng lín, s¶n l-îng cµnh l¸ vµ gç cao hiÖu qu¶ lµm ®Ñp vµ c¶i thiÖn m«i tr-êng sÏ m¹nh. Nh÷ng rõng lÊy gç, rõng phßng hé, rõng phong c¶nh vµ rõng quèc phßng còng yªu cÇu ®iÒu kiÖn lËp ®Þa kh¸ cao, c¸c s¶n vËt quang hîp ph©n bè ë trªn c©y cã sù kh¸c nhau chñ yÕu ë th©n c©y th× lµm rõng lÊy gç. Nh÷ng s¶n vËt quang hîp tËp trung ë Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
  2. 42 cµnh l¸ th× lµm rõng gç cñi; th©n c©y tuy cao to nh-ng t¸n c©y, cµnh l¸ vá c©y ®Ñp hoÆc mµu s¾c hoa qu¶ cã thÓ lµm rõng phong c¶nh. Nãi chung lu«n lu«n ®èi víi nh÷ng ®Æc ®iÓm thÝch hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kh« h¹n th× chÝnh ph¶i xuÊt hiÖn phô ph¶i Ýt yªu cÇu tÇng ®Êt s©u ph¶i chän nh÷ng c©y ph¸t triÓn th× míi thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn kh« h¹n, mét sè loµi c©y ¸p suÊt thÈm thÊu cña dÞch tÕ bµo cao cã ®Æc tÝnh chèng h¹n chèng mÆn. 2.2.2 §Æc tÝnh sinh th¸i häc. §Æc tÝnh sinh th¸i häc cña loµi c©y lµ chØ loµi c©y ®ã cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi ®iÒu kiÖn m«i tr-êng do tÝnh thÝch øng l©u dµi ®· h×nh thµnh ®Æc tÝnh sinh th¸i häc ®Æc h÷u cña loµi c©y Êy. Loµi c©y yªu cÇu nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i tr-êng chñ yÕu biÓu hiÖn mèi quan hÖ víi ¸nh s¸ng, n-íc, nhiÖt ®é vµ ®Êt, mèi quan hÖ loµi c©y vµ ¸nh s¸ng biÓu hiÖn chñ yÕu lµ tÝnh chÞu bãng ®Æc tÝnh t¸c dông quang hîp vµ chu kú ¸nh s¸ng. TÝnh chÞu bãng biÓu hiÖn kh¶ n¨ng sinh tån vµ t¸i sinh d-íi t¸n rõng, c¨n cø vµo kh¶ n¨ng ®ã chia thµnh 2 lo¹i c©y -a s¸ng vµ c©y chÞu bãng. Khi chän lo¹i c©y trång ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng cña loµi, ph¶i s¾p xÕp nã trong mét ®iÒu kiÖn lËp ®Þa thÝch hîp, vÝ dô loµi c©y -a s¸ng lµm c©y tiªn phong trång rõng. C¬ së sinh lý chÞu bãng cña c©y gç lµ tèc ®é t¸c dông quang hîp vµ c-êng ®é chu kú ¸nh s¸ng vµ mét sè nh©n tè kh¸c. HiÖn t-îng chu kú ¸nh s¸ng lµ ph¶n ¸nh ban ngµy vµ ban ®ªm cña c©y ¶nh h-ëng chñ yÕu cña chu kú ¸nh s¸ng lµ sù ra hoa, ®iÒu kiÖn ban ngµy dµi th× ra hoa sÏ nhiÒu còng cã nh÷ng c©y thuéc vÒ c©y ngµy võa thêi gian chiÕu s¸ng ®ªm ngµy yªu cÇu kh¸ nghiªm kh¾c. §iÒu ®¸ng tiÕc lµ nghiªn cøu hiÖn t-îng chu kú ¸nh cña c¸c loµi c©y ch-a ®-îc nhiÒu. Lo¹i c©y kh¸c nhau yªu cÇu nhiÖt l-îng còng kh¸c nhau nã liªn quan víi ph©n bè n»m ngang vµ ph©n bè th¼ng ®øng. Nh÷ng c©y ph©n bè ë phÝa B¾c ®é cao mÆt biÓn cao yªu cÇu nhiÖt l-îng thÊp ng-îc l¹i nh÷ng c©y ë phÝa Nam vµ ®é cao mÆt biÓn thÊp th× yªu cÇu nhiÖt l-îng cao vµ thuéc vÒ c¸c loµi c©y nhiÖt ®íi. Do rõng sèng trong mét hÖ sinh th¸i rõng cã quan hÖ víi ®é cao cho nªn khi ®¸nh gi¸ ph¸n ®o¸n vµ chän lo¹i c©y trång ph¶i lÊy quÇn x· rõng hay hÖ sinh th¸i lµm c¬ së, ®iÒu ®ã rÊt quan träng. (1) Khu ph©n bè tù nhiªn. Ph©n bè tù nhiªn cña loµi c©y lµ mét c¨n cø c¬ së ®Ó ph¸n ®o¸n vµ chän c©y trång. Tr-íc hÕt ph¶i vËn dông nh÷ng tri thøc vÒ lÞch sö ®Þa lý thùc vËt vµ thùc b× tæng hîp ®Ó x¸c ®Þnh khu ph©n bè tù nhiªn cña loµi. Khu ph©n bè tù nhiªn cã thÓ ph¶n ¸nh kÕt cÊu sinh th¸i cña mét loµi lµ mét kÕt qu¶ ¶nh h-ëng tæng hîp cña nh©n tè ®ã trong m«i tr-êng vµ c¹nh tranh, ®ång thêi còng ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thÝch øng cña loµi. Khi tiÕn hµnh ph©n tÝch khu ph©n bè tr-íc hÕt ph¶i lµm râ tÝnh chÊt ®Þa lý cña toµn bé khu ph©n bè, c¸c lo¹i h×nh ph©n bè (khÐp kÝn hay gi¸n ®o¹n), t×nh h×nh h×nh thµnh d-íi khu ph©n bè (râ rÖt hay xen kÏ) trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu khu ph©n bè cã thÓ gi¶i ®¸p cho chóng ta mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn khu ph©n bè: khu ph©n bè trung t©m, khu ph©n bè lín nhÊt Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
  3. 43 c¸c sè liÖu liªn quan ®Õn loµi nh- ph©n bè b×nh qu©n vµ ph©n bè giíi h¹n vÒ ®é sinh tr-ëng. §-¬ng nhiªn quan hÖ h×nh thµnh loµi vµ ph©n bè khu vùc kh«ng thÓ chØ gi¶i thÝch ë ®iÒu kiÖn m«i tr-êng mµ ph¶i gi¶i thÝch qu¸ tr×nh biÕn ®æi trong thêi kú b¨ng hµ tån t¹i ®Õn b©y giê. VÝ dô c©y Thuû sam lµ loµi c©y quý hiÕm ph©n bè ë vïng T©y B¾c tËp trung chØ 600km2 sau ®ã míi trång më réng vµ dÉn gièng thµnh c«ng trong di truyÒn häc ®· gi÷ ®-îc kh¶ n¨ng thÝch øng réng r·i h¬n. CÇn chó ý biªn ®é sinh th¸i loµi vµ biªn ®é sinh lý cã sù kh¸c nhau vÝ dô loµi c©y -a s¸ng nh- Th«ng cã ph¹m vi ph©n bè rÊt réng, tÝnh thÝch øng kh¸ m¹nh cã tÝnh chÞu h¹n h¬n c©y -a bãng. Nh-ng trong quÇn x· rõng do c¹nh tranh cña loµi biªn ®é sinh lý cña nã l¹i bÞ h¹n chÕ biÓu hiÖn phaan bè cña Th«ng trong c¸c loµi c©y l¸ réng thÓ hiÖn sù th-a thít mµ trong ®iÒu kiÖn kh« h¹n do kh«ng c¹nh tranh mµ h×nh thµnh c¸c ®¸m dµy. (2)Nh÷ng loµi nhËp néi Nh÷ng c©y nhËp tõ ngoµi vµo gäi lµ c©y ngo¹i lai hay nhËp néi. Dï lµ c©y b¶n ®Þa cã nh÷ng -u ®iÓm thÝch øng víi m«i tr-êng ë ®ã vµ t¸i sinh tù nhiªn, nh-ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã s¶n l-îng cao th©n th¼ng hoÆc phï hîp víi môc ®Ých trång cho nªn nh¹ap néi nh÷ng loµi c©y ë ngoµi lµ rÊt cÇn thiÕt. Trong thùc tÕ nhiÒu n-íc trªn thÕ giíi ®Òu nhËp néi vµ thu ®-îc nh÷ng thµnh c«ng thËm chÝ trong ch¨m sãc rõng ®i¹ ph-¬ng chiÕm mét vÞ trÝ v« cïng quan träng. VÝ dô rÊt nhiÒu c©y l¸ kim ë bê biÓn T©y Mü ®· nhËp vµo T©y ¢u cïng mét ®é cao ®· thu ®-îc nh÷ng thµnh c«ng râ rÖt. ë New Zealand ®· nhËp tõ Mü loµi Th«ng bøc x¹ vµ ®· trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt chÝnh cña L©m nghiÖp. Ë phÝa B¾c Trung Quèc ®· trång c©y HoÌ dÉn tõ phÝa Nam vµ ®· biÓu hiÖn rÊt tèt. 2.2.3.§Æc tÝnh l©m häc. §Æc tÝnh l©m häc chñ yÕu lµ tæ thµnh kÕt cÊu mËt ®é vµ loµi tõ ®ã h×nh thµnh tÝnh chÊt s¶n l-îng trªn diÖn tÝch. Do ®Æc tÝnh sinh vËt häc sinh th¸i häc kh¸c nhau møc ®é kü thuËt ch¨m sãc còng kh¸c nhau dÉn ®Õn tÝnh chÊt l©m häc cña loµi xuÊt hiÖn tÝnh ®a d¹ng. VÝ dô mét sè loµi c©y sinh tr-ëng riªng lÎ rÊt tèt s¶n l-îng cña c©y kh¸ cao nh-ng do c-êng ®é ¸nh s¸ng m¹nh cã thÓ lµm cho mét sè chÊt ®éc d-íi rÔ c©y hoÆc t¸n c©y tiÕt ra mËt ®é trång kh«ng thÓ lín ®-îc kh«ng thÓ trång tËp trung trªn mét diÖn tÝch lín; mét sè loµi c©y do t¸n c©y khÐp kÝn ®é ®Çy nhá rÊt khã h×nh thµnh mét m«i tr-êng rõng cã chÊt l-îng cao. Khi chän 2.3.Nguyªn t¾c chän lo¹i c©y trång. nh÷ng lo¹i c©y nµy cÇn ph¶i xem xÐt cÈn thËn. Nguyªn t¾c c¬ b¶n chän lo¹i c©y trång rõng cã ba ®iÒu: nguyªn t¾c kinh tÕ häc, nguyªn t¾c l©m häc vµ nguyªn t¾c sinh th¸i häc. Nguyªn t¾c kinh tÕ häc lµ ph¶i tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña môc ®Ých trång rõng (bao gåm c¶ gç vµ l©m s¶n ngoµi gç, phßng hé sinh th¸i, lµm ®Ñp c¶nh quan) nghÜa lµ ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu x©y dùng kinh tÕ quèc d©n ®èi víi L©m nghiÖp. Nguyªn t¾c sinh th¸i häc lµ ®Æc tÝnh loµi c©y cã thÓ thÝch øng víi Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
  4. 44 ®iÒu kiÖn lËp ®Þa cña ®Êt rõng. Hai nguyªn t¾c ®ã bæ xung cho nhau kh«ng thÓ xem nhÑ mét bªn nµo. Tho¶ m·n nhu cÇu x©y dùng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n nÕu trong trång rõng kh«ng ®¹t ®-îc môc ®Ých ®ã mÆc dï mét tÝnh tr¹ng nµo ®Êy cã thÓ tèt nh-ng ch¼ng ®Ó lµm g× vµ trång nh÷ng loµi cÊy Êy lµ thÊt b¹i nh-ng nÕu ®i ng-îc l¹i quy luËt c¬ b¶n cña sinh vËt häc chän ®-îc tÝnh -u viÖt cña b¶n th©n loµi ®ã nh-ng trong mét ®iÒu kiÖn nh- vËy còng kh«ng biÓu hiÖn ®-îc ra kh«ng ®¹t ®-îc môc ®Ých trång rõng. 2.3.1.Nguyªn t¾c kinh tÕ häc. Môc ®Ých trång rõng ph¶i g¾n chÆt víi nguyªn t¾c kinh tÕ dï ph¶i c©n nh¾c vµ dù b¸o kü thuËt kinh tÕ ®-îc sö dông trong thµnh qu¶ ch¨m sãc rõng thuéc vÒ néi dung cña kinh doanh rõng vµ kinh tÕ L©m nghiÖp nh-ng khi chän lo¹i c©y trång ph¶i cã kiÕn thøc kh«ng thÓ thiÕu ®-îc. §Ó chä lo¹i c©y trång vµ biÖn ph¸p ch¨m sãc rõng chÝnh x¸c ®èi víi rõng lÊy gç th× s¶n l-îng vµ gi¸ trÞ cña gç lµ chØ tiªu kh¸ch quan nhÊt ®Ó chän. Do c¸c loµi c©y kh¸c nhau, nguån h¹t gièng kh¸c nhau c¸c biÖn ph¸p ch¨m sãc vµ nu«i c©y con cã mét gi¸ thµnh kh¸c nhau, gi¸ trÞ gç còng kh¸c nhau do ®ã thu lîi Ých còng kh«ng nh- nhau. Do ®Æc tÝnh cña c©y rõng l©u n¨m míi thu ®-îc lîi Ých c¸c tiÒn vèn chi cho ch¨m sãc rõng lµ mét viÖc ®Æc biÖt nh-ng lµ mét vÊn ®Ò quan träng nghÜa lµ kh«ng chØ c¸c loµi c©y kh¸c nhau s¶n sinh ®-îc gi¸ trÞ kh¸c nhau (biÖn ph¸p ch¨m sãc mµ thêi gian thu lîi Ých kh¸c nhau ®Ó ®Çu t- gi¸ thµnh. VÝ dô loµi c©y chèng chÞu ®-îc s©u bÖnh h¹i kh¸c nhau th× chi phÝ phßng trõ kh«ng nh- nhau, nh÷ng chi phÝ ®ã ®Òu ph¶i tÝnh vµo gi¸ thµnh mÆc dï thu nhËp thùc tÕ cã thÓ kh¸c nhau cã nghÜa lµ viÖc chän mét ph-¬ng ¸n ph¶i dïng nh÷ng ph-¬ng ph¸p phóc lîi ®Ó tiÕn hµnh so s¸nh còng gièng nh- quü tiÕt kiÖm trong Ng©n hµng, lîi tøc ®-îc dïng ph¶i tÝnh ®Õn rñi ro ng-êi ®Çu t- ph¶i trong c¸c lo¹i ®Çu t- thu ®-îc lîi tøc tû lÖ lîi tøc kh«ng nªn bao gåm c¶ lîi tøc tån khái Ng©n hµng do sù bï ®¾p t¨ng hµng ho¸ l-u th«ng. 2.3.2.Nguyªn t¾c l©m häc. Nguyªn t¾c l©m häc lµ mét kh¸i niÖm réng nã bao gåm nguån sinh s¶n, møc ®é sinh s¶n kÕt cÊu rõng vµ kü thuËt kinh doanh dï c¸c kü thuËt vÒ ph-¬ng ph¸p sinh s¶n vµ ch¨m sãc rõng cã nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i rÊt nhanh nh-ng khi chän lo¹i cay trång còng ph¶i phï hîp víi thùc tÕ s¶n xuÊt hiÖn nay. Møc ®é thµnh thôc cña nguån sinh s¶n møc ®é phong phó vµ ph-¬ng ph¸p sinh s¶n trùc tiÕp ¶nh h-ëng ®Õn tèc ®é ph¸t triÓn cña sù nghiÖp ch¨m sãc rõng. VÝ dô nu«i cÊy m« vµ c«ng nghÖ sinh häc cã thÓ lµm cho vËt sinh s¶n thiÕu vµ trong mét thêi gian ng¾n lµm phong phó ®-îc øng dông nhiÒu lo¹i biÖn ph¸p cã thÓ lµm cho kü thuËt truyÒn thèng thay thÕ kü thuËt míi vµ kü thuËt ch¨m sãc rõng ph¸t sinh nhiÒu biÕn ®æi to lín, vÝ dô nh÷ng loµi gi©m hom khã mäc do nghiªn cøu øng dông nhiÒu lo¹i chÊt ho¸ häc ®· gi©m thµnh c«ng tõ ®ã mµ thu ®-îc vËt liÖu sinh s¶n lín trong nh÷ng vïng kh« h¹n hµm l-îng Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
  5. 45 n-íc thÊp ng-êi ta ®· nghiªn cøu c¸c kü thuËt tÝch n-íc t-íi n-íc tiÕt kiÖm vµ øng dông ®· më réng thµnh c«ng. §-¬ng nhiªn xem xÐt vÊn ®Ò kü thuËt ph¶i liªn quan ®Õn vÊn ®Ò kinh tÕ, ®Çu t- øng dông kü thuËt míi ph¶i cã mét tû lÖ thÝch øng víi nhu cÇu hiÖu Ých. 2.3.3.Nguyªn t¾c sinh th¸i häc. Trong toµn bé qu¸ tr×nh trång vµ ch¨m sãc rõng ph¶i kiªn tr× nguyªn t¾c sinh th¸i häc, cã nghÜa lµ rõng lµ mét hÖ sinh th¸i. Nh÷ng loµi c©y trång rõng lµ bé phËn tæ thµnh quan träng cña nã, cho nªn chän lo¹i c©y trång ph¶i xem xÐt toµn diÖn c¸c bé phËn tæ thµnh cña hÖ sinh th¸i. Tr-íc hÕt t×nh h×nh nhiÖt ®é ®é Èm ¸nh s¸ng ®é ph× cña lËp ®Þa lµ nh÷ng yªu cÇu sinh th¸i cã tho¶ m·n víi loµi c©y hay kh«ng. Thø hai b¶o vÖ tÝnh ®a d¹ng sinh vËt lµ mét nhiÖm vô quan träng trong viÖc trång vµ ch¨m sãc rõng, chän lo¹i c©y trång ph¶i kiªn tr× nguyªn t¾c tÝnh ®a d¹ng. §iÒu kiÖn lËp ®Þa cµng tèt th× chän sè loµi c©y cµng nhiÒu, rõng cµng phøc t¹p vÒ kÕt cÊu dinh d-ìng míi ph¸t huy ®-îc tiÒm lùc s¶n xuÊt vµ hiÖu Ých sinh th¸i. Ngoµi ra chän lo¹i c©y trång ph¶i xem xÐt ®Õn mèi quan hÖ lÉn nhau gi÷a c¸c loµi c©y trong quÇn x· sinh vËt trong ®ã bao gåm c¶ nh÷ng loµi c©y nhËp néi quan hÖ víi nh÷ng loµi c©y trong thùc b× tù nhiªn, còng bao gåm c¶ quan hÖ lÉn nhau gi÷a loµi c©y ®-îc chän bëi v× trong rõng hçn giao c¸c loµi c©y cã ¶nh h-ëng vµ t¸c dông lÉn nhau, chän lo¹i c©y ph¶i xem xÐt ®Õn møc ®é æn ®Þnh vµ ph-¬ng h-íng ph¸t triÓn cña rõng trång vµ ®iÒu tiÕt c¸c moãi quan hÖ gi÷a c¸c loµi còng rÊt cÇn thiÕt. §-a viÖc chän läc loµi trë thµnh c¸c tµi liÖu di truyÒn trªn quy m« lín lµ rÊt 2.4.yªu cÇu c¸c lo¹i rõng ®èi víi loµi c©y trång rõng. quan träng. 2.4.1.Chän lo¹i c©y trång lÊy gç. Yªu cÇu chän lo¹i c©y trång lÊy gç ph¶n ¸nh nh÷ng môc tiªu sau ®©y: (1)TÝnh mäc nhanh. Tµi nguyªn rõng n-íc ta thiÕu nghiªm träng, diÖn tÝch rõng trªn ®Çu ng-êi lµ 0,1ha, toµn thÕ giíi lµ 0,64ha s¶n l-îng rõng lµ 6,8m3 cña toµn thÕ giíi lµ 71,8m3. Lµ mét n-íc thÊp nhÊt thÕ giíi tµi nguyªn rõng vµ nhu cÇu vÒ gç ®· s¶n sinh mét m©u thuÉn gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®ã lµ t×m c¸c biÖn ph¸p ®Ó trång rõng lÊy gç. Chän lo¹i c©y rõng mäc nhanh cã ý nghÜa chiÕn l-îc, ph¸t triÓn trång rõng c©y mäc nhanh thµnh mét xu thÕ chung. Italia, Ph¸p, Hµn Quèc trång B¹ch D-¬ng trong ®ã Italia ®· chiÕm ®Õn 3% diÖn tÝch ®Êt rõng. New Zealand ®· trång rõng Th«ng bøc x¹ víi diÖn tÝch 800000ha chiÕm 11% diÖn tÝch ®Êt rõng toµn quèc, hµng n¨m ®· cho 8,5 triÖu m3 gç chiÕm 95% s¶n l-îng gç toµn quèc. Nh÷ng kinh nghiÖm ®ã cã thÓ cung cÊp cho n-íc ta h-íng ph¸t triÓn trång rõng c©y mäc nhanh. §Êt n-íc ta cã nhiÒu loµi c©y c©y b¶n ®Þa vµ c©y nhËp néi. Ë phÝa Nam cã H«ng, HoÌ, Sa méc, Th«ng ®u«i ngùa, Tróc sµo. C©y nhËp néi cã Th«ng, B¹ch ®µn ®Òu lµ nh÷ng c©y mäc nhanh. Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
  6. 46 (2)TÝnh t¨ng s¶n. TÝnh t¨ng s¶n lµ s¶n l-îng gç kh¸ cao trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch cã ®Æc ®iÓm th©n cao tuæi thä t-¬ng ®èi dµi, tèc ®é sinh tr-ëng nhanh thÝch hîp víi viÖc trång dµy. Rõng t¨ng s¶n vµ rõng mäc nhanh lµ 2 kh¸i niÖm cã liªn hÖ víi nhau vµ cã sù kh¸c nhau. Mét sè loµi mäc nhanh còng t¨ng s¶n nh- Sa méc, D-¬ng; mét sè loµi c©y mäc nhanh sím nh-ng thêi gian duy tr× ng¾n kh«ng thÓ trång dµy cho nªn nh÷ng loµi ®ã chØ mäc nhanh nh-ng kh«ng t¨ng s¶n nh- Xoan, LiÔu, HoÌ còng cã loµi mäc nhanh nh-ng ®Õn muén sau thêi kú mäc nhanh l-îng sinh tr-ëng kh¸ lín thêi gian chu kú ®-îc dµi nh- V©n sam. NÕu chu kú ch¨m sãc dµi nh÷ng loµi c©y ®ã ph¶i ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p trång vµ ch¨m sãc thÝch hîp cã thÓ cho s¶n l-îng cao. (3)ChÊt l-îng tèt. Nh÷ng loµi cã chÊt l-îng tèt lµ vÒ h×nh th¸i vµ chÊt gç, vÒ h×nh th¸i chñ yÕu lµ th©n th¼ng trßn ®Çy ph©n nh¸nh nhá rÔ tr-ëng thµnh, nh÷ng loµi ®ã cho tû lÖ gç cao dÔ vËn chuyÓn vµ ®-îc ¸p dông réng r·i; vÒ chÊt lµ chØ gi¸ trÞ kinh tÕ cña gç hÇu hÕt c¸c lo¹i c©y l¸ kim ®Òu cho tÝnh tr¹ng tèt cho ®Õn nay trång rõng c©y l¸ kim vÉn v-ît qu¸ c©y l¸ réng. Trong c©y l¸ réng mét sè loµi th©n th¼ng trßn ®Çy nh-ng phÇn lín c¸c c©y l¸ réng chiÒu cao th©n thÊp (H«ng, HoÌ, Xoan) hoÆc trªn th©n cã nhiÒu m¾t thËm chÝ cßn cã c©y uèn khóc nh- B¹ch ®µn xanh. Sù tèt xÊu vÒ chÊt l-îng cña loµi cßn bao gåm c¶ vÒ tÝnh chÊt c¬ giíi lùc häc. Nãi chung ®Òu yªu cÇu gç cøng v©n thí th¼ng ®Òu, kh«ng biÕn d¹ng ®é co ngãt Ýt, dÔ gia c«ng chÞu mµi mßn vµ chèng môc tuú theo yªu cÇu vÒ c¸ch dïng kh¸c nhau mµ c¸c tÝnh chÊt ®ã còng cã sù kh¸c nhau nÕu lµ gç gia dông th× chÊt gç ph¶i dµy gç ®Ñp s¸ng bãng. Cã ng-êi cho r»ng kü thuËt gia c«ng hiÖn nay ë møc ®é cao vÊn ®Ò chÊt l-îng gç gÇn nh- kh«ng coi träng, trong thùc tÕ nã kh«ng phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ vÒ nhu cÇu gç trªn thÕ giíi. Gç cã chÊt l-îng cao cÊp kÝnh lín ®Òu lµ gç th-¬ng phÈm gi¸ c¶ rÊt cao nhÊt lµ c¸c loµi gç quý hiÕm cµng ngµy cµng Ýt ®i, gi¸ c¶ cung cÊp kh«ng cïng chÊt l-îng. Trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc nh÷ng loµi c©y ®ã ph¶i cè g¾ng t¹o ra ®-îc sù t¨ng s¶n vµ mäc nhanh ®ång thêi trång rõng c©y quý hiÕm còng lµ mét nhiÖm vô quan träng s¾p xÕp theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh ®Ó ®¸p øng x©y dùng kinh tÕ nhµ n-íc. 2.4.2 Chän lo¹i c©y trång rõng kinh tÕ. Yªu cÇu trång rõng kinh tÕ còng t-¬ng tù nh- yªu cÇu trång rõng lÊy gç cã thÓ bao gåm c¸c ®Æc tÝnh mäc nhanh t¨ng s¶n chÊt l-îng tèt nh-ng néi dung cña nã cã kh¸c nhau, vÝ dô rõng c©y lÊy qu¶ chñ yÕu mäc nhanh cã thÓ cho ®-îc thêi kú ¨n qu¶ sím, nh÷ng c©y cã s¶n l-îng cao trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. Nh÷ng c©y nh- vËy cã thÓ cã môc ®Ých lÊy dÇu, nh÷ng kh¸i niÖm sè l-îng nh- vËy trong thùc tÕ lµ gÇn víi mét phÇn cña kh¸i niÖm chÊt l-îng. VÝ dô qu¶ cho nh©n nh©n cho dÇu tû lÖ dÇu lµ chñ yÕu. TÝnh cho qu¶ sím cña rõng kinh tÕ cã mét ý nghÜa quan träng nh-ng yªu cÇu vÒ mäc nhanh nh- c©y lÊy gç th× l¹i kh¸c. Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
  7. 47 Rõng kinh tÕ kh«ng ph¶i chØ nhiÒu loµi, mµ bé ph¹n lîi dông còng kh¸c nhau, tuy yªu cÇu loµi c©y còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cña nã, nh-ng vÌ c¬ b¶n cÇn phan tÝch 3 kh¸i c¹nh. §Ó tiÖn cho viÖc chän loµi c©y lo¹i rõng kinh tÕ vµ loµi c©y chñ yÕu ®-îc thÓ hiÖn ë biÓu 2-3. BiÓu 2-3 Lo¹i rõng kinh tÕ vµ loµi c©y chñ yÕu Lo¹i rõng Bé phËn sö Loµi c©y chñ yÕu dông Nguyªn liÖu dÇu Qu¶ ãc chã, së, trÈu, «liu, sßi, cä, dõa Tinh bét, qu¶ Qu¶ DÎ, hång, t¸o, ®iÒu, tr¸m kh« Cao su Nhùa c©y Cao su S¬n sèng Nhùa c©y S¬n Tannin Vá c©y, vá qu¶ C©y såi dÎ Verni ChÊt tiÕt rÖp ký Hoµng dµn, cä phÌn, ®Ëu thiÒu sinh S¸p tr¾ng ChÊt tiÕt rÑpp C©y b¹ch l¹p, xÊu hæ ký inh Lµm thuèc Vá , qña, gç H¹u ph¸c, ®ç träng, quÕ,chÌ ®en Gia vÞ Qu¶ vá c©y Chuèi,hoa tiªu Gç mÒm Gç, vá bchÊt Gç nhÑ,såi bÇn §an bÖn Cµnh Hße, liÔu, tre tróc, m©y Trong thêi kú ph¸t triÓn rõng kinh tÕ tr-íc hÕt ph¶i gi¶i quyÕt rõng kinh tÕ nµo cã lîi nhÊt mçi vïng nªn c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm khÝ hËu cña n¬i ®ã, lÞch sö vµ truyÒn thèng trång rõng x¸c ®Þnh mét ph-¬ng h-íng ph¸t triÓn sau khi x¸c ®Þnh ®-îc ph-¬ng h-íng kinh doanh vÊn ®Ò chän lo¹i c©y trång t-¬ng ®èi dÔ gi¶i quyÕt. Chän lo¹i c©y rõng kinh tÕ kú thùc lµ chän phÈm chÊt vµ lo¹i rõng lµ chñ yÕu. 2.4.3.Chän lo¹i c©y rõng phßng hé. §èi víi viÖc chän lo¹i rõng phßng hé v× ®èi t-îng kh¸c nhau mµ yªu cÇu còng kh¸c nhau, khi chän rõng c©y phßng hé ph¶i cã mét kh¸i niÖm hoµn chØnh vµ cã mÊy vÊn ®Ò sau: (1)Chän c©y rõng phßng hé ®ång ruéng. §èi t-îng chñ yÕu cña phßng hé ®ång ruéng lµ giã h¹i (giã kh« nãng tai h¹i cña giã vµ giã c¸t) chèng s-¬ng muèi chèng lò lôt h¹n h¸n c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn chiÓu khÝ hËu cña ®ång ruéng. Chøc n¨ng chñ yÕu cña nã lµ b¶o ®¶m cho ®ång ruéng cao s¶n vµ æn ®Þnh ®ång thêi c¸c lo¹i rõng ®ã còng lµm ®Ñp m«i tr-êng cho nªn nh÷ng loµi c©y rõng phßng hé ph¶i cã nh÷ng yªu cÇu sau: (1) Kh¶ n¨ng chèng giã kh«ng bÞ giã lµm g·y hoÆc giã lµm kh« ngän cã thÓ ph¸t huy ®-îc kh¶ n¨ng phßng hé th-êng bè trÝ nh÷ng loµi c©y tr-êng xanh. Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
  8. 48 (2) Sinh tr-ëng nhanh th©n cao to l¸ mäc dµy (3) Bé rÔ s©u, rÔ phô cã biªn ®é tr¶i nhá, t¸n c©y ph¶i hÑp kh«ng ¶nh h-ëng ®Õn c©y trång. (4) Sinh tr-ëng æn ®Þnh tuæi thä dµi kh«ng cïng s©u bÖnh h¹i víi c©y n«ng nghiÖp. (5) Cã thÓ cho gç vµ l©m s¶n kh¸c vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ kh¸ cao. (2) Chän lo¹i c©y rõng b¶o vÖ ®Êt vµ n-íc. Chøc n¨ng chñ yÕu lµ hÊp thu ®-îc dßng ch¶y bÒ mÆt cè ®Þnh ®-îc ®Êt tr¸nh ®-îc c¸c lo¹i xãi mßn. §èi víi nh÷ng lo¹i c©y nµy còng cã nh÷ng yªu cÇu sau: (1) TÝnh thÝch øng m¹nh nhÊt lµ loµi c©y chÞu kh« h¹n tÇng ®Êt máng trªn ®Êt dèc. Nh÷ng rõng phßng hé ë d-íi thÊp yªu cÇu ph¶i chÞu óng n-íc chèng röa tr«i. (2) Sinh tr-ëng nhanh cµnh l¸ ph¸t triÓn t¸n c©y dµy cã thÓ h×nh thµnh tÇng cµnh kh« l¸ rông ®Ó ng¨n c¶n c¸c giät m-a trùc tiÕp va vµo mÆt ®Êt b¶o vÖ ®-îc tÇng ®Êt mÆt gi¶m bít ®-îc xãi mßn. (3) Bé rÔ ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ rÔ phô. (4) T¸n c©y dµy c¸c l¸ rông nhiÒu vµ dÔ ph©n gi¶i vµ cã thÓ n©ng cao kh¶ n¨ng b¶o vÖ ph©n vµ n-íc cña ®Êt. (3) Chän c©y trång rõng ch¾n c¸t. Rõng ch¾n c¸t cã chøc n¨ng chñ yÕu lµ ng¨n chÆn ®Êt c¸t bÞ giã xãi mßn kh«ng chøa ®-îc c¸t di ®éng nã lÊp c¸c thÞ trÊn ®-êng phè vµ c¸c c«ng tr×nh thuû lîi hoÆc g©y t¸c h¹i cho s¶n xuÊt nh- ®ång ruéng vµ b·i ch¨n nu«i ®ång thêi hîp lý sö dông n¨ng lùc xö lý cña ®Êt c¸t. §èi víi loµi c©y rõng æn ®Þnh c¸t cã nh÷ng yªu cÇu sau: (1) TÝnh chÞu h¹n m¹nh c¸c l¸ c©y ph¶i cã kÕt cÊu h×nh th¸i kiÓu h¹n nh- l¸ tho¸i ho¸ cµnh mµu xanh, l¸ phñ nhiÒu l«ng khÝ khæng lâm xuèng, tÇng cotin cña cµnh non vµ l¸ ph¶i dµy. (2) TÝnh chèng giã xãi mßn c¸t m¹nh nh÷ng th©n sau khi vïi vµo c¸t cã thÓ h×nh thµnh rÔ bÊt ®Þnh khi c¸t vïi mét ®é thÝch hîp th× sinh tr-ëng nhanh tù nã h×nh thµnh nh÷ng ®¸m c©y bôi trong khi nã bÞ giã xãi mßn qu¸ s©u vÉn sinh tr-ëng b×nh th-êng, nh÷ng c©y bôi nh- vËy ®-îc gäi lµ c©y bôi mäc trªn c¸t hoÆc c©y bôi tiªn phong cè ®Þnh c¸t. (3) Kh¶ n¨ng chÞu ®Êt máng, mét sè loµi c©y mét phÇn cã nÊm vµ vi khuÈn céng sinh ngoµi ra rõng phßng hé ven biÓn rõng phßng hé b·i ch¨n nu«i chóng ®Òu cã nh÷ng yªu cÇu riªng. (4) Chän lo¹i c©y rõng lÊy cñi vµ rõng nguån n¨ng l-îng. Rõng lÊy cñi lµ nguån n¨ng l-îng xa x-a nhÊt cña con ng-êi vµ ®· cã lÞch sö lîi dông kinh doanh tõ l©u nh-ng do nhiÒu nguyªn nh©n nguån tµi nguyªn gç cñi vµ n¨ng l-îng ë n«ng th«n cµng thiÕu thèn, cuéc sèng cña nh©n d©n gÆp khã kh¨n, chÆt ®èt l-îng rõng qu¸ lín t¹o ra mét sè ®iÒu kiÖn xÊu nghiªm träng vÒ sinh th¸i ®· khèng chÕ rÊt nÆng nÒ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n. Tuy nhiªn ë n«ng th«n trong c¶ n-íc ®· tiªu phÝ mét l-îng gç cñi rÊt lín, sù thiÕu cñi ®· trë thµnh sè ©m. Rõng lÊy cñi Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
  9. 49 chuyªn doanh hiÖn nay cã mét ý nghÜa quan träng. Yªu cÇu chän lo¹i c©y lÊy cñi ph¶i cã: (1) Sinh tr-ëng nhanh s¶n l-îng cao, ph¶i sím cho gç cñi, c¸c lo¹i B¹ch ®µn, Keo cho s¶n l-îng hµng n¨m 20 – 30 tÊn /ha cao nhÊt lµ 40 – 60 tÊn/ha. Cã n¬i sau 3 n¨m cho mét s¶n l-îng 47,15 tÊn/ha. (2) Dung l-îng gç th©n cµnh nhiÒu nhiÖt l-îng cao dÔ ch¸y Ýt khãi vµ kh«ng næ ra hoa löa kh«ng cã khÝ ®éc. Nãi chung nhiÖt l-îng gç cñi th-êng 17572KJ/kg. (3) Cã kh¶ n¨ng t¸i sinh chåi m¹nh ®Ó x¸c ®Þnh lu©n kú khai th¸c, nãi chung rõng lÊy cñi lµ nh÷ng rõng thÊp chØ ¸p dông trong thêi gian ng¾n cho gç cñi sím vµ lîi dông l©u bÒn. ë MiÒn nam trång c©y Re, Kh¸o, B¹ch ®µn ®Òu cã nh÷ng ®Æc tÝnh Êy. (4) TÝnh thÝch øng m¹nh nh÷ng c©y chÞu kh« h¹n chÞu ®Êt máng vµ chÞu mÆn kiÒm chèng giã. Bëi v× rõng trång mét lÇn lµ nhiÒu lÇn khai th¸c dinh d-ìng ®Êt bÞ tiªu hao lín cho nªn ngoµi viÖc chän ®iÒu kiÖn lËp ®Þa ph¶i chän nh÷ng c©y cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh ®¹m, võa tù cung cÊp dinh d-ìng võa cho ph©n bãn lín c¶i thiÖn ®Êt ®ai. (5) Cã thÓ kÕt hîp viÖc t¹o cá ch¨n nu«i c¸c c©y gç ®-êng kÝnh nhá c¸c vËt liÖu ®an vµ ph¸t huy ®-îc hiÖu Ých phßng hé. Sù ph¸t triÓn rõng lÊu gç ®Õn rõng nguån n¨ng l-îng ®· cã nh÷ng tiÕn bé v-ît bËc. S¶n l-îng c©y gç rõng n¨ng l-îng cã mét yªu cÇu kh¸ nghiªm kh¾c, yªu cÇu chän lo¹i c©y trång vµ kü thuËt trång ph¶i tËp trung tho¶ m·n yªu cÇu rõng nguån n¨ng l-¬ngj cã s¶n l-îng cao. NhiÒu n-íc phÊn ®Êu trong vßng 10 n¨m ®· trång ®-îc c¸c loµi c©y cho nguån n¨ng l-îng nh- Mü vµ Cana®a ®· trång c¸c rõng HoÌ, Sau sau, B¹ch ®µn vµ thu ®-îc nh÷ng thµnh c«ng. (5) Chän lo¹i c©y rõng phßng hé m«i tr-êng vµ rõng c©y c¶nh. Ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm m«i tr-êng sinh th¸i vµ yªu cÇu lôc ho¸ c«ng viªn vµ ®Æc tÝnh cña loµi ph¶i xem xÐt tæng hîp c¸c chøc n¨ng chñ yÕu nh- ë xung quanh má vµ x-ëng m¸y ph¶i cã nh÷ng loµi c©y chèng h¬i ®éc nh- (SO2, HF, Cl) nh÷ng loµi c©y ®ã ph¶i hÊp thu khÝ bÞ « nhiÔm. C¨n cø vµo yªu cÇu chän lo¹i c©y trång ph¶i yªu cÇu ®Êt nµo c©y Êy. Hai c¸i ®ã ph¶i nhÊt trÝ víi nhau. tuú theo ý thøc vÒ m«i tr-êng sinh th¸i cña con ng-êi dÇn dÇn t¨ng lªn mµ viÖc nghiªn cøu vÒ mÆt nµy cµng ngµy cµng nhiÒu, tÝnh chèng chÞu víi h¬i ®éc cña c©y cã sù kh¸c nhau râ rÖt cã thÓ cung cÊp viÖc chän lo¹i rõng b¶o vÖ m«i tr-êng (biÓu 2..4). BiÓu 2-4 BiÓu ph©n cÊp tÝnh chèng chÞu víi khÝ ®éc h¹i cña c¸c loµi c©y Lo¹i khÝ ®éc h¹i Chèng chÞu Chèng chÞu võa Chèng chÞu yÕu m¹nh SO2 Dinh h-¬ng, B¹ch l¹p hoÌ, Pawlonia,thuû d©u, hoµ gai, xÊu hoµng liªn,sau sam, ãc chã hæ,b¸ch, tróc sau,d-¬ng, l·nh dµo,c¸ng lß,si, sam,long Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
  10. 50 såi, liÔu, xoan, n·o,nho Ng« ®ång Ph¸p HF §inh h-¬ng, xÊu DÎ,sau sau, hoÌ, Th«ng vá tr¾ng, hæ,anh ®µo,cam nguyÖt quÕ ®ç träng, d-¬ng quýt, l·nh sam, ,nho së Cl Tö sam, thiÕt HoÌ, liÔu, hoa Th«gn b¸ch, sam,c¸ng lß, xÊu mai,bå dÒ b¹ch l¹p, ng« hæ,dÎ, cä, cam ®ång ph¸p,.. quýt, si,tróc dµo, t¸o Bôi H2S Anh dµo, ®µo, Th«ng b¸ch trßn, Ng©n h¹nh,b¹ch t¸o, v©n b«ng,sßi,d©u, ll¹p, liÔu rñ,m¬, sam,d-¬ng, hoÌ, t¸o, ®µo, tö vi s¬n tra,mai s¸p Pawlonia, ãc chã, hång,dÎ,d©m bôt Ethylen B¸ch rång, tr¾c Hße, c¸ng b¸ch, b¹ch l¹p, lß,ngäc lan, th¹ch lùu, ®ç nguyÖt quÕ, quýen, ®ing hoµng d-¬ng h-¬ng Vi khuÈn g©y Th«ng dÇu, v©n Th«ng ®u«i B¹ch l¹p,liÔu bÖnh sam, b¸ch trßn, ngùa, sa méc, tö h¹n,b¹ch d-¬ng , ãc chã, liÔu sam, sam, b¸ch trßn, hoa tiªu, lª tuyÕt tïng b¹ch d-¬ng l¸ chuét. b¹c, ®inh h-¬ng , hao chu«ng, kim ng©n hoa Do n¨ng lùc thÝch nghi cña loµi c©y kh¸c nhau ®èi víi m«i tr-êng mét sè loµi c©y rÊt nh¹y c¶m víi h¬i ®éc, khi con ng-êi ch-a cã c¶m gi¸c th× nã ®· cã triÖu chøng bÞ h¹i, nh÷ng loµi c©y chØ thÞ nh- thÕ cã thÓ lµ mét “m¸y c¶nh b¸o” « nhiÔm m«i tr-êng. Møc ®é c¶nh b¸o th«ng th-êng do c¸c loµi c©y kh¸c nhau c¸c loµi khÝ ®éc kh¸c nhau mµ cã sù kh¸c nhau. HiÖn nay c¸c loµi c©y chØ thÞ ®-îc thÓ hiÖn ë biÓu 2.5. BiÓu 2-5 C©y chØ thÞ nh¹y c¶m th-êng dïng ChÊt « nhiÔm Tªn c©y SO2 Th«ng ®u«i ngùa, ®ç träng, dµo, lª HF Th«gn 5 l¸, lª, ®ç träng, anh ®µo, nho Cl Fuüei Cao Ðình Sõn – Gv Lâm nghiệp (sýu tầm)
nguon tai.lieu . vn