- Trang Chủ
- Nhật - Pháp - Hoa - Others
- Khảo sát việc sử dụng kết cấu chữ 在 của sinh viên trường đại học hùng vương và biện pháp khắc phục trong quá trình giảng dạy
Xem mẫu
- Khoa hoïc giaùo duïc
KHẢO SÁT VIỆC SỬ DỤNG KẾT CẤU CHỮ“ "在"
CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG VÀ
BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC TRONG QUÁ TRÌNH GIẢNG DẠY
Lê Thị Thu Trang
Khoa Ngoại ngữ,
Trường Đại học Hùng Vương
TÓM TẮT
Qua quá trình học môn Ngữ pháp cũng như việc sử dụng ngôn ngữ tiếng Trung, sinh viên còn gặp khó
khăn và nhầm lẫn khi dùng kết cấu chữ “Zai-在”. Kết cấu này cũng có cách sử dụng tương đương trong
tiếng Việt, nhưng không phải lúc nào cũng áp dụng được. Vậy sai ở đâu? Tại sao sai và khắc phục như thế
nào? Từ vấn đề này, tôi đã quyết định tiến hành khảo sát với 41 sinh viên năm thứ 2, ngành Ngôn ngữ
Trung Quốc, để tìm ra lỗi sai, nguyên nhân và từ đó đưa ra cách giải quyết trong quá trình giảng dạy, giúp
người học hiểu rõ hơn và không nhầm lẫn trong quá trình sử dụng kết cấu này.
Từ khóa: Kết cấu chữ “Zai-在”, lỗi sai, biện pháp khắc phục.
Kết cấu chữ“Zai-在”là kết cấu ngữ pháp (2) 爸爸坐在沙发上？ ( )
được sử dụng thường xuyên trong quá trình học 5. (1) 他在旁边笑。 ( )
cũng như giảng dạy ngôn ngữ Trung Quốc. Các (2) 他笑在旁边。 ( )
nhà nghiên cứu trước đã chỉ ra rất rõ mấu chốt 6. (1)老板在旅馆里住 。 ( )
của kết cấu chữ“Zai-在”phụ thuộc vào cụm từ (2) 老板住在旅馆里。 ( )
mà nó kết hợp (cụm danh từ là chủ yếu), tính chất 7. (1) 麦克 在河里游泳。 ( )
của thành phần danh từ không giống nhau, mối (2) 麦克游泳在河里。 ( )
quan hệ thay đổi của kết cấu chữ“Zai-在”cũng 8. (1) 老师在黑板上写字。 ( )
khác nhau. Ở đây, bài báo tiến hành nghiên cứu (2) 老师写字在黑板上。 ( )
vị trí của kết cấu chữ“Zai-在”trong câu, tính 9. (1) 我的朋友 在北京上大学。( )
chất của cụm danh từ khác nhau, sẽ dẫn tới sự (2) 我的朋友大学上在北京。 ( )
khác nhau về vị trí kết cấu chư“Zai-在”, nói 10. (1) 那个人在山顶上盖房子。 ( )
cách khác là tính chất của từ, cụm từ mà chữ (2) 那个人房子盖在丁山上。 ( )
“Zai-在”kết hợp, quyết định vị trí của kết cấu Bài 2: Chọn vị trí đúng cho những cụm từ
chữ“Zai-在”trong câu. trong ngoặc
1. Khảo sát việc sử dụng kết cấu chữ “Zai- 1. A我B吃饭C. (在家)
在”của sinh viên Trường Đại học Hùng Vương 2. A他B笑C。 （在一旁）
Lấy cấu trúc câu“我在家吃饭”làm chuẩn, 3. A她B摸了摸C。 （在书包里）
chúng tôi thiết kế bài khảo sát dưới đây để tiến 4. A我B见过他C。 （在照片上）
hành khảo sát tình trạng học kết cấu chữ Zai- 5. A他B写字C。 （在黑板上）
在”của sinh viên. Đối tượng khảo sát là sinh viên năm thứ 2,
Bài 1: Phán đoán đúng, sai. Nếu đúng đánh dấu chuyên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc, tổng số
“V”, sai đánh dấu “X” sinh viên: 41, trình độ tiếng Trung: trung cấp
1. (1) 我在家吃饭。 （ ） Số phiếu phát ra: 41, thu về: 41
(2）我吃饭在家。 （ ） Lấy câu “我在家吃饭 – Tôi ăn cơm ở nhà”
2. (1) 小妹在床上躺着。 （ ） làm căn cứ, chúng tôi khảo sát việc sinh viên sử
(2) 小妹躺着在床上。 ( ) dụng kết cấu chữ “在” trong 3 cấu trúc “NP+在
3. (1) 爷爷在床上咳嗽。 （ ） +方所+VP”、“NP+VP+在+方所”、“在+方
(2) 爷爷咳嗽在床上。 （ ） 所，NP+VP”.
4. (1) 爸爸在沙发上坐着？ ( ) (Chú thích: NP: cụm danh từ; VP: cụm động tân).
Ñaïi hoïc Huøng Vöông - Khoa hoïc Coâng ngheä 51
- Khoa hoïc giaùo duïc
Kết quả khảo sát như sau: đúng, tuy nhiên vẫn có 7 sinh
表1 viên chọn câu 2 trong nhóm 1
là đúng, điều này cho thấy 7
题号 正确人数 正确率 错误人数 偏误率
sinh viên chịu sự ảnh hưởng
Số người trả Tỷ lệ Số người trả Tỷ lệ
rất lớn của tiếng mẹ đẻ.
lời đúng lời sai
Nhiều sinh viên làm sai câu
1(1) 41 100% 0 0%
2 nhóm 2, câu 1 nhóm 6, câu
1(2) 34 82,93% 7 17,07% 2 nhóm 8, trên thực tế những
2(1) 31 75,61% 10 24,39% câu đó đều đúng, điều này do
2(2) 13 31,7% 28 68,3% trong quá trình học kết cấu
3(1) 37 90,24% 4 9,76% chữ “Zai-在”, các em chịu sự
3(2) 32 78,05% 9 21,5% ảnh hưởng rất lớn từ kết cấu
“N+在+NP+VP”. Câu 2 trong
4(1) 24 58,54% 17 41,46%
nhóm 1, 3, 5, 7, 9 đều là câu
4(2) 34 82,93% 7 17,07% sai, nhưng vẫn có sinh viên
5(1) 36 87,8% 5 12,2% cho là đúng, cho thấy sinh
5(2) 31 75,61% 10 24,39% viên cũng chưa thật sự hiểu rõ
6(1) 12 29,3% 29 70,7% kết cấu chữ “Zai-在”.
6(2) 39 95,12% 2 4,88% Để tìm ra nguyên nhân của
7(1) 39 95,12% 2 4,88% những lỗi sai trên, chúng tôi đi
nghiên cứu những vấn đề liên
7(2) 31 75,61% 10 24,39%
quan tới kết cấu chữ “Zai-在”.
8(1) 38 92,7% 3 7,3% Chúng ta gọi các câu 1 của bài
8(2) 19 46,34% 22 53,66% khảo sát 1 là nhóm (A), các
9(1) 40 97,6% 1 2,4% câu 2 là nhóm (B). Nhóm (A)
9(2) 36 87,8% 5 12,2% có thể phân thành 2 loại:
10(1) 39 95,12% 2 4,88% ①. Những câu ở nhóm (A)
10(2) 29 70,73% 12 29,27% có thể chuyển sang nhóm (B)
chúng ta gọi là nhóm (A1). Ví
表2 dụ:
(1)小妹在床上躺着。
题 选A的人数和频率 选B的人数和频率 选C的人数和频率 → 小妹躺着在床上 。
号 Chọn A và tỷ lệ Chọn B và tỷ lệ Chọn C và tỷ lệ (2) 爸爸在沙发上坐着？
→ 爸爸坐在沙发上？
人数 频率 人数 频率 人数 频率
(3) 老板在旅馆里住 。
1 0 0% 41 100% 0 0% → 老板住在旅馆里。
2 3 7,3% 29 70,7% 9 21,95% (4)老师在黑板上写字。
3 4 9,76% 32 78,4% 6 14,6% → 老师写字在黑板。
4 7 17,1% 22 53,7% 16 39,02% (5) 那个人在山顶上盖房子。
5 0 0% 35 85,4% 11 26,82% → 那个人房子盖在丁山上。
Thông qua nghiên cứu, tìm
Bài khảo sát thứ nhất nhằm mục đích khảo sát hiểu chúng ta thấy động từ ở
thói quen sử dụng kết cấu chữ “Zai-在” của sinh câu (1), (2), (3) là động từ bất cập vật, động từ ở
viên chuyên ngành tiếng Trung, Trường Đại học câu (4), (5) là động từ cập vật, cho dù là động từ
Hùng Vương. Nhìn vào biểu kết quả khảo sát 1, tỷ cập vật hay bất cập vật, kết cấu này đều biểu thị vị
lệ % đúng của các câu 1.1, 3.1, 4.2, 5.5, 6.2, 7.1, 9.1, trí của người hoặc vật.
9.2 và 10.1 tương đối cao, trên 80%. Trên thực tế, ②. Không thể chuyển sang nhóm (B) chúng ta
cả 2 câu thuộc nhóm 2, 4, 6, 8, 10 đều đúng, nhưng gọi là nhóm (A2), ví dụ:
(6).我在家吃饭。 → * 我吃饭在家。
rất nhiều sinh viên vẫn cho 1 hoặc 2 câu trong các (7).爷爷 在床上咳嗽。 → * 爷爷咳嗽在床上。
nhóm đó là sai. 2 câu trong nhóm 1 “我在家 (8).他在旁边笑。 → * 他笑在旁边。
吃饭” và “我吃饭在家”, đa số sinh viên đều làm (9).麦克 在河里游泳。 → * 麦克游泳在河里 。
52 Ñaïi hoïc Huøng Vöông - K
hoa hoïc Coâng ngheä
- Khoa hoïc giaùo duïc
→ * 我的朋友大学上在北京 。
(10).我的朋友 在北京上大学。 từ ngôn ngữ mẹ đẻ (đoản ngữ chữ “Zai-在” đứng
Câu 6, câu 10 là câu sử dụng động từ cập vật, ở cuối câu), cũng có thể do trình độ tiếng Trung
câu (7), (8), (9) là câu sử dụng động từ bất cập của sinh viên còn thấp.
vật. Dù là sử dụng động từ loại nào, thì cấu trúc 2. Cách khắc phục lỗi sai cho sinh viên trong
này cũng biểu thị nơi phát sinh của sự việc, hiện quá trình dạy học
tượng. Ví dụ “我在家吃饭 – tôi ăn cơm ở nhà”, Để giải quyết các kết quả nghiên cứu trên,
“在家 – ở nhà”, không phải chỉ vị trí của cơm, mà chúng ta tiến hành so sánh 3 vị trí của kết cấu chữ
là chỉ nơi việc ăn cơm diễn ra. Nhưng khi chúng “Zai-在” trong cả ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng
ta nói “ Tôi ăn cơm ở nhà”, cũng có nghĩa là cơm Trung: “NP + 在 + 方所 +VP”, “在 + 方所，NP
đang ở nhà. Từ đó, chúng ta biết cách sử dụng kết +VP”, “NP + VP + 在 + 方所”。
cấu chữ “Zai-在” thế nào cho đúng, các cấu trúc Theo thống kê, ta thấy kết cấu “NP + 在＋方所
biểu thị vị trí của người hay sự vật, sẽ dùng được + VP”, có thể xem là câu không dấu câu (ở đây đề
2 kết cấu, biểu thị nơi phát sinh sự việc không sử cập tới dấu phẩy “,” tách đoản ngữ chữ “Zai-在”),
dụng được cả 2 kết cấu trên, chỉ sử dụng kết cấu còn kết cấu “在＋方所，NP + VP”, “NP + VP +
“TP+ 在+方所＋VP”。Tiếp tục phân tích Biểu 2, 在 + 方所” là câu có dấu câu. Trong tiếng Việt,
chúng ta có thể thấy, kết cấu “NP+在+方所+VP” thành phần tương ứng với đoản ngữ chỉ phương
là kết cấu mà đa số sinh viên nắm vững. Mặc dù, vị, nơi chốn chữ “Zai-在” thường đứng ở cuối câu
kết cấu “NP+在+方所+VP” không có sự biểu đạt thành “câu không dấu câu”, đứng ở đầu câu thành
tương ứng về thứ tự từ trong tiếng Việt, nhưng “câu có dấu câu”. Sinh viên Việt Nam, khi học kết
thứ tự từ trong tiếng Việt không gây ra sự hiểu cấu “NP + 在+方所+ VP”- câu không dấu, thường
lầm khi sử dụng kết cấu này trong tiếng Trung của so sánh sử dụng với câu có dấu trong tiếng Việt.
sinh viên. Trên thực tế, sinh viên Việt Nam có thể sử dụng
Kết cấu chữ “Zai-在” tại câu 2, 3, 5 không thể sự chuyển dịch của tiếng mẹ đẻ để học câu có dấu.
đặt ở đầu câu. Trong câu 2 và câu 3, “在一旁”và “ Trong kết cấu chữ “Zai-在” chỉ nơi chốn, trong
在书包里” là kết cấu chữ “Zai-在” mang tính chất quá trình dạy học, không cần nhấn mạnh quá vào
bị động, do đó không thể đứng đầu câu. “在家”, “在 các điều kiện hạn chế về ngữ nghĩa của kết cấu
照片上”, “在黑板上” ở câu 1, câu 4 và câu 5 chỉ là “NP + 在 + 方所 + VP” trong tiếng Trung.
tân ngữ của động tác hoặc không gian tồn tại khách Trong kết cấu “在＋方所，NP + VP” thông
thể. Vậy, tại sao kết cấu chữ “Zai-在” ở câu 1, câu 4 thường đằng sau đoản ngữ chỉ phương vi nơi chốn
có thể đứng đầu câu, câu 5 thì không thể? Điều này chữ “Zai-在” thường có dấu phẩy, dấu phẩy này có
rút ra được từ đặc trưng của kết cấu VP. Chúng ta thể coi là ký hiệu khi đoản ngữ chỉ phương vị chữ
thấy trong kết cấu “在+方所，NP+VP”, VP ngoài “Zai-在” đứng ở đầu câu. Trong tiếng Việt, khi
việc biểu thị động tác đã hoàn thành, còn bao hàm đoản ngữ chỉ phương vị, nơi chốn đứng đầu câu,
câu động từ năng nguyện, câu phán đoán, câu tồn thông thường đằng sau cũng cần có ký hiệu là dấu
hiện và câu hiện tại, tương lai. “吃饭” trong câu 1 phẩy. Chính vì tính đồng nhất ở ký hiệu này mà
và “见过他” trong câu 4 đều biểu thị động tác đã sinh viên Việt Nam thường sử dụng nhầm kết cấu
hoàn thành, do đó đầu câu có thể sử dụng kết cấu của tiếng mẹ đẻ sang tiếng Trung. Nhưng không
chữ “Zai-在”, trong khi đó, kết cấu động tân – VP phải lúc nào đoản ngữ chỉ phương vị chữ “Zai-在”
“写字” ở câu 5 không có các đặc điểm nói trên, do cũng đứng ở đầu câu, bởi vì nó được quyết định từ
đó trước cụm “他写字” không thể sử dụng kết cấu tính chất của cụm động tân - VP, ngoài việc biểu
chữ “Zai-在”. Nếu chuyển “写字” thành “写了一个 thị động tác đã hoàn thành, cấu trúc VP còn bao
字”、“写字写得很好看”, “想写一个字”, thì có hàm câu động từ năng nguyện, câu phán đoán,
thể tham gia vào kết cấu “在+方所，NP+VP”。 câu tồn hiện, câu hiện tại và câu tương lai, trong
Mặc dù, kết cấu chữ “Zai-在” trong tiếng Việt những câu này, đoản ngữ chỉ phương vị chữ “Zai-
thường xuất hiện ở đầu câu, nhưng số sinh viên 在” đều đứng đầu câu. Những loại câu này được
chọn C rất ít. Đoản ngữ chữ “Zai-在” khi làm đưa ra trong qui tắc trên cũng thường thấy trong
trạng ngữ chỉ địa điểm thường không xuất hiện ở tiếng Việt, để sinh viên Việt Nam hiểu và nhớ cấu
cuối câu, nếu xuất hiện ở cuối câu sẽ làm bổ ngữ trúc này cũng không phải là khó, chúng ta có thể
chỉ kết quả, điều này rất rõ ràng. Nhưng vẫn có trực tiếp dạy qui tắc này cho sinh viên, đồng thời
một số sinh viên chọn C, có thể do sự ảnh hưởng lấy ví dụ cụ thể để giúp sinh viên nhớ lâu. Trong
Ñaïi hoïc Huøng Vöông - Khoa hoïc Coâng ngheä 53
- Khoa hoïc giaùo duïc
quá trình dạy học, có thể sử dụng sự chuyển di của dụng việc chuyển di của tiếng mẹ đẻ để đối chiếu
tiếng mẹ đẻ để so sánh và nói rõ. so sánh; Đối với câu có dấu phẩy, khi giảng dạy,
Với kết cấu “NP+VP+在+方所”, trong tiếng cần dẫn nhập vào khái niệm “自足型” và “非自足
Việt cũng thường sử dụng kết cấu này, do đó sinh
型”, đồng thời cần so sánh đối chiếu cách dùng của
viên học tiếng Trung, khi sử dụng kết cấu chữ
đoản ngữ chữ “在” chỉ phương vị nơi chốn làm bổ
“Zai-在”, thường sử dụng kết cấu “NP+VP+在+
方所”, nhưng có lúc đúng, có lúc sai, đặc biệt là ngữ chỉ kết quả và làm trạng ngữ chỉ nơi chốn, cũng
sinh viên năm thứ nhất, thường sử dụng sai, ví dụ: cần chú ý cách dạy đối chiếu câu có dấu phẩy và
“我吃饭在家”; “我等他在学校门口”. Đoản ngữ không dấu phẩy trong tiếng Việt.
chỉ phương vị nơi chốn chữ “Zai-在” trong tiếng Vì thời gian có hạn, bài báo chỉ tập trung phân
Trung thường đứng sau động từ, nhưng không thể tích một số ví dụ điển hình về cấu trúc chữ “Zai-
xem là vị trí sau trạng ngữ, mà là đoản ngữ chữ 在” mà sinh viên thường nhầm khi sử dụng, tìm
“Zai-在” chỉ phương vị nơi chốn làm bổ ngữ. Do
ra nguyên nhân và một số cách khắc phục trong
sự khác nhau về trật tự từ, khi đoản ngữ phương
vị nơi chốn chữ “Zai-在” làm thành câu có bổ ngữ quá trình giảng dạy, mong quý thầy cô đóng góp
chỉ kết quả và trạng ngữ chỉ thời gian, sẽ tạo ra sự thêm ý kiến để xây dựng bài báo thành một đề tài
khác nhau về ý nghĩa của câu, ví dụ: “在地上跳 Nghiên cứu Khoa học.
– nhảy trên đất” hành động nhảy diễn ra trên đất, Tài liệu tham khảo
“跳在地上 – nhảy xuống đất” nhảy từ chỗ khác 1.陆俭明（1993) 主编，自选集》，大象出版
xuống đất. Khi giảng về đoản ngữ chữ “在”chỉ bổ 社；
ngữ kết quả, ngoài việc giảng cho sinh viên đoản
2.朱德熙（1998）主编，《语法讲义》，商务
ngữ chỉ phương vị nơi chốn chữ “Zai-在” trong
kết cấu “NP+VP+在+方所” biểu thị kết quả của 印书馆；
động tác, cần nhấn mạnh đoản ngữ chỉ phương 3.朱德熙（1998）主编，《新著国语文法》，
vị nơi chốn chữ “Zai-在” phát sinh sau động tác, 商务印书馆；
đồng thời toàn bộ quá trình của động tác đều phát 4.黄伯荣（1991）主编，《现代汉语语法》，
sinh ở nơi mà đoản ngữ chỉ phương vị nơi chốn 高等出版社；
chữ “Zai-在” thể hiện. 5. 河内大学（2009）主编，《50年汉语教学与
Sinh viên Việt Nam trong khi tìm hiểu sự sai
研究-国际研讨会》；
lệch ý nghĩa mà vị trí đoản ngữ chỉ phương vị nơi
6. 杨寄洲主编，《汉语教程》，北京语言文
chốn chữ “Zai-在” trong câu dẫn tới, cần phải tìm
hiểu ngữ nghĩa, ngữ pháp của đoản ngữ chữ “Zai- 化大学出版社；
在” này và sự chuyển dịch của tiếng mẹ đẻ. Đối với 7. Nguyến Hưu Trí (2002), Thực hành ngữ pháp
câu không dấu phẩy trong hai ngôn ngữ, có thể tận tiếng Hán hiện đại, NXB Đà Nẵng.
SUMMARY
INVESTIGATION OF THE USE OF THE "在" STRUCTURE IN STUDENTS
AND THE REMEDIES IN TEACHING PROCESS
Le Thi Thu Trang
Faculty of Foreign Language, Hung Vuong University
Through the process of learning grammar as well as using Chinese, students still have problems and
confusion when using the “P” structure. This structure has the equivalent use in Vietnamese, but it is not
always applicable. What is wrong? Why is wrong and how to solve it? Regarding to this problem, I decided
to conduct the survey with 41 second-year students in Chinese language majors to find the errors, the
causes and to give solution in the teaching process, to help learners to better understand better and not
confusion of using this structure.
Key words:
54 Ñaïi hoïc Huøng Vöông - K
hoa hoïc Coâng ngheä
nguon tai.lieu . vn
