Xem mẫu
- Thị trường tài chính
Thị trường tài chính là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán quyền sử dụng các
nguồn tài chính thông qua những phương thức giao dịch và công cụ tài chính nhất định.
Thị trường tài chính là tổng hòa các quan hệ cung cầu về vốn trong nền kinh tế.
Thị trường tài chính là nơi diễn ra các giao dịch mua, bán các loại tích sản tài chính hay
các công vốn hoặc vốn. Đây cũng là một bộ phận quan trọng bậc nhất trong hệ thống tài
chính, chi phối toàn bộ hoạt động của nền kinh tế hàng hóa. Thị trường tài chính phát
triển góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế xã hội của một quốc gia.
Cơ sở khách quan cho sự ra đời
Thị trường tài chính là sản phẩm tất yếu của nền kinh tế thị trường, sự xuất hiện và tồn
tại của thị trường này xuất phát từ yêu cầu khách quan của việc giải quyết mẫu thuận
giữa nhu cầu và khả năng cung ứng vốn lớn trong nền kinh tế phát triển. Trong nền kinh
tế luôn tồn tại hai trạng thái trái ngược nhau giữa một bên là nhu cầu và một bên là khả
năng về vốn. Mâu thuẫn này ban đầu được giải quyết thông qua hoạt động của ngân
hàng với vai trò trung gian trong quan hệ vay mượn giữa người có vốn và người cần
vốn. Khi kinh tế hàng hóa phát triển cao, nhiều hình thức huy động vốn mới linh hoạt
hơn nảy sinh và phát triển, góp phần tốt hơn vào việc giải quyết cân đối giữa cung và
cầu về các nguồn lực tài chính trong xã hội, làm xuất hiện các công cụ huy động vốn
như trái phiếu, cổ phiếu của các doanh nghiệp, trái phiếu của chính phủ... - Đó là những
loại giấy tờ có giá trị, gọi chung là các loại chứng khoán. Và từ đó xuất hiện nhu cầu
mua bán, chuyển nhượng giữa các chủ sở hữu khác nhau các loại chứng khoán. Điều
này làm xuất hiện một loại thị trường để cân đối cung cầu về vốn trong nền kinh tế là thị
trường tài chính.
Do đó, Cơ sở khách quan cho sự ra đời của thị trường tài chính là sự giải quyết mẫu
thuẫn giữa cung và cầu về vốn trong nền kinh tế thông qua các công cụ tài chính đặc biệt
là các loại chứng khoán, làm nảy sinh nhu cầu mua bán, chuyển nhượng chứng khoán
giữa các chủ thể khác nhau trong nền kinh tế. Chính sự phát triển của nền kinh tế hàng
hóa và tiền tệ mà đỉnh cao của nó là kinh tế thị trường làm nảy sinh một loại thị trường
mới là thị trường tài chính.
- Thị trường tài chính hình thành và phát triển gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế
thị trường. Sự phát triển của nền kinh tế thị trường đã làm xuất hiện những chủ thể cần
nguồn tài chính và những người có khả năng cung ứng nguồn tài chính. Khi nền kinh tế
thị trường ngày càng phát triển thì các hoạt động về phát hành và mua bán lại các chứng
khoán cũng phát triển, hình thành một thị trường riêng nhằm làm cho cung cầu nguồn
tài chính gặp nhau dễ dàng và thuận lợi hơn, đó là thị trường tài chính.
Điều kiện cần thiết hình thành thị trường tài chính
1. Nền kinh tế hàng hóa phát triển, tiền tệ ổn định, với mức độ lạm phát có thể
kiểm soát được;
2. Các công cụ của thị trường tài chính phải đa dạng tạo ra các phương tiện
chuyển giao quyền sử dụng các nguồn tài chính;
3. Hình thành và phát triển hệ thống các trung gian tài chính;
4. Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức quản lý nhà nước để giám
sát sự hoạt động của thị trường tài chính;
5. Phải tạo cơ sở vật chất kỹ thuật và hệ thống thông tin kinh tế phục vụ cho hoạt
động của thị trường tài chính;
6. Cần có đội ngũ các nhà kinh doanh, các nhà quản lý am hiểu thị trường tài
chính và phải có đông đảo các nhà đầu tư có kiến thức, dám mạo hiểm trước
những rủi ro có thể xảy ra.
Đối tượng của thị trường tài chính
Thị trường tài chính là một loại thị trường đặc biệt nên đối tượng mua bán trên thị trường
tài chính là một loại hàng hóa đặc biệt - đó là quyền sử dụng vốn ngắn hạn hoặc dài han.
Thực chất của quan hệ giao dịch trên thị trường tài chính là người ta mua bán quyền sử
dụng các nguồn tài chính thông qua hình thức mua bán bên ngoài là các loại giấy tờ có
giá trị, gọi chung là chứng khoán.
Các chủ thể tham gia thị trường tài chính bao gồm
• Người bán quyền sử dụng nguồn tài chính là người có dư thừa nguồn tài chính
đem nhượng quyền sử dụng guồn tài chính đó nhằm thu được những khoản lợi
tức nhất định - Người mua chứng khoán.
• Người mua quyền sử dụng nguồn tài chính là những người đang có nhu cầu về
nguồn tài chính nhằm thực hiện các mục tiêu của mình. Trên thị trường tài
chính, người mua quyền sử dụng nguồn tài chính là người phát hành - Người
bán chứng khoán.
Giá cả quyền sử dụng nguồn tài chính
- Giá cả của quyền sử dụng nguồn tài chính được biểu hiện là số lợi tức mà người mua
quyền sử dụng nguồn tài chính trả cho người bán quyền sử dụng nguồn tài chính. Tùy
thuộc vào hình thức mua bán cụ thể, giá cả của quyền sử dụng nguồn tài chính có thể
được xác định trước như lợi tức tiền vay, lợi tức trái phiếu, hoặc giá cả chưa được xác
định trước như lợi tức cổ phần mà người mua cổ phiếu thông thường thu được.
Công cụ của thị trường tài chính
Để chuyển giao quyền sử dụng các nguồn tài chính, các công cụ chủ yếu được sử dụng
trên thị trường tài chính là các loại chứng khoán. Chứng khoán là chứng từ dưới dạng
giấy tờ hoặc ghi trên hệ thống thiết bị điện tử xác nhận các quyền hợp pháp của người
sở hữu chứng từ đó đối với người phát hành; hoặc chứng khoán là chứng chỉ hoặc bút
toán ghi sổ, xác nhận các quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu chứng từ đó đối
với người phát hành.
Chứng khoán có nhiều loại khác nhau; có thể phân loại chứng khoán dựa theo các tiêu
thức khác nhau:
• Căn cứ vào kỳ hạn huy động:
◦ Chứng khoán ngắn hạn, có thời hạn dưới 1 năm;
◦ Chứng khoán trung và dài hạn. Trung hạn từ 1 đến 5 năm, dài hạn là
trên 5 năm.
• Căn cứ vào chủ thể phát hành:
◦ Chứng khoán chính phủ trung ương và địa phương;
◦ Chứng khoán của các ngân hàng và tổ chức tín dụng;
◦ Chứng khoán doanh nghiệp.
• Căn cứ vào lợi tức:
◦ Chứng khoán có lợi tức ổn định;
◦ Chứng khoán có lợi tức không ổn định.
• Căn cứ vào tiêu chuẩn pháp lý:
◦ Chứng khoán vô danh;
◦ Chứng khoán hữu danh.
• Căn cứ vào tính chất chứng khoán:
◦ Cổ phiếu (chứng khoán vốn);
◦ Trái phiếu (chứng khoán nợ);
◦ Chứng khoán phái sinh.
• Căn cứ vào tính chất của người phát hành:
◦ Chứng khoán khởi thủy;
◦ Chứng khoán thứ cấp.
- Cấu trúc thị trường tài chính
Căn cứ vào thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động được
1. Thị trường tiền tệ: Là một thị trường tài chính chỉ có các công cụ ngắn hạn (kỳ
hạn thanh toán dưới 1 năm);
2. Thị trường vốn: Là thị trường diễn ra việc mua bán các công cụ nợ dài hạn như
cổ phiếu, trái phiếu. Thị trường vốn được phân thành ba bộ phận là thị trường
cổ phiếu, các khoản cho vay thế chấp và trái phiếu.
Căn cứ theo phương thức huy động nguồn tài chính
1. Thị trường nợ: Phương pháp chung nhất mà các công ty sử dụng để vay vốn
trên thị trường tài chính là đưa ra một công cụ vay nợ, ví dụ như trái khoán hay
một món vay thế chấp. Công cụ vay nợ là sự thoả thuận có tính chất hợp đồng
có lãi suất cố định và hoàn trả tiền vốn vào cuối kì hạn. Kì hạn dưới 1 năm là
ngắn hạn, trên 1 năm là trung và dài hạn. Thị trường nợ là thị trường diễn ra
việc mua bán các công cụ nợ kể trên;
2. Thị trường vốn cổ phần: Phương pháp thứ hai để thu hút vốn là các công ty
phát hành cổ phiếu. Người nắm giữ cổ phiếu sở hữu một phần tài sản của công
ty có quyền được chia lợi nhuận ròng từ công ty sau khi trừ chi phí, thuế và
thanh toán cho chủ nợ (những người sở hữu công cụ nợ).
Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn tài chính
1. Thị trường sơ cấp: Là thị trường tài chính trong đó diễn ra việc mua bán chứng
khoán đang phát hành hay chứng khoán mới. Việc mua bán chứng khoán trên
thị trường cấp một thường được tiến hành thông qua trung gian là các ngân
hàng;
2. Thị trường thứ cấp: Là thị trường mua bán lại những chứng khoán đã phát
hành. Khi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán trên thị trường này thì người
vừa bán chứng khoán nhận được tiền bán chứng khoán còn công ty phát hành
không thu được tiền nữa, một công ty thu được vốn chỉ khi chứng khoán của nó
được bán lần đầu tiên trên thị trường sơ cấp.
Căn cứ vào tính chất pháp lý
1. Thị trường tài chính chính thức: là bộ phận của thị trường tài chính, mà tại đó
mọi hoạt động huy động, cung ứng, giao dịch các nguồn tài chính được thực
hiện theo những nguyên tắc, thể chế do nhà nước quy định rõ ràng trong các
văn bản pháp luật. Các chủ thể tham gia được pháp luật thừa nhận và bảo vệ;
- 2. Thị trường tài chính không chính thức: là thị trường tài chính, mà ở đó mọi
hoạt động huy động, cung ứng, giao dịch các nguồn tài chính và người cần
nguồn tài chính không theo những nguyên tắc, thể chế do nhà nước quy định.
Chức năng, Vai trò của thị trường tài chính
Chức năng của thị trường tài chính
1. Chức năng dẫn nguồn tài chính từ những chủ thể có khả năng cung ứng nguồn
tài chính đến những chủ thể cần nguồn tài chính:
Thị trường tài chính đóng vai trò là kênh dẫn vốn từ người tiết kiệm đến người kinh
doanh. Giúp cho việc chuyển vốn từ người không có cơ hội đầu tư sinh lợi đến những
người có cơ hội đầu tư sinh lợi.
1. Thị trường tài chính thúc đẩy việc tích lũy và tập trung tiền vốn để đáp ứng nhu
cầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, sản xuất kinh doanh.
Thị trường tài chính giúp cho việc sử dụng vốn có hiệu quả hơn, không chỉ đối với người
có tiền đầu tư mà còn cả với người vay tiền để đầu tư. Người cho vay sẽ có lãi thông
qua lãi suất cho vay. Người đi vay vốn phải tính toán sử dụng vốn vay đó hiệu quả nhất
do họ phải hoàn trả cả vốn và lãi cho người cho vay đồng thời phải tạo thu nhập và tích
lũy cho chính bản thân mình.
Thị trường tài chính tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các chính sách mở cửa,
cải cách kinh tế của Chính phủ thông qua các hình thức như phát hành trái phiếu ra nước
ngoài, bán cổ phần, thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào các ngành sản xuất kinh doanh
trong nước.
Thị trường tài chính cho phép sử dụng các chứng từ có giá, bán cổ phiếu, trái phiếu, đổi
tiền.
Chức năng cung cấp khả năng thanh khoản cho các chứng khoán;
1. Chức năng cung cấp thông tin kinh tế và đánh giá giá trị của doanh nghiệp.
Vai trò của thị trường tài chính
1. Thị trường tài chính thu hút, huy động các nguồn tài chính trong và ngoài nước,
khuyến khích tiết kiệm và đầu tư;
2. Thị trường tài chính góp phần thúc đẩy, nâng cao hiệu quả sử dụng tài chính;
3. Thị trường tài chính thực hiện chính sách tài chính, chính sách tiền tệ của nhà
nước.
nguon tai.lieu . vn
