Xem mẫu
- H NG D N QU N LÝ MÔI TR NG TRONG UT
NUÔI TR NG THU S N VI T NAM
Tháng 6/2006
Tài li u c xây d ng theo yêu c u c a B Thu s n và
Ngân hàng Th gi i b i
Vi n Qu n lý Thu s n
Vi n Nghiên c u Nuôi tr ng Thu s n 1
M ng l i các Trung tâm Nuôi tr ng Thu s n Châu Á-Thái Bình D ng
Tr ng i h c C n Th
Qu Qu c t v! B o v Thiên nhiên
- L I NÓI U
B Thu s n (MOFI) Vi t Nam và Ngân hàng Th gi i r t hân h nh gi i thi u tài li u h ng d n
quan tr ng v qu n lý môi tr ng trong ngành nuôi tr ng thu s n Vi t Nam. Nuôi tr ng thu s n
là m t trong nh ng ngành kinh t quan tr ng nh t c a Vi t Nam do ã có óng góp quan tr ng
vào xóa ói gi m nghèo, t o ra kim ng ch xu t kh u cao và có ti m n ng phát m nh trong th i
gian t i. V i l i th so sánh l n và tính n ng ng ngày càng t ng trong kinh doanh, ngh nuôi
tr ng thu s n ang trên à t ng tr ng. B Thu s n ang ph n u a giá tr kim ng ch
xu t kh u các s n ph m thu s n t 2,6 t USD n m 2005 lên 4 t USD vào n m 2010, trong ó
nuôi tr ng thu s n là ngu n óng góp quan tr ng cho s t ng tr ng này. M c dù có ti m n ng
l n nh ng nuôi tr ng thu s n hi n ang ph i i m t v i các thách th c v môi tr ng có liên
quan n s c nh tranh ngày càng t ng v ngu n tài nguyên t và n c nh ng n i di n ra ho t
ng nuôi tr ng thu s n. Chính vì th c n ph i t ng c ng qu n lý môi tr ng gi m b t các
tác ng môi tr ng tiêu c c c a ngh này n ngu n tài nguyên thiên nhiên.
Báo cáo nghiên c u này c chu n b b i m t nhóm chuyên gia Vi t Nam v i s h tr c a m t
s chuyên gia khu v c và qu c t cùng v i t v n c a ng i nuôi tr ng thu s n, h i nông dân,
các c quan chính ph , các t! ch c phi chính ph và các chuyên gia trên kh"p t n c. Nghiên
c u ch# ra nh ng thách th c chính i v i nuôi tr ng thu s n và a ra m t b h ng d n qu n
lý và xây d ng c n ph i u tiên khi u t vào nuôi tr ng thu s n trong giai o n ti p theo. Báo
cáo c$ng cung c p các khuy n ngh quan tr ng cho vi c th c hi n các h ng d n nh%m t o thu&n
l i cho vi c s' d(ng r ng rãi các h ng d n này trong nuôi tr ng thu s n.
B Thu s n và Ngân hàng Th gi i xin g'i l i cám n n Chính ph )an M ch vì ã tài tr cho
nghiên c u này, n các chuyên gia c a nhóm công tác thu c các vi n Nghiên c u Nuôi tr ng
Thu s n 1, 2, 3, tr ng ) i h c C n Th , Vi n Qu n lý Thu s n ()an M ch), M ng l i các
trung tâm nuôi tr ng thu s n Châu Á - Thái Bình D ng (NACA), Qu* Qu c t v B o v Thiên
nhiên (WWF), T! ch c L ng nông c a Liên h p qu c (FAO) vì nh ng óng góp và h p tác
trong vi c th c hi n nghiên c u và chu n b báo cáo này.
B Thu s n Vi t Nam Ngân hàng Th gi i
i
- CÁC T" VI#T T$T
BSP Ngân hàng Chính sách
BMP Qu n lý th c hành t t
CIB Ngân hàng Công Th ng
Danida C quan H tr phát tri n qu c t c a )an M ch
DARD S Nông nghi p và phát tri n nông thôn
DPF S K ho ch và Tài chính
DoA V( Nuôi tr ng thu s n
DOFI S Thu s n
DONRE S Tài nguyên và Môi tr ng
DoST S Khoa h c và K* thu&t
DPC U ban nhân dân huy n
EC N ng l c môi tr ng
ECC S c t i môi tr ng
FAO T! ch c L ng nông th gi i
GAP Quy ph m th c hành nuôi tr ng thu s n t t
GoV Chính ph Vi t Nam–th ng dùng ch# các c quan qu n lý nhà n c
MARD B Nông nghi p và phát tri n nông thôn
MOF B Tài chính
MOFI B Thu s n
MOLISA B Lao ng, Th ng binh và Xã h i
MONRE B Tài nguyên và Môi tr ng
MOST B Khoa h c và Công ngh
MOSTE B Khoa h c, Công ngh và Môi tr ng
MPA Khu b o t n bi n
MPI B K ho ch và ) u t
NACA M ng l i các trung tâm Nuôi tr ng thu s n Châu Á-Thái Bình D ng
NAFEC Trung tâm Khuy n ng Trung ng
NAFIQAVED C(c Qu n lý ch t l ng, an toàn v sinh và thú y thu s n
PPC U ban nhân dân t#nh
RIA Vi n nghiên c u Nuôi tr ng thu s n
VAC Mô hình V n – Ao - Chu ng
VASEP Hi p h i ch bi n và xu t kh u thu s n Vi t Nam
VBARD Ngân hàng Nông nghi p và phát tri n nông thôn Vi t Nam
VIFEP Vi n Kinh t và Quy ho ch thu s n Vi t Nam
VIFINET H th ng các Vi n nghiên c u thu s n và nuôi tr ng thu s n Vi t Nam
VINAFIS H i Ngh cá Vi t Nam
WTO T! ch c Th ng m i th gi i
ii
- TÓM T$T T%NG QUÁT
Báo cáo nghiên c u v thu s n và ngành nuôi tr ng thu s n Vi t Nam do B Thu s n
(MOFI) và Ngân hàng Th gi i th c hi n n m 2004 k t lu&n ngành nuôi tr ng thu s n ã có
óng góp r t l n vào phát tri n kinh t và xoá ói gi m nghèo Vi t Nam. Nghiên c u c$ng l u ý
r%ng s phát tri n c a nuôi tr ng thu s n, c bi t là vùng ven bi n, ã góp ph n vào các v n
môi tr ng nh s suy thoái c a các sinh c nh s ng ven b và các tác ng môi tr ng khác.
) t c k ho ch nhà n c ra cho s phát tri n nuôi tr ng thu s n trong giai o n ti p
theo, trong ó có giá tr xu t kh u các s n ph m nuôi tr ng thu s n t 2,5 t USD vào n m
2010, th c hi n các bi n pháp t ng c ng qu n lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n là h t s c
quan tr ng nh%m phát tri n b n v ng ngành này.
Tài li u này a ra nh ng phân tích v các tác ng và nguy c môi tr ng có liên quan n s
phát tri n c a nuôi tr ng thu s n Vi t Nam và h ng d n v giám sát, qu n lý th c hành t t cho
s phát tri n c a ngành này trong giai t ng lai. Ph n 1 nêu tóm t"t các k t qu nghiên c u chính
và các h ng d n cho s phát tri n ti p theo c a nuôi tr ng thu s n. Ph n 2 cung c p chi ti t các
k t qu c a nghiên c u thí i m.
Các h ng d n c trình bày Ph n 1 d a trên các nghiên c u thí i m v t t c các loài nuôi
tr ng thu s n ch y u Vi t Nam nh ng i sâu h n vào các mô hình nuôi phù h p v i các t#nh
nghèo ven bi n và ng b%ng mi n B"c, mi n Trung và mi n Nam.
Tài li u có nhi u ch ng, m i ch ng c&p n n m t trong các mô hình nuôi/loài nuôi chính:
• Nuôi tôm ven bi n
• Nuôi cá mú/cá giò (b p) l ng trên bi n
• Nuôi tôm hùm l ng trên bi n
• Nuôi cá tra/basa trong bè và trong ao n c ng t
• Nuôi cá tr"m c+ trong bè n c ng t
• Nuôi cá chép/cá rô phi trong ao n c ng t và mô hình k t h p (VAC)
• Nuôi nhuy n th ven bi n (nghêu/ngao)
• Tr ng rong ven bi n
D a trên các k t qu có c t các nghiên c u thí i m, báo cáo ánh giá các v n môi tr ng
và xu t các th c hành qu n lý t t, nh%m cung c p m t b h ng d n mang tính kh thi h
tr s phát tri n c a ngành trong giai o n ti p theo.
Ph n cu i c a tài li u a ra các khuy n ngh quan tr ng cho vi c th c hi n các h ng d n môi
tr ng; nó nh n m nh r%ng s u t c a nhà n c và t nhân vào qu n lý môi tr ng và nâng
cao n ng l c giám sát là vô cùng c n thi t cho s phát tri n b n v ng c a nuôi tr ng thu s n
c$ng nh cho n n kinh t Vi t Nam.
iii
- M&C L&C
Ph n 1
1.1. Gi i thi u.........................................................................................................................................1
1.1.1 B i c nh.....................................................................................................................................1
1.1.2 M c ích và ph ng pháp ........................................................................................................1
1.1.3 C u trúc c a Báo cáo................................................................................................................2
1.2 Nuôi tr ng thu s n Vi t Nam ....................................................................................................4
1.2.1 B i c nh.....................................................................................................................................4
1.2.2 Chính sách c a Chính ph .......................................................................................................5
1.2.3 Th ch và các bên có liên quan...............................................................................................7
1.2.3 Các mô hình nuôi và s n ph m nuôi tr ng thu s n.............................................................13
1.2.4 Tóm l i .....................................................................................................................................17
1.3 ánh giá môi tr ng nuôi tr ng th y s n...................................................................................18
1.3.1 T ng quan................................................................................................................................18
1.3.2 Tác ng c a thay i môi tr ng n nuôi tr ng thu s n .................................................19
1.3.3 Tác ng môi tr ng c a nuôi tr ng thu s n ......................................................................21
1.3.4 Nh ng t n th t do các v n môi tr ng .............................................................................28
1.3.5 Tri n v ng n n m 2010 .......................................................................................................28
1.4 Qu n lý t t trong nuôi tr ng thu s n.........................................................................................30
1.4.1 Gi i thi u .................................................................................................................................30
1.4.2 V trí tr i nuôi và quy ho ch không gian ...............................................................................31
1.4.3 Các mô hình nuôi, thi t k và xây d ng.................................................................................32
1.4.4 Ngu n n c và qu n lý ngu n n c......................................................................................33
1.4.5 Các ngu n cung c p gi ng và du nh p các loài ngo i lai.....................................................34
1.4.6 Th c n và qu n lý th c n ....................................................................................................35
1.4.7 Qu n lý s c kho ng v t th y sinh và ki m soát b nh d ch...............................................36
1.4.8 Ch t l ng và an toàn v sinh cho các s n ph m thu s n ..................................................37
1.4.9 Các l i ích xã h i, xoá ói gi m nghèo và vi c làm...............................................................38
1.4.10 Các v n v qu n lý liên ngành.........................................................................................39
1.5 T'ng c ng th( ch cho qu n lý nuôi tr ng thu s n ................................................................41
1.5.1 Gi i thi u .................................................................................................................................41
1.5.2 Nâng cao n ng l c cho các th ch công...............................................................................42
1.5.3 Các t ch c xã h i và các t ch c phi chính ph ..................................................................42
1.5.4 Nâng cao n ng l c cho khu v c t nhân...............................................................................43
1.5.5 Nâng cao n ng l c cho các c quan a ph ng ph i h p các n l c và th c thi
các v n b n pháp quy, các chi n l c.............................................................................................43
1.5.6 Ph i h p liên ngành................................................................................................................44
1.6 Th c thi và các hành ng sau khi th c thi................................................................................44
Ph n 2 và Ph) l)c
2. Mô t h th ng nuôi tr ng thu s n và các h ng d*n................................................................50
2.1. Ngh! nuôi tôm ven bi(n ...............................................................................................................50
2.1.1 Tình hình m t hàng và mô t h th ng..................................................................................50
2.1.2 !ánh giá v môi tr ng ..........................................................................................................70
2.1.3 Ph ng h ng th c hi n qu n lý t t h n .............................................................................81
2.1.4 Trách nhi m t ch c th c hi n ..............................................................................................84
2.2 Nuôi cá song/cá giò l ng bi(n .......................................................................................................85
2.2.1. Miêu t tình hình loài nuôi và h th ng nuôi .......................................................................85
2.2.2 !ánh giá v môi tr ng ..........................................................................................................91
2.2.3. Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n ...........................................................................97
2.2.4. Trách nhi m th c thi ...........................................................................................................104
iv
- 2.3. Nuôi tôm hùm l ng bi(n ............................................................................................................106
2.3.1 Tình hình m t hàng và mô t h th ng................................................................................106
2.3.2 !ánh giá v môi tr ng ........................................................................................................116
2.3.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................121
2.3.4 Trách nhi m th c thi ............................................................................................................126
2.4. Nuôi n c ng t (cá tra/basa) .....................................................................................................127
2.4.1 Tình hình m t hàng và mô t h th ng................................................................................127
2.4.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................147
2.4.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................157
2.5. Nuôi ao cá chép/cá tr+m c,........................................................................................................160
2.5.1 Tình hình nuôi cá n c ng t và mô t h th ng .................................................................160
2.5.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................169
2.5.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................174
2.5.4 Trách nhi m th c thi ............................................................................................................177
2.6. Nuôi cá l ng n c ng t ..............................................................................................................178
2.6.1 Mô t h th ng.......................................................................................................................178
2.6.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................185
2.6.3 Các h ng d"n cho qu n lý t t h n .....................................................................................187
2.7. Nuôi nhuy-n th( ven bi(n ..........................................................................................................189
2.7.1 Mô t h th ng.......................................................................................................................189
2.7.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................202
2.7.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................205
2.7.4 Trách nhi m th c thi ............................................................................................................208
2.8. Tr ng rong bi(n ven bi(n (Gracilaria và Kapaphycus)............................................................210
2.8.1 Tình hình m t hàng và mô t h th ng................................................................................210
2.8.2 !ánh giá môi tr ng.............................................................................................................218
2.8.3 Các h ng d"n th c hành qu n lý t t h n..........................................................................221
2.8.4 Trách nhi m th c thi ............................................................................................................224
Ph) l)c 1: Tài li u tham kh o ..........................................................................................................225
Ph) l)c 2: Danh sách nh.ng ng i tham gia h i th o và thành viên nhóm nghiên c u ............231
Ph) l)c 3: Các quy /nh c a chính ph liên quan n nuôi tr ng thu s n ................................233
Ph) l)c 4: B ng t0ng h p các hành ng qu n lý môi tr ng cho t1ng loài nuôi ......................238
v
- Ph n 1: H ng d*n ngành
1.1. Gi i thi u
1.1.1 B i c nh
Báo cáo nghiên c u v Ngành Thu s n và nuôi tr ng thu s n Vi t Nam do B Thu s n và
Ngân hàng Th gi i th c hi n n m 2004 ã k t lu&n Ngành Thu s n ã có óng góp r t l n vào
t ng tr ng kinh t và xoá ói gi m nghèo Vi t Nam. ) c bi t là nuôi tr ng thu s n ang phát
tri n m nh áp ng nhu c u ngày càng t ng v các s n ph m thu s n và ã tr thành ngành
s n xu t c u tiên phát tri n hàng u c a Chính ph trong giai o n ti p theo. , các t#nh ven
bi n và mi n núi phía B"c, nuôi tr ng thu s n c Chính ph c bi t quan tâm phát tri n vì nó
có vai trò quan tr ng trong xoá ói gi m nghèo nh ng vùng sâu, vùng xa.
Bên c nh nh ng óng góp vào phát tri n kinh t và xoá ói gi m nghèo, phát tri n nuôi tr ng thu
s n Vi t Nam c bi t t i vùng ven bi n c$ng ã gây ra nh ng v n v môi tr ng, trong ó
có s xu ng c p c a h sinh thái ven b và các tác ng tiêu c c khác i v i môi tr ng. M(c
tiêu c a ngành nuôi tr ng thu s n Vi t Nam là t giá tr s n l ng xu t kh u 2.5 t USD/n m
vào n m 2010 s- làm t ng thêm m i nguy v m t môi tr ng n u nh không c quy ho ch và
qu n lý t t h n. Báo cáo c a B Thu s n/Ngân hàng th gi i ã xác nh tính c p thi t c a vi c
nâng cao qu n lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n t c s phát tri n b n v ng trong
giai o n ti p theo.
Tài li u này nh%m cung c p h ng d n v qu n lý môi tr ng t t h n trong nuôi tr ng thu s n
cho B Thu s n và Ngân hàng Th gi i. Nó d a trên các nghiên c u chi ti t v tác ng và qu n
lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n Vi t Nam, bao g m các nghiên c u thí i m các mô
hình nuôi tr ng thu s n c l a ch n và ánh giá nh ng k t qu ã t c. Tài li u c$ng
cung c p nh ng h ng d n s b v u t nuôi tr ng thu s n thân thi n v i môi tr ng. Nh ng
v n môi tr ng mà nuôi tr ng thu s n c a các n c khác ang ph i i m t c$ng c mô t
và t vào hoàn c nh c a Vi t Nam. Nghiên c u này c$ng xem xét k* nh ng thu&n l i và khó
kh n khi áp d(ng các nguyên t"c qu c t v th c hành qu n lý t t trong nuôi tr ng thu s n c a
Ch ng trình liên k t v Nuôi tôm và môi tr ng do Ngân hàng Th gi i/NACA/WWF/FAO xây
d ng vào hoàn c nh th c t c a Vi t Nam.
1.1.2 M c ích và ph ng pháp
M(c ích chính c a nghiên c u này là xây d ng các h ng d n gi m thi u tác ng môi
tr ng trong quy ho ch và qu n lý u t nuôi tr ng thu s n Vi t Nam, t ó có th t i u hóa
s óng góp c a nuôi tr ng thu s n vào công cu c xoá ói gi m nghèo mà v n b o m an toàn
v môi tr ng.
Báo cáo này c&p nh ng i t ng nuôi tr ng thu s n chính Vi t Nam, nh ng c bi t quan
tâm n các mô hình nuôi phù h p v i các t#nh ven bi n và ng b%ng nghèo mi n B"c, mi n
Trung và mi n Nam c a Vi t Nam.
) b o m có th s' d(ng có hi u qu các h ng d n, các c ch hi n có và ti m n ng th c
hi n và tri n khai các khuy n ngh a ra trong h ng d n ã c nghiên c u và xem xét. Trách
nhi m c a các c quan ch c n ng và các bên có liên quan tham gia vào vi c ánh giá tác ng
môi tr ng ã c phân tích và xu t các h ng d n có th phát huy tác d(ng t i a trong
c ch hi n nay.
Bên c nh ó, m t xem xét ánh giá thông qua các nghiên c u thí i m v 8 i t ng nuôi tr ng
thu s n ã c th c hi n (B ng 1). Nhi u nhóm nghiên c u thu c nhi u c quan và t! ch c ã
c giao th c hi n các nghiên c u thí i m d i s h tr c a m t nhóm chuyên gia t v n
qu c t . Trong quá trình nghiên c u thí i m m i nhóm ã th c hi n các ho t ng sau:
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 1
- • Thu th&p các s li u th c p (công tác chu n b cho vi c xem xét các tài li u/thông tin
môi tr ng có liên quan n nuôi tr ng th y s n Vi t Nam nói chung và n m i
loài nuôi/mô hình nuôi nói riêng)
• L a ch n a i m i th c a cho các nghiên c u thí i m c a các mô hình nuôi/loài
nuôi ã c l a ch n
• Th c hi n các nghiên c u thí i m c a các mô hình nuôi/loài nuôi ã c l a ch n
• Ti n hành phân tích h th ng qu n lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n và qu n lý
ngu n tài nguyên có liên quan Vi t Nam
• Phân tích, x' lý các s li u ã thu th&p c và vi t báo cáo
• T! ch c h i th o xem xét và th ng nh t các k t qu và các khuy n ngh
• Hoàn ch#nh báo cáo cu i cùng trình lên B Thu s n/Ngân hàng Th gi i
• Nghiên c u nuôi cá n c ng t bao g m phân tích k* v nuôi tr ng thu s n mi n
núi và các l i ích môi tr ng c a lo i hình nuôi tr ng thu s n này
Công tác l a ch n a i m ã c th c hi n v i s t v n c a B Thu s n và các nhóm nghiên
c u trong giai o n kh i ng d án (tháng 2/2006). Các loài c l a ch n bao g m các loài
thu c u tiên phát tri n c a B Thu s n và rong bi n vì kh n ng h p thu dinh d .ng và không
òi òi h+i cao v các y u t u vào c$ng nh k* thu&t nuôi. ) c i m khi n nó tr thành i
t ng nuôi r t phù h p cho các c ng ng dân c nghèo (B ng 1).
B ng 1 T!ng quan v các loài nuôi và vùng nuôi c l a ch n nghiên c u thí i m
Mô hình nuôi/ loài nuôi T2nh nghiên c u thí i(m
Nuôi tôm ven bi n Qu ng Ninh, Ngh An
Cà Mau/) ng b%ng sông C'u Long
Nuôi cá l ng trên bi n (Cá mú/cá giò) Qu ng Ninh (H Long) và H i Phòng
Nuôi tôm hùm l ng trên bi n Khánh Hòa/Phú Yên
Nuôi cá tra, cá ba sa trong bè và ao n c ng t An Giang/) ng b%ng sông C'u Long
Nuôi cá chép/cá tr"m c+ trong bè n c ng t Tuyên Quang
Nuôi n c ng t cá chép/rô phi/VAC/ ru ng lúa Ngh An (Có nghiên c u thêm t t c các
t#nh mi n núi)
) ng b%ng sông C'u Long
Nuôi nhuy n th ven bi n Nam ) nh
B n Tre
Tr ng rong ven bi n (rong câu và rong s(n) H i Phòng
Ninh Thu&n
Nghiên c u c ti n hành t tháng 4-6/2006 và k t thúc v i m t h i th o do B Thu s n t!
ch c vào ngày 23/6/2006 t i Vi n nghiên c u nuôi tr ng thu s n 1. Các i bi u tham d ã xem
xét k t qu c a nghiên c u, d th o h ng d n và xu t k ho ch hành ng ti p theo. Danh
sách các thành viên c a nhóm nghiên c u và i bi u tham d h i th o c trình bày trong Ph(
l(c 1.
1.1.3 C u trúc c a Báo cáo
Báo cáo này c chia thành 3 ph n chính:
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 2
- Ph n 1: H ng d*n Ngành
Ph n này trình bày t!ng h p các k t qu nghiên c u g m m t ph n v b i c nh c a nuôi
tr ng thu s n Vi t Nam, ánh giá môi tr ng, khuy n ngh các th c hành qu n lý và các
xu t th c hi n. M(c ích c a ph n này là cung c p b h ng d n phù h p h tr
phát tri n nuôi tr ng thu s n trong t ng lai.
Ph n 2: Báo cáo nghiên c u các loài nuôi
Ph n này bao g m nhi u ch ng, m i ch ng c&p m t trong các mô hình nuôi/loài
nuôi sau:
Nuôi tôm ven bi n
Nuôi cá mú/cá giò l ng trên bi n
Nuôi tôm hùm l ng trên bi n
Nuôi cá tra/ basa trong bè và trong ao n c ng t
Nuôi cá chép/cá tr"m c+ trong bè n c ng t
Nuôi cá chép/cá rô phi trong ao n c ng t và mô hình k t h p VAC
Nuôi nhuy n th ven bi n (nghêu/ngao)
Tr ng rong ven bi n (rong câu ch# vàng Gracilaria và rong s(n Kapaphycus)
Ph) l)c:
Các ph( l(c cung c p các thông tin c s chi ti t h n v nghiên c u g m danh sách
nh ng ng i tham gia, danh m(c các tài li u tham kh o, các b ng t!ng h p mô t các
xu t qu n lý môi tr ng cho m i loài nuôi chính.
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 3
- 1.2 Nuôi tr ng thu s n Vi t Nam
1.2.1 B i c nh
Nuôi tr ng thu s n Vi t Nam ã phát tri n r t nhanh trong hai th&p k qua a n c ta vào
nhóm 10 n c xu t kh u thu s n hàng u c a th gi i, trong ó s n l ng Nuôi tr ng thu s n
chi m h n 40%. N m 2005 nuôi tr ng thu s n ã t c h n 1 tri u t n s n ph m v i s n
l ng nuôi n c ng t và nuôi n c m n, l có t l t ng ng (B ng 2). Ngành thu s n ã
mang l i vi c làm cho trên 2 tri u ng i và t giá tr xu t kh u là 2,65 t USD, riêng nuôi tr ng
thu s n chi m trên 1,6 t USD (B Thu s n, 2006a). Di n tích nuôi trên b vào kho ng 1 tri u
ha ch a k n di n tích l n m t n c bi n và sông/h c t&n d(ng nuôi cá và nuôi tôm hùm
trong các l ng bè.
Hoàn thành v t m c k ho ch nhà n c giao trong quy ho ch t!ng th nuôi tr ng thu s n giai
o n 1999-2010 c v s n l ng và giá tr , Chính ph và B Thu s n c tính nuôi tr ng thu
s n s- t ng tr ng m nh trong giai o n 2006-2010. Tháng 1/2006 B Thu s n ã ti n hành ánh
giá l i quy ho ch t!ng th giai o n 2001-2010 và bàn bi n pháp th c hi n k ho ch phát tri n
nuôi tr ng thu s n giai o n 2006-2010. Tháng 3/2006 B Thu s n c$ng ã công b k ho ch
phát tri n chi ti t h n cho n n m 2010, trong ó ã ch# rõ r%ng Chính ph v n tin t ng vào
vi c t c m(c tiêu phát tri n ngành. S n l ng c tính s- t ng h n 25%, cùng v i ó là vi c
t o thêm v vi c làm và di n tích nuôi. S gia t ng v kim ng ch xu t kh u t thu s n là ng
l c chính xác nh chi n l c phát tri n ng th i b o m s óng góp c a ngành vào công
cu c xoá ói, gi m nghèo thông qua vi c !n nh và t o thêm vi c làm cho nh ng ng i ang
tham gia vào l/nh v c này. Ch# tiêu phát tri n nuôi tr ng thu s n n n m 2010 c trình bày
trong B ng 2.
B ng 2 S n l ng nuôi tr ng thu s n n m 2005 và m(c tiêu phát tri n n n m 2010 theo c
tính c a Chính ph và B Thu s n
K t qu th c hi n Ch2 tiêu ! ra cho n n'm 2010
n'm 2005
(MOFI, 2006) (GoV, 1999) (GoV, 2006) (MOFI, 2006)
S n l ng (t n) 1.437.350 2.000.000 2.000.000 2.100.000
Nuôi n c ng t 958.870 938.000 980.000 998.000
Tôm 324.680 360.000 - 400.000
Nuôi cá bi n 3.510 200.000 200.000 200.000
Nhuy n th 114.570 380.000 - 380.000
Rong bi n 20.260 50.000 - 50.000
Khác 85.270 - - 72.000
Giá tr xu t kh u (tri u USD) 1.627 2.500 - 2.500
Lao ng (ng i) 2.550.000 2.000.000 - 2.800.000
Di n tích (ha) 959.945 992.000 1.1-1.400.000 1.100.000
N c ng t 318.900 652.000 500-600.000 -
Bi n và n c m n 641.045 340.000 600-800.000 -
Chính vì phát tri n nhanh, nuôi tr ng thu s n Vi t Nam trong nh ng n m g n ây c$ng ang
ph i i m t v i nh ng thách th c l n nh b nh d ch bùng phát, v n an toàn th c ph m cho
s n ph m xu t kh u và tiêu th( trong n c, môi tr ng sinh thái b suy thoái và ch t l ng n c
x u i, t i m t s vùng ã xu t hi n nh ng mâu thu n v m t xã h i (MOFI, 2005a). Các v n
này n y sinh t nh h ng tiêu c c c a vi c t ng nhanh các c s nuôi quy mô nh+ vùng t c%n
c i ho c chuy n !i m t cách t nh ng vùng t s n xu t nông nghi p kém hi u qu và r ng
ng&p m n sang nuôi tr ng thu s n. Trong khi các mô hình nuôi tr ng thu s n qu ng canh c i
ti n c xây d ng r i rác ít tác ng x u n môi tr ng và xã h i thì các mô hình nuôi tr ng
thu s n quy mô nh+ t&p trung ã t o nên nh ng tác ng tiêu c c n môi tr ng và xã h i
(MOFI, 2005b). V n môi tr ng c bi t nghiêm tr ng t i nh ng khu v c m phá kín, c'a
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 4
- sông và các h sinh thái r ng ng&p m n n i mà môi tr ng s ng nh y c m và vi c trao !i n c
b h n ch . H n th n a s phát tri n t phát ã d n n vi c nh h ng l n nhau và t gây ô
nhi m, k t qu là b nh d ch bùng phát liên miên d n n thi t h i l n v m t kinh t cho ng i
nuôi. Vi c du nh&p và d ch chuy n các loài thu s n ngo i lai làm t ng thêm nguy c do vi c du
nh&p các tác nhân gây b nh m i, các nguy c làm nh h ng n s a d ng sinh thái b n a v n
ã b t!n th ng nghiêm tr ng.
Tr c d oán v phát tri n nuôi tr ng thu s n trong t ng lai, vi c xây d ng chi n l c kh thi
cho phát tri n và u t b o m phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng và t c các ch#
tiêu k ho ch ã ra mà v n không gây tác ng tiêu c c n môi tr ng là vô cùng quan tr ng.
Nuôi tr ng thu s n không th gi c t c phát tri n nh hi n nay n u không có s c i ti n
l n trong qu n lý. Nghiên c u này và các h ng d n kèm theo a ra c s xác nh các v n
then ch t và các u t c n thi t.
1.2.2 Chính sách c a Chính ph
Các chính sách c a Chính ph Vi t Nam ã và ang ti p t(c h tr t i a cho phát tri n nuôi tr ng
thu s n, cùng v i s n ng ng và sáng t o c a nông dân Vi t Nam là nhân t chính làm cho
nuôi tr ng thu s n có s t ng tr ng nhanh. Các chính sách c a Chính ph Vi t Nam v phát
tri n nuôi tr ng thu s n c th hi n các lu&t và các v n b n d i lu&t nh các ngh nh, quy
nh, quy t nh, thông t và quy ch 1 (Ph( l(c 2).
Lu&t Thu s n m i ã c Qu c h i thông qua n m 2004. Lu&t Thu s n không quy nh chi ti t
các ho t ng trong nuôi tr ng thu s n mà giao cho B Thu s n ch u trách nhi m2 xây d ng các
h ng d n, các v n b n d i lu&t và các tiêu chu n cho m(c tiêu phát tri n nuôi tr ng thu s n
b n v ng.
Lu&t Thu s n trao quy n cho các nhà qu n lý, c bi t c p t#nh, qu n lý các ngu n tài nguyên
thông qua vi c xây d ng và th c hi n các v n b n pháp quy và các k ho ch. Lu&t Thu s n c
th hi n rõ Ch ng trình Qu c gia v phát tri n nuôi tr ng thu s n – Quy ho ch t!ng th giai
o n 1999-2010, trong ó có m(c tiêu phát tri n Ngành. Nh ã c&p trên, B ang rà soát l i
quá trình th c hi n Quy ho ch t!ng th và xây d ng ch# tiêu k ho ch cho n n m 2010 trong ó
có m t s ch# tiêu cho n n m 2020.
Nhi u sáng ki n nh%m khuy n khích phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng phù h p v i Lu&t
Thu s n và các chính sách c a nhà n c ang c B Thu s n và các bên có liên quan tri n
khai trên ph m vi c n c. M t lo t các ch ng trình nâng cao n ng l c ti p thu công ngh
m i. Các ch ng trình và d án bao g m nhi u ho t ng c p qu c gia nh%m h tr các d án
ng tài tr , các d án u t c a các nhà u t trong n c và ngoài n c. Quy ho ch t!ng th
c a Chính ph và các ch ng trình phát tri n nuôi tr ng thu s n do B Thu s n ra g m:
• Ch ng trình Phát tri n nuôi tr ng thu s n th i k0 1999-2010 (Quy t nh s
224/1999/Q)-BTS) V( Nuôi tr ng Th y s n-B Thu s n
• Quy ho ch t!ng th phát tri n ngành thu s n n n m 2010 và nh h ng n n m 2020
(Quy t nh s 246/2005/Q)-TTg ngày 6/10/2005) c a Th t ng Chính ph
• Ch ng trình khuy n ng qu c gia giai o n 1999-2010 (s n xu t gi ng, nuôi tôm sú,
ánh b"t xa b , nuôi cá n c ng t, nuôi bi n và n c l , b o qu n sau thu ho ch và ch
bi n) c a Trung tâm Khuy n ng Qu c gia
• Ch ng trình phát tri n gi ng thu s n n n m 2010 (Quy t nh s 112/2004/Q)-TTg)
1
Các thí d( v v n b n pháp lý có liên quan: Quy t nh s 06/2006 v vi c ban hành quy ch qu n lý vùng
và c s nuôi tôm an toàn. Ch# th s 32/1998 Quy ho ch t!ng th phát tri n kinh t -xã h i. Quy t nh c a
B Thu s n quy nh ch c n ng, trách nhi m, quy n hàn và c c u t! ch c c a các c quan thu c B . Tiêu
chu n Ngành 28/2004 v vùng nuôi tôm - i u ki n m b o v sinh an toàn th c ph m.
2
Ngh nh 43/2003 quy nh trách nhi m c a B Thu s n là c quan qu n lý nhà n c v nuôi tr ng thu
s n
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 5
- • Ch ng trình hành ng c a B Thu s n v y nhanh công nghi p hoá, hi n i hoá
ngành Thu s n giai o n 2001 - 2010 (Ban hành kèm theo quy t nh s 21/2004/Q)-
BTS ngày 15/9/2004)
• )ánh giá và t ng c ng n ng l c cho th ch qu n lý khu v c ven bi n và c i thi n i u
ki n s ng khu v c mi n Trung do B Thu s n th c hi n t n m 2006-2010
• Ch ng trình t ng c ng công tác ph! bi n, giáo d(c pháp lu&t trong ngành Thu s n
(Quy t nh s 11 /2004/Q)-BTS)
• Ch ng trình phát tri n c khí ngành th y s n n n m 2010 - nh h ng n n m 2020
(Quy t nh s 33/2005/Q)-BTS)
B Thu s n c$ng ã ra m t s ho t ng chính h tr phát tri n các loài nuôi m i nh ã
c&p B ng 2, trong ó có m t s loài c xác nh là c n ph i t ng c ng các bi n pháp qu n
lý môi tr ng. Các ho t ng ã c ra th c hi n “c i ti n công ngh ” t 2006-2010 g m:
• ) y m nh quy ho ch phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng
• Xây d ng b n sinh thái s' d(ng k* thu&t nh v v tinh toàn c u GIS xác nh vùng
nuôi t i u cho các loài thu s n
• M r ng mô hình nuôi theo GAP/BMP ra t t c các vùng nuôi tôm và d n d n áp d(ng
cho các loài nuôi khác nh cá ba sa, cá rô phi, tôm càng xanh và nuôi cá bi n
• T&p trung vào vi c xây d ng vùng tr i gi ng “t&p trung”, vùng nuôi tôm “t&p trung” và
vùng nuôi cá bi n “t&p trung”
• Hoàn thi n các quy trình s n xu t gi ng, th c hi n các nghiên c u và xây d ng công ngh
s n xu t gi ng cho các loài nuôi bi n, t&p trung vào các loài có giá tr cao nh tôm hùm,
nhuy n th và rong bi n
• Xây d ng các trung tâm gi ng quy mô l n s n xu t ra con gi ng ch t l ng cao, giá thành
h và không gây tác ng x u n môi tr ng
Nhi u v n v t! ch c và ho t ng c$ng ã c B Thu s n d c&p trong i u ch#nh k
ho ch t!ng th giai o n 2006-2010
• Các nguyên t"c quy ho ch phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng ph i c th ch hoá
cùng v i các quy nh rõ ràng v trách nhi m bao g m c vi c nâng cao n ng l c l&p k
ho ch và qu n lý cho các c quan qu n lý nhà n c
• Xác nh các tiêu chu n, gi i h n, các th t(c hành chính c$ng nh ch c n ng và trách
nhi m cho các c ng ng có liên quan trong vi c qu n lý tài nguyên thiên nhiên
• Thi t l&p h th ng giám sát và ánh giá
• )i u tra, quy ho ch và xây d ng các khu b o t n sinh thái b o v các bãi gi ng t
nhiên và các khu v c s ng t nhiên cho các loài, trong ó có c vi c b o v các vùng san
hô
Trên th c t chi n l c th c hi n chi ti t các v n trên v n ch a c xây d ng và làm th nào
th c hi n m t cách có hi u qu v n ch a rõ ràng. H n n a các xu t trên v n ch a c&p h t
các v n chính c n gi i quy t.
M t n m sau khi phê duy t Quy ho ch T!ng th phát tri n nuôi tr ng thu s n th i k0 1999-2010,
Chính ph ã t! ch c m t h i th o qu c t xây d ng chi n l c “Phát tri n nuôi tr ng thu s n
b n v ng xoá ói gi m nghèo” – Chi n l c SAPA. Chi n l c SAPA tuân theo Quy ho ch
t!ng th 1999-2010 nh ng t&p trung vào vi c xoá ói gi m nghèo thông qua nâng cao n ng l c
cho th ch qu n lý và nh&n th c t t h n c a các c ng ng dân c a ph ng.
Bi n pháp nh%m th c hi n m(c tiêu b n v ng v m t kinh t xã h i và môi tr ng là xây d ng
H ng d n ánh giá tác ng liên ngành và H ng d n l&p quy ho ch nuôi tr ng thu s n ven b
b n v ng. H ng d n ánh giá tác ng môi tr ng (EIA) ã c B Thu s n xây d ng v i s
h tr c a DANIDA và ang trong giai o n phê duy t l n cu i. H ng d n này s- c áp d(ng
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 6
- tr c hoàn thi n các d án phát tri n nuôi tr ng thu s n và là n l c chung c a B Thu s n
và B Tài nguyên & Môi tr ng. H ng d n l&p quy ho ch nuôi tr ng thu s n ven b b n v ng
c$ng ch a c phê duy t, m c dù quan tr ng, nh ng vi c phê duy t các H ng d n này c$ng s-
không bù "p c s thi u h(t các chi n l c qu n lý môi tr ng chi ti t cho các loài nuôi và
các vùng nuôi. C n l u ý r%ng trong vài n m t i ây n u Vi t Nam mu n duy trì s t ng tr ng v
nuôi tr ng thu s n thì nhu c u ph i u t vào qu n lý môi tr ng s- là r t l n.
M c dù nuôi tr ng thu s n ang ph i ch u tác ng x u v m t môi tr ng do nhi u ngành s n
xu t khác gây ra, hi n ch# có r t ít các ho t ng qu n lý môi tr ng trong nuôi tr ng thu s n
c g i là “)a ngành”. )ây th c s là m t khi m khuy t r t l n cho s phát tri n b n v ng c a
ngành.
1.2.3 Th ch và các bên có liên quan
H th ng hành chính công Vi t Nam ã có thay !i r t l n t khi áp d(ng chính sách )!i m i
vào n m 1986, nh%m chu n b cho t n c chuy n t n n kinh t t&p trung xã h i ch ngh/a
sang n n kinh t th tr ng. Vi c Chính ph phê duy t ) án t!ng th v C i cách hành chính
công (PAR) vào tháng 9/2001 là m t b c ti p theo c a chính sách này.
Nh ng thay !i trong hành chính công kéo dài cho n n m 1990 ã c th hi n qua vi c phân
quy n t c p Trung ng cho các a ph ng. T n m 1997 n 2002 nh ng v( vi c c gi i
quy t Trung ng gi m t 41% xu ng 22%, trong khi ó các v( vi c c gi i quy t c p
a ph ng t ng t 59% lên 78% (Ngu n B Thu s n và Ngân hàng Th gi i, 2005).
Vi c s"p x p l i h th ng qu n lý công là m t quá trình lâu dài bao g m các chi n l c nâng cao ý
th c ph(c v( dân s , s tham gia c a h th ng hành chính và c a công chúng nói chung trong quá
trình !i m i. M c nhanh chóng c a s thay !i có khác nhau gi a các ngành và các a
ph ng. M c dù ã có ý th c và hi u bi t y v l i ích c a vi c phân quy n và chia s1 trong
vi c ra quy t nh, nh ng sáng ki n này v n còn t ng i m i Vi t Nam và v n ang là nh ng
thách th c cho cán b , nhân dân trong quá trình th c hi n, trong ó có c nh ng ng i thu c l/nh
v c nuôi tr ng thu s n.
D i ây là nh ng mô t tóm t"t v trách nhi m và n ng l c c a các th ch có liên quan trong
qu n lý phát tri n nuôi tr ng thu s n.
B Thu s n (MOFI)
B Thu s n (MOFI) là c quan qu n lý hành chính c p qu c gia i v i nuôi tr ng thu s n
Vi t Nam. Trách nhi m c a B Thu s n g m qu n lý ngu n tài nguyên, th c hi n các nghiên
c u khoa h c, phát tri n nuôi tr ng thu s n, xây d ng và th c hi n các v n b n pháp quy theo k
ho ch và ch# o t Chính ph . B ch u trách nhi m t! ch c và h ng d n các ho t ng khuy n
ng , cung c p các tr giúp k* thu&t, ph! bi n thông tin và chuy n giao các ti n b k* thu&t v
nuôi tr ng thu s n. Ngoài ra B Thu s n c$ng tham gia vào nghiên c u th tr ng và các ho t
ng phát tri n th tr ng khác.
B Thu s n ph i h p ho t ng v i các B khác theo ch# o c a Chính ph . B có 11 n v
hành chính gi i quy t các nhi m v( c giao (nh V( Nuôi tr ng thu s n, V( K ho ch và
Tài chính, V( Khoa h c và Công ngh ) và 9 n v ph(c v( (g m c ba Vi n nghiên c u nuôi
tr ng thu s n 1-3). T!ng s cán b công nhân viên c a B hi n nay là 222 ng i (không k lái xe,
t p v( và h i viên các hi p h i). Ngân sách cho ho t ng hàng n m c a B hi n kho ng 9 t
ng (B Thu s n và Ngân hàng Th gi i, 2005).
B Thu s n c$ng là c quan qu n lý nhà n c cao nh t trong vi c xây d ng các khu b o t n bi n
quy ho ch c p qu c gia.
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 7
- M c dù t t c các c quan thu c B Thu s n u ít nhi u có trách nhi m trong vi c qu n lý môi
tr ng trong l/nh v c ngh cá, nh ng các C(c/V( d i ây óng vai trò chính:
V) Khoa h c và Công ngh (DoST) Giúp B tr ng qu n lý các ho t ng có liên quan n
khoa h c, công ngh và môi tr ng. V( Khoa h c và Công ngh có trách nhi m xây d ng các v n
b n pháp quy v khoa h c, công ngh và môi tr ng thu c l/nh v c ngh cá. T t c các tiêu chu n
ngành có liên quan n thu s n u do V( này so n th o, Tuy nhiên trong m t s tr ng h p V(
c$ng ph i h p v i các c quan khác trong B Thu s n (nh NAFIQAVED).
C)c Qu n lý Ch3t l ng, An toàn v sinh và Thú y Thu s n (NAFIQAVED) là c quan qu n
lý nhà n c v m t ch t l ng an toàn v sinh các s n ph m thu s n. C(c có V n phòng chính
B và có sáu chi nhánh các vùng tr ng i m v thu s n. T tháng 8/2003, C(c c giao thêm
trách nhi m b o v s c kho1 ng v&t d i n c và l .ng c , hi n C(c ang th c hi n Quy ph m
th c hành nuôi t t (GAP) v i m(c ích b o m ch t l ng s n ph m thông qua b o v môi
tr ng.
V) Nuôi tr ng Thu s n (DoA) có trách nhi m xây d ng các chi n l c, quy ho ch t!ng th , k
ho ch dài h n và ng"n h n, các ch ng trình, d án v nuôi tr ng thu s n. V( Nuôi tr ng thu
s n c$ng có trách nhi m xây d ng các v n b n pháp quy liên quan n nuôi tr ng thu s n trình
B Thu s n ban hành nh “Quy ch qu n lý vùng và c s nuôi tôm an toàn” (tháng 4/2006).
C quan qu n lý c3p t2nh và huy n: , c p t#nh và huy n, B Thu s n v&n hành thông qua các
S Thu s n (DOFI) - 28 t#nh thành ven bi n và phòng thu s n m t s huy n. Huy n là c p
hành chính th p h n có m t s cán b chuyên ngành ph( trách m ng nuôi tr ng thu s n. C p xã
không có i di n chính th c c a B Thu s n, tuy nhiên các ho t ng có liên quan n nuôi
tr ng thu s n ây c th c hi n thông qua các cán b khuy n ng c s . T i các t#nh ng
b%ng, các ho t ng nuôi tr ng thu s n do các phòng thu s n thu c các s Nông nghi p và phát
tri n nông thôn (DARD) m trách.
B Tài nguyên và Môi tr ng (MONRE)
B Tài nguyên và Môi tr ng (MONRE) có ch c n ng qu n lý nhà n c v s' d(ng t, m t
n c, khoáng s n, môi tr ng, khí t ng h c, thu nh .ng h c. Trách nhi m chính c a B Tài
nguyên và Môi tr ng là xây d ng các tài li u pháp lý, các chi n l c phát tri n và các k ho ch
hàng n m v vi c s' d(ng tài nguyên thiên nhiên. B c$ng t! ch c và ch# o vi c th c hi n các
v n b n pháp quy, các k ho ch, chi n l c ã c duy t và qu n lý3 vi c c p, cho thuê, ph(c
h i vi c s' d(ng t và chuy n quy n s' d(ng t.
Trách nhi m c a B Tài nguyên và Môi tr ng trong l/nh v c phát tri n nuôi tr ng th y s n là
i u ch#nh và ch# o th c hi n các bi n pháp b o v tài nguyên n c, C(c Qu n lý tài nguyên
n c giúp B th c hi n nhi m v( này.
M t s C(c, V( khác trong B Tài nguyên và môi tr ng c$ng h tr vi c th c hi n các bi n
pháp b o v môi tr ng có liên quan n nuôi tr ng thu s n nh V( Môi tr ng, C quan B o v
môi tr ng Vi t Nam, V( Khoa h c và Công ngh .
S Tài nguyên và Môi tr ng (DONRE) là c quan qu n lý nhà n c c p t#nh v tài nguyên và
môi tr ng.
B Tài nguyên và Môi tr ng và các s Tài nguyên và Môi tr ng hi n ang c giao nhi m v(
ánh giá l i vi c tình hình d(ng t t i m i t#nh. M c dù vi c ánh giá s- th c hi n c v i t s'
3
Bao g m thanh tra UBND các t#nh và thành ph tr c thu c trung ng v nh giá t theo khung giá t
và các nguyên t"c, ph ng pháp do Chính ph quy nh v giá t c a các lo i t khác nhau (Ngh nh s
91/2002/N)-CP)
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 8
- d(ng cho nuôi tr ng th y s n nh ng l i có s t v n r t h n ch v i B Th y s n và các s Th y
s n.
Các B khác
Quy ho ch nuôi tr ng th y s n có s tham gia c a nhi u B và C quan qu n lý khác. B Nông
nghi p và phát tri n nông thôn (MARD) óng vai trò chính trong vi c qu n lý h th ng th y l i,
s' d(ng t, và phân b! l i t c a nh ng ng i có liên quan n v n chuy n !i m(c ích s'
d(ng t. B K ho ch và ) u t (MPI), B Tài chính (MOF) tham gia vào quá trình ánh giá,
phê duy t ngân sách cho các k ho ch và chi n l c qu n lý nuôi tr ng th y s n các c p
Trung ng c$ng nh a ph ng.
4y ban Nhân dân các c3p
2y ban nhân (PC) t#nh và các c p d i có quy n h n và ngh/a v( ban hành các k ho ch qu n lý
nuôi tr ng th y s n trong ph m vi qu n lý c a mình trên c s nh ng k ho ch ã c duy t c a
c p hành chính cao h n. 2y ban nhân dân các c p ph i phê chu n ngân sách chung và các k
ho ch c a a ph ng v s' d(ng tài nguyên và b o m vi c th c hi n các chính sách kinh t xã
h i. 2y ban nhân dân các c p có vai trò r t khác nhau trong qu n lý phát tri n nuôi tr ng thu s n
tùy theo chính sách t ng a ph ng. , m t s vùng 2y ban nhân dân các c p ang t o i u ki n
thu&n l i cho s c i cách trong khi ó 2y ban nhân dân các c p vài n i v n còn b o th ho c
phó m c ho t ng này cho các c quan khác (s th y s n).
Các c quan nghiên c u, tr i s n xu3t gi ng và các trung tâm khuy n ng
Các Vi n nghiên c u nuôi tr ng th y s n (RIAs) g m 3 Vi n (RIA 1,2 và 3) v i nhi u c s
nghiên c u tr c thu c trên kh"p t n c. Các Vi n nghiên c u chia thành 5 phòng: phòng Di
truy n và Ch n gi ng, phòng K* thu&t nuôi cá n c ng t, phòng Nuôi n c l , phòng Môi tr ng
và phòng Kinh t xã h i. Vi n 1 có h n 250 cán b công nhân viên v i r t nhi u kinh nghi m và
chuyên ngành khác nhau.
Các nhà khoa h c a ra l i khuyên cho các nhà ho ch nh chính sách và cung c p các c s
khoa h c cho vi c xây d ng các v n b n pháp quy, các k ho ch, chi n l c, ng th i nâng cao
n ng l c cho các trung tâm khuy n ng các c p t#nh, huy n. Các Vi n nghiên c u th y s n ã
c B Th y s n giao trách nhi m thi t l&p và v&n hành h th ng c nh báo s m d ch b nh và
môi tr ng trong nuôi tr ng th y s n. Các h th ng này hi n ã i vào ho t ng.
Các tr ng i h c c$ng góp ph n quan tr ng vào nghiên c u và h tr vi c ra các quy t nh.
Trong ó Tr ng ) i h c Thu s n (Nha Trang), Tr ng ) i h c C n Th , Tr ng ) i h c
Nông Lâm (hay còn g i là Tr ng ) i h c Nông Lâm thành ph H Chí Minh) có vai trò chính
trong xây d ng n ng l c và hình thành các ki n th c v phát tri n ngành nuôi tr ng thu s n.
G n ây ã hình thành h th ng các vi n nghiên c u thu s n và nuôi tr ng thu s n Vi t Nam
(VIFINET) ó là m t h th ng c a các c quan nghiên c u nh%m khuy n khích s h p tác có hi u
qu gi a các c quan nghiên c u và ào t o cho phát tri n nuôi tr ng thu s n b n v ng Vi t
Nam. Ban )i u hành VIFINET g m có i di n c a các c quan nghiên c u chính nh 3 vi n
nghiên c u nuôi tr ng thu s n và 3 tr ng i h c nêu trên.
S Th y s n qu n lý các trung tâm khuy n ng các t#nh ven bi n, trong khi ó các ho t ng
khuy n ng cho nuôi tr ng th y s n t i các t#nh sâu trong t li n l i tr c thu c ho c ch# là m t b
ph&n trong trung tâm khuy n nông thu c s Nông nghi p và Phát tri n nông thôn. M c dù ã
c h tr nhi u t Nhà n c và các nhà tài tr (nh DANIDA) các trung tâm khuy n ng v n
ch a ho t ng hi u qu . S thi u h(t v con ng i và n ng l c k* thu&t các m c khác nhau
th áp ng s phát tri n r t nhanh s l ng ng i tham gia vào nuôi tr ng th y s n và các v n
môi tr ng là nh ng tr ng i chính.
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 9
- Các cán b khuy n ng óng vai trò quan tr ng là c u n i gi a các th ch nhà n c c p trung
ng/t#nh v i ng i nuôi. Do s y u kém khâu t! ch c nông dân trong c n c các cán b
khuy n ng th ng ph i liên h và thông tin n nh ng nhóm nh+ nông dân. )i u này t n th i
gian nh ng c$ng t o nên m i quan h g"n bó thân thi t v i ng i nuôi. S kính tr ng c a nông
dân i v i các cán b khuy n ng là ng l c chính d n n s thay !i trong hành vi, thái
c a nông dân và thúc y s thành l&p các nhóm/ h i.
Kh n ng ti p c&n c a ng i nuôi v i ngu n gi ng và ngu n gi ng ch t l ng cao r t c n thi t
cho vi c thi t l&p h th ng nuôi tr ng th y s n an toàn v d ch b nh, thân thi n v i môi tr ng và
có hi u qu v kinh t . Ba Vi n nghiên c u nuôi tr ng th y s n qu n lý ba trung tâm gi ng b m3
Qu c gia v i 14 trung tâm s n xu t gi ng phân b d c theo t n c. M c dù s n l ng con gi ng
ch t l ng cao c a các trung tâm này có t ng lên nh ng v n ch a áp ng c nhu c u ngày
càng t ng, chính vì th các tr i s n xu t gi ng t nhân v n ang c xây d ng r t nhi u các
t#nh mi n Trung và mi n Nam làm gi m i s n l ng c a các tr i s n xu t gi ng do nhà n c
qu n lý.
Tình tr ng thi u con gi ng cho s n xu t nh ng vùng sâu vùng xa và các khu v c kém phát tri n
nuôi tr ng thu s n Vi t Nam (Khu v c phía Nam và mi n núi) v n là v n l n c n gi i quy t.
Nông dân nuôi tr ng th y s n
) c i m n!i b&t c a ngh nuôi tr ng th y s n Vi t Nam là có r t ông ng i tham gia v i con
s lên hàng tr m ngàn ng i. Gi i nông dân nuôi tr ng th y s n không ng nh t, bao g m các h
s n xu t quy mô nh+ mang tính t cung t c p ho c cung c p cho th tr ng a ph ng và các
trang tr i s n xu t mang tính th ng m i cao. S a d ng v thành ph n c a nh ng ng i s n xu t
ng ngh/a v i vi c có r t nhi u m i quan tâm khác nhau c n ph i c cân nh"c k* l .ng khi
l&p k ho ch cho phát tri n nuôi tr ng th y s n.
Nhìn chung nông dân Vi t Nam không c t! ch c t t thành các t!/nhóm và hi p h i, i u này
gây tr ng i trong vi c tham gia vào các quá trình ra quy t nh ( ng qu n lý), chia s1 hi u bi t,
thích nghi v i các c h i thay !i… Th c hi n qu n lý môi tr ng òi h+i ng i nông dân ph i
thay !i cách s n xu t và tuân th các quy ch m i. Vi c nh ng ng i làm lu&t có th chia s1
ho c trao !i v i các bên có liên quan trong ó có nông dân là y u t quy t nh s thành công
c a m i ch ng trình môi tr ng.
Các hi p h i và nhóm nông dân hi n có m t trên kh"p t n c. Các t! ch c qu n chúng là m t
b ph&n chính th c không th thi u trong h th ng chính quy n c a Vi t Nam, hình thành nên m t
m ng riêng trong c c u c a các b Trung ng và s các t#nh. H là thành viên c a M t tr&n
T! qu c và có ti ng nói quan tr ng trong Qu c h i. H có qu*, nhân viên và các ch ng trình
hành ng riêng.
VINAFIS là t! ch c qu n chúng u tiên ho t ng trong nuôi tr ng th y s n, khai thác, ch bi n và
d ch v( h&u c n ngh cá. VINAFIS có chi nhánh t i 13 t#nh thành. H i có c c u t! ch c t ng i
m+ng và ch a c t! ch c t c p c s . Trong khi ó, s c m nh c a các h i d ng nh s- t ng thêm
khi nh ng ng i nông dân t&p h p nhau l i trong các nhóm ho c câu l c b c a mình. Nh ng sáng
ki n nh%m h tr vi c thành l&p t! ch c c a nh ng ng i nuôi tr ng th y s n c$ng nh&n c s ng
h c a các nhà xu t kh u th y s n và t! ch c c a h (VASEP). Các thành viên c a VASEP c n c
thông tin có hi u qu và ng th i v i các hi p h i nông dân gi i quy t nh ng òi h+i ngày càng
cao v an toàn th c ph m cho các s n ph m tôm, cá xu t kh u.
H i Nông dân (kho ng 10 tri u h i viên) c$ng là m t i di n quan tr ng khác c a nông dân.
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 10
- Các chu5n và quy /nh pháp lu6t
Các th c hành c a nông dân ch u s chi ph i l n c a các chu n, truy n th ng và quy nh pháp
lu&t trong qu n lý nuôi tr ng th y s n và d a vào nhu c u c a th tr ng. N u các quy t nh qu n
lý không h i c các th ch không chính th ng thì các quy nh và các k ho ch phát tri n
c$ng s- không c nh ng ng i s' d(ng tài nguyên ch p nh&n và th c hi n y . Qua quá
trình l&p quy ho ch theo ph ng pháp có s tham gia c a ng i dân các nhà qu n lý có cs
hi u bi t chu n ang th nh hành gi a nh ng ng i nông dân.
Nh.ng ng i thu mua và nh.ng nhà ch bi n th y s n
Hi p h i nh ng nhà ch bi n và xu t kh u th y s n (VASEP) c thành l&p n m 1998. Hôi viên
c a H i ch y u là nh ng nhà s n xu t th y s n l n. H i có vai trò quan tr ng trong vi c t v n
cho B Th y s n v chính sách th ng m i và là thành viên chính h ng s phát tri n nuôi
tr ng thu s n theo nhu c u th tr ng xu t kh u (B Th y s n, Ngân hàng Th Gi i, 2005). )
t o i u ki n thu&n l i cho hi p h i nh ng nhà ch bi n th y s n và nh ó t ng c ng n ng l c
cho các nhà ch bi n quy mô nh+, nên có m c h i phí khác nhau gi a các thành viên VASEP
b%ng cách gi nguyên m c h i phí hi n nay v i các công ty xu t kh u áp d(ng ch h i phí th p
h n cho các công ty s n xu t các m t hàng ph(c v( cho th tr ng n i a. Trên th c t , s tham
gia c a các nhà ch bi n và s n xu t quy mô nh+ hi n v n còn h n ch .
VASEP c$ng có vai trò chính trong chi n l c qu ng bá các s n ph m c “dán nhãn sinh thái”
trên th tr ng, nh MSC cho s n ph m khai thác ngoài t nhiên và xây d ng các k ho ch ghi
nhãn sinh thái cho các s n ph m nuôi tr ng th y s n. Khi Vi t Nam càng thâm nh&p vào các th
tr ng m , thì yêu c u v vi c ch ng nh&n các s n ph m thân thi n v i môi tr ng, nh òi h+i
c a ng i tiêu dùng Châu Âu và B"c M*, có xu h ng ngày càng t ng. VASEP, v i t cách là
i di n chính c a các nhà ch bi n thu s n s- có vai trò r t quan tr ng.
Các t0 ch c tín d)ng và t th ng
M t tr ng i cho nh ng ng i nghèo tham gia vào nuôi tr ng th y s n là thi u v n và khó có kh
n ng ti p c&n tín d(ng vì v&y các t! ch c tín d(ng có vai trò quan tr ng trong vi c t o i u ki n
thu&n l i cho s phát tri n th y s n trong khu v c này. Nh ng ng i nông dân nghèo th ng g p
khó kh n khi ti p c&n các ngu n vay ph i có th ch p.
Có nhi u t! ch c cung c p tín d(ng cho ngành nuôi tr ng th y s n (và ánh b"t) Vi t Nam.
Trong s ó có các ngân hàng nhà n c nh Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn Vi t
Nam (VBARD), Ngân hàng Công th ng (CIB), Ngân hàng Chính sách xã h i (BSP) và Ngân
hàng ) u t và phát tri n. H i ph( n , Hôi nông dân và )oàn Thanh niên c$ng ang cung c p tín
d(ng cho các h i viên c a mình t các ch ng trình phát tri n c a Qu c gia và t ngu n h tr
c a các nhà tài tr n c ngoài.
Trong nuôi tr ng thu s n, nh ng ng i buôn bán và cung c p các y u t u vào (nh các công
ty th c n) c$ng là m t ngu n tín d(ng quan tr ng cho ng i nuôi và gia ình h t i các a
ph ng. Vi t Nam có m t h th ng r t ph c t p cung c p tín d(ng cho u vào nh gi ng và th c
n.
Tuy nhiên t th ng là ngu n tín d(ng quan tr ng nh t cho nh ng ng i nuôi tr ng th y s n và
gia ình h t i các a ph ng. Vi t Nam có h th ng t th ng r t ph c t p cung c p tín d(ng
cho u t trong nuôi tr ng th y s n.
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 11
- Các t0 ch c qu n chúng và t0 ch c xã h i
H i ph( n , m t hi p h i mang tính qu c gia Vi t Nam r t n ng ng trong vi c khuy n khích
ph( n tham gia vào nuôi tr ng th y s n và các ch ng trình tín d(ng nh+ cho nuôi tr ng thu s n
thông qua h i ph( n ã ho t ng có hi u qu . )oàn Thanh Niên c$ng là t! ch c qu n chúng
quan tr ng có óng góp nhi u vào cung c p thông tin và giúp nông dân ti p c&n c v i các
ngu n tín d(ng nh+. )oàn Thanh niên ôi khi c$ng tham gia vào nh ng d án u t nuôi tr ng
thu s n l n (lên n nhi u t ng).
Hi n nay có nhi u t! ch c phi chính ph qu c t ho t ng Vi t Nam v i m(c ích khuy n
khích nuôi tôm b n v ng. N m 1999, Qu* Qu c t v B o v Thiên nhiên (WWF) ph i h p v i
Ngân hàng th gi i (WB), T! ch c Nông L ng Th Gi i (FAO) và M ng l i các trung tâm
nuôi tr ng th y s n Châu Á- Thái Bình D ng (NACA) thành l&p Ch ng trình Nuôi tôm và môi
tr ng, Ch ng trình này hi n ang làm vi c v i nhi u d án t i Vi t Nam và các n c
khác.CARE là m t t! ch c phi chính ph khác ang ph i h p v i Chính ph Vi t Nam trong các
d án qu n lý tài nguyên thiên nhiên, t&p trung chính vào các c ng ng nghèo và nuôi tr ng th y
s n.
IUCN- T! ch c b o t n th gi i c$ng ang th c hi n các ho t ng có liên quan n nuôi tr ng
th y s n Vi t Nam. Nh ng nghiên c u v nuôi tôm trên cát và s' d(ng nuôi tr ng th y s n nh
m t ngu n thu nh&p thay th trong các khu b o t n bi n (MPA) là hai thí d(.
Các t0 ch c qu c t có liên quan
Là thành viên c a FAO, Vi t Nam là m t trong nh ng chính ph thành viên th c hi n Quy t"c
ng x' ngh cá có trách nhi m c a FAO (1995) quy t"c có liên quan n qu n lý môi tr ng
trong nuôi tr ng th y s n. Vi t Nam c$ng gia nh&p vào các t! ch c liên quan n qu n lý nuôi
tr ng thu s n trong khu v c nh ASEAN, SEAFDEC, NACA, APEC và APFIC. ASEAN ang
n l c hài hoà các tiêu chu n v th ng m i khu v c trong khuôn kh! Hi p nh Th ng m i
t do ASEAN, và áp d(ng các tiêu chu n này cho qu n lý nuôi tr ng thu s n
M t s ki n c bi t quan tr ng là Vi t Nam s"p tr thành thành viên c a T! ch c Th ng m i
Th gi i (WTO) và s- ph i tuân th các Hi p nh v các bi n pháp an toàn v sinh và an toàn
d ch b nh, các rào c n k* thu&t trong th ng m i, th ng nh t các tiêu chu n và t ng ng trong
h th ng qu n lý th c ph m và s' d(ng các tiêu chu n trên c s khoa h c. V i vi c th c hi n các
tiêu chu n c a WTO các nhà nuôi tr ng thu s n ph i áp ng các yêu c u cao h n v ch t l ng,
i u này s- có nh h ng n chi phí và các th c hành trong nuôi tr ng th y s n. Nhi u ng i
nuôi quy mô nh+ có th s- ch u b t l i và c n ph i có các bi n pháp c( th giúp cho h có th
ti p t(c tham gia vào nuôi tr ng thu s n trong môi tr ng kinh doanh qu c t ngày càng nghiêm
ng t i v i các s n ph m nuôi.
Hi n ang có ngày càng nhi u các k ho ch ch ng nh&n và ghi nhãn v i m(c ích chính là b o
m cho các s n ph m nuôi tr ng thu s n có th ti p c&n v i m t s th tr ng c a vào
Vi t Nam thông qua nhi u t! ch c t nhân. Trong s nh ng k ho ch l n ph i k n Naturland
(nuôi tôm h u c ), ACC (H i ng ch ng nh&n nuôi tr ng th y s n) và Euregap. Tuy nhiên vi c
th c hi n các k ho ch ó trên th c t hi n v n còn r t h n ch .
Các nhà tài tr óng góp r t l n vào s phát tri n c a ngành. Nh ng nhà tài tr qu c t chính cho
ngành th y s n là DANIDA và NORAD cùng v i nhi u t! ch c qu c t nh UNDP, FAO, NACA,
IUCN và các t! ch c phi chính ph nh WWF.
Ngành nuôi tr ng th y s n Vi t Nam c$ng ngày càng thu hút s quan tâm c a các nhà u t
n c ngoài, c bi t trong l/nh v c d ch v(, s n xu t th c n cho tôm, cá và nuôi các loài có giá
tr cao nh tôm và cá bi n.
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 12
- 1.2.3 Các mô hình nuôi và s n ph m nuôi tr ng thu s n
Nuôi tr ng th y s n Vi t Nam r t phong phú v i nhi u loài nuôi n c ng t và n c
m nl .
Nuôi th y s n n c ng t
Ngh nuôi cá n c ng t ã có l ch s' lâu i Vi t Nam. Nó b"t ngu n t vi c ánh b"t
t nhiên và d n d n chuy n sang nuôi qu n canh và thâm canh. Các loài nuôi b n a
chính là các loài trong nhóm cá chép ( trôi, mè, chép…), và cá ba sa, m t s loài du nh&p
t n c ngoài nh cá rô phi, chép 4n ) , mè tr"ng và tr"m c+. M t s loài ngo i lai m i
c a vào nuôi nh cá h i vân và cá t m a d ng s n ph m và t ng thêm giá tr .
N m 2004, t!ng di n tích nuôi n c ng t c a Vi t Nam vào kho ng 335.760 ha, t ng 2,7% so v i
n m 2003 (B Th y s n, 2005c). T!ng s n l ng nuôi tr ng th y s n n c ng t vào kho ng
693.700 t n/n m, trong ó cá ba sa chi m 300.000 t n, rô phi chi m 20.000 t n. S n l ng nuôi cá
n c ng t c a c n c c trình bày trong B ng 3.
Tri n v ng phát tri n thêm c a ngành là r t l n, n n m 2010 d tính s n l ng t 600.000 t n
hàng n m hi n nay s- t ng lên n 900.000 – 1.150.000 t n. Trong khi các loài cá trong nhóm cá
chép có giá tr th p và ch y u cung c p cho tiêu th( n i a, chúng là các loài cá quen thu c v i
ng i tiêu dùng và là ngu n cung c p m quan tr ng cho ng i dân, ng th i t o thêm vi c làm
cho nh ng ng i tham gia vào trong chu i th tr ng. Các loài cá này th ng c nuôi v i quy
mô nh+ trong h th ng k t h p V n - Ao - Chu ng, tái s' d(ng ngu n phân h u c t các ho t
ng s n xu t nông nghi p c a ng i nông dân. Chính ph Vi t Nam ã xác nh các loài các
trong nhóm cá chép và cá rô phi r t thích h p phát tri n nuôi vùng núi và các vùng xa xôi
h1o lánh, hi n ã có m t s k t qu t t áng c khuy n khích phát tri n các loài này nh ng
khu v c nói trên.
Nuôi cá tra, cá ba sa là ngh r t phát tri n trong nuôi cá n c ng t v i s n l ng xu t
kh u l n. ) ng b%ng Sông C'u Long là vùng nuôi chính có di n tích nuôi b%ng 37% di n
tích nuôi cá n c ng t c a c n c, chi m 62,9% s n l ng cá n c ng t c a c n c. An
Giang là t#nh có s n l ng cá l n nh t v i 151.391 t n n m 2004. C n Th , ) ng Tháp
x p th hai v i s n l ng t ng ng là 80.000 và 72.500 t n. Bên ó, ng b%ng sông
H ng c$ng có s n l ng cá n c ng t áng k v i t!ng s n l ng lên n 141.076 t n.
B ng 3 S n l ng cá n m 2004 so v i n m 2003 (B Th y s n, 2005c)
Khu v c/t2nh n v/ 2004 T'ng so v i n'm 2003
Mi n núi phía B"c T n 37,557 18.1
) ng b%ng sông H ng T n 141,076 13.5
B"c trung b T n 34.634 26.6
Nam trung b T n 9,500 28.5
Tây nguyên T n 8,991 32.2
)ông nam b T n 41,789 17.2
) ng b%ng Sông C'u
T n 464,148 -
Long
Cá n c ng t c nuôi c ao và bè, nh ng ph n l n s n l ng t các ao nuôi quy mô
nh+ r t a d ng v hình th c.
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 13
- Nuôi tr ng thu s n bi(n và n cl
Nuôi tôm
Ngh nuôi tôm sú Vi t Nam b"t u t nh ng n m 1980, nh ng không phát tri n và, k*
thu&t nuôi th p, ngu n gi ng ph( thu c hoàn toàn vào t nhiên và ch# b! sung thêm th c
n t ch .
)i u ó không còn úng i v i ngh nuôi tôm Vi t Nam hi n nay. S t ng m nh v di n tích
và s n l ng ã kéo theo nhu c u cao v con gi ng và ngh s n xu t gi ng ã ra i t o ra ngu n
cung c p gi ng !n nh, kéo theo s phát tri n c a công nghi p s n xu t th c n (d a vào b t cá
là chính). Th c hành qu n lý c c i ti n và công ngh nuôi m i ã a nuôi tôm tr thành ngh
s n xu t t o ra hàng hóa xu t kh u quan tr ng nh t trong ngành th y s n Vi t Nam. M c dù phát
tri n nh ng ph n l n s n ph m v n n t các c s nuôi quy mô nh+ v i các hình th c nuôi qu n
canh c i ti n và bán thâm canh (chi m kho ng 60% s n l ng), m t khác s gia t ng v s n l ng
l i ch y u là do gia t ng v di n tích nuôi v i công ngh ít c c i ti n c a r t nhi u ng i nuôi.
N ng su t nuôi tôm qu n canh c i ti n, bán thâm canh và thâm canh l n l t vào kho ng 0,25-0,3
t n/ha, 2,5-3 t n/ha và 5-7 t n/ha/v( (B Thu s n, 2005c).
Tôm sú là loài nuôi quan tr ng nh t ven bi n c v s n l ng, di n tích và giá tr . )ó ã là ngh
s n xu t chính c a ngành trong su t hai th&p niên qua và c d tính là có s t ng tr ng cao.
Di n tích nuôi n m 2005 kho ng 600.000 ha, v i s n l ng kho ng 325.000 t n.
) ng b%ng Sông C'u Long c coi là vùng quan tr ng nh t cho phát tri n nuôi tr ng th y s n
Vi t Nam c v di n tích v n r t phù h p hình thành các trang tr i nuôi và s n l ng. Nh&n
nh này c$ng chính xác v i ngh nuôi tôm. )ó là do i u ki n thu&n l i nh khí h&u nhi t i,
môi tr ng sinh thái và m t di n tích ti m n ng l n v i ngu n n c l và ch t t phù h p (Niên,
2004).
M c dù là m t loài nuôi r t quan tr ng nh ng v n có nhi u h n ch v nguy c n ng su t th p và
suy thoái môi tr ng. B nh luôn luôn t n t i m t s vùng do gi ng ch t l ng x u cùng v i s
t gây ô nhi m. H th ng c p và thoát n c ít c chú ý xây d ng. Các bi n pháp b o v môi
tr ng c$ng ít c quan tâm do thi u kinh phí u t cho c s h t ng. M t s h n ch n a
là ngu n l c con ng i, trình k* thu&t c a cán b và ng i nuôi, nh ng h n ch v n ng l c
qu n lý phát tri n nuôi tr ng th y s n b n v ng và trình v n hóa th p c a ng i nuôi tr ng
th y s n.
Thêm vào ó, s phát tri n c a ngành cho n nay v n n ng vào t c m(c tiêu v s n
l ng h n là m(c tiêu s n xu t có hi u qu . Hi u qu c a s n xu t s- c c i thi n n u
ngh nuôi tôm có th c nh tranh trên th tr ng qu c t và nh ng u t cho môi tr ng
s- là m t gi i pháp gi m thi u các r i ro cho s n xu t và t o uy tín cho s n ph m.
Nuôi cá bi(n
Trong th&p niên qua nuôi cá bi n ch y u là nuôi l ng quy mô nh+ nh ng vùng v nh kín
gió và hi n b"t u có s t ng t c nhanh. ) c thù c a ngh nuôi này là c v&n hành b i
các h kinh doanh cá th , m i h có t 5 n 50 l ng tùy thu c vào tình hình tài chính và
kh n ng ti p c&n tín d(ng c a t ng h . Hi n nay ã có m t s c s nuôi do n c ngoài
u t , nh ng các h nuôi quy mô nh+ v n chi m a s . Các loài cá nuôi chính là cá giò
(b p), cá mú, cá ch-m, cá h ng M* (loài ngo i lai c du nh&p t M*).
B Th y s n t nhi u hy v ng vào s phát tri n m nh c a ngh nuôi cá bi n vì giá tr
cao c a các s n ph m này trên th tr ng. S n l ng n m 2001 kho ng 5.000 t n, c
Ph n 1- H ng d n ngành Trang 14
nguon tai.lieu . vn
