1. Trang Chủ
  2. Ngư nghiệp
  3. Hướng dẫn kỹ thuật nuôi tôm cá kết hợp lúa nước: Phần 2

Hướng dẫn kỹ thuật nuôi tôm cá kết hợp lúa nước: Phần 2

Nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa mang lại lợi ích hai trong một. Cuốn sách 40 vấn đề về nuôi tôm cá kết hợp trên ruộng cấy lúa nước này cung cấp cho bạn đọc những kiến thức chi tiết về kỹ thuật nuôi trồng này để bạn đọc có thể áp dụng công nghệ nuôi cá kết hợp trong ruộng cấy lúa một cách hiệu quả nhất. Mời các bạn cùng tham khảo phần 2 của cuốn sách. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước Tôm càng xanh ở giai đoạn sinh trưởng sông ở nước ngọt, nhưng khi tới giai đoạn sinh sản (mang

Thể loại Tài liệu miễn phí Ngư nghiệp

Số trang 71

Ngày tạo 5/22/2021 3:51:19 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 35.19 M

Tên tệp

Tải Hướng dẫn kỹ thuật nuôi tôm cá kết hợp lúa nước: P... (.pdf)

Xem mẫu

  1. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước Tôm càng xanh ở giai đoạn sinh trưởng sông ở nước ngọt, nhưng khi tới giai đoạn sinh sản (mang trứng) di chuyển ra cửa sông (nước lợ) đẻ trứng, nd ra ấu trùng, ấu trùng phát triển tới bột, sẽ quay trở lại vùng nước ngọt để sinh trưởng. Trong trường hợp không có điều kiện quay trở về vùng nước ngọt, nó vẫn sống một cách bình thường. Nếu trong điều kiện nuôi, nưđc ngọt là tốt nhất. Nếu độ mặn lớn hơn 10%0 tôm sẽ sinh trưởng chậm, không đạt hiệu quả. CÂU HỎI 35: THÔNG THƯỜNG KHI NUÔI TÔM CÀNG XANH TRÊN RUỘNG LÚA THƯỜNG GẶP PHẢI TÔM BỊ ĐẦU TO, CÀNG TO, MÌNH NHỎ, KHÔNG LỘT XÁC ĐƯỢc’ BÁM RẤT MẤT GIÁ. XIN HỎI HIỆN TƯỢNG TRÊN LÀ 0 0 BỆNH HAY THIẾU DINH DƯỠNG. HƯỚNG DẪN CÁCH KHẮC PHỤC? CHO TÔM CÀNG XANH ĂN ốc Bươu VÀNG DƯỢC KHÔNG, NẾU Được THÌ CHO ĂN BẰNG CÁCH NÀO TỐT NHẤT? Trả lời: Muốn nuôi tôm càng xanh trên ruộng, đầu tiên phải cải tạo hệ thống ruộng nuôi thật tốt thông qua quá trình tát cạn, nạo vét, rải vôi, phơi, cấp nước vào. Nếu sử dụng con giông dạng P15; nên dành một mương nhỏ liền kề ruộng để ương sau 1,5 - 2 tháng, tôm giông lúc này có thể thả nuôi với mật độ 3 - 5 con/m2. 75
  2. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước v ề thức ăn: Ở giai đoạn 7 - 1 0 ngày đầu, ngoài thức ăn tự nhiên bổ sung thêm thức ăn công nghiệp cỏ hàm lượng đạm 35 - 36%. Giai đoạn tăng tníỡng, có thể sử dụng thức ăn công nghiệp với hàm lượng đạm giảm dần. Cuối cùng cố thể lồng vào bằng thức ăn tươi sống như ốc bươu vàng, cua hoặc cá biển băm nhỏ. Nên theo hưđag dẫn của cán bộ khuyến ngư địa phương để quyết định khẩu phần. Theo dõi nguồn nước ao nuôi, nếu có màu xanh quá đậm hoặc cố mùi, nên thay nước, thường phổ biến 10-15 ngày thay nước 1 lần. Mỗi lần thay khoảng 30 - 40% nước trong ruộng. Hai tháng trước khi thu hoạch rất quan trọng, vì vậy, lức này có thể đưa nguồn thức ăn tươi sống như ốc bươu vàng chiếm 50% hàm lượng thức ăn. Tùy theo ốc lớn hay nhỏ có thể xay hoặc băm thả cho tôm ăn. CÂU HỎI 36: XIN CHO BIẾT CÁC HÌNH THỨC NUÔI TÔM CÀNG XANH TRÊN RUỘNG LÚA ở VIỆT NAM? T rả lờ i: 36.1. Các mô hình - Mô hình 2 vụ lúa xen canh 1 vụ tôm: Ruộng được trồng 2 vụ lúa Hè - Thu và Đông - Xuân. Tôm được nuôi kết hợp với lúa Hè - Thu và thu hoạch trước khi bắt đầu vụ Đông - Xuân. Mô hình này thích hợp cho vùng lũ thấp, vẫn giữ sản xuất lúa Hè - Thu.
  3. 40 Vấn đề kẽt hợp nuôi tôm cả trên ruộng cấy lúa nưởc I----- 1----- 1----- ị----- ị----- ị-----ị------ị--- 1------- 1----- ị----- ị----- I-------- 1------1 I 2 3 4 5 é 7 8 9 10 11 12 1 2 3 *—-------------- ► *---------------- ► Ltỉa vụ hè - thu Lúa đông xuân
  4. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước lũ, đất không nhiễm phèn, có hệ thống kênh - sông để cấp thoát nước tôt vào đầu vụ nuôi, có khả năng thu mua thức ăn, nhất là thức ăn tươi sông và rẻ (cua, ốc, cá tạp), hay có nguồn tôm giông dễ dàng. Tốt nhất vị trí nuôi nên có điện lưới quốc gia. I— I---- f— I— I---- 1---- 1— I— 1— I---- 1— I— I---- 1---- 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 * ------------—-------- ** -------- T ---------— --------------------- * Lúi BỀ- Tho Ntói tôra Lõa B5og- Xuẫo - Thiết kế ruộng nuôi Ruộng nuôi tôm có diện tích từ 0,5 - 2ha. Tùy mô hình có thể thiết kế ruộng nuôi khác nhau. Đối với mô hình 2 lúa kết hợp 1 tôm, nhất thiết ruộng phải có mương bao xung quanh, chiếm từ 20 - 25% tổng diện tích ruộng. Mương rộng từ 2 - 3m và sâu 0,8 - l,0m so với mặt ruộng. Đối với các mô hình còn lại, ruộng không nhất thiết phải có mương bao, dùng máy ủi đất mặt ruộng để đắp bờ ruộng cao và chắc chắn ruộng giông như một ao nổi. Bờ bao ruộng không nhất thiết phải cao hơn đỉnh lũ, tốt nhất cao từ 1 - l,2m, chân bờ rộng từ 3 - 4m. Vào mùa lũ, nên dùng lưới mịn chắn trên mặt bờ bao cao hơn mức nước khoảng 30 - 40cm để ngăn không cho tôm thất thoát. ■ 78
  5. 40 Vấn đễ kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước Trong ruộng, nên có khu ương tôm, có diện tích khoảng 10% diện tích ruộng nuôi. Khu ương có thể là một ao nhỏ hay được bao bằng lưới. Ao ương rất quan trọng vì có thể ương dưỡng và quản lý tôm tốt trong 1 tháng đầu trước khi thả ra nuôi đại trà. Đặc biệt, ao ương rất cần thiết đôi với mô hình “2 vu lúa xen canh 1 vu • tôm” nhằm tận dụng thời để gian ương tôm khi đang xạ lúa. Ao cũng cần thiết cho mô hình “2 vụ lúa luân canh 1 vụ tôm” vì phải ương tôm lớn trong thời gian trồng lúa vụ đầu, để có tôm lớn thả ra sau khi thu hoạch lúa. • * m -Chuẩn bj mộng nuôi Đối với mô hình 2 lúa xen canh 1 tôm, ngóài công tác chuẩn bị ruộng như cày xới để trồng lúa Hè - Thu như bình thường, cần phải chuẩn bị nạo vét mương bao, gia cố bờ bao và ao ương, bón vôi cho mương và ao ương tôm giống (15 - 20kg/100m2). Khi sạ lúa Hè - Thu trên ruộng, cũng bắt đầu ương tôm giông trong ao ương. Khi tôm ương được 1 tháng, cho lên ruộng lúa có mức nước thích hợp với lúa. Đôi vđi các mô hình luân canh khác, sau khi thu hoạch lúa, cần chuẩn bị ruộng nuôi tôm như: cắt dọn sạch gốc rạ, nạo vét mương bao, bừa trục mặt ruộng, sửa lại bờ bao, lắp các lỗ mới, hang hốc. Mương bao cần được bón vôi với lượng khoảng 15 - 20kg/100m2. Trước 79
  6. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước khi thả giông lên ruộng vài ngày, cho nưđc vào ngập mặt ruộng 0,6 - 0,8m. Nước cấp vào phải được lọc qua túi lưới lọc mịn, dài để ngăn chặn định hại. Riêng mô hình 2 vụ lúa luân canh 1 vụ tôm, phải ương tôm 1-1,5 tháng trước khi thu hoạch lúa Hè - Thu để có tôm giống lớn khi thả nuôi thịt. - Mật độ và thả giông: Đốì với mồ hình 2 vụ• lúa xen canh 1 vụ• tôm,7 hoặc • 1 vụ lúa luân canh 1 vụ tôm, do có thời gian nuôi dài, nên có thể thả tôm giống là Postlarvae 15 (trang bình 1,2 - l,5cm). Riêng mô hình 2 vụ lúa luân canh 1 vụ tôm, do thời gian nuôi thịt ngắn, nên cần ương tôm Postlarvae trước đó 1-1,5 tháng, hoặc mua giông lớn 4 - 6 cm để thả nuôi thịt. Tuỳ theo mô hình nuôi, kích cỡ tôm giông và thời gian nuôi thịt và khả năng chăm sóc, có thể thả với mật độ 3 - 8 con/m2 ruộng. Mô hình nuôi tôm xen canh với lúa (Hè- Thu) nên nuôi với mật độ thấp vì mức nước ruộng thấp hơn và khả chăm sóc tôm cũng hạn Ghế hơn. - Cho ăn và chăm sóc Có nhiều loại thức ăn có thể sử dụng cho tôm như thức ăn viên công nghiệp, thức ăn viên tự chế và thức ăn tươi sông. Thức ăn viên công nghiệp cho tôm càng xanh có chất dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng và tiện sử dụng. Người nuôi cũng tận dụng các nguyên liệu địa phương để 80
  7. TU rũ» ü¿ a¿; íỉỹp nìiữi ĨCĨĨI cá trên ruộng cấy lúa nước sản xuất thức ăn viên cho tôm để giảm chi phí (Bảng 1). Bảng 1. Công thức phối chế thức ăn cho tôm càng xanh Nguyên liệu Tỷ lệ (%) Bột cá 20 Bột đậu nành 25 Cám gạo 30 Bột mỳ 10 Bột xương 2 Đột ỉá gòn 5 Premix 2 Dầu 1 Thức ăn công nghiệp và thức ăn tự viên tự chế thường được sử dụng chủ yếu trông 2 - 3 tháng đầu nuôi tôm. Tuy nhiên, trong thời gian lũ, nguồn thức ăn tươi sông như cá tạp, cua, ốc rất phong phú với giá rẻ nên được sử dụng chủ yếu trong giai đoạn nuôi tôm lớn nhằm giúp tôm lớn nhanh và giảm chi phí thức ăn. Trong thời gian này, cá tạp cũng nhiều hơn, vì thế, việc cho tôm ăn bằng ốc, cua cũng giảm chi phí do cá tạp tranh mồi nếu cho ăn bằng thức ăn viên. Tùy giai đoạn tôm nuôi, lượng thức ãn viên cho tôm ăn hàng ngày được tính theo khối lượng đàn tôm như Bảng 2. Đơn giản, có thể cho tôm ăn ở tháng; tuổi thứ 1, 81
  8. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên . C-MUruttsc 2, 3, 4 và 5 trở lên lần lượt là 8, 6, 4, 3, và 2% trọng lượng đàn tôm nuôi. Đối' với thức ăn tươi sống có thể dùng lượng gấp 2 - 3 lần so với ỉượng thức ăn chế biến. Cho tôm ăn bằng cách kết hợp rải thức ăn khắp ao vậ sàng ăn. s ố lần cho ăn có thể từ 2 - 4 lần/ngày, c ầ n theo dõi khả năng bắt mồi củ ã tôm trên sàng ăn và độ no trên dạ dày của tôm để điều chỉnh lượng thức ăn thích hợp. Bảng 2. Tính lượng thức ăn cho tôm Lượng thức ãn Khối lượng tôm (g/con) (% khối lượng đàn tôm) 2 ,5 -3 6,5 ; * 4 -5 5,5 3 -9 4,2 . 4,5 10- 13 3,7 - 4,0 9 14-20 3,0 - 3,5 21 -27 2,5 - 2,7 2 8 -3 4 1,7 - 2,0 • 3 5 -4 0 1,0-1,4 Trong quá trình nuôi, việc quản lý nước rất quan trọng, khác nhau tùy theo mô hình nuôi. Đối với mô hình nuôi tôm xen canh với lúa hè thu, mức nước trên ruộng thường phải theo mức nước cần cho lúa (0,2 - 0,3m). TỐI hơn, không nên dùng thuốc trừ sâu trong khi nuôi tôm. 82
  9. w vun uc r*ci rtựư nuui K/m cu ỉrêĩi ruộng cấy lúa nước Nếu phẫi dùng thuốc, tháo nước thật từ từ trong vài ngày để rút tôm xuông mương bao. Sau 1 - 2 tuần mới cho nước vào để tôm lên ruộng. Khi thu hoạch lúa, tháo nước cho tôm xuống mương, sau khi thu hoạch lúa lại cho nước vào thật nhiều để tôm lên ruộng ăn thức ăn tự nhiên. Giai đoạn này cần thay nước thường xuyên để tránh gốc rạ làm thôi nước. Đối với mô hình 1 vụ tôm luân canh 1 vụ lúa, trong thời gian trước lũ (từ tháng 4 - 7 dương lịch), thông thường cần phải bơm nước để giữ mức nước 0,6 - 0,8m trên ruộng và phải định kỳ thay nưdc, ít nhất là 2 lần/tháng vào lúc nước cường. Đối với tất cả các mô hình, vào thời gian đầu mùa lũ, nứớc thường không tốt do nước ô nhiễm, nước đục, dư lượng thuốc trừ sâu,... do đó, hạn chế cho nước vào ruộng. Khi giữa mùa lũ, môi trường nước se, nhiều thức ăn tự nhiên, cần tăng cường thay nước, hoặc cho nước chảy tràn qua cống hay bờ ruộng có lưới chắn. Lưới cần được chắn cẩn thận, chắc chắn và đủ cao trước khi lũ về để tránh thất thoát tôm. cần kiểm tra bờ bao và lưới hàng ngày vì gió và dòng nước thường gây sạt lở bờ ruộng hay cuốn lưới bao, làm thất thoát tôm nuôi. Mức nước trên mặt ruộng vào mùa lũ có thể lên đến 1 - l,5m hay có thể sâu hơn. * Thu hoạch 83
  10. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruọng cay luã hước Có thể thu tôm cái và tôm đực đã lđn có càng xanh sau 4 - 5 tháng nuôi kể từ khi thả giống hay thu toàn bộ vào cuối vụ nuôi (tháng 11) trước khi gieo sạ hay cấy vụ lúa Đông - Xuân. Khi thu hoạch cuối vụ, có thể dùng lưới kéo để thu dần tôm trong 1 - 2 tuần. Năng suất nuôi đạt trung bình khoảng 350 - 800kg/ha/vụ hay đôi khi đạt trên 1 tấn/ha/vụ tùy mồ hình. Thông thường, nuôi tôm luân canh, cố điều kiện chăm sóc tôm tốt hơn, mức nước sâu hơn nên tôm lớn và tôm cái chậm mang trứng hơn so năng suất tôm cao hơn vđi nuôi xen canh với lúa. CÂU HỎI 37: XIN CHO BIẾT KỸ THUẬT NUÔI TÔM CÀNG XANH TRÊN RUÔNG LŨA? Tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergỉĩ) là loài có giá trị kinh tế cao và có thể nuôi trong nước ngọt. Nguồn tôm giống thường cố sẩn trên thị trường. Người nuôi có thể thu con giống từ tự nhiên hoặc mua tôm giông nhân tạo từ các trại sản xuất tôm giống. Đa số nông dân có ít diện tích đất sản xuất và canh tác chủ yêu là lúa. Mô hình nuôi tôm trong ruộng lúa sẽ tạo điều kiện cho những hộ nông dân sản xuất nhỏ nâng cao thu nhập mà không làm ảnh hưởng đến năng suất lúa. Như hình dưới, tôm có thể sống trong ruộng lúa vụ Hè - Thu. Đây gọi là hệ thống lúa - tôm kết hợp. 84
  11. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trẽn ruộng cấy lúa nước Mô hình và các hoạt động nuôi tôm trên ruộng (1) Mô hình tôm xen canh lúa, (2) Mô hình tôm luân canh với lúa vào mùa lũ cho thấy đang cho tôm ăn bằng ốc cua, (3) Thức ăn tự chế, (4) Thu hoạch tôm trong ruộng luân canh (Nguồn: Phương và Hải). Nông dân sản xuất nhỏ nâng cao thu nhập mà không làm ảnh hưởng đến năng suất lúa. Như hình trên ta thấy, tôm có thể sống trong ruộng lúa vụ Hè - Thu. Đây gọi là hệ thống lúa - tôm kết hợp. Một cách khác, có thể sản xuất lúa vụ Đông - Xuân, nuôi tôm trên, ruộng trong vụ Hè - Thu. Cách này gọi là 85
  12. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa ruếởc hệ thống nuôi luân canh. - Các phương pháp canh tác Để canh tác lứa - tôm, cần thưc hiên các bước sau: / J ầ • Bước 1: Chọn nguồn tôm giống Bước 2: Ương tôm bột lên tôm giống Bước 3: Chuẩn bị ruộng lúa trước khi thả tôm BƯỚC 4: Chuẩn bị thức ăn cho tôm giống Bước 5: Thả tôm giống và nuôi đến kích cỡ thưdng phẩm cu Bước 1: Chọn nguồn tôm giống Có hai nguồn tôm giống: tôm giống tự nhiên và tôm giống nhân tạo (từ các trại sản xuất giống, gọi là tôm bột). Đối với nguồn tôm giống tự nhiên, có thể mua từ những ngư dân dùng lưới đẩy hoặc lưới kéo để đánh bắt tôm ở những vùng nước lợ hoặc nước ngọt, có thể thả trực tiếp vào ruộng lúa. Đối với nguồn tôm giống nhân tạo, các trại giống d Việt Nam có thể cho đẻ dễ dàng và luôn cố sẵn con giống, thường à giai đoạn tôm bột. Khi mua tôm bột, cần phải dưỡng chúng trong ao ương đến khi chúng đạt được kích cỡ tôm giống mổi thả nuôi thịt. Khi thả giống, cần chú ý cân bằng nhiệt độ và độ muối nơi bán giống và nơi nuôi tôm để không bị “sốc” do môi trường thay đổi đột ngột. 86
  13. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước Vòng đời của tôm càng xanh SỎNÍỈ. I lổ CỬA SÔNG / ■ |«THẢHC| Tôm càng xanh trưởng thành sống trong các sông, kênh, rạch, ao, hồ nưđc ngọt. Đến mùa sinh sản, chúng di cư ra vùng nước lợ, cửa sông để đẻ, ấu trùng phát triển, biến thái thành tôm bột sống trong môi trường nước lợ. Sau đó, chúng di chuyển ngược dòng vào vùng nước ngọt và sinh sống đến khi trưởng thành. b. Bước 2: Vơng tôm bột * Chuẩn bị khu vực ương tôm Đào mương có chiều rộng 3 - 4m, và sâu 1 - l,5m để làm khu vực ương tôm bột. Xung quanh mương cần có bờ bao để tránh tồm lên ruộng trong giai đoạn này. Với diện 87
  14. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước tích l.OOOm2 nuôi tôm thịt, cần ao ương có diện tích 50 - 60m2. * Chuẩn bị mưđng thả tôm bột Mương phải được dọn sạch và phơi khô 2 - 3 ngày, sau đố tiến hành diệt tạp. Đây là khâu rất quan trọng trong quá trình dọn ao ương tôm. Có thể dùng dây thuốc cá để diệt cá tạp với liều lượng 3 - 4g/m2 bón vôi sống (CaO) 100 - 150g/m2. Sau 1 - 2 ngày, lấy nước vào ao qua lửới lọc. Đạt mức nước cao 0,8 - lm. Mô hình mương thả tôm bột 88
  15. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước Tôm càng xanh tăng trưởng bằng cách lột xác. Khi lột xác, chúng thường ẩn trốn để tránh địch hại. Vì vậy, nên thả cành tre xuống mương để tạo nơi ẩn nấp cho tôm. * Chuẩn bị sàng ăn Khung sàng ăn có dạng hình vuông, mỗi cạnh dài 0,8m, được làm bằng tre hoặc thanh sắt. May lưới có mắt lưới cỡ lmm, vào khung và dùng sợi dây nôl 4 góc của khung. Sàng cho ăn dùng để kiểm tra tình hình sử dụng thức ăn của tôm. * Cách thả tôm và cho tôm ăn - Mật độ thả tôm bột trong .ao ưrtns thường là 50 con/m2. - Vận chuyển tôm vào lúc sáng sđm hoặc buổi chiều khi trời mát. - Thả nổi bao đựng tôm trong mương khoảng 30 phút để nhiệt độ nước trong bao và ngoài mương bằng nhau. Sau đó, mở bao và để tôm tự bơi từ từ ra ngoài. Sau khi thả tôm được hai ngày, bắt đầu cho tôm ăn. Người nuôi nên dùng thức ăn công nghiệp bởi vì chê biến thức ăn có châ't lượng tốt cho tôm bột rất khó khăn. Hơn nữa, giai đoạn này tôm còn nhỏ nên chi phí mua thức ăn cũng không nhiều. 89
  16. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước Bảng 3: Lượng thức ăn tối thiều cho 10.000 tôm mỗi ngày • Ngày sau khi thả Lượng thức ân (g) MO 25-35 11-20 40-50 21-30 60-80 Từ hgằy thứ 10 trở đi, cố thể cho tôm ăn bổ sung bằng các loại mựcvcua, ốc, cá tạp hấp chín. Lượng thức ăn tối thiểu cần thiết cho tôm được bình bày trong Bảng 3, nhưng đây chỉ là số liệu tham khảo. Trong thực tế, ao thường bị đục, tôm là loài ăn chậm, nên chứng thường không thể kiếm được tất cả các bạt thức ăn. Do đó, một sô" người nuôi thường cho ăn với lượng nhiều hơn nhu cầu thực tế của đàn tôm. Cách cho tôm ăn thường là rải đều thức ăn ữong ao ương, cứ cách 3 giờ cho tôm ăn một lần (4 lần/ngày). * Điều chỉnh lượng thức ăn Lượng thức ăn nên được điều chỉnh hợp lý bằng cách quan sát sàng ăn. Đặt sàng ở 4 gốc ao trước khi cho tôm ăn. Kiểm tra sàng sau khỉ rải thức ăn khoảng 1 giờ và trước lần cho ăn tiếp theo. Nếu không còn thức ãn trong sàng thì tăng lượng thức ăn, ngược lại, nếu thức ăn vẫn còn trong sàng, giảm lượng cho ăn. 90
  17. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên ruộng cấy lúa nước c. Bước 3: Chuẩn bị ruộng để nuôi tôm thịt * Thiết kế ruộng nuôi Diện tích ruộng nuôi lớn hay nhỏ, tùy vào diện tích đất của nông hộ, có thể từ 0,3 - lha. Nếu muốn nuôi tôm kết hợp với trồng lúa cùng một lúc, phải xây dựng mương bao. Đào mương có chiều rộng 3 - 4m, sâu 0,8 - lm xung quanh ruộng. Đa số sử dụng diện tích mương chiếm khoảng 20 - 25% tổng diện tích ruộng. Bờ ruộng rộng 2 8 tá c ' Sàng cho ăn - 3m và cao 0,6 - 0,8m. Trên bờ, người ta thường rào lưới để ngăn chặn sự thất thoát của tôm trong mùa lũ. Mỗi ruộng nuôi nên có cống cấp và công thoát nước riêng để tiện cho việc trao đổi nước. Nếu muốn canh tác lúa tôm luân canh trong vụ đông và vụ hè, phải nâng cao bờ bao. Có thể không cần đào mương, nhưng phải nâng cao bờ ruộng lên lm để đảm bảo mức nước trong ruộng đạt 0,5 - 0,6m. * Chuẩn bị khu thả tôm giống 91
  18. 40 Vãn đê kẽt hợp nuôi tôm cá trẽn ruộng cây lúa nươc Trước hết, dọn sạch mưdng và cày ruộng để ỉoại rơm rạ, cỏ rắc: Sau đổ, diệt cá tạp bằng dây thuốc cá với liều lượng 3 - 4g/m2 và bón vôi 100 - 150g/m2. Sau 1 - 2 ngày, lấy nước vào qua lưới lọc đạt mức nước 0,5 - 0,6 m. Dùng chà tre khô thẳ xuống mương để tạo nơi trú ẩn cho tôm, tốt nhất diên tích thả chà nên chiếm 5% diên * m m tích mặt nước nuôi tôm. d. Bước 4: Chuẩn bị thức ăn cho tôm giống Có hai điểm cần lưu ý: (1) chọn nguồn thức ăn thích hợp và (2) phải dùng sàng cho ăn để tiện kiểm tra lượng thức ăn và sức khỏe của tôm. Thức ăn dùng để nuôi tôm gỉếng cổ thể ỉà thức ăn công nghiệp, thức ãn tự chế hoặc thức ăn tươi sống như cua, ốc và cá tạp. Thức ãn công nghiệp có chất lượng cao nhiửig đắt tiền. Thức ăn tự chế rẻ hơn, nhưng tốn nhiều thôi gian chuẩn bị thức ăn. Có thể tham khảo công thức chế biến như trong bảng 4, cách chế biến thức ăn như sau: Nấu bột mì thành dạng hồ sau đó cho các nguyên liệu khác vào. Trộn đêu hỗn hợp và ép bằng máy thành dạng sợi. Phơi trong bóng râm đến khi thức ăn khô cho vào túi bịt kín, giữ ở nơi khô ráo. Có thể thay bột mì bằng bột sắn (khoai nù). Thức ăn tươi sống có thể được đánh bắt hoặc mua từ chợ. 92
  19. *tu vun uc /vc* ĩ*ụy rm(/( .u»; /rền rwộwg cấy lúa nước Thức ăn này phải được nấu chín trước khi cho ăn. Nếu kết hợp ba loại thức ăn trên, chi phí thức ăn sẽ giảm. Bảng 4: Các nguyên liệu để chế biến lOkg thức ăn Nguyên liệu Kg Bột cá 2,5 Bột đậu nành 2,0 Cám 3,5 Bốt mì • 1,0 Bột xương 0,2 e. Bước 5: Nuôi tôm thừ m * Thả tôm giống vào ruộng nuôi Có thể dùng lưới để thu và vận chuyển tôm giống từ ao ương sang ruộng nuôi tôm thịt. Nếu con giống được mua từ nơi khác, nên dùng một giai lưới đặt trong mương, thả tôm vào giai và để khoảng 1 ngày. Làm như vậy, những con tôm yếu, bị chết sẽ được loại 93
  20. 40 Vấn đề kết hợp nuôi tôm cá trên bỏ chỉ thả vào ruộng những con tôm khỏe. Mật độ tôm thả tối đa 3 - 5 con/m2. * Cách cho ăn Đặt 4 sàng ăn cách đều nhau trong mương (hoặc d 4 gốc ruộng trong hệ thông nuôi luân canh). Rải thức ăn đều khắp mương (hoặc dọc theo bờ trong ruộng nuôi luân canh) 2 - 3 lần/ngày (ví dụ: lúc 6 giờ, 10 giờ và 16 giờ chiều). Sau khỉ cho ăn một giờ, quan sát sàng xem tôm cố ăn hết lượng thức ăn có trên sàng hay không. Sau 3 - 4 giờ, bắt vài con tôm kiểm tra độ trong của cơ thể để biết thức ăn có còn trong ống tiêu hóa hay không. Từ đó, điều chỉnh lượng thức ăn kịp thời: Nếu tôm nhanh chóng ăn hết thức ăn thì tăng lượng cho ăn, nếu thức ăn vẫn còn trên sàng hoặc tôm chưa tiêu hóa hết thức ăn trong ruột thì giảm lượng cho ăn. Trên đây chì là phần hướng dẫn tỷ lệ cho ân để tham khảo. Lượng cho ãn thực tế phải được điều chỉnh hàng ngày bằng cách quan sát sàng ăn và ông tiêu hóa của tôm như đã trình bày ở trên. * Thay nước Để duy trì chất lượng nước tốt, nên thay 20 - 30% thể 94
nguon tai.lieu . vn
Nông nghiệp Ngư nghiệp Lâm nghiệp Sinh học Hoá học Ngôn ngữ học Ngân hàng - Tín dụng