Xem mẫu
- Nghiªn cøu
Gia ®×nh vµ Giíi
Sè 1 - 2010
H«n nh©n trong qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa
ë thµnh phè §µ N½ng
Trư¬ng DiÖu H¶i An
Khoa Chñ nghÜa X· héi Khoa häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh khu vùc III
Giíi thiÖu: Ngµy nay trong xu thÕ cña thêi ®¹i míi, vÊn ®Ò h«n
nh©n ë ViÖt Nam nãi chung ®· cã sù chuyÓn biÕn tõ truyÒn
thèng sang hiÖn ®¹i. §©y lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi phøc t¹p, ®an
xen gi÷a c¸i cò vµ c¸i míi, c¸i l¹c hËu vµ c¸i tiÕn bé, ®ång thêi
nã chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña nhiÒu yÕu tè n¶y sinh. Bµi viÕt
dưíi ®©y sÏ th«ng tin ®Õn b¹n ®äc mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra vÒ h«n
nh©n ë thµnh phè §µ N½ng giai ®o¹n hiÖn nay.
Tõ khãa: H«n nh©n vµ gia ®×nh; H«n nh©n ë §µ N½ng.
Tuæi kÕt h«n
Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra míi ®©y cña Tæng côc Thèng kª, ®é tuæi trung
b×nh kÕt h«n lÇn ®Çu cña nam giíi thưêng muén h¬n n÷ giíi 3 tuæi, ngưêi
sèng ë thµnh thÞ vµ c¸c thµnh phè lín còng kÕt h«n muén h¬n ë n«ng th«n
2,8 n¨m ®èi víi nam vµ 2,2 n¨m ®èi víi n÷ giíi (B¶ng 1).
Sù chªnh lÖch vÒ ®é tuæi kÕt h«n lÇn ®Çu gi÷a nhãm lµm viÖc trong
c¸c ngµnh nghÒ ®ßi hái chuyªn m«n kü thuËt cao còng muén h¬n nhãm
lµm viÖc ®¬n gi¶n lµ 2,9 n¨m ®èi víi nam vµ 3,4 n¨m ®èi víi n÷. Tuæi kÕt
- 16 Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi. QuyÓn 20, sè 1, tr. 15-21
B¶ng 1. Tuæi kÕt h«n trung b×nh lÇn ®Çu (%)
h«n ë c¸c thµnh phè lín hiÖn nay như Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh,
§µ N½ng,…còng ®ang cã xu hưíng t¨ng lªn (Hoµng B¸ ThÞnh, 2008).
Theo kÕt qu¶ tæng kÕt ngµy 29/10/2009 cña Ban chØ ®¹o Tæng ®iÒu tra
d©n sè vµ nhµ ë trªn ®Þa bµn thµnh phè §µ N½ng th× ®é tuæi kÕt h«n b×nh
qu©n lÇn ®Çu cña n÷ giíi lµ 25,2 vµ nam giíi lµ 28,3 (n¨m 2008). §©y lµ
®é tuæi mµ th«ng thưêng c¶ nam giíi vµ n÷ giíi ®Òu ® t¹o lËp ®ưîc cho
m×nh nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ, tr×nh ®é häc vÊn, ®Þa vÞ x héi, gãp phÇn
vµo sù chÝn ch¾n trong suy nghÜ, lùa chän b¹n ®êi vµ ®i ®Õn quyÕt ®Þnh kÕt
h«n cña giíi trÎ.
Sèng chung
Thµnh phè §µ N½ng gåm 8 quËn huyÖn (trong ®ã cã huyÖn ®¶o Hoµng
Sa) víi 56 x phưêng, cã d©n sè ®« thÞ chiÕm tû lÖ 86,9%. HiÖn nay thµnh
phè ®ang thu hót ®Çu tư x©y dùng 5 khu c«ng nghiÖp míi n»m ven thµnh
phè, gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho mét lưîng lín cư d©n ®Þa phư¬ng
còng như d©n cư cña c¸c tØnh l©n cËn kh¸c. ViÖc lµm kh¸ ®a d¹ng nªn lùc
lưîng lao ®éng tõ c¸c tØnh l©n cËn ®Õn nhËp cư còng bao gåm nhiÒu thµnh
phÇn, tr×nh ®é, hoµn c¶nh vµ møc sèng kh¸c nhau, do ®ã quan hÖ h«n nh©n
gi÷a hä còng ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò.
Dưíi sù t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, trong thêi gian võa qua vÊn
- Trư¬ng DiÖu H¶i An 17
®Ò h«n nh©n ë Thµnh phè §µ N½ng cã nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n, t×nh tr¹ng
sèng chung kh«ng h«n thó diÔn ra phæ biÕn như mét phong trµo trong
c«ng nh©n ë c¸c khu c«ng nghiÖp vµ trong mét bé phËn ®èi tưîng lµ häc
sinh sinh viªn cña c¸c trưêng ®¹i häc, cao ®¼ng, trung cÊp trong thµnh
phè. MÆc dï thùc tÕ sè lưîng nh÷ng cÆp ®i ®Õn kÕt h«n sau thêi gian chung
sèng lµ kh¸ Ýt, song t×nh tr¹ng nµy kh«ng hÒ thuyªn gi¶m mµ ngưîc l¹i l¹i
®ang t¨ng lªn. Xu hưíng nµy dù b¸o mét t×nh tr¹ng suy gi¶m vÒ ®¹o ®øc
trong gia ®×nh, ¶nh hưëng ®Õn søc kháe cña n÷ giíi, ®Õn t©m lý cña nh÷ng
ngưêi trong cuéc vµ tiÒm Èn nh÷ng m©u thuÉn khã tr¸nh khái trong cuéc
sèng h«n nh©n tư¬ng lai.
Do nguån gèc cña viÖc di cư kh¸ ®a d¹ng vµ phøc t¹p nªn viÖc qu¶n lý
vÒ mÆt t¹m tró, t¹m v¾ng chưa ®ưîc nghiªm ngÆt. T×nh tr¹ng h«n nh©n cña
b¶n th©n nh÷ng c¸ nh©n nµy kh«ng râ rµng nªn viÖc sèng chung kh«ng
h«n thó ë c¸c khu nhµ trä ngµy cµng t¨ng lµ xu hưíng thÊy râ vµ kh«ng
thÓ tr¸nh khái.
Thùc tÕ do c«ng viÖc ë c¸c khu c«ng nghiÖp kh«ng æn ®Þnh; thu nhËp
cña nh÷ng c¸ nh©n lµm c«ng ¨n lư¬ng nh×n chung cßn thÊp nªn tÊt yÕu
chÊt lưîng cuéc sèng gia ®×nh còng cã nh÷ng ¶nh hưëng nhÊt ®Þnh. Bªn
c¹nh ®ã, nh÷ng tæ chøc ®oµn thÓ ë c¸c khu c«ng nghiÖp nµy l¹i chưa cã
sù quan t©m thÝch ®¸ng ®èi víi ®êi sèng cña c«ng nh©n ®Æc biÖt trong vÊn
®Ò gi¶i trÝ, sinh ho¹t céng ®ång; hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt vµ c¸c vÊn ®Ò x
héi như giíi tÝnh, h«n nh©n b×nh ®¼ng tiÕn bé,... vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ.
H«n nh©n víi ngưêi nưíc ngoµi
Cïng víi xu thÕ héi nhËp lµ sù xuÊt hiÖn cña h«n nh©n cã yÕu tè nưíc
ngoµi. §ã lµ quan hÖ h«n nh©n vµ gia ®×nh gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam vµ
ngưêi nưíc ngoµi; gi÷a ngưêi nưíc ngoµi víi nhau thưêng tró t¹i ViÖt
Nam; gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi nhau mµ c¨n cø ®Ó x¸c lËp, thay ®æi,
chÊm døt quan hÖ ®ã theo ph¸p luËt nưíc ngoµi hoÆc tµi s¶n liªn quan ®Õn
quan hÖ ®ã ë nưíc ngoµi (luËt h«n nh©n gia ®×nh ViÖt Nam).
Trong xu hưíng toµn cÇu ho¸ héi nhËp kinh tÕ hiÖn nay vÊn ®Ò h«n nh©n
xuyªn quèc gia ngµy cµng mang tÝnh phæ biÕn. N¨m 2000 §µ N½ng cã 145
trưêng hîp kÕt h«n cã yÕu tè nưíc ngoµi, nhưng ®Õn n¨m 2006 - tøc lµ sau
6 n¨m th× con sè nµy t¨ng thªm 105 trưêng hîp, chøng tá vÊn ®Ò h«n nh©n
cã yÕu tè nưíc ngoµi ® ®ưîc ph¸p luËt thõa nhËn vµ ®ưîc dư luËn chÊp
- 18 Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi. QuyÓn 20, sè 1, tr. 15-21
B¶ng 2. Phô n÷ thµnh phè §µ N½ng kÕt h«n víi ngưêi nưíc ngoµi tõ 1997-2007
nhËn như nh÷ng vÊn ®Ò b×nh thưêng kh¸c trong qu¸ tr×nh héi nhËp.
VÒ trưêng hîp phô n÷ kÕt h«n víi ngưêi nưíc ngoµi, trong vßng 10
n¨m, tõ n¨m 1997 ®Õn 2007, §µ N½ng cã tæng sè 353 phô n÷ ®¨ng ký kÕt
h«n víi ngưêi nưíc ngoµi, trong ®ã cã 103 ngưêi lÊy chång §µi Loan,
chiÕm 29,2%. Riªng sè kÕt h«n víi ngưêi §µi Loan tõ n¨m 2001 ®Õn nay
gi¶m so víi giai ®o¹n tõ 1997-2000, cô thÓ tõ 15 trưêng hîp trung
b×nh/n¨m xuèng cßn 6 trưêng hîp/n¨m (b¶ng 2).
HiÖn nay t¹i §µ N½ng chưa ph¸t hiÖn t×nh tr¹ng m«i giíi mét c¸ch cã
tæ chøc, chuyªn nghiÖp ®Ó kÕt h«n víi ngưêi §µi Loan. §a sè c¸c trưêng
hîp phô n÷ kÕt h«n víi ngưêi §µi Loan lµ c«ng nh©n, chuyªn gia lµm viÖc
t¹i c¸c nhµ m¸y, c«ng ty cña §µi Loan ®ãng trªn ®Þa bµn thµnh phè §µ
N½ng như c«ng ty giµy da Quèc B¶o, c«ng ty s¶n xuÊt ®å ch¬i trÎ em hoÆc
do bªn n÷ cã thêi gian xuÊt khÈu lao ®éng ® quen biÕt t×m hiÓu víi bªn
nam §µi Loan ë t¹i §µi Loan, vµ mét sè Ýt trưêng hîp kh¸c th«ng qua giíi
thiÖu riªng lÎ cña ngưêi th©n, b¹n bÌ,...
- Trư¬ng DiÖu H¶i An 19
Nh»m h¹n chÕ t×nh tr¹ng kÕt h«n qua m«i giíi, theo c«ng v¨n sè
1321/UBND ngµy 07/3/2005 cña UBND thµnh phè vÒ viÖc kÕt h«n víi
ngưêi §µi Loan, nh÷ng trưêng hîp kÕt h«n víi ngưêi §µi Loan ®Òu ®ưîc
së Tư ph¸p kÕt hîp víi C«ng an thµnh phè tiÕn hµnh x¸c minh, pháng vÊn,
®ång thêi ph©n tÝch cho c«ng d©n n¾m b¾t ®ưîc thùc tr¹ng cña c« d©u ViÖt
Nam lÊy chång t¹i §µi Loan mµ b¸o chÝ ® nªu nh»m gióp cho ®ư¬ng sù
hiÓu vµ nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ quan hÖ h«n nh©n ®Ých thùc, phï hîp víi
thuÇn phong mü tôc cña ngưêi ViÖt Nam, nh»m ®¶m b¶o tư¬ng lai, h¹nh
phóc l©u dµi.
VÊn ®Ò ly h«n
Theo ®iÒu tra do Bé V¨n hãa, ThÓ thao vµ Du lÞch phèi hîp víi Côc
Thèng kª víi sù hç trî cña UNICEF, sè vô ly h«n ®ang t¨ng nhanh trªn c¶
nưíc. NÕu n¨m 2000 c¶ nưíc chØ cã 51.361 vô ly h«n th× n¨m 2005 ® t¨ng
lªn 65.929 vô. Ngưêi vî ®øng ®¬n ly h«n hiÖn gÊp 2 lÇn so víi tû lÖ ngưêi
chång ®øng ®¬n. Ngưêi tèt nghiÖp ®¹i häc, cao ®¼ng cã tû lÖ ly h«n tõ 1,7
– 2%, thÊp h¬n tû lÖ 4-6% cña ngưêi kh«ng cã b»ng cÊp. Ngưêi ta tÝnh
trung b×nh sè vô d©n sù lµ ly h«n chiÕm tíi 50% trªn tæng sè vô viÖc ë tßa
¸n mçi n¨m. Theo nghiªn cøu cña tiÕn sÜ NguyÔn Minh Hßa (khoa X héi
häc thuéc §¹i häc Khoa häc X héi Vµ Nh©n v¨n thµnh phè Hå ChÝ Minh),
sè n¨m sèng trung b×nh trưíc khi ly h«n cña c¸c cÆp vî chång 18 – 60 tuæi
lµ 9,4 n¨m; cßn riªng khu vùc néi thµnh, c¸c thµnh phè lín th× sè n¨m sèng
chung chØ lµ 8 n¨m. Theo ®iÒu tra s¬ bé, c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn ly h«n
tËp trung chñ yÕu vµo 4 nguyªn nh©n chÝnh ®ã lµ: m©u thuÉn vÒ lèi sèng
(chiÕm 27,7%); ngo¹i t×nh (chiÕm 25,9%); kinh tÕ (13%); b¹o lùc gia ®×nh
(6,7%). (http://tieuhocdanghai.com/contents/sprint/?iid=4290).
Theo thèng kª cña Héi Phô n÷ thµnh phè §µ N½ng, trong 5 n¨m kÓ tõ
n¨m 2001 ®Õn n¨m 2006 cã tæng sè 1980 vô ly h«n, như vËy trung b×nh
cã 330 vô ly h«n/1 n¨m. Tr¸i víi xu hưíng t¨ng dÇn qua c¸c n¨m trong c¶
nưíc th× tæng sè vô ly h«n cña §µ N½ng ®ang cã xu hưíng gi¶m dÇn (§ç
ThÞ Kim LÜnh, 2008). Theo thèng kª cña Toµ ¸n Nh©n d©n thµnh phè §µ
N½ng trong n¨m 2007 cã 168 vô ly h«n, chiÕm 0,32% tæng sè vô trong c¶
nưíc. Trong thèng kª 6 th¸ng ®Çu n¨m 2008, trªn ®Þa bµn §µ N½ng cã 64
vô ly h«n, gi¶m 40 vô so víi cïng kú n¨m trưíc (Tßa ¸n Nh©n d©n thµnh
phè §µ N½ng, 4-2008), trong ®ã, sè lưîng lín c¸c vô ly h«n vÉn tËp trung
- 20 Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi. QuyÓn 20, sè 1, tr. 15-21
ë hai quËn Thanh Khª vµ H¶i Ch©u, lµ hai quËn träng ®iÓm cã tèc ®é t¨ng
trưëng kinh tÕ - x héi diÔn ra m¹nh mÏ nhÊt cña §µ N½ng. Cã ®ưîc kÕt
qu¶ kh¶ quan trªn mét phÇn lµ nhê vai trß hßa gi¶i cÊp c¬ së cña Héi phô
n÷ c¸c cÊp, tæ d©n phè, c«ng t¸c hoµ gi¶i cÊp s¬ thÈm,... ChØ tÝnh riªng quý
I/2008 ë toµ ¸n cÊp quËn huyÖn, trong tæng sè 369 vô d©n sù liªn quan ®Õn
vÊn ®Ò h«n nh©n vµ gia ®×nh ® hoµ gi¶i ®oµn tô 24 vô, c«ng nhËn hoµ
thuËn cña ®ư¬ng sù 139 vô, ®Èy sè vô ly h«n xuèng cßn 36 vô.
NÕu theo TS. NguyÔn Minh Hoµ, 60% sè vô li h«n thuéc gia ®×nh trÎ
tõ 23 ®Õn 30 tuæi vµ 70% cÆp ly h«n sau thêi gian kÕt h«n tõ 1 ®Õn 7 n¨m,
th× ë §µ N½ng l¹i cã 85% sè ngưêi ly h«n n»m trong ®é tuæi tõ 18 ®Õn 30.
V× thÕ, mÆc dï hiÖn nay tæng sè vô ly h«n ë thµnh phè ®ang cã xu hưíng
gi¶m dÇn song ®é tuæi ly h«n cña thµnh phè l¹i ®ang bÞ trÎ ho¸, hay cßn
gäi lµ “ly h«n xanh” (B¸o Gia ®×nh vµ X héi, sè 81, 7/7/2008).
¸n h«n nh©n gia ®×nh cã yÕu tè nưíc ngoµi ®ưîc Toµ ¸n Nh©n d©n
thµnh phè §µ N½ng thô lý, gi¶i quyÕt gåm nhiÒu lo¹i như tranh chÊp viÖc
nu«i con chung, tranh chÊp tiÒn cÊp dưìng nu«i con, tranh chÊp viÖc x¸c
®Þnh cha mÑ cho con v.v.. song chñ yÕu vÉn lµ lo¹i ¸n xin li h«n, chiÕm tû
lÖ 85%. Sè liÖu cña Toµ ¸n Nh©n d©n thµnh phè cho thÊy tõ n¨m 2004 ®Õn
th¸ng 4/2008 toµ ® thô lý vµ gi¶i quyÕt 170 vô. Cô thÓ: n¨m 2004: 30 vô;
n¨m 2005: 35 vô; n¨m 2006: 37 vô; n¨m 2007: 53 vô; 4 th¸ng ®Çu n¨m
2008: 15 vô. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, thêi gian võa qua lo¹i ¸n
ly h«n cã yÕu tè nưíc ngoµi thuéc thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña toµ ¸n cÊp
tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ư¬ng ®ang cã chiÒu hưíng gia t¨ng.
Ngµy nay cÊu tróc gia ®×nh ViÖt Nam phÇn lín lµ gia ®×nh h¹t nh©n hai
thÕ hÖ chiÕm h¬n mét nöa víi tû lÖ 63,4%, trong ®ã chØ cã bè mÑ vµ con
c¸i do hä sinh ra. Quy m« c¬ cÊu gia ®×nh hiÖn nay chưa cã nhiÒu thay
®æi, b×nh qu©n mçi hé gia ®×nh cã kho¶ng 4,4 nh©n khÈu. Bªn c¹nh nh÷ng
ưu ®iÓm vµ lîi thÕ cña nã, tån t¹i nh÷ng ®iÓm yÕu nhÊt ®Þnh. Do møc ®é
liªn kÕt gi¶m sót vµ sù ng¨n c¸ch kh«ng gian gi÷a c¸c gia ®×nh nªn kh¶
n¨ng hç trî lÉn nhau vÒ mÆt vËt chÊt vµ tinh thÇn bÞ h¹n chÕ. Song gia ®×nh
h¹t nh©n nµy sÏ l¹i tiÕp tôc ®ưîc chia nhá trong phÐp chia cña ly h«n. Thay
v× ngưêi cha vµ mÑ cïng ®ãng vai trß ch¨m sãc gi¸o dôc con c¸i th× sau
khi ly h«n ngưêi cha hoÆc ngưêi mÑ g¸nh v¸c c¶ hai thiªn chøc: võa lµm
cha, võa lµm mÑ, hoÆc ngưîc l¹i. Như vËy sÏ cã kiÓu gia ®×nh míi ®ã lµ
gia ®×nh chØ cã cha, hoÆc chØ cã mÑ. CÊu tróc gia ®×nh truyÒn thèng bÞ r¹n
- Trư¬ng DiÖu H¶i An 21
nøt, chia nhá. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý d©n sè, nh©n
khÈu còng như viÖc triÓn khai c¸c chiÕn lưîc x©y dùng gia ®×nh v¨n hãa
trong tư¬ng lai.
C¸c nguyªn nh©n cña viÖc ly h«n, ly th©n cã nhiÒu. Theo b¸o c¸o cña
Toµ ¸n thµnh phè §µ N½ng vÒ c¸c nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn ly h«n th×
m©u thuÉn vÒ lèi sèng chiÕm 51,2% (2007), b¹o lùc gia ®×nh chiÕm 10,7%
(2008), ngo¹i t×nh chiÕm 1,8% n¨m 2007 - t¨ng lªn 13,8% n¨m 2008.(Tßa
¸n Nh©n d©n thµnh phè §µ N½ng, 2008)
HËu qu¶ chung cña t×nh tr¹ng ly h«n cßn ¶nh hưëng vÒ mÆt t©m lý, an
ninh trËt tù vµ an toµn xz héi nãi chung ®Æc biÖt ®èi víi løa tuæi vÞ thµnh
niªn. C¸c em thiÕu sù qu¶n lý, ®Þnh hưíng d×u d¾t cña gia ®×nh, phã mÆc
cho x héi gi÷a bao nhiªu c¹m bÉy ®êi thưêng. Thèng kª cho thÊy tû lÖ
trÎ em ph¹m ph¸p, m¾c lçi, bá häc rÊt cao trong c¸c gia ®×nh cã bè mÑ ly
h«n. Trong 50 trÎ vÞ thµnh niªn ph¹m ph¸p (n¨m 2007) ®ưîc ®ưa ®i c¶i t¹o
th× cã 40% c¸c em nµy cã hoµn c¶nh gia ®×nh bÊt hoµ m©u thuÉn thưêng
xuyªn, cha mÑ ly h«n. (Tßa ¸n Nh©n d©n thµnh phè §µ N½ng, 1-2008).
Nãi như thÕ kh«ng cã nghÜa lµ bÊt cø trÎ em nµo r¬i vµo hoµn c¶nh gia
®×nh cha mÑ ly h«n ®Òu dÔ sa ng, song sù mÆc c¶m, tù ti, sèng khÐp kÝn,
bÊt cÇn… thưêng x¶y ra ®èi víi løa tuæi nµy.
Tµi liÖu tham kh¶o
B¸o Gia ®×nh & x héi: sè 81, 7/7/2008, tr.8.
§ç ThÞ Kim LÜnh. 2008. §Ò tµi gi¶i ph¸p ng¨n chÆn t×nh tr¹ng b¹o lùc gia ®×nh
®èi víi ngưêi phô n÷ ë thµnh phè §µ N½ng.
Hoµng B¸ ThÞnh. 2008. T¹p chÝ Xz héi häc, sè 2 (102), tr.88.
Së Tư ph¸p thµnh phè §µ N½ng. 2008. Tµi liÖu héi th¶o vÊn ®Ò quyÒn vµ lîi Ých phô
n÷ trong h«n nh©n cã yÕu tè nưíc ngoµi.
Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao - Toµ ¸n nh©n d©n thµnh phè §µ N½ng. 2008. B¸o c¸o s¬
kÕt 6 th¸ng ®Çu n¨m 2008 cña ngµnh Toµ ¸n nh©n d©n thµnh phè §µ N½ng.
Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao – Toµ ¸n nh©n d©n thµnh phè §µ N½ng. 2008. B¸o c¸o
tæng kÕt n¨m 2007 vµ phư¬ng hưíng nhiÖm vô n¨m 2008 cña ngµnh Toµ ¸n
nh©n d©n thµnh phè §µ N½ng, ngµy 29 th¸ng 1 n¨m 2008.
Tæng côc thèng kª. 2007. §iÒu tra biÕn ®éng DS-KHHG§ 2000-2006.
http://tieuhocdanghai.com/contents/sprint/?iid=4290
nguon tai.lieu . vn