Xem mẫu
- Hå CHÝ MINH: V¡N HãA Vµ C¸CH M¹NG Phong Lª(*) T rong bèi c¶nh cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc vµ c¸ch m¹ng; ph¶i trë thµnh v¨n hãa c¸ch m¹ng. Nãi c¸ch kh¸c, NguyÔn ¸i Quèc ph¶i lo c¸ch m¹ng hãa v¨n hãa, tr−íc yªu cÇu lÞch sö cña c¸ch m¹ng d©n téc vµ d©n chñ nh©n d©n buæi ®Çu ®Ó v¨n hãa trë thµnh c«ng cô trùc tiÕp thÕ kû XX ë ViÖt Nam, b−íc khëi ®Çu cña c¸ch m¹ng.(*) cña cuéc t×m ®−êng ph¶i lµ sù trang bÞ Trän vÑn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸ch mét b¶n lÜnh v¨n hãa, ®Ó cã ®−îc sù m¹ng h¬n nöa thÕ kû, tÊt c¶ nh÷ng g× soi s¸ng vÒ nhËn thøc vµ lý luËn. ë NguyÔn ¸i Quèc – råi Hå ChÝ Minh nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng cña c¸c d©n téc nãi vµ viÕt, b»ng nhiÒu ng«n ng÷, trªn ph−¬ng §«ng – lµ n¬i ph¶i ch×m ®¾m nhiÒu lo¹i v¨n, ®Òu nh»m vµo môc qu¸ s©u vµo ®ªm tr−êng phong kiÕn tiªu c¸ch m¹ng – kÓ tõ nh÷ng trang vµ chÞu qu¸ nÆng chÝnh s¸ch ngu d©n B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p, ®Õn cña chñ nghÜa thùc d©n, c«ng cuéc t×m §−êng k¸ch mÖnh, råi NhËt ký ch×m ®−êng ®−îc trao cho ng−êi trÝ thøc, vµ tµu, LÞch sö n−íc ta, c¸c Th− kªu gäi, NguyÔn ¸i Quèc ®· ®ãn nhËn tr¸ch Lêi hiÖu triÖu, Tuyªn ng«n ®éc lËp... nhiÖm lÞch sö ®ã, ë t− c¸ch ng−êi trÝ cho ®Õn Th− chóc TÕt, Th¬ Xu©n vµ thøc, NguyÔn ¸i Quèc ®· quyÕt t©m tù c¸c bµi nãi, bµi viÕt cho c¸c giíi ®ång ®µo t¹o m×nh thµnh trÝ thøc. Cã kh¸c bµo. §iÒu dÔ hiÓu, tõ môc tiªu ®ã mµ víi nhiÒu thÕ kû tr−íc ®©y, Lª Lîi t×m c©u hái hµng ®Çu NguyÔn ¸i Quèc ®Æt ®Õn NguyÔn Tr·i, Quang Trung t×m ra cho ho¹t ®éng viÕt cña m×nh lµ ViÕt ®Õn c¸c sÜ phu, Hå ChÝ Minh cña thÕ cho ai? Vµ c©u tr¶ lêi ë mäi thêi ®iÓm kû XX ph¶i héi nhËp vµo m×nh c¶ hai viÕt cña t¸c gi¶, còng lµ ®iÒu t¸c gi¶ träng tr¸ch; vµ nh− vËy ph¶i thùc mong mäi ng−êi ViÖt Nam chóng ta hiÖn cïng lóc, ngay tõ b¶n th©n m×nh, cïng nhÊt trÝ, lµ viÕt cho quÇn chóng hai qu¸ tr×nh trÝ thøc hãa c¸ch m¹ng sè ®«ng – ®Ó ®−a quÇn chóng vµo vµ c¸ch m¹ng hãa trÝ thøc; c¶ hai ph¶i tr−êng ®Êu tranh c¸ch m¹ng, ®Ó n©ng ®−îc thùc hiÖn ë ng−êi lÜnh sø mÖnh cao d©n trÝ, ®Ó gióp quÇn chóng hiÓu më ®−êng. KhÝa c¹nh v¨n hãa ë danh nh©n Hå ChÝ Minh, do nhu cÇu lÞch sö (*) nh− trªn, tÊt yÕu vµ tù nhiªn g¾n víi GS., ViÖn V¨n häc.
- 4 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 5.2011 vµ thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ mäi ho¹t m¹ng råi trë thµnh l·nh tô cña d©n ®éng nh»m vµo sù tån t¹i vµ tù gi¶i téc, Hå ChÝ Minh ®· cã tÇm m¾t chiÕn phãng b¶n th©n m×nh. l−îc ®Ó n¾m cho ®−îc c¸c nhu cÇu c¬ b¶n vµ cÊp thiÕt cña quÇn chóng, vµ KhÝa c¹nh v¨n hãa ë danh nh©n t¹o nh÷ng khëi ®éng quyÕt ®Þnh nh»m Hå ChÝ Minh lµ v¨n hãa c¸ch m¹ng; vµo sù gi¶i phãng nh©n d©n lao ®éng, vµ ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ c¸ch m¹ng, nã ph¶i gi¶i phãng con ng−êi. Trong Lêi b¹t lµ v¨n hãa hµnh ®éng, v¨n hãa nh»m cña b¸o Ng−êi cïng khæ, sè ra m¾t, ë vµo sù thøc tØnh quÇn chóng, v¨n hãa Paris, NguyÔn ¸i Quèc ®· nªu t«n chØ g¾n víi nhu cÇu thùc tiÔn theo h−íng cña b¸o lµ gi¶i phãng con ng−êi. ë gióp cho con ng−êi n¨ng lùc tù gi¶i ph¹m vi hÑp cña ho¹t ®éng v¨n hãa, phãng, vµ sù gi¶i phãng con ng−êi. chÝnh NguyÔn ¸i Quèc lµ t¸c gi¶ ViÖt * * Nam ®Çu tiªn, tõ nh÷ng n¨m 1920 ®· * gãp c«ng ®Çu vµo viÖc gi¶i quyÕt hai yªu cÇu lÞch sö ®Æt ra cho nÒn v¨n hãa ChÝnh do b¶n th©n ®· lµ sù kÕt míi ViÖt Nam nãi chung vµ v¨n häc hîp nhuÇn nhuyÔn v¨n hãa víi c¸ch nghÖ thuËt ViÖt Nam nãi riªng lµ c¸ch m¹ng, nªn Hå ChÝ Minh còng lµ ng−êi m¹ng hãa vµ hiÖn ®¹i hãa – nã chÝnh ViÖt Nam ®Çu tiªn, sím cã nhu cÇu vµ lµ c¬ së ®Ó kh¾c phôc nh÷ng so le lÞch kh¶ n¨ng, b»ng ho¹t ®éng lý luËn vµ sö gi÷a d©n téc vµ thêi ®¹i. thùc tiÔn cña m×nh, ®i ®Çu vµ gãp c«ng ®Çu trong viÖc tiÕn hµnh c«ng Hå ChÝ Minh kh«ng tù nhËn m×nh cuéc c¸ch m¹ng v¨n hãa ë ViÖt Nam. lµ nhµ v¨n hãa hoÆc v¨n nghÖ, còng Cuéc c¸ch m¹ng v¨n hãa mµ Hå ChÝ kh«ng cã ý ®Þnh x©y dùng mét hÖ Minh lµ ng−êi khëi x−íng vµ l·nh ®¹o thèng lý luËn hoÆc mét lý luËn cã hÖ ®· ®−îc b¾t ®Çu b»ng mét lo¹t c¸c chñ thèng vÒ v¨n hãa, v¨n nghÖ. Nh−ng c¶ tr−¬ng vµ biÖn ph¸p – tõ cuéc vËn mét thêi gian dµi trong c¸ch m¹ng ®éng thanh to¸n n¹n mï ch÷ vµ d©n téc – d©n chñ nh©n d©n ë ViÖt phong trµo B×nh d©n häc vô nh»m vµo Nam, Hå ChÝ Minh ®· ®Æt ®−îc nh÷ng môc tiªu chèng giÆc dèt, ®Õn c¸c cuéc nÒn t¶ng c¬ b¶n, thiÕt cèt cho lý luËn vËn ®éng §êi sèng míi, c¶i c¸ch lèi vÒ v¨n hãa – v¨n nghÖ. §ã lµ c¸c vÊn sèng vµ phong c¸ch lµm viÖc; tõ yªu ®Ò: v¨n nghÖ - vò khÝ, nhµ v¨n – chiÕn cÇu ph¸t triÓn nÒn gi¸o dôc vµ y tÕ sÜ (theo c¶ nghÜa bãng vµ nghÜa ®en); quèc d©n ®Õn tõng b−íc g©y dùng lµ mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh phong trµo v¨n nghÖ nh©n d©n... Mäi thøc; lµ tÝnh nh©n d©n, tÝnh d©n téc ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc b¸o chÝ, ng«n cña v¨n nghÖ. Lý luËn chung vÒ v¨n luËn, tuyªn truyÒn, v¨n hãa, v¨n nghÖ hãa – v¨n nghÖ bao gåm nhiÒu vÊn ®Ò, ®Òu ph¶i nh»m vµo nh©n d©n, lÊy d©n mçi vÊn ®Ò bao gåm nhiÒu khÝa c¹nh, lµm ®èi t−îng phôc vô, tõng b−íc ®−a nh−ng Hå ChÝ Minh chØ tËp trung sù dÇn tr×nh ®é quÇn chóng lªn, theo quan t©m vµo mét sè khu vùc næi bËt h−íng kÕt hîp phæ cËp vµ n©ng cao… nh− trªn; vµ ë mçi khu vùc, sù quan ë t− c¸ch mét nhµ ho¹t ®éng c¸ch t©m còng chØ tËp trung vµo mét vµi
- Hå ChÝ Minh... 5 quan ®iÓm c¬ b¶n. Nãi mét c¸ch tãm ng−êi, ph¶i biÓu hiÖn sù v−¬n lªn, sù t¾t ®ã lµ quan ®iÓm v¨n nghÖ c¸ch hoµn thiÖn cña phÈm chÊt ng−êi. Sau m¹ng vµ c¸ch m¹ng v¨n nghÖ, v¨n sø mÖnh lµ c«ng cô gi¶i phãng con nghÖ phôc vô nh©n d©n vµ nh©n d©n ng−êi, nh»m vµo nhu cÇu gi¶i phãng lµm v¨n nghÖ. Cè nhiªn quan ®iÓm con ng−êi, v¨n hãa ph¶i ®ång thêi, v¨n nghÖ cña Hå ChÝ Minh cã ph¸t hoÆc tiÕp tôc sø mÖnh lµ kÕt tinh triÓn theo sù ph¸t triÓn cña nh©n d©n, nh÷ng tinh hoa vµ n¨ng lùc cña con cña c¸ch m¹ng. Nh−ng nh×n chung, ng−êi trªn con ®−êng h−íng tíi sù kÕt tr−íc yªu cÇu x©y dùng vµ ph¸t triÓn hîp Ch©n – ThiÖn – Mü. mét nÒn v¨n nghÖ cao, ®¹t yªu cÇu t− V¨n hãa, vµ mét cuéc sèng cã v¨n t−ëng vµ nghÖ thuËt cao, ®¸p øng yªu hãa, môc tiªu ®¬n gi¶n mµ con ng−êi cÇu cña nhiÒu tÇng líp b¹n ®äc cã theo ®uæi ®· cã lÞch sö nhiÒu ngµn tr×nh ®é thÈm mü cao, Hå ChÝ Minh n¨m. ThÕ nh−ng ®©u dÔ con ng−êi ®· cßn Ýt bµn hoÆc ch−a cã dÞp bµn. Cßn ®¹t ®−îc. Mét cuéc sèng vËt chÊt viÖc Hå ChÝ Minh lµm th¬, viÕt v¨n nghÌo nµn th−êng g©y c¶n trë, thËm theo mét nhu cÇu tù nhiªn vµ ®¹t yªu chÝ lµm thui chét c¸c nhu cÇu v¨n hãa. cÇu s¸ng t¹o cao, t¸c gi¶ l¹i kh«ng cã ý Nh−ng mét cuéc sèng sang giµu, thõa ®Þnh phæ biÕn, kh«ng muèn cho ai ø vÉn rÊt cã thÓ nghÌo nµn vµ c»n cçi biÕt; ®ã l¹i lµ mét khÝa c¹nh kh¸c, vÒ tinh thÇn. Cã thÓ nãi con ng−êi cßn n»m trong phÈm chÊt v¨n hãa cña ph¶i phÊn ®Êu rÊt l©u, vµ chÇy chËt danh nh©n Hå ChÝ Minh. l¾m, míi ®¹t ®−îc sù hµi hßa, c©n ®èi vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn. ThÕ nh−ng, Trªn ®Þnh h−íng Hå ChÝ Minh ®· víi Hå ChÝ Minh, ®ã l¹i lµ mét sù kÕt nªu vµ tù b¶n th©n m×nh ®· gãp c«ng hîp hån nhiªn, kháe nhÑ. Nãi ®Õn Hå lín thùc hiÖn, lÞch sö v¨n hãa vµ v¨n ChÝ Minh lµ nãi ®Õn mét c¸ch sèng hµi häc – nghÖ thuËt ViÖt Nam ®· chøng hßa víi tù nhiªn, hßa ¸i víi con ng−êi; kiÕn mét giai ®o¹n g¾n bã mËt thiÕt nãi ®Õn t− thÕ ung dung tù t¹i; nãi víi thùc tiÔn c¸ch m¹ng, víi cuéc sèng ®Õn kh¶ n¨ng lµm chñ b¶n th©n vµ cña nh©n d©n. C¸ch m¹ng hãa v¨n ngo¹i c¶nh... V¨n hãa nh©n c¸ch, v¨n hãa vµ v¨n hãa hãa c¸ch m¹ng ®· ®i hãa ®¹o ®øc, v¨n hãa lèi sèng – ®ã ®−îc mét chÆng ®−êng gÇn nöa thÕ kû còng lµ mét khÝa c¹nh quan träng, vµ ®· gÆt ®−îc nh÷ng mïa mµng tèt dÇu chØ lµ bé phËn, trong cuéc ®êi ®Ñp. Giê ®©y trªn c¸nh ®ång ®· cã danh nh©n Hå ChÝ Minh. mïa mµng, sù kÕt hîp ®ã cÇn ®−îc ®−a lªn mét tÇng cao h¬n. V¨n hãa V¨n hãa vµ c¸ch m¹ng: v¨n hãa tõng lµ c«ng cô, lµ ph−¬ng tiÖn cña c¸ch m¹ng vµ c¸ch m¹ng v¨n hãa, v¨n c¸ch m¹ng, ®· ®Õn lóc b¶n th©n nã hãa phôc vô nh©n d©n vµ ®−a nh©n ph¶i lµ môc tiªu, ph¶i lµ hoa, lµ qu¶, d©n lªn mét tr×nh ®é cao cña v¨n hãa; lµ hoa th¬m qu¶ ngät. V¨n hãa, trong v¨n hãa kiÕn thøc vµ v¨n hãa ®¹o ®øc hoµn c¶nh cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ - – lèi sèng... tÊt c¶ nh÷ng khÝa c¹nh ®ã x· héi h«m nay ph¶i nh»m vµo nhu ta ®Òu cã thÓ t×m thÊy trong tÇm nh×n cÇu ph¸t triÓn cña chÝnh b¶n th©n con bao qu¸t cña danh nh©n Hå ChÝ Minh,
- 6 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 5.2011 vµ còng ®−îc biÓu hiÖn trong toµn bé téc vµ nh©n lo¹i... tÊt c¶ ®Òu ®· lµ ho¹t ®éng cña nhµ c¸ch m¹ng Hå ChÝ nguyªn nh©n lµm h×nh thµnh cèt c¸ch, Minh. Kh«ng ph¶i chØ trªn c¸c bµi nh©n c¸ch Hå ChÝ Minh – nhµ c¸ch viÕt, bµi nãi – th−êng rÊt ng¾n gän, m¹ng, nhµ chÝnh trÞ, nhµ l·nh tô cã mµ chñ yÕu lµ sù g¾n bã víi hµnh tÇm v¨n hãa lín. Tõ cuéc ®êi Hå ChÝ ®éng, sù hßa thÊm vµo hµnh ®éng, h¬n Minh, ph¶i ch¨ng ®· ®Æt ra ë ®©y, n÷a, sù nªu g−¬ng trong hµnh ®éng – kh«ng ph¶i chØ cho thÕ kû XX mµ lµ c¶ ®ã còng lµ khÝa c¹nh næi bËt, trë thÕ kû XXI, mét vÊn ®Ò ®¸ng suy nghÜ; thµnh nÐt ®éc ®¸o, nÐt riªng cña Hå ®ã lµ v¨n hãa cña chÝnh trÞ, v¨n hãa ChÝ Minh, lµm thµnh phong c¸ch sèng cña l·nh tô. Kh«ng nh»m vµo gi¶i cña Hå ChÝ Minh. Nhµ c¸ch m¹ng phãng con ng−êi, mµ l¹i thµnh nçi ®e còng ®ång thêi lµ nhµ v¨n hãa nµy ®· däa hoÆc sù k×m kÑp con ng−êi; kh«ng xuÊt hiÖn do mét nhu cÇu lÞch sö; vµ h−íng vÒ d©n, hoÆc l¹i sím xa rêi d©n; tr−íc nhu cÇu lÞch sö ®ã, Hå ChÝ Minh thiÕu tri thøc, hoÆc cã kiÕn thøc ®· cã ®ñ kh¶ n¨ng vµ quyÕt t©m ®Ó nh−ng l¹i tù m·n, kh«ng tiÕp tôc tù ®¶m l·nh vai trß mµ lÞch sö vµ nh©n trau dåi; cã kiÕn thøc nh−ng l¹i vi d©n giao phã. ph¹m ®¹o ®øc vµ tho¸i hãa trong lèi Nguån gèc xuÊt th©n, hoµn c¶nh sèng... tÊt c¶ ®ã ®Òu lµ c¸c hiÖn t−îng gia ®×nh vµ quª h−¬ng, m«i tr−êng häc kh«ng thiÕu v¾ng trong lÞch sö, vµ cho vÊn, sù giao tiÕp víi nhiÒu tÇng líp ®Õn tËn h«m nay. Cßn Hå ChÝ Minh, ng−êi, c¶ mét ®êi cÇn kiÖm, kh¾c khæ, trong suèt thÕ kû XX, vÉn lµ mét tù ®µo luyÖn ®Ó tiÕp nhËn nhiÒu nÒn t−îng ®µi bÊt hñ trong lßng d©n; v¨n hãa vµ ®Ó n©ng b¶n th©n lªn mét t−îng ®µi ®−îc x©y cÊt kh«ng ph¶i bëi tÇm cao cña tr×nh ®é v¨n hãa; th¸i ®é ®ñ c¸c lo¹i ®¸ quý hoÆc ®¾t tiÒn; mµ tr©n träng vµ khiªm tèn ®èi víi c¸c b»ng nh÷ng sîi d©y t×nh c¶m bÒn chÆt danh nh©n v¨n hãa vµ lÞch sö cña d©n cña triÖu triÖu con ng−êi.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học