- Trang Chủ
- Nông nghiệp
- Hiện trạng và giải pháp phát triển ngành trồng khoai lang huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long
Xem mẫu
- Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (2), 2017
HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NGÀNH TRỒNG KHOAI LANG
HUYỆN BÌNH TÂN, TỈNH VĨNH LONG
Trịnh Chí Thâm1*, Hồ Phan Hồng Duyên2
1
Khoa Sư phạm, Trường Đại học Cần Thơ
2
Sinh viên ngành Sư phạm Địa lý, Trường Đại học Cần Thơ
*Tác giả liên lạc: tctham@ctu.edu.vn
(Ngày nhận bài: 30/8/2017; Ngày duyệt đăng: 30/9/2017)
TÓM TẮT
Trong nghiên cứu này, chúng tôi tìm hiểu về tình hình phát triển ngành trồng khoai Lang
tại huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long. Đặc biệt, chúng tôi tìm hiểu thực tế, phát phiếu điều
tra và phỏng vấn 30 nông hộ tại hai xã Thành Đông và Tân Thành. Kết quả nghiên cứu
cho thấy hai xã Thành Đông và Tân Thành nói riêng, huyện Bình Tân nói chung có
nhiều tiềm năng và lợi thế để phát triển ngành trồng khoai Lang đạt hiệu quả kinh tế
cao. Tuy nhiên, địa phương còn gặp nhiều khó khăn về chính sách hỗ trợ, thị trường
tiêu thụ, giá cả nông sản,… nên đời sống của nhiều nông hộ còn khó khăn. Vì thế, chúng
tôi kiến nghị một số giải pháp nhằm phát triển lâu dài và ổn định hơn ngành trồng khoai
Lang trên địa bàn nghiên cứu và những địa phương lân cận.
Từ khóa: Khoai Lang, hiện trạng, giải pháp, Bình Tân, Vinh Long.
CURRENT SITUATION AND SOLUTIONS FOR DEVELOPING SWEET
POTATO INDUSTRY IN BINH TAN DISTRICT, VINH LONG PROVINCE
Trinh Chi Tham1*, Ho Phan Hong Duyen2
1
Faculty of Education, Can Tho University
2
Student of Geography Teacher Education, Can Tho University
*Corresponding Author: tctham@ctu.edu.vn
ABSTRACT
In this study, we have learned about current situation of sweet potato industry in Binh
Tan district, Vinh Long province. Especially, we investigated in depth by taking field
trip, collecting data due to questionnaires and interviews in selected areas consisting of
Thanh Dong and Tan Thanh communes. The research results have shown that Thanh
Dong and Tan Thanh in specific and Binh Tan in general have great potentials and
typical advantages in growing sweet potatos. However, this local has faced some
difficulties in relation to development policies, consumer market and product price. In
addition, the study has raised some solutions in order to support local human to develop
their own farming industry better.
Keywords: Sweet potato, current situation, solution, Binh Tan, Vinh Long.
TỔNG QUAN thơm ngon nổi tiếng. Chính điều đó giúp
Vĩnh Long là tỉnh nằm tại khu vực trung cho Bình Tân được biết đến là “thủ phủ
tâm của vùng Đồng bằng sông Cửu Long khoai Lang”, là địa phương trồng khoai
và có nhiều tiềm năng để phát triển các loại Lang nhiều nhất vùng Đồng bằng sông
nông sản. Đặc biệt, kênh Mười Thới chạy Cửu Long.
qua các xã Thành Đông, Thành Trung, Tân Khoai Lang là loại cây trồng có giá trị kinh
Thành,… thuộc địa bàn huyện Bình Tân tế cao, thuận lợi cho việc chuyển dịch cơ
giúp cho huyện này có thêm tiềm năng để cấu kinh tế trong nội bộ ngành nông
trồng được khoai Lang với chất lượng nghiệp tỉnh Vĩnh Long nói chung và huyện
45
- Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (2), 2017
Bình Tân nói riêng. Vì vậy, nhiều xã trước tình hình phát triển ngành trồng khoai
kia trồng lúa nay chuyển sang trồng khoai Lang của người nông dân.
Lang. Từ khi khoai Lang được đưa vào Cuối cùng, để tìm hiểu sâu về vấn đề
trồng và xuất khẩu mạnh sang thị trường nghiên cứu tác giả đã tiến hành điều tra và
Trung Quốc cũng là lúc người dân trên địa phỏng vấn 30 nông hộ trên địa bàn hai xã
bàn ăn nên làm ra, nhiều hộ nông dân Thành Đông và Tân Thành. Thành Đông
mạnh dạn thuê đất với giá cao để trồng và Tân Thành được lựa chọn làm địa bàn
khoai Lang và ồ ạt đầu tư mở rộng diện nghiên cứu cụ thể vì đây là hai địa phương
tích. có diện tích gieo trồng khoai Lang lớn và
Tuy nhiên, thời gian gần đây, việc sản xuất sản lượng khoai Lang được xuất khẩu cũng
khoai Lang gặp nhiều khó khăn do giá cả cao so với các địa phương khác. Việc điều
không ổn định. Thương nhân Trung Quốc tra và phỏng vấn này giúp chúng tôi nắm
liên tục ép giá nên đã gây nhiều hoang rõ tình hình gieo trồng khoai Lang của các
mang cho người nông dân. Vì thế, dù nông nông hộ. Đặc biệt, qua đó tác giả thấy được
dân trồng khoai Lang với số lượng nhiều nguyên nhân chủ quan cũng như khách
nhưng cuộc sống của họ vẫn trong cảnh quan làm cho ngành trồng khoai Lang
bấp bênh. Trước tình hình trên, chúng tôi huyện Bình Tân còn nhiều bấp bênh. Tất
nhận thấy việc tìm hiểu sự phát triển của cả những điều đó giúp người nghiên cứu
ngành trồng khoai Lang ở huyện Bình Tân đưa ra những đề xuất có tính khả thi nhằm
là một nhu cầu thực tế. Điều này giúp cho giải quyết vấn đề đặt ra.
địa phương có những nhìn nhận và giải
pháp đúng đắn hơn nữa về tình hình và KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
định hướng phát triển khoai Lang, từ đó Đánh giá tiềm năng phát triển
giúp người nông dân ổn định thu nhập và Về tự nhiên
giải được bài toán bấp bênh về kinh tế gia Huyện Bình Tân nói chung và hai xã
đình. Thành Đông và Tân Thành nói riêng có
nhiều tiềm năng về mặt tự nhiên để phát
VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP triển ngành trồng khoai Lang. Trong đó, ba
NGHIÊN CỨU yếu tố đặc biệt tạo nên thuận lợi và lợi thế
Để nghiên cứu đề tài này, chúng tôi tiến so sánh là đất đai, khí hậu và nguồn nước.
hành thu thập và tìm hiểu những tư liệu Về đất đai
liên quan đến ngành trồng khoai Lang nói Huyện Bình Tân có 3 loại đất chính là đất
chung và ngành trồng khoai Lang tại phèn tiềm tàng (60 %), đất phèn hoạt động
huyện Bình Tân nói riêng. Tư liệu bao gồm (20 %) và đất phù sa ngọt (20 %). Trong
các bài viết, bài nghiên cứu, hình ảnh, bản đó, đất phèn tiềm tàng và đất phèn hoạt
đồ, biểu đồ, bảng số liệu từ nhiều nguồn động là tiềm năng lớn cho ngành sản xuất
khác nhau. Nguồn tư liệu đa dạng và khoai Lang của huyện do có tầng sinh
phong phú như vậy giúp chúng tôi có thể phèn, tầng phèn nằm khá sâu so với mặt
nhìn nhận một cách bao quát và sơ khởi về đất, cách mặt đất khoảng 80 cm. Bên cạnh
đối tượng của mình. đó, nguồn nước dồi dào và hệ thống kênh
Bên cạnh đó, chúng tôi tiến hành việc tìm rạch chằng chịt nên mực thủy cấp trong đất
hiểu thực tế tại địa bàn cụ thể thông qua sự cao trên tầng sinh phèn và tầng phèn đã tạo
quan sát và ghi nhận của bản thân. Đây là nên cơ chế ém phèn tự nhiên, làm giảm tác
phương pháp rất quan trọng trong nghiên động xấu của đất phèn. Phần lớn diện tích
cứu này vì nó giúp chúng tôi đánh giá đối đất mặt được rửa phèn, thoát phèn tốt, độ
tượng một cách chính xác và thực tế. Nói phì đất mặt khá cao nên Bình Tân trở thành
cách khác, người nghiên cứu phải đến địa vùng khoai Lang cho năng suất cao nhất
phương để quan sát trực tiếp và đánh giá của cả nước.
46
- Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (2), 2017
Về khí hậu Về nguồn nước
Độ ẩm cũng như lượng mưa là điều kiện Bên cạnh nguồn nước khá dồi dào từ nước
thuận lợi cho việc phát triển của khoai mưa với khoảng trên dưới 1.500 mm mỗi
Lang. Tại Bình Tân, độ ẩm không khí bình năm, huyện Bình Tân có hệ thống sông
quân là 80 – 83 %, tháng có độ ẩm cao nhất ngòi dày đặc. Trong đó, kênh Mười Thới
là tháng 9 với độ ẩm trung bình khoảng 88 là con kênh nối đi qua các xã Tân Quới,
% và tháng có độ ẩm thấp nhất là tháng 3 Thành Đông, Tân Thành nên được xem
với độ ẩm trung bình khoảng 77 %. Lượng như một tuyến đường thủy quan trọng của
mưa trung bình đạt 1.450 – 1.504 huyện. Đặc biệt, con kênh này đã cung cấp
mm/năm. Số ngày mưa bình quân 100 – nguồn nước ngọt trong sinh hoạt hằng
115 ngày/năm. Với lượng mưa tương đối ngày của người dân, nguồn nước tưới cho
lớn và độ ẩm cao là tiềm năng giúp cây khoai Lang cũng như lượng phù sa làm
khoai Lang phát triển mạnh trên địa bàn màu mỡ đất đai cho phát triển nông nghiệp
huyện. được thuận lợi
Hình 1. Bản đồ hành chính tỉnh Vĩnh Long
Tình hình phát triển lớn 32 ha sản xuất theo hướng an toàn và
Diện tích và phân bố áp dụng những kỹ thuật canh tác mới. Từ
Theo Tổng cục Thống kê, diện tích trồng bảng số liệu, ta thấy diện tích đất trồng
khoai Lang của huyện Bình Tân khoảng 11 khoai Lang huyện Bình Tân trong vụ Đông
nghìn ha (2015). Trong đó, vùng nguyên Xuân năm 2014 - 2015 tập trung nhiều
liệu khoai Lang Bình Tân đã được chứng nhất ở xã Tân Thành với 1.429 ha, xã Tân
nhận 17 ha sản xuất theo tiêu chuẩn Hưng là 1.258 ha và xã Thành Trung là
GlobalGAP và diện tích cánh đồng mẫu 1.222 ha.
Bảng 1. Diện tích trồng các loại khoai Lang huyện Bình Tân vụ Đông Xuân 2014 –
2015
Tổng Trong đó
TT Xã (ha) Tím Nhật Sữa Giấy Đỏ Cao sản
1 Thành Lợi 745 600 65 40 10 30
2 Tân Quới 8 8 0 0 0 0
3 Tân Bình 16 16 0 0 0 0
4 Tân Lược 336 306 0 30 0 0
5 Tân An Thạnh 341 341 0 0 0 0
47
- Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (2), 2017
6 Tân Hưng 1.258 1.058 70 55 70 5
7 Tân Thành 1.429 1.234 60 50 40 45
8 Thành Trung 1.222 1.092 25 25 50 30
9 Thành Đông 603 571 16 16 0 0
10 Nguyễn Văn Thảnh 312 312 0 0 0 0
11 Mỹ Thuận 430 430 0 0 0 0
Tổng cộng (ha) 6.700 5.968 236 216 170 110
Tỉ lệ (%) 100 89,07 3,52 3,2 2,54 1,64
(Nguồn: Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Bình Tân)
Trong đó, khoai Lang Tím Nhật chiếm đến nay đã 8 năm với diện tích gieo trồng
diện tích rất lớn ở tất cả các xã với 5.968 khoảng 1 ha. So với năm 2008, hiện nay
ha, chiếm 89,07%. Trong khi khoai Sữa sản lượng đã tăng lên gần 30 tấn (2014 -
chiếm diện tích khoảng 3,52%, khoai Giấy 2015)”.
chiếm 3,2%, khoai Đỏ chiếm 2,54% và Qua phỏng vấn 30 nông hộ cho thấy giá cả
khoai Cao sản chỉ chiếm 1,64%. Tuy và thị trường tiêu thụ có tác động lớn đến
nhiên, trong thời gian gần đây, giá khoai diện tích gieo trồng khoai Lang nên năng
Lang không ổn định, nhiều nông hộ trồng suất và sản lượng khoai Lang cũng có
khoai bị thua lỗ nặng nên chuyển sang nhiều biến động. Tuy nhiên, năng suất
trồng lúa. Tính trên địa bàn toàn huyện, từ khoai Lang trên địa bàn nghiên cứu luôn
giữa năm 2014 đến đầu năm 2015 thì diện dao động ở mức trên dưới 300.000 tấn và
tích trồng khoai Lang giảm khoảng 15%. 30 tấn/ha.
Qua điều tra 30 nông hộ trồng khoai Lang Tình hình xuất khẩu
tại địa bàn nghiên cứu thuộc hai xã Thành Nhìn chung, thị trường nhập khẩu khoai
Đông và Tân Thành cho thấy diện tích Lang của Bình Tân chủ yếu là Trung Quốc
trồng khoai Lang bình quân của mỗi nông (50 – 60 %), Hàn Quốc, Úc, Nhật Bản. Bên
hộ là 0,65 ha. Phần lớn nông hộ là chủ sở cạnh đó, những năm gần đây khoai Lang
hữu ruộng trồng khoai Lang (85%), còn lại của huyện còn được xuất sang các quốc gia
15% là những nông hộ phải thuê đất để khác như Malaysia, Hồng Công, Thái Lan,
trồng. Diện tích này chủ yếu được trồng Singapore. Về cơ bản, thị trường tiêu thụ
khoai Lang Tím Nhật do loại khoai này có ít có sự biến động lớn. Tuy nhiên, trong
giá trị kinh tế rất cao và dễ xuất khẩu sang các thị trường trên, thị trường Trung Quốc
thị trường Trung Quốc. Những loại khoai luôn có nhiều biến động cả về sản lượng
Lang khác như khoai Sữa, khoai Trắng, và giá cả.
khoai Đỏ hay một số loại khoai Cao sản Năm 2014 – 2015, giá khoai Lang xuất
chiếm diện tích không đáng kể vì giá trị khẩu vẫn ở mức cũ là 7.000 – 7.500
xuất khẩu thấp. đồng/kg. Tuy nhiên, khoai Lang nguyên
Năng suất, sản lượng liệu được thương nhân thu mua với mức
Khoai Lang là cây dễ trồng, có thể trồng giá thấp hơn nhiều, khoảng 180.000 –
được ở tất cả các vụ trong năm. Năng suất 200.000 đồng/tạ, giảm bình quân 200.000
của khoai Lang trên địa bàn huyện nói đồng/tạ so với mức giá năm 2013 nên
chung và hai xã được nghiên cứu nói riêng nhiều nông dân gần như không có lợi
không ngừng tăng lên, bình quân 29,8 nhuận hoặc thua lỗ. Ông Trần Ngọc An,
tấn/ha (2015). Năm 2015, sản lượng khoai nông dân xã Thành Đông cho biết “Trong
Lang đạt 315.039 tấn, tăng thêm hơn vụ khoai năm 2014 – 2015, giá khoai rớt
200.000 tấn so với năm 2007. Bà Đặng Thị xuống thấp chỉ khoảng 180.000 đồng/tạ
Thủy, nông dân xã Thành Đông cho biết nên gia đình tôi thua lỗ khoảng 60 triệu
“Gia đình của tôi trồng khoai Lang tính đồng và phải bù thêm 20 triệu đồng để trả
48
- Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (2), 2017
tiền thuê 0,5 ha đất canh tác”. Bên cạnh đó, trở ngại lớn đối với việc trồng và xuất khẩu
giá khoai Lang xuống thấp nên diện tích khoai Lang của gia đình họ. Ngoài ra, họ
gieo trồng giảm dần qua các năm dẫn đến cũng thường xuyên bị thương lái ép giá.
sản lượng khoai được xuất khẩu cũng Nguyên nhân chính là do khoai Lang của
không còn ổn định như trước. Một vấn đề Bình Tân chủ yếu được xuất sang thị
khác là sâu bệnh lạ tấn công khoai Lang trường Trung Quốc (50 – 60 %) nên sự tác
ngày càng nhiều nên chất lượng khoai động của thị trường tiêu thụ là yếu tố vô
Lang cũng giảm. Điều này càng tạo điều cùng bất lợi. Cụ thể, thương lái Trung
kiện để thương lái ép giá khi thu mua hoặc Quốc lúc đầu thu mua khoai Lang với giá
làm khó người nông dân. Tất cả các yếu tố rất cao nên nông dân tranh nhau thuê đất
về sự bất ổn của giá cả, thị trường tiêu thụ, trồng và mở rộng diện tích khoai Lang một
diện tích gieo trồng và sự phá hoại của dịch cách tự phát, vượt quy hoạch.
bệnh đã tác động lớn đến tình hình phát Điều này dẫn đến việc cung vượt cầu và
triển của ngành trồng và xuất khẩu khoai đầu ra của khoai Lang bị thương nhân
Lang huyên Bình Tân. Trung Quốc thao túng dẫn đến thua lỗ. Đặc
Một số trở ngại biệt, vào giữa tháng 7 năm 2015, khoai
Mặc dù khoai Lang là cây lương thực dễ Lang bị rớt giá thảm hại do thương lái
trồng, chi phí thấp, quay vòng vốn nhanh, Trung Quốc trở mặt: không mua, hoặc
hiệu quả kinh tế cao nhưng phần lớn nông mua với giá rất thấp, hoặc chỉ chọn khoai
hộ trồng khoai Lang ở huyện Bình Tân là có chất lượng tốt để mua. Trong một vài
hộ nghèo. trường hợp, thương lái nhận mua nhưng
đến vụ lại không đến hoặc chờ khoai già
mới đến thu mua. Lúc này, giá khoai rớt
thấp tột độ hoặc nông hộ không đủ khoai
đảm bảo chất lượng để giao cho thương lái.
Giá khoai rớt từ 1.600 đồng mỗi kí xuống
còn 100 đồng/kg.
Trước hoàn cảnh như vậy, nhiều nông dân
không thu hoạch hoặc chỉ cho trâu bò ăn
Hình 2. Biểu đồ thể hiện cơ cấu thành chứ không bán cho thương lái. Một số
phần kinh tế của nông hộ trồng khoai nông hộ khác lại quyết định bơm nước vào
Lang ở huyện Bình Tân năm 2015 ruộng để chuyển sang trồng lúa. Anh Lê
(Nguồn: Kết quả khảo sát, n=30) Văn Quang (xã Thành Đông, huyện Bình
Thông qua biểu đồ thể hiện cơ cấu thành Tân) cho biết “Vụ khoai Lang năm 2015,
phần kinh tế của nông hộ trồng khoai Lang thương lái đến ruộng khoai của tôi mua
ở huyện Bình Tân, ta nhận thấy tỉ lệ bần nhưng họ thấy quá cỡ nên chỉ mua với giá
nông chiếm cao nhất với 67 %, tiếp đến là 50.000 đồng/tạ. Tôi trồng 1 ha, với giá
trung nông chiếm 23 % và tỉ lệ phú nông khoai thấp cộng với chi phí chăm sóc và
thấp nhất chỉ với 10 %. Điều này đã chứng tiền thuê đất cao nên tôi đã lỗ khoảng 120
tỏ nông dân nơi đây phần lớn là hộ nghèo triệu đồng”.
do ngành trồng khoai Lang của huyện Vĩnh Long là tỉnh có năng suất và sản
Bình Tân còn tồn tại nhiều bất cập, khó lượng khoai Lang lớn nhất cả nước, trong
khăn cần được giải quyết. đó 90% diện tích tại huyện Bình Tân.
Vấn đề gây trở ngại lớn nhất đối với ngành Nông sản này là một trong những mặt hàng
trồng khoai Lang ở huyện Bình Tân là giá xuất khẩu chủ lực của tỉnh. Tuy nhiên, diện
cả bấp bênh và thương lái thường xuyên ép tích lớn, sản lượng cao nhưng đầu ra không
giá. Qua việc phỏng vấn, có 28/30 (93%) ổn định, chủ yếu lệ thuộc vào thị trường
nông hộ cho rằng giá cả bấp bênh là một Trung Quốc nên giá cả rất bấp bênh.
49
- Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (2), 2017
Vấn đề sâu xa của việc giá cả bấp bênh và này dẫn đến chi phí giá thành tăng rất cao.
thương lái thao túng trong việc thu mua Đến khi giá bán khoai bị sụt giảm thì người
khoai Lang chính là các hợp đồng làm ăn trồng khoai bị lỗ nặng. Đồng thời, với việc
không có giá trị pháp lý và chính quyền địa sử dụng nhiều phân bón và thuốc bảo vệ
phương chưa thể hiện được vai trò của thực vật đã vô tình làm cho sản phẩm khoai
mình trong quản lí và quy hoạch vùng Lang có nguy cơ bị mất an toàn vệ sinh
trồng khoai. Hầu hết các hợp đồng thu mua thực phẩm, gây ô nhiễm môi trường, ảnh
khoai của thương lái đối với nông hộ ở hưởng đến sức khỏe con người và làm dịch
huyện Bình Tân đều là dựa trên lòng tin bệnh ngày càng tăng thêm. Theo ông Ngô
chứ không mang giá trị pháp lý. Vì thế, khi Văn Tua – Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ
thương lái không thực hiện đúng giao kèo Nông nghiệp Thành Đông ở xã Thành
người nông dân không có cách nào để phản Đông, huyện Bình Tân cho biết “Trong khi
kháng. Thêm vào đó, chính quyền địa các cơ quan chức năng đang đau đầu trong
phương lại không vào cuộc để hỗ trợ và việc triển khai các biện pháp phòng trừ
giải quyết. Điều này đẩy người dân vào thế “sâu tàn mạt” hại khoai thì thời gian gần
túng quẩn, hoặc là bám trụ chờ thời cơ, đây, xuất hiện thêm loại ốc lạ khó tiêu diệt
hoặc là quay lại trồng lúa, hoa màu và cây hơn. Loại ốc này có thân hình rất nhỏ, hình
ăn trái. dáng gần giống ốc đắng trên cạn và thường
Vấn đề tiếp theo là trường hợp khoai bị ăn vỏ củ khoai khiến người nông dân
sâu/sùng. Trường hợp sùng khoai Lang không bán được”. Ông còn cho biết thêm
gây hại nặng trên các cánh đồng khoai ở xã “Nguyên nhân dẫn đến tình trạng người
Thành Đông và Tân Thành là một điển nông dân trồng khoai bị thua lỗ là do thời
hình. Do giá khoai Lang Tím Nhật vào thời gian qua, nhiều hộ dân đã ồ ạt trồng khoai
điểm tháng 4 đến tháng 5 âm lịch quá thấp, theo dạng chuyên canh, không cho đất có
chỉ từ 180 – 200 ngàn đồng/tạ nên một số thời gian nghỉ ngơi. Từ đó, sâu bệnh từ vụ
nông dân đã bỏ khoai làm lúa. Trong khi trước sẽ có điều kiện sống tiếp, tấn công
đó, những hộ còn lại vẫn hy vọng giá khoai vào vụ khoai sau”.
sẽ được cải thiện nên tiếp tục gieo trồng vụ Vấn đề xây dựng và sử dụng thương hiệu
khoai tiếp theo trong năm. Điều này làm trở thành một khó khăn lớn trong sản xuất
cho nông hộ không có điều kiện để vệ sinh khoai Lang. Theo quy chế quản lý và sử
đồng ruộng, thời gian làm đất rất ít nên dụng nhãn hiệu tập thể, thương hiệu khoai
khoai bị sùng tấn công nặng. Các nông hộ Lang sẽ áp dụng cho các tổ chức, cá nhân
đã ra sức phòng trị nhưng lượng khoai đạt sản xuất hoặc kinh doanh khoai Lang tại
tiêu chuẩn chỉ có năng suất khoảng 20 huyện Bình Tân. Điều này, theo ông Lê
tấn/ha, giảm khoảng 50% so với vụ trước Văn Trung – Chủ nhiệm Hợp tác xã Rau
đó. an toàn Thành Lợi cho rằng “Sẽ gặp rất
Tiếp theo là vấn đề nông hộ sản xuất chưa nhiều khó khăn trong việc mua bán sau
đúng qui trình kĩ thuật và chưa tiết kiệm này, do nhãn hiệu này áp dụng quá rộng
được chi phí. Bên cạnh đó, để khoai đạt rãi”. Bởi trên thực tế, hầu hết khách hàng
chuẩn xuất khẩu người trồng khoai Lang khi đến thu mua khoai Lang đều đặt vấn đề
đã đầu tư thâm canh đồng bộ từ thuê mướn cần có đơn vị chịu trách nhiệm khi truy
nhân công cuốc vòng, thu hoạch, vận nguyên nguồn gốc một khi sản phẩm
chuyển cho đến chi phí phân bón, thuốc không đạt yêu cầu. Hiện trên địa bàn
bảo vệ thực vật. Thậm chí có những nơi huyện có rất ít hợp tác xã kinh doanh khoai
người nông dân tự hình thành vùng chuyên Lang sản xuất theo quy trình, phần lớn
canh sản xuất khoai Lang quanh năm người dân sản xuất theo kinh nghiệm nên
nhưng lại không đúng quy trình kĩ thuật sản phẩm đảm bảo chất lượng còn khá hạn
khuyến cáo của ngành chuyên môn, điều chế. Nhãn hiệu áp dụng quá rộng rãi trong
50
- Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (2), 2017
khi chưa kiểm soát tốt được đầu ra, một cầu và giá bán sẽ rớt mạnh. Có 25/30 nông
khi sản phẩm gặp sự cố thì không có người hộ được phỏng vấn cho rằng đây là giải
đứng ra chịu trách nhiệm. pháp mà họ cũng mong muốn được kiến
Thị trường tiêu thụ có nhiều rủi ro và dễ nghị.
biến động. Như đã phân tích, thị trường Thứ hai, các tiến bộ khoa học kĩ thuật cần
tiêu thụ khoai Lang của huyện Bình Tân được ứng dụng đúng cách và hiệu quả là
chủ yếu là xuất tiểu ngạch sang Trung một giải pháp quan trọng và được 23/30
Quốc và một vài quốc gia khác, không có nông hộ đề cập và nhấn mạnh. Cụ thể, việc
hợp đồng chắc chắn. Thêm vào đó, nông chọn giống chất lượng và áp dụng quy
dân sản xuất theo kiểu tự phát, tập trung trình phòng trừ sâu bệnh cần được quan
trồng nhiều giống khoai Tím Nhật nên gặp tâm. Bên cạnh đó, nông hộ chỉ nên sử
lúc thu hoạch tập trung, sản lượng nhiều dụng thuốc bảo vệ thực vật khi thật sự cần
dẫn đến khoai bị ứ đọng và không tiêu thụ thiết kết hợp với các biện pháp phòng trừ
hết hoặc phải bán với giá thấp. Trong tình sinh học nhằm đảm bảo khoai Lang đạt
hình này, nhiều ý kiến dự báo rằng “Một chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.
thời gian nữa, Bình Tân sẽ không duy trì Thứ ba, việc đăng kí nhãn hiệu hàng hóa,
được sự phát triển ổn định của ngành trồng xây dựng vùng nguyên liệu và tổ chức liên
khoai Lang nếu không có giải pháp kịp kết lại theo hình thức tổ hợp tác xã là rất
thời và hữu hiệu”. Đây không chỉ là vấn cần thiết. Điều này nhằm tạo điều kiện cho
đề đặt ra cho ngành trồng khoai Lang ở việc thương thảo kí kết hợp đồng tiêu thụ
huyện Bình Tân, Vĩnh Long mà còn cho với các doanh nghiệp, đảm bảo cân đối thị
cả vùng Đồng bằng sông Cửu Long. trường đem lại lợi nhuận cho người nông
Một số giải pháp dân, tránh tình trạng thương lái không mua
Trước những khó khăn, thách thức trong khoai hoặc mua nhưng ép giá.
phát triển ngành trồng khoai Lang ở huyện Có 20/30 nông hộ mong muốn khoai Lang
Bình Tân, chính quyền địa phương và của họ hoặc của địa phương phải có
nông dân ở huyện Bình Tân cần nghiên thương hiệu để được bạn bè trong và ngoài
cứu và thực thi một số giải pháp sau đây: nước biết đến. Họ cho rằng điểu này
Đầu tiên, chính quyền và người dân cần không chỉ thỏa mãn về mặt tinh thần cho
quan tâm nhiều hơn về quy mô, lịch thời người nông dân mà còn giúp họ quảng bá
vụ, cơ cấu giống sản xuất và các hợp đồng hình ảnh của khoai Lang và hướng đến
mua bán. Chính quyền địa phương cần ban nhiều thị trường quốc tế khác.
hành kế hoạch sản xuất cụ thể, trong đó có Thứ tư, chính quyền địa phương cần trao
phân chia theo hình thức rải vụ và cân đối đổi và chỉ đạo người dân về các biện pháp
tỉ lệ các giống khoai hợp lí, tránh sản xuất sản xuất theo qui trình kĩ thuật và áp dụng
tập trung giống khoai Lang Tím Nhật. Đặc khoa học kĩ thuật vào trong sản xuất khoai
biệt, lãnh đạo địa phương cần hỗ trợ người Lang để nâng cao chất lượng cũng như tiết
dân thực hiện các hợp đồng mua bán khoai kiệm chi phí. Chính quyền cần đóng vai
Lang sao cho có giá trị pháp lí và mang trò chủ đạo trong hầu hết các khâu của quá
tính ràng buộc đối với các bên. Điều này trình sản xuất từ quy hoạch về diện tích
vừa thể hiện sự chuyên nghiệp và tính đến kĩ thuật gieo trồng, tìm kiếm thị
quốc tế trong thương mại vừa giúp người trường, hỗ trợ vốn,…
nông dân trên địa bàn bảo vệ được quyền Có như vậy, ngành trồng khoai Lang của
lợi và hình ảnh thương hiệu đối với đối tác huyện Bình Tân mới có bước tiến mới lâu
quốc tế. Từng nông hộ cần ý thức trong dài và ổn định hơn. Điều này cũng là
việc bố trí cơ cấu giống, không nên tập nguyện vọng của 25/30 nông hộ được
trung trồng quá nhiều một loại giống vì phỏng vấn tại địa bàn nghiên cứu.
điều này dễ dẫn đến nguy cơ cung vượt Cuối cùng, cần tăng cường các hoạt động
51
- Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (2), 2017
chế biến khoai Lang làm thực phẩm, thức chóng như cải tiến kĩ thuật canh tác, đa
ăn chăn nuôi hoặc nguyên liệu, dược dạng về thị trường xuất khẩu, áp dụng các
liệu,… để giải quyết một phần đầu ra tại hình thức tổ chức sản xuất phù hợp,…
chỗ cho nông dân. Giải pháp này được Đồng thời, chính quyền địa phương cùng
nhiều nông hộ (23/30) quan tâm vì họ cho các cơ quan ban ngành cần có những định
rằng đó là hướng đi đúng, khai thác triệt hướng đúng đắn, những giải pháp phát
để hơn giá trị của khoai Lang cũng như triển bền vững cho cây khoai Lang của
góp phần giảm thiểu rủi ro giá cả khoai Bình Tân vươn xa trên thị trường quốc tế.
Lang, nâng cao thu nhập của nông hộ. Kiến nghị
Qua việc nghiên cứu đề tài này trên địa
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ bàn huyện Bình Tân, đặc biệt tại hai xã
Kết luận Thành Đông và Tân Thành, tôi xin có một
Nhìn chung, khoai Lang là loại cây dễ số ý kiến đề xuất như sau:
trồng, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho Các ngành chức năng cần xây dựng kế
người nông dân. Trong nhiều năm qua, hoạch phát triển thị trường tiêu thụ sản
diện tích và sản lượng khoai Lang của phẩm cho vùng chuyên canh khoai Lang
huyện Bình Tân đều đạt cao nhất cả nước. Bình Tân.
Có được điều đó là nhờ vào những thuận Ngành nông nghiệp cần tăng cường tập
lợi về điều kiện tự nhiên, kinh nghiệm sản huấn quy trình sản xuất khoai Lang theo
xuất của người nông dân và cơ sở hạ tầng, tiêu chuẩn GlobalGAP cho nông dân, có
giao thông vận tải. Bên cạnh đó, tình hình quy hoạch vùng trồng khoai Lang, lịch
sản xuất khoai Lang trên địa bàn huyện thời vụ luân canh đối với các xã.
cũng gặp không ít những khó khăn như thị Địa phương cần tổ chức các tổ hợp tác,
trường và giá cả nông sản còn nhiều biến hợp tác xã hướng dẫn nông dân trồng theo
động, nhiều dịch bệnh liên tục tấn công, đúng quy trình kỹ thuật và chủ động điều
người dân lạm dụng thuốc trừ sâu, tiến bộ phối nguồn hàng. Hỗ trợ cung cấp thông
khoa học kĩ chưa được áp dụng đúng tin cho nông dân và doanh nghiệp về giá
mức,… cả thị trường, phân tích và dự báo về giá,
Với xu thế phát triển của xã hội hiện nay khuyến khích thu hút các doanh nghiệp
thì cây khoai Lang không ngừng thay đổi chế biến liên kết với vùng chuyên canh
về chất lượng và số lượng. Khoai Lang của khoai Lang Bình Tân.
huyện Bình Tân cùng một số loại nông sản Tỉnh cần khuyến khích và tạo điều kiện
khác như xà lách Xoong, bưởi Năm Roi ở thuận lợi để mời gọi doanh nghiệp đầu tư
huyện Bình Minh; nhãn và chôm chôm ở xây nhà máy chế biến khoai Lang nhằm
huyện Long Hồ; cam Sành ở huyện Tam phát triển bền vững loại cây này.
Bình đã góp phần xây dựng nên một nét Chính quyền nên yêu cầu các hợp tác xã
đặc trưng riêng của vùng đất Vĩnh Long. và thương lái địa phương khi giao thương
Tuy vậy, muốn ngành trồng khoai Lang với thương lái nước ngoài phải có hợp
được phát triển bền vững và lâu dài thì có đồng, bảo đảm các yếu tố pháp lý, đề
rất nhiều vấn đề cần phải giải quyết nhanh phòng rủi ro.
52
- Chuyên san Phát triển Khoa học và Công nghệ số 3 (2), 2017
Cần có thêm những nghiên cứu về xử lý sinh học để giảm thiểu ô nhiễm môi trường
phụ phẩm nông nghiệp, bảo vệ thực vật, và hạn chế dư lượng thuốc bảo vệ thực vật
đặc biệt là các nghiên cứu về phòng trừ trong sản phẩm.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN (12/2011), Báo cáo kết quả thực
hiện đề tài thuộc dự án khoa học công nghệ nông nghiệp vốn vay ADB.
NGUYỄN THỊ BÍCH DUYÊN (2013), Luận văn tốt nghiệp Phân tích kết quả sản xuất
khoai Lang của nông hộ tại huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long, Khoa Kinh tế - Quản
trị kinh doanh, Trường Đại học Cần Thơ.
BÍCH CHI (9/2013) – Bước ngoặt cho khoai Lang Bình Tân.
DÂN VIỆT (9/2012) – Tìm đầu ra cho khoai Lang.
DÂN VIỆT (9/2012) - Thị trường xuất khẩu khoai Lang.
ĐĂNG NGUYÊN – Kĩ thuật thâm canh cây khoai Lang.
HẠNH NHÂN (5/2015) – Mở rộng thị trường xuất khẩu khoai Lang.
HOÀNG SƠN (2011) – Hiệu quả mô hình trồng khoai Lang Nhật.
HUỲNH KIM (8/2015) - Tìm thị trường tiêu thụ ổn định cho khoai Lang Bình Tân.
53
nguon tai.lieu . vn
