Xem mẫu
- Góc nhìn trong tin
Vì vậy vấn đề góc nhìn hoá ra từng được
chú ý hơn cả tại Việt Nam. Ngay cả với các
báo ra cùng ngày, góc nhìn sẽ giúp phóng
viên đưa tin hay hơn, độc đáo hơn đồng nghiệp, thu hút được
độc giả.
Tạo cho mình góc nhìn độc đáo
Một phóng viên được cử đi dự một buổi giới thiệu sản phẩm cứ
đoan chắc mẩu tin sẽ viết chỉ chiếm vài dòng. Thế nhưng không
may cho anh, cùng dự buổi hôm đó có một cây bút kỳ cựu của
báo bạn. Ngày hôm sau, trong khi báo của anh chỉ có vài dòng
- trên trang thị trường, tờ báo kia dành hẳn nửa trang cho một bài
điều tra viết rất hấp dẫn về tình hình hoạt động của công ty có
sản phẩm được giới thiệu. Hoá ra người phóng viên đầy kinh
nghiệm đã nhận ra đây là lần giới thiệu sản phẩm đầu tiên sau khi
công ty này chuyển từ hình thức liên doanh thành 100% vốn đầu
tư nước ngoài. Chỉ cần vài câu hỏi khéo léo anh đã khơi đúng
dòng để giám đốc công ty kể hết mọi chuyện liên quan đến quá
trình xin chuyển hình thức đầu tư mà trước đây chưa báo nào
khai thác được. Dự họp xong anh gọi điện hỏi thêm đối tác cũ
trong nước nay đã chia tay và có thêm những đoạn viết rất mềm
mại trong một bài báo kinh tế về những tâm sự của một doanh
nghiệp bị buộc phải bán lại cổ phần...
Trong một ví dụ khác, phóng viên được cử đi viết tin động thổ
- một nhà máy sản xuất kính xây dựng. Có lẽ đây chỉ là một tin vài
chục chữ với một tấm hình là xong. Thế nhưng nhờ chú ý tìm một
góc nhìn mới, phóng viên đã phát hiện ra những nghịch lý trong
thuế suất nguyên liệu nhập kính và cách thức xuất hàng rồi nhập
chính hàng của mình về để bán lại. Kết quả là có tin hay còn tin
động thổ nhà máy chỉ còn vài dòng ở dạng thông tin nền.
Dĩ nhiên không phải lúc nào phóng viên cũng có thể tìm góc nhìn
độc đáo nhờ những sự kiện chưa ai biết – vì nói đúng ra đây là
loại tin mang tính phát hiện. Ở những tin thông thường khác,
cách tạo cho mình góc nhìn khác đồng nghiệp là thử đặt mình
vào vị trí độc giả, thử hỏi xem họ quan tâm gì, họ muốn biết rõ
các chi tiết nào, họ muốn nhấn mạnh khía cạnh nào. Trả lời được
câu hỏi này tức là chúng ta đã có thể tạo cho mình những góc
- nhìn khác nhau từ cùng một sự kiện. Ở đây yếu tố tôn chỉ mục
đích từng tờ báo đóng vai trò quan trọng trong việc chọn góc nhìn
thích hợp. Chuyện các công ty lớn bán cổ phần bằng cách bán
đấu giá công khai sẽ được tờ báo dành cho giới doanh nhân khai
thác khác với cách đưa tin của tờ báo phát hành rộng rãi.
Trong nhiều trường hợp, góc nhìn dễ làm cho bài báo hay hơn,
mang tính thuyết phục cao hơn là từ số phận con người, là tâm
tư của người trong cuộc chứ không phải là cách mở bài hoa mỹ.
Còn nhớ trước lúc khai trương cầu Mỹ Thuận, bài báo bắt đầu
bằng một câu nói vừa mừng vừa lo của một em bé bán vé số trên
các chuyến phà sắp “thất nghiệp” được nhiều người nhớ hơn cả
trong một loạt các bài bắt đầu bằng số liệu hay phân tích.
- Không có tin chính là tin
Gặp trường hợp trưởng ban phân công phóng viên đi dự một
cuộc họp báo, dự về báo lại chẳng có gì mới, chẳng có gì hay.
Phóng viên có thể bị quạt ngay là lười suy nghĩ bởi vì bản thân
chuyện một cuộc họp báo được lên lịch từ trước mà không có
thông tin gì chính là tin – cần tìm hiểu nguyên nhân và viết về
chính chuyện đó.
Chẳng hạn, phóng viên được cử đi dự một cuộc họp báo về việc
ra mắt chi nhánh một công ty nọ. Đến nơi mới biết buổi họp báo
đã bị hoãn lại. Thay vì tìm hiểu lý do, anh ta về báo là không có
tin. Dĩ nhiên, anh này sẽ toát mồ hôi hột nếu ngày mai, báo bạn
có tin về những trục trặc của công ty nói trên vì phóng viên báo
- bạn đã nán lại tìm hiểu lý do hoãn ra mắt, từ đó có tin riêng của
mình.
Đối với những phóng viên có kinh nghiệm, góc nhìn sẽ giúp họ
biến một câu nói bâng quơ, một mẩu thông tin rời rạc thành tin
hấp dẫn. Đọc kỹ tin trên các báo, chúng ta sẽ thấy phần lớn tin
hay rơi vào trường hợp này. Chẳng hạn, đang ngồi dự hội nghị
chung với nhiều doanh nghiệp, đến giờ giải lao, bỗng giám đốc
một công ty may mặc nói: “Công ty XXX chơi trội thiệt, thuê
nguyên một chiếc Boeing để giao hàng”. Với hai lỗ tai luôn dỏng
lên hóng tin, câu nói này sẽ dẫn phóng viên đến với chuyện
doanh nghiệp chạy sốt vó để giao hàng trước lúc bị nước nhập
khẩu khoá sổ vì hết hạn ngạch…
- Có lần một nhà báo lớn tuổi nói đùa: “Bí đề tài ư? Cứ lấy một xấp
danh thiếp, xóc như xóc bài rồi chọn một tấm bất kỳ, sẽ tìm ra đề
tài mà viết cho coi”. Đây chỉ là một cách nói đùa nhưng không
phải không có lý; từ bất kỳ một mối quan hệ nào đó, trò chuyện
một chốc, người nhạy bén với góc nhìn sẽ tìm ra một chi tiết, một
sự kiện có thể làm thành tin. Nói chuyện với ông giám đốc một
công ty chứng khoán, nghe ông than không tuyển ra người làm
môi giới chứng khoán, chúng ta có thể từ đó viết một bài hay về
đề tài – “nghề môi giới chứng khoán: anh là ai?” chẳng hạn.
Kiên trì mới có góc nhìn
Đọc tin trên các tờ báo ngày, đôi lúc chúng ta xuýt xoa phóng
viên này, phóng viên kia giỏi thật, biết nhìn ra những điều báo
- khác không để ý. Điều này không phải ngày một ngày hai mà xây
dựng được. Người phóng viên phải dùng thời gian tập sự của
mình để xây dựng cho mình mạng lưới thông tin, tìm hiểu tường
tận lãnh vực được phân công theo dõi và liên tục cập nhật thông
tin liên quan đến lãnh vực đó. Để rồi sẽ có một ngày, bất kỳ động
thái nào mới trong lãnh vực của mình sẽ trở thành tin cho mình
và mình hoàn toàn chủ động tìm góc nhìn thích hợp nhất trong
thời điểm đó.
Một phép thử để biết phóng viên đã sẵn sàng chưa là tập viết tin
từ các thông tư, nghị định, luật… Nếu từ hàng chục trang tài liệu,
phóng viên nào biết chọn ngay chi tiết nào để giới thiệu cho
người đọc của báo mình, người đó đã có thể viết tin từ nhiều góc
nhìn khác nhau.
- Nên nhớ phần lớn tin là do người khác dọn sẵn cho mình. Từ các
dạng thông báo báo chí do các công ty giao tế đối ngoại soạn sẵn
đến những công trình nghiên cứu được công bố. Góc nhìn sẽ
giúp chúng ta quyết định: Ai sẽ hưởng lợi từ thông tin này, ai bị
hại vì chuyện đó. Nếu đó là người chủ động đưa tin thì tin không
có gì quan trọng lắm. Nhưng nếu đó là rộng rãi quần chúng, là
người đọc của tờ báo mình thì cần đào sâu vì ắt nó sẽ là tin hay.
Những phóng viên viết tin hay, tin mang tính phát hiện, có góc
nhìn độc đáo là những phóng viên biết dỏng tai lên, phát hiện
chuyện lạ trong hàng chuỗi thông tin diễn ra hàng ngày. Nhưng
quan trọng hơn hết, góc nhìn đó suy cho cùng có phục vụ được
lợi ích của người đọc hay chỉ thoả mãn sự tò mò của họ theo kiểu
- viết báo giật gân là một cân nhắc cũng phải tính đến./.
nguon tai.lieu . vn