Xem mẫu
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
1
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
1. Vai trß cña kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
trong c¶i thiÖ gièng c©y rõng.
t ¶i thiÖn iè © õ
B−íc ®Çu tiªn cña mét ch−¬ng tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y
rõng th× ®Òu ®−îc b¾t ®Çu b»ng viÖc chän loμi vμ xuÊt xø phï
g î g Ö ä p
hîp víi môc tiªu kinh doanh vμ phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i
ë n¬i qui ho¹ch trång rõng. §Ó chän ®−îc loμi vμ xuÊt xø nh−
vËy ta ph¶i tiÕn hμnh kh¶o nghiÖm.
KN loμi vμ xuÊt xø chÝnh lμ lîi dông nh÷ng biÕn dÞ DT cã
Ê Õ
s½n trong TN mét c¸ch cã c¬ së khoa häc, th«ng qua KN g©y
trång trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi. ChÝnh v× vËy, mμ KN mét
c¸ch nghiªm tóc kh«ng nh÷ng tiÕt kiÖm ®−îc c«ng søc kinh
søc,
phÝ, thêi gian tr−íc khi më réng mét ch−¬ng tr×nh trång rõng,
mμ cßn tr¸nh ®−îc nh÷ng thÊt bÞ kh«ng ®¸ng cã.
2
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
- Kh¶o nghiÖm loμi: Lμ viÖc ®em nhiÒu loμi c©y cïng ®¸p øng ®−îc môc tiªu
kinh doanh ®Ó ra trång thö ë mét n¬i còng nh− ®em trång tõng loμi c©y ë
nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn sinh th¸i kh¸c nhau nh»m t×m ra nh÷ng l μi c©y
h÷ i ã ®iÒ kiÖ i h kh¸ h h» t× h÷ loμi ©
phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i ë tõng vïng.
- Kh¶o nghiÖm xuÊt xø: Lμ c«ng viÖc ®−îc tiÕn hμnh trång thö nh÷ng xuÊt xø
kh¸c nhau cña nh÷ng loμi c©y ®· ®−îc chän läc trªn cïng mét vÞ trÝ hoÆc
ng−îc l¹i tõng xuÊt xø trªn nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau nh»m t×m ra nh÷ng xuÊt
Ê » Ê
xø phï hîp nhÊt víi tõng vïng trång rõng cô thÓ.
- Nh− vËy, theo quy luËt trªn kh¶o nghiÖm loμi lu«n ph¶i ®i tr−íc kh¶o nghiÖm
xuÊt xø. Xong trong thùc tÕ c¸c nhμ chän gièng ®· biÕt mét c¸ch kh¸ chi
tiÕt nh÷ng th«ng tin vÒ nh÷ng loμi kh¶o nghiÖm th× cã thÓ tiÕn hμnh bè trÝ
kh¶o nghiÖm ®ång thêi loμi vμ xuÊt xø trong cïng mét lÇn t¹i cïng mét vÞ
trÝ => ThÝ nghiÖm nh− vËy ®−îc gäi lμ thÝ nghiÖm kh¶o nghiÖm loμi – xuÊt
ø.
xø.
=> C¸ch bè trÝ nμy tiÕt kiÖm ®−îc thêi gian, xong ®æi l¹i diÖn tÝch cña khu vùc
tiÕn hμnh kh¶o nghiÖm l¹i ph¶i lín h¬n rÊt nhiÒu.
3
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
C¬ së khoa häc cña kh¶o nghiÖm loμi – xuÊt xø
- Do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh chän läc tù nhiªn diÔn ra trong mét thêi
q q ä ä ù d g é
gian kh¸ dμi mμ dÉn tíi hiÖn t−îng ph©n li tÝnh chÊt, nhÊt lμ loμi c©y
rõng cã ph©n bè réng. KÕt qu¶ lμ trong ph¹m vi mçi loμi ®· xuÊt
hiÖn nhiÒu biÕn dÞ di truyÒn (cña c¶ quÇn thÓ øng víi ®iÒu kiÖn ®ã).
§èi víi loμi cã khu ph©n bè cμng réng ë nhiÒu vÞ trÝ ®Þa lÝ kh¸c
nhau th× cμng cã nhiÒu biÕn dÞ di truyÒn. Do ®ã nhμ chän gièng cã
nhiÒu c¬ héi lùa chän ®−îc nhiÒu biÕn dÞ di truyÒn do nhu cÇu kinh
tÕ ®Æt ra vμ thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn vïng quy ho¹ch trång rõng.
- Nh÷ng biÕn dÞ ë møc ®é lín chÝnh lμ loμi kh¸c nhau, cßn møc ®é biÕn
dÞ nhá th× t¹o xuÊt xø kh¸c nhau.
- Kh¶o nghiÖm loμi – xuÊt xø chÝnh lμ viÖc lîi dông biÕn dÞ di truyÒn
cã s½n trong tù nhiªn mét c¸ch cã c¬ së khoa häc, nã ®−îc coi lμ
ã ½ t t hiª ét ¸ h ã ë kh h ã® i
ph−¬ng ph¸p chän gièng nhanh vμ rÎ tiÒn nhÊt. Ngoμi ra kh¶o
nghiÖm loμi – xuÊt xø cßn gióp cho c¸c nhμ s¶n xuÊt tr¸nh ®−îc
nh÷ng rñi do kh«ng ®¸ng cã trong s¶n xuÊt kinh doanh.
g g g g
4
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
2. Nh÷ng kh¸i niÖm ®−îc dïng trong kh¶o nghiÖm loμi vμ
xuÊt xø.
2.1. Loμi. (Species)
TËp hîp nh÷ng c¸ thÓ sinh vËt cã:
C¸c ®Æc tr−ng h×nh th¸i c¨n b¶n gièng nhau.
Cã ®Æc tr−ng sinh lý – h ¸ nh− nhau.
®Æ t − i h ho¸ h− h
Cã cïng mét khu ph©n bè ®Þa lý – sinh th¸i.
Lμ ®Æc ®iÓm sinh th¸i ®Æc tr−ng bëi giíi h¹n sinh th¸i cña tõng nh©n tè sinh
th¸i (giíi h¹n d−íi, d−íi h¹n trªn, ®iÓm cùc thuËn)
g
Cã thÓ giao phèi víi nhau vμ cho con lai h÷u thô.
Giao phèi:
+ Ph¶i cho ®êi sau h÷u thô (vÝ dô: ngùa lai víi Lõa t¹o ra con La nh−ng La
kh«ng gäi lμ loμi v× ®êi sau bÊt thô)
+ §Ó giao phèi ®−îc còng lμ do cã sù trïng hîp vÒ thêi ®iÓm ra hoa, cÊu t¹o
hoa phï hîp, còng nh− cã sù phï hîp vÒ sinh lý trong qu¸ tr×nh giao phèi
Cã bé NST gièng nhau vÒ sè l−îng, h×nh d¹ng còng nh− thø tù gen trªn tõng cÆp
NST.
5
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
2.2. Loμi phô. (Sub species)
Lμ ®¬n vÞ ph©n lo¹i d−íi loμi bao gåm tËp hîp c¸c c¸ thÓ cña
cïng mét loμi cã Ýt nhiÒu kh¸c biÖt víi ®Æc tr−ng cña loμi.
2.3. Thø (Variety – th−êng dïng cho TV), nßi (Race – dïng cho
§V)
Lμ nh÷ng biÕn ®æi xuÊt ph¸t tõ cïng mét loμi ®iÓn h×nh
®−îc thÓ hiÖn mét c¸ch rêi r¹c trong quÇn thô hoang d¹i hay
®−îc gäi lμ nh÷ng biÕn dÞ kh«ng g¾n víi mét khu ph©n bè râ
î gä g Þ gg é p
rμng.
Thø (nßi) vμ loμi phô : §¬n vÞ ph©n lo¹i d−íi loμi xong gi÷a
chóng cã sù kh¸c nhau râ rμng, loμi phô g víi mét khu p
g ù g, p ô g¾n é ph©n
bè x¸c ®Þnh, thø n»m t¶n m¹n rêi r¸c ë nhiÒu khu ph©n bè
kh¸c nhau.
6
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
2.4. Nßi ®Þa lÝ, xuÊt xø vμ l« h¹t.
- Nßi ®Þa lÝ (Geographycal race):
Þ ( g p y )
Mét loμi trong qu¸ tr×nh sinh s¶n t¹o ra c¸c biÕn dÞ vμ lμm cho sè l−îng lín thªm
trong khi kh«ng gian dinh d−ìng cña khu ph©n bè th× cã h¹n, do vËy nã cÇn chiÕm
lÜnh nh÷ng m«i tr−êng sèng míi (tøc lμ qu¸ tr×nh ph©n li tÝnh chÊt). ë mçi mét m«i
tr−êng míi nμy th× nh÷ng c¸ thÓ nμo thÝch øng ®−îc sÏ tån t¹i, cßn nh÷ng c¸ thÓ
nμo mμ kh«ng thÝch øng sÏ bÞ ®μo th¶i. (tøc lμ nh÷ng biÕ dÞ nμo cã l i sÏ gi÷ l i
μ μ kh hÝ h ø Ï ®μ h¶i ( ø h÷ biÕn μ ã lîi Ï i÷ l¹i
cßn biÕn dÞ nμo kh«ng thÝch øng sÏ bÞ ®μo th¶i). Nh÷ng biÕn dÞ cã lîi sÏ ®−îc tÝch
luü qua thêi gian sÏ h×nh thμnh nªn nh÷ng loμi h×nh sinh th¸i ®Æc tr−ng cho mçi
vïng ®Þa lý.
VÝ dô: Gμ (lÊy chøng, lÊy thÞt, gμ chäi),
chøng thÞt chäi)
Kh¸i niÖm: Lμ mét nh¸nh cña loμi bao gåm nh÷ng c¸ thÕ gièng nhau vÒ di truyÒn
cã cïng nguån gèc chiÕm lÜnh mét vïng l·nh thæ riªng biÖt do ®ã ®· thÝch nghi
®−îc vïng l·nh thæ ®ã qua chän läc tù nhiªn. Mçi nßi ®Þa lÝ cã ®Æc ®iÓm c¬ b¶n:
+ M« t¶ ®−îc b» nghiªn cøu ®iÒu tra ®Ó ph©n biÖt ®−îc víi c¸c nßi kh¸c
®−î b»ng hiª ø ®iÒ t h© ®−î íi ¸ ßi kh¸
+ KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ l©u dμi th«ng qua chän läc tù nhiªn
+ Tån t¹i mét c¸ch tù nhiªn trong mét hoμn c¶nh t−¬ng ®èi râ rμng øng víi mét vÞ
trÝ ®Þa lÝ cô thÓ
7
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
2.4. Nßi ®Þa lÝ, xuÊt xø vμ l« h¹t.
.......
- XuÊt xø : Lμ tªn ®Þa ph−¬ng mμ ng−êi ta tiÕn hμnh lÊy vËt liÖu gièng
(h¹t, hom, cμnh,…)
+ Khi gi÷a c¸c xuÊt xø cã sù kh¸c nhau râ rμng vÒ h×nh th¸i vμ di
g ù g
truyÒn th× xuÊt xø lμ nßi ®Þa lÝ
+ Khi gi÷a c¸c xuÊt xø kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ h×nh th¸i vμ di
truyÒn mμ chØ kh¸c nhau vÒ tû lÖ sèng, søc sinh tr−ëng th× ng−êi ta
gäi nã lμ kiÓu sinh häc (biotype)
+ Khi gi÷a c¸c xuÊt xø kh«ng cã sù kh¸c biÖt nhau nμo c¶ th× chóng
®¬n thuÇn ®−îc coi lμ nguån h¹t (seed source)
+ Khi vËt liÖu gièng ®−îc lÊy tõ rõng tù nhiªn (cã thÓ rõng nguyªn
sinh hay thø sinh) th× ng−êi ta gäi lμ xuÊt xø nguyªn sinh. Cßn lÊy
h¹t tõ nguån lμ rõng trång th× ®−îc gäi lμ xuÊt xø ph¸i sinh => XuÊt
xø nguyªn sinh chØ lμ nh÷ng c©y b¶n ®Þa hoÆc c©y nhËp néi.
8
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
2.4. Nßi ®Þa lÝ, xuÊt xø vμ l« h¹t.
.......
- Nßi ®Þa ph−¬ng (Land race): Lμ mét quÇn thÓ cña nh÷ng c¸ thÓ
®· thÝch øng víi ®iÒu kiÖn hoμn c¶nh ®−îc g©y trång vμ cho
h¹t h÷u thô
thô.
Khi mét xuÊt xø ®−îc g©y trång trong hoμn c¶nh míi th×
nh÷ng c¸ thÓ thÝch øng nhÊt víi hoμn c¶nh g©y trång, ®−îc
chän läc tù nhiªn gi÷ l¹i vμ cã thÓ dïng lμm nguån h¹t ®Ó g©y
trång rõng míi ®−îc coi lμ nßi ®Þa ph−¬ng.
- L« h¹t (Seed lot): Lμ mét sè l−îng h¹t gièng ®−îc thu h¸i trong
mét lÇn cô thÓ do mét nhãm ng−êi cô thÓ thùc hiÖn ë mét khu
rõng cô thÓ. Nh− vËy mét xuÊt xø cã thÓ bao gåm mét sè l«
h¹t cã chÊt l−îng kh¸c nhau (kh¸c nhau vÒ phÈm chÊt di
truyÒn vμ phÈm chÊt gieo −¬m).
9
- 3. Kh¶ n¨ng t¨ng thu trong chän loμi vμ xuÊt xø.
- Kh¸i niÖm t¨ng thu di truyÒn : Lμ phÇn t¨ng thªm ®¹t ®−îc (tuú môc
tiªu kinh doanh) nhê viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chän läc.
- Qua kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø ta cßn thu ®−îc mét l−îng
t¨ng thu di truyÒn nhÊt ®Þnh
+ Kh¶ n¨ng t¨ng thu khi chän loμi vμ xuÊt xø cßn phô thuéc vμo:
§Æc ®iÓm biÕn dÞ, ph¹m vi ph©n bè cña loμi vμ ph¹m vi biÕn dÞ.
10
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
4. TrËt tù c«ng viÖc trong kh¶o nghiÖm loμi - xuÊt xø.
- §Ó cho kh¶o nghiÖm loμi – xuÊt xø thμnh c«ng tr¸nh ®−îc rñi ro kh«ng ®¸ng cã cÇn
g Ö g î g g
ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c b−íc sau ®©y: bao gåm 8 b−íc chÝnh
+ Thø nhÊt: X¸c ®Þnh râ môc tiªu kh¶o nghiÖm (chän loμi xuÊt xø ®Ó lμm g× vμ ë
®©u?)
+ Thø hai: Tham kh¶o tμi liÖu:
Ö
+ Thø ba: X©y dùng kÕ ho¹ch kh¶o nghiÖm bao gåm kÕt luËn c«ng viÖc, tæng kinh
phÝ, nh©n lùc vμ ®Êt ®ai.
+ Thø t−: Thu thËp loμi vμ xuÊt xø cho kh¶o nghiÖm.
+ Thø n¨m: ThiÕt kÕ kü thuËt v−ên −¬m vμ ®¸nh gi¸ sím bao gåm chän ®Êt sau ®ã
thiÕt kÕ s¬ ®å v−ên −¬m vμ ch¨m sãc c©y con, ®¸nh gi¸ sím.
+ Thø s¸u: ThiÕt kÕ thÝ nghiÖm kh¶o nghiÖm ë rõng trång ,chän lËp ®Þa thiÕt kÕ s¬
®å trång vμ chän gi¶i ph¸p phï hîp.
+ Thø b¶y: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm thu ®−îc sè liÒu ph©n tÝch sè liÖu vμ
liÒu,
®¸nh gi¸ sè liÖu.( tõng thêi kú, mçi cÊp tuæi, rõng non, rõng sμo,...).
+ Thø t¸m: Chän quÇn thô lÊy gièng => thu thËp h¹t => chÕ biÕn cÊt gi÷ h¹t cã
thÓ trao ®æi h¹t gièng.
11
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
5. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n khi chän loμi xuÊt xø.
5.1. X¸c ®Þnh vμ tu©n thñ môc tiªu trång rõng ®Æt ra cho khu
vùc.
X¸c ®Þnh môc tiªu vμ tu©n thñ môc tiªu lμ ®iÒu cã ý nghÜa then
chèt cña mét ch−¬ng tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõng.
Môc tiªu cña bÊt cø mét ch−¬ng tr×nh kh¶o nghiÖm loμi vμ
xuÊt xø nμo ®Òu lμ:
1- X¸c ®Þnh t¸c ®éng qua l¹i gi÷a loμi vμ xuÊt xø víi hoμn
c¶nh m«i tr−êng n¬i kh¶o nghiÖm.
2- X¸c ®Þnh loμi vμ xuÊt xø cã gi¸ trÞ kinh tÕ hoÆc phßng
hé cao nhÊt cho vïng ®−îc kh¶o nghiÖm.
nghiÖm
3- T×m hiÓu s©u s¾c h¬n c¸c ®Æc tÝnh h×nh th¸i vμ sinh häc
cña loμi vμ xuÊt xø.
12
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
5.2. N¾m v÷ng ®Æc ®iÓm sinh th¸i häc cña loμi - xuÊt xø ®Þnh ®em kh¶o
nghiÖm vμ ®iÒu kiÖn lËp ®Þa n¬i kh¶o nghiÖm.
nghiÖm
- Khi chän ®−îc loμi vμ xuÊt xø ®−a vμo kh¶o nghiÖm th× viÖc n½m v÷ng ®iÒu
kiÖn lËp ®Þa cña n¬i kh¶o nghiÖm còng nh− ®Æc ®iÓm sinh th¸i cña loμi - xuÊt xø
lμ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù thμnh b¹i cña kh¶o nghiÖm. C¸c néi
dung cÇn quan t©m lμ:
+ §Æc ®iÓm ph©n bè (to¹ ®é ®Þa lÝ):
+ §é cao so víi mÆt n−íc biÓn:
+ §Æc ®iÓm khÝ hËu, l−îng m−a hμnh n¨m, nhiÖt ®é trung b×nh n¨m, nhiÖt
®é cùc h¹n còng nh− ®é dμi chiÕu s¸ng trong ngμy:
¹ cò g − dμ c Õu s¸ g t o g gμy:
+ §èi víi loμi môc tiªu lμ sinh s¶n:
13
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
5.3. Chän loμi vμ xuÊt xø cã n¬i nguyªn s¶n cã ®iÒu kiÖn khÝ
hËu,
hË ®Êt ® i t
®¹i t−¬ng ®å
®ång víi ®iÒ kiÖ khÝ hË vμ ®Êt ® i ë n¬i
íi ®iÒu kiÖn hËu μ ®ai i
kh¶o nghiÖm.
Trong tr−êng hîp nμy ta ph¶i lÊy n¬i kh¶o nghiÖm lμm ®Ých:
- Loμi vμ xuÊt xø cã n¬i nguyªn s¶n cã ®iÒu kiÖn khÝ hËu,
®Êt ®ai gièng n¬i kh¶o nghiÖm th× kh¶ n¨ng thμnh c«ng cμng cao.
g g g Ö g g g
- Loμi vμ xuÊt xø cã n¬i nguyªn s¶n cã khÝ hËu, ®Êt ®ai cμng
kh¾c nghiÖt h¬n ë nh÷ng n¬i kh¶o nghiÖm th× cμng dÔ thμnh c«ng
h¬n vμ ng−îc l¹i.
14
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
5.4. Kh«ng ®−a c©y ®Õn n¬i kh¶o nghiÖm qu¸ kh¾c nghiÖt so
víi n¬i nguyªn s¶n.
s¶n
- Kh«ng ®−a c©y tõ vïng ven biÓn ®Õn n¬i cã khÝ hËu lôc ®Þa.
- Kh«ng ®−a c©y tõ n¬i cã khÝ hËu Ýt dao ®éng trong n¨m ®Õn n¬i
g y Ë é g g
cã khÝ hËu dao ®éng m¹nh trong n¨m.
- Kh«ng nªn ®−a c©y tõ n¬i cã vÜ ®é cao hay cã ®é cao lín h¬n
®Õn i ã Ü ® hÊ h ®
®Õ n¬i cã vÜ ®é thÊp hay ®é cao thÊp vμ ng−îc l¹i. Xong l¹i cã thÓ
hÊ μ l i X l i ã hÓ
®−a c©y tõ n¬i cã ®é cao lín h¬n ë vÜ ®é thÊp tíi n¬i cã ®é cao nhá
ë vÜ ®é cao.
- Kh«ng nªn ®−a c©y tõ n¬i cã ®Êt baz¬ ®Õn n¬i cã ®Êt axÝt vμ
ng−îc l¹i. HoÆc kh«ng ®−a tõ n¬i cã ®Êt Gl©y ®Õn n¬i cã ®Êt c¸t vμ
ng−îc l¹i.
15
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
6. Nguyªn t¾c chÝnh khi chän ®Þa ®iÓm vμ c©y lÊy h¹t.
6.1. C¬
6 1 C s¬ (lý d )do):
V× mét sè l« h¹t xÊu cña mét xuÊt xø tèt ch−a h¼n ®· cho kÕt
qu¶ kh¶o nghiÖm tèt h¬n mét sè l« h¹t xÊu cña mét xuÊt xø trung
b×nh, v× thÕ ®Ó ph¶n ¸nh tuy thùc b¶n chÊt xuÊt xø th× viÖc chän
®Þa ®iÓm vμ c©y lÊy h¹t lμ ®Æc biÖt cã ý nghÜa.
Þ y y ¹ Æ Ö g
- §Þa ®iÓm thu h¸i ph¶i ®¹i diÖn cho tõng khu ph©n bè th−êng ®ã
lμ vïng trung t©m ph©n bè cña loμi (quÇn x· nμo hÖ sè tæ thμnh
cña l μi ®ã cao nhÊt)
ñ loμi hÊ )
- Tuú loμi cã ph©n bè réng hay hÑp mμ sè mÉu h¹t thu thËp nhiÒu
Ýt kh¸c nhau.
nhau
16
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
6.2. Tiªu chuÈn c©y lÊy h¹t.
- C©y lÊy h¹t th−êng ®−îc thèng nhÊt lμ c©y tréi (plus tree) theo tiªu chuÈn chän
gièng.
- Sè l−îng c©y lÊy h¹t ë mçi xuÊt xø ®−îc dao ®éng tõ 10 – 15 c©y.
=> §èi víi rõng tù nhiªn th× c¸c c©y nμy ph¶i c¸ch xa nhau Ýt nhÊt 100m/c©y
> íi õ hiª ¸ © μ h¶i ¸ h h hÊt 100 / ©
®Ó tr¸nh hiÖn t−îng giao phèi gÇn.
=> Chó ý tiªu chuÈn c©y lÊy h¹t ph¶i ®ång nhÊt trong mét ch−¬ng tr×nh kh¶o
nghiÖm.
hiÖ
- C¸c l« h¹t cÇn ®−îc ghi chÐp ®Çy ®ñ sè hiÖu c©y, to¹ ®é ®Þa lÝ, ®é cao tuyÖt
®èi, l−îng m−a hμng n¨m, nhiÖt ®é trung b×nh n¨m.
- H¹t cña tõng c©y ph¶i ®Ó riªng ®Ó cã thÓ dïng lμm nguyªn liªu cho kh¶o
ñ ¶ Ó Ó Ó ¶
nghiÖm hËu thÕ tøc lμ kiÓm tra phÈm chÊt di truyÒn b»ng kÕt qu¶ ®¸nh gi¸
®êi sau, => qui ra hÖ sè di truyÒn.
17
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
7. X©y dùng vμ ®¸nh gi¸ kh¶o nghiÖm loμi – xuÊt xø.
7.1.
7 1 X©y dùng kh¶o nghiÖm.
nghiÖm
- Kh¶o nghiÖm ®−îc x©y dùng ë n¬i cã ®iÒu kiÖn lËp ®Þa ®¹i diÖn vμ ®iÓn h×nh
cho vïng cÇn qui ho¹ch trång rõng sau nμy.
- Kh¶ nghiÖm ph¶i ®−îc bè trÝ ®ñ lÇn lÆp l¹i (≥3) vμ ph¶i cã c¸c loμi – xuÊt xø
Kh¶o hiÖ h¶i ®−î t Ý lÇ lÆ l i μ h¶i ã ¸ l μi Êt ø
®Þa ph−¬ng lμm ®èi chøng vμ ph¶i ®−îc theo dâi ®ñ thêi gian cÇn thiÕt.
- Qui m« kh¶o nghiÖm ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn cÇn cã: §iÒu kiÖn ®Êt ®ai,
kinh hÝ lù l−î
ki h phÝ, lùc l−îng c¸n bé ®iÒ kiÖn ®i l¹i vμ ®Æ biÖt ph¶i ®¶m b¶o duy tr×
¸ bé, ®iÒu kiÖ l i μ ®Æc h¶i ®¶ b¶ d t ×
®−îc kh¶o nghiÖm cho ®Õn khi kÕt thóc (trong kÕ ho¹ch).
- Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vμ qu¶n lÝ kh¶o nghiÖm ph¶i ®−îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ
c¸c biÖ ph¸p kü th Ët l©m sinh cÇn thiÕt vμ b¶o vÖ thÝ nghiÖm chu ®¸o, chØ
¸ biÖn h¸ thuËt l© i h Ç μ b¶ Ö hiÖ h ®¸ hØ
nh− vËy th× sè liÖu thu thËp ®−îc tõ kh¶o nghiÖm míi ph¶n ¸nh ®óng vμ
kh¸ch quan.
18
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
7.2. §¸nh gi¸ kh¶o nghiÖm.
- §¸nh gi¸ ë giai ®o¹n v−ên −¬m : dùa trªn c¸c chØ tiªu sau
+ Tû lÖ sèng quan träng nhÊt v× tû lÖ sèng ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thÝch øng cña
loμi – xuÊt xø ®èi víi m«i tr−êng sèng míi.
+ Si h tr−ëng chiÒu cao.
Sinh t −ë hiÒ
- §¸nh gi¸ ë giai ®o¹n rõng trång.
+ C¸c chØ tiªu ®−îc tiÕn hμnh ®¸nh gi¸ ë rõng trång nμy lμ: tû lÖ sèng, chiÒu
cao vót ngän, chiÒu cao d−íi cμnh, d1.3, ®é lín cμnh, chiÒu dμi cμnh lín nhÊt
Ò Ò
(®o ë vÞ trÝ c¸ch th©n 5cm) trªn Dth©n n¬i sinh ra cμnh ®ã.
=> c¸c chØ tiªu trªn gäi lμ c¸c chØ tiªu ®Þnh l−îng, th−êng ph¶n ¸nh s¶n
l−îng s¶n phÈm ngoμi c¸c chØ tiªu ®Þnh l−îng ra ng−êi ta cßn ®¸nh gi¸ theo
¶ È Ø
chØ tiªu ®Þnh tÝnh nh−: ®é th¼ng th©n (th«ng qua ®é ph¸t triÓn cña th©n, t¸n
l¸ vμ mμu s¾c l¸). Theo nguyªn t¾c chØ tiªu quan träng th× cã hÖ sè cho ®iÓm
cao trong ®ã møc cho ®iÓm giao ®éng tõ 1 – 5 ®iÓm
cao, ®iÓm.
19
- Ch−¬ng II. Kh¶o nghiÖm loμi vμ xuÊt xø
8. C¸c b−íc tiÕn hμnh cña kh¶o nghiÖm loμi – xuÊt
xø.
8.1. Kh¶o nghiÖm loμi.
§−îc tiÕn hμnh qua c¸c giai ®o¹n sau:
- Giai ®o¹n lo¹i trõ loμi:
- Giai ®o¹n ®¸nh gi¸ loμi:
- Giai ®o¹n chøng minh loμi:
¹ g
20
nguon tai.lieu . vn
