1. Trang Chủ
  2. Xã hội học
  3. Giáo trình Quản trị công tác xã hội (Nghề: Công tác xã hội) - CĐ Cơ Giới Ninh Bình

Giáo trình Quản trị công tác xã hội (Nghề: Công tác xã hội) - CĐ Cơ Giới Ninh Bình

Giáo trình Quản trị công tác xã hội cung cấp cho người học các kiến thức: Một số vấn đề chung về quản trị ngành công tác xã hội; Quản trị ở cấp độ nhân viên công tác xã hội; Quản trị công tác xã hội ở cấp độ tổ chức; Quản trị công tác xã hội trong các cơ sở bảo trợ xã hội. BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI NINH BÌNH GIÁO TRÌNH MÔN HỌC: QUẢN TRỊ CÔNG TÁC XàHỘI NGHỀ: CÔNG TÁC XàHỘI TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG NGHỀ Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ­TCDCGNB ngày…….tháng….năm

Thể loại Tài liệu miễn phí Xã hội học

Số trang 89

Ngày tạo 10/2/2021 12:12:38 AM +00:00

Loại tệp DOC

Kích thước 1.01 M

Tên tệp

Tải Giáo trình Quản trị công tác xã hội (Nghề: Công tá... (.pdf)

Xem mẫu

  1. BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI NINH BÌNH GIÁO TRÌNH MÔN HỌC: QUẢN TRỊ CÔNG TÁC XàHỘI NGHỀ: CÔNG TÁC XàHỘI TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG NGHỀ Ban hành kèm theo Quyết định số:    /QĐ­TCDCGNB ngày…….tháng….năm 2017 của Hiệu trưởng Trường cao đẳng Cơ giới Ninh Bình 1
  2. Ninh Bình, năm 2017 2
  3. TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể  được pháp dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về  đào tạo và   tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh  doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 3
  4. LỜI GIỚI THIỆU Quản trị ngành công tác xã hội là môn khoa học chiếm vị trí quan trọng   trong nội dung chương trình đào tạo ngành công tác xã hội thuộc các khối   trường có đào tạo ngành công tác xã hội. Môn học giúp trang bị  những kiến   thức, kỹ  năng, thái độ  nghề  nghiệp cho người cán sự  xã hội trong lĩnh vực   quản trị các cơ sở dịch vụ xã hội; giúp họ đảm nhận tốt chức năng nhà quản   lý, tổ  chức cơ  sở  và người cán sự  xã hội tận tụy với công việc giúp đỡ  con   người. Trong một cơ sở xã hội, nhà quản trị công tác xã hội có thể đảm đương   nhiều vai trò ở nhiều cương vị công tác khác nhau, ví dụ: Người hoạch định,   nhà lãnh đạo, người điều hành công việc chuyên môn, nhà tham vấn ­ kiểm   huấn nhân viên, người cộng tác tích cực với đồng nghiệp và nhà ngoại giao   tài ba trong công tác huy động nguồn lực... giúp cho sự phát triển vững mạnh   của tổ chức. Vì thế, yêu cầu với nhà quản trị công tác xã hội không chỉ giỏi về   chuyên môn, tay nghề trong quản lý ca, làm việc nhóm, tổ chức cộng đồng, mà   còn phải giỏi về  các kỹ  năng quản trị, điền khiển con người trong các lĩnh   vực hoạt động công tác xã hội rộng lớn hơn. Để  có thể  cung cấp những kiến thức, kỹ  năng cơ  bản nhằm đáp  ứng   cho nhu cầu học tập và giảng dạy môn quản trị  ngành công tác xã hội trong   trường Cao đẳng Cơ  giới Ninh Bình, nhóm tác giả  đã mạnh dạn biên soạn   cuốn tài liệu này. Nội dung được kết cấu làm 3 chương: Chương I: Một số vấn đề chung về quản trị ngành công tác xã hội Chương II: Quản trị ở cấp độ nhân viên công tác xã hội Chương II: Quản trị công tác xã hội ở cấp độ tổ chức Chương III: Quản trị công tác xã hội trong các cơ sở bảo trợ xã hội Do kiến thức về quản trị công tác xã hội mới được đưa vào giảng dạy   trong nhà trường và tài liệu này được biên soạn lần đầu nên không tránh khỏi  những thiếu sót. Rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của độc giả  để  tài liệu được tái bản lần sau sẽ tốt hơn. …............, ngày…..........tháng…........... năm…… Tham gia biên soạn: 1. Chủ biên Lê Hùng Cườn 2. Vũ Ánh Dương 4
  5. MỤC LỤC  LỜI GIỚI THIỆU                                                                                                                            ........................................................................................................................      4  MỤC LỤC                                                                                                                                        ....................................................................................................................................      5  GIÁO TRÌNH MÔN HỌC                                                                                                               ...........................................................................................................     6  Chương I                                                                                                                                           .......................................................................................................................................      6  Một số vấn đề chung về quản trị công tác xã hội                                                                          ......................................................................      6  I. Một số vấn đề chung về quản trị                                                                                            ........................................................................................     7  II. Một số vấn đề chung về quản trị công tác xã hội                                                               ...........................................................       22  Chương II                                                                                                                                       ...................................................................................................................................       27  Quản trị ở cấp độ nhân viên công tác xã hội                                                                                ............................................................................      27  1. Thực hiện các công việc của người cán bộ xã hội                                                              ........................................................       28  2. Quản lý case                                                                                                                           .................................................................................................................       37  3. Liên kết với đồng nghiệp trong hỗ trợ, bảo vệ thân chủ                                                    ................................................       47  Chương III                                                                                                                                      ..................................................................................................................................       48  Quản trị công tác xã hội ở cấp độ tổ chức                                                                                   ...............................................................................      48  I. Hoạch định                                                                                                                              ..........................................................................................................................       48  II. Tổ chức và nhân sự                                                                                                               ...........................................................................................................       56  III. Lãnh đạo (điều hành)                                                                                                           .......................................................................................................      73  IV. Kiểm tra                                                                                                                                ............................................................................................................................       78  Chương IV                                                                                                                                      ..................................................................................................................................       82  Quản trị công tác xã hội trong các cơ sở bảo trợ xã hội                                                              ..........................................................       82  I. Khái niệm cơ sở bảo trợ xã hội                                                                                             .........................................................................................      82  II. Tổ chức và nhân sự                                                                                                               ...........................................................................................................       84  III. Quản lý đối tượng                                                                                                               ...........................................................................................................       87  V. Quản lý tài chính ­ tài sản                                                                                                     .................................................................................................      87  TÀI LIỆU THAM KHẢO                                                                                                               ...........................................................................................................      89 5
  6. GIÁO TRÌNH MÔN HỌC Tên môn học: Quản trị ngành công tác xã hội Mã số môn học: MH 24 Thời gian thực hiện môn học: 90 giờ; (Lý thuyết: 30 giờ; Thực hành,  thảo luận, bài tập: 57 giờ; Kiểm tra: 3 giờ) Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học: ­ Vị trí môn học: Quản trị ngành công tác xã hội là môn học chuyên môn  nghề quan trọng của chương trình đào tạo Cao đẳng nghề công tác xã hội, liên  quan tới quản lý đối tượng và kiểm huấn trong công tác xã hội. ­ Tính chất của môn học: Là môn học lý thuyết chuyên môn nghề bắt  buộc. Mục tiêu môn học:  ­ Về  kiến thức: Trình bày đượcmột số  vấn đề  về  quản trị  ngành công  tác xã hội, các khái niệm, nguyên tắc quản lý case, quản trị  công tác xã hội  ở  cấp độ tổ chức và quản trị ngành công tác xã hội ở cơ sở bảo trợ. ­ Về kỹ năng: + Thực hiện được các công việc của cán bộ quản trị xã hội; + Vận dụng được quản lý case trong một số trường hợp quản trị công  tác xã hội theo yêu cầu; + Vận dụng được công tác quản trị xã hội ở cấp độ tổ chức và trong cơ  sở bảo trợ. ­ Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Rèn luyện đạo đức nghề nghiệp,  có thái độ tôn trọng đối tượng, phối hợp, chia sẻ công việc với đồng nghiệp. Nội dung môn học:  Chương I Một số vấn đề chung về quản trị công tác xã hội Mã chương: MH24_CH01 Mục tiêu của chương: ­ Kiến thức: + Trình bày được về quản trị hoc, quan tri ngành công tác xã h ̣ ̉ ̣ ội và vai  trò của quản trị trong công tác xã hội; ̉ ược muc đich va nguyên tăc trong quan tri công tac xa hôi. + Mô ta đ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̣ ́ ̃ ̣ 6
  7. ­ Kỹ năng: Vân dung đ ̣ ̣ ược kiên th ́ ưc vê quan tri vao công tác xã h ́ ̀ ̉ ̣ ̀ ội. ­ Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Hòa nhã với nhân viên, đúng mức với   đối tượng, tôn trọng quyền con người và quyền của thân chủ. Nội dung chính: I. Một số vấn đề chung về quản trị 1. Khái niệm và sự cần thiết của quản trị 1.1. Khái niệm về quản trị Theo gốc chữ  La tinh, "Quản trị" có nghĩa là: "Giúp đỡ  cho ai đó thực  hiện một hoạt động theo một loạt các mẫu hay quy định". Theo James H.Donnelly, JR. , James L.Gibson và John M.Ivancevich trong  giáo trình "Quản trị học căn bản" cho rằng: "Quản trị là một quá trình do một   hay nhiều người thực hiện, nhằm phối hợp các hoạt động của những người   khác để đạt được những kết quả mà một người hành động riêng rẽ không thể  nào đạt được"  Stoner và Robbins lại cho rằng: Quản trị là một tiến trình bao gồm việc  hoạch định, tổ  chức, quản trị  con người và kiểm tra các hoạt động trong một   đơn vị, một cách có hệ thống, nhằm hoàn thành mục tiêu của đơn vị đó. Stein cho rằng định nghĩa về quản trị thì có nhiều, nhưng tựu trung được  chấp nhận hiện nay là quan niệm coi "quản trị là một tiến trình xác định và đạt  tới những mục tiêu của một tổ chức thông qua một hệ thống phối hợp và hợp  tác các nỗ lực". Tóm lại: Quản trị là một phương pháp, một quá trình do một hay nhiều   người thực hiện, nhằm phối hợp các hoạt động của nhiều người để  tiến tới   hoàn thành mục tiêu của một tổ chức với một kết quả và hiệu quả  cao. Tiến   trình này bao gồm việc hoạch định, tổ  chức, lãnh đạo (điều khiển) và kiểm   tra. 1.2. Quản trị và quản lý Khái niệm quản lý bao hàm việc thiết kế  một môi trường mà trong đó   con người cùng làm việc với nhau trong các nhóm có thể  hoàn thành các mục   tiêu. Thiết kế là việc áp dụng kiến thức vào một vấn đề thực tiễn, nhằm mục  đích xác định những kết quả tốt nhất có thể  có trong tình huống đang xét. Áp   dụng kiến thức vào thực tại nhằm thu được các kết quả mong muốn. (Những   vấn đề cốt yếu của quản lý ­ NXB Khoa học và Kỹ thuật, 1998). 7
  8. Hiện đang có nhiều ý kiến khác nhau, thậm chí trái ngược nhau khi phân  biệt quản trị và quản lý. ­ Nhóm ý kiến thứ  nhất cho rằng "quản lý" là một phạm trù rộng lớn  hơn so với quản trị, bao trùm lên cả quản trị. Theo cách tiếp cận này, thì quản  lý có mặt ở mọi cấp độ tổ chức, kể cả ở tầm vi mô và vĩ mô, thường nghiêng  về các chức năng quản lý tổ  chức. Còn "quản trị" được xem như  là một hoạt   động tác nghiệp cụ  thể, mang tính chất thừa hành, nhằm bảo đảm thực hiện  những công việc cụ thể do yêu cầu của quản lý đặt ra. ­ Nhóm ý kiến thứ hai lại cho rằng "quản trị" là một phạm trù rộng hơn   so với "quản lý", bao trùm lên cả quản lý. Theo cách tiếp cận này, thì quản trị  được xem là một hoạt động của tất cả  mọi người trong mỗi cơ  sở, tổ chức.   Còn "quản lý" được xem như  là một phạm trù giới hạn  ở  một số  người làm   chức trách lãnh đạo, quản lý trong một tổ  chức ­ thực hiện một vai trò của  công tác quản trị. Nhưng dường như, những cố gắng để phân biệt giữa quản trị và quản lý  xem ra không được chấp thuận rộng rãi theo mỗi cách tiếp cận. Theo lý thuyết   và trên thực tế, khái niệm quản trị có tính phổ biến cho tất cả những thể loại  tổ  chức, là công việc của mọi người, từ người nhân viên đến người làm lãnh   đạo. Những tổ  chức khác nhau đều phải đối phó với những vấn đề  quản trị  như  nhau và những nhà quản trị  của họ  thực hiện các chức năng giống nhau.  Vì vậy, nhiều nhà quản trị cho rằng trong nhiều trường hợp, hai từ quản lý và  quản trị không có khác biệt nào đáng kể. Ví dụ, một người làm Hiệu trưởng ở  một trường học, ông ta làm các công việc của người quản lý đối với chức  trách của một Hiệu trưởng, đồng thời làm các công việc cụ  thể  của một giáo  viên, như: chuẩn bị  bài giảng, lên lớp, chấm bài… Hay một nhân viên xã hội,  ngoài các công việc có tính tác nghiệp cụ thể trong việc cung cấp các dịch vụ  cho con người, nhưng để  cung cấp dịch vụ  có hiệu quả, người nhân viên xã  hội phải lập kế  hoạch can thiệp, quan hệ với các tổ  chức xã hội và quản lý  ca ... Như vậy, dù là một giám đốc hay một nhân viên xã hội thì đều phải thực  hiện những chức năng chung của quản trị: hoạch định, tổ chức, điều khiển và   kiểm tra. Ở Việt Nam, do thói quen từ lâu trong xã hội, đã và đang sử  dụng đồng  thời 2 thuật ngữ "Quản trị" và "Quản lý". Trong nhiều trường hợp, thuật ngữ  8
  9. quản trị đồng nghĩa với quản lý. Tuy nhiên, ở một số trường hợp cụ thể quản  lý và quản trị có một số điểm khác biệt đáng kể. Từ tương đương trong tiếng  Anh là Mangement, và cả từ Administration vẫn được quen dùng từ xưa. Trong tài liệu này, chúng tôi dùng thuật ngữ quản trị là chủ yếu và trong  một số chỗ có sử dụng cả từ quản lý. 1.3. Sự cần thiết của quản trị. Quản trị là những hoạt động cần thiết được thực hiện khi con người kết  hợp với nhau trong các tổ chức nhằm đạt được những mục tiêu chung. Các hoạt động quản trị  không những phát sinh khi con người kết hợp   thành tổ chức, mà còn cần thiết, bởi vì nếu không có những hoạt động quản trị  thì trong tổ  chức sẽ  dẫn tới tình trạng mạnh ai nấy làm, lộn xộn theo kiểu  "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược". Ví như  2 người cùng khiêng một khúc gỗ  hay cùng bơi một chiếc thuyền, thay vì hai người cùng bước hay cùng đưa mái  chèo về  cùng một hướng thì mỗi người lại bước hay đẩy mái chèo về  mỗi   hướng khác nhau. Những hoạt động khiến hai người cùng bước hay đẩy mái  chèo về cùng một hướng là những hoạt động quản trị. Trong Bộ Tư Bản, Mác đưa ra một hình ảnh về một hoạt động quản trị,   đó là hoạt động của người chỉ huy một dàn nhạc. Người này không chơi một   loại nhạc cụ  nào mà dùng cây đũa chỉ  huy để  điều khiển các nhạc công chơi  các nhạc cụ khác nhau để tạo nên một bản giao hưởng. Điều đó nói nên rằng   một nghệ sỹ độc tấu thì tự điều khiển lấy mình, còn đối với một dàn nhạc thì  cần phải có một nhạc trưởng. Hoạt động của mỗi tổ  chức mang lại những kết quả, hiệu quả  khác  nhau đều liên quan đến quản trị. Hiệu quả  cao khi kết quả  đạt được nhiều   hơn so với chi phí; và hiệu quả thấp khi chi phí nhiều hơn so với kết quả đạt   được. Trong thực tế, hoạt động quản trị sẽ có hiệu quả khi: ­ Giảm thiểu chi phí các nguồn lực  ở  đầu vào mà vẫn bảo đảm đạt  được kết quả thực hiện các mục tiêu ở đầu ra. ­ Giữ nguyên các yếu tố đầu vào (chi phí nhân lực, vật lực, tài chính) mà   gia tăng kết quả thực hiện các mục tiêu ở đầu ra. ­ Vừa giảm được các chi phí ở đầu vào, vừa tăng kết quả thực hiện các  mục tiêu ở đầu ra. 9
  10. 2. Các chức năng của quản trị.  Có nhiều ý kiến khác nhau về sự phân chia các chức năng của quản trị. Vào thập niên 30, Gulik và Urwich nêu ra 7 chức năng của quản trị:   Hoạch định, tổ  chức, nhân sự, chỉ  huy, phối hợp, kiểm tra và tài chính. Henri   Fayol thì đưa ra 5 chức năng: Hoạch định, tổ chức, chỉ  huy, phối hợp và kiểm  tra.  Những năm cuối của thập niên 80 trở lại đây, giữa các nhà khoa học và  quản trị ở Mỹ có sự bàn luận về việc phân chia các chức năng của quản trị là 4   hay 5 chức năng. Gần   đây,   những   tác   phẩm   về   quản   trị   của   James   Stoner   và   Stephen   Robbins chia các chức năng của quản trị  thành: Hoạch định, tổ  chức, điều  khiển và kiểm tra. Trong tài liệu này, chúng tôi sử  dụng việc phân chia quản trị  thành 4   chức năng: Hoạch định, tổ chức, lãnh đạo (điều khiển) và kiểm tra.  ­ Chức năng hoạch định: Bao gồm việc định rõ những mục tiêu của tổ  chức, thiết lập một chiến lược hành động để  thực hiện mục tiêu, và sự  phối  hợp các hoạt động. ­ Chức năng tổ chức: Nhà quản trị có trách nhiệm vạch ra cấu trúc của  tổ chức, nó bao gồm việc xác định những nhiệm vụ phải làm, ai sẽ  thực hiện  những nhiệm vụ đó, những nhiệm vụ đó được tập hợp như thế nào? ­ Chức năng lãnh đạo (hay điều khiển):  Một tổ  chức bao giờ  cũng  gồm nhiều người. Công việc của nhà quản trị là lãnh đạo, điều khiển và phối  hợp hoạt động của con người trong tổ chức. Nó còn bao gồm việc động viên   những người dưới quyền, giải quyết xung đột giữa các các cá nhân và bộ phận   trong tổ chức ... ­ Chức năng kiểm tra: Kiểm tra là chức năng sau cùng của nhà quản trị.  Sau khi những mục tiêu đã được đặt ra; những kế  hoạch đã được xác định;  việc thiết lập cơ  cấu tổ  chức và việc tuyển chọn, huấn luyện và bố  trí nhân  lực đã được tiến hành nhưng quá trình thực hiện công việc của cá nhân và bộ  phận trong tổ chức vẫn có thể có chỗ sai sót, hạn chế. Để bảo đảm công việc   thực hiện như dự tính, nhà quản trị phải theo dõi, kiểm tra hoạt động của nhân  viên, của tổ chức và so sánh kết quả thực hiện với mục tiêu, kế  hoạch đặt ra   10
  11. để  điều khiển những hoạt động chệch hướng nhằm đưa hoạt động của tổ  chức trở lại đúng hướng.  Ở mỗi cấp bậc quản trị khác nhau, vai trò của nhà quản trị thực hiện các  chức năng có sự khác nhau, thể hiện ở thời gian dành cho việc thực hiện từng   chức năng. Các kết quả nghiên cứu, khảo sát cho thấy:  Quản trị   ở  cấp cơ  sở  và cấp trung gian: Nhà quản trị  dành thời gian  nhiều hơn để thực hiện chức năng lãnh đạo, điều hành. Sau đó đến thời gian  dành cho việc thực hiện chức năng tổ  chức, hoạch định và cuối cùng là cho  công việc kiểm tra. Tuy nhiên, tỷ  trọng thời gian dành cho việc thực hiện các  chức năng của quản trị  giữa cấp cơ sở và cấp trung gian có sự  khác nhau đôi  chút. Quản trị ở cấp cao: Nhà quản trị dành thời gian nhiều hơn để  thực hiện  chức năng tổ  chức, hoạch định. Sau đó là thời gian dành cho việc lãnh đạo,   điều hành và kiểm tra. 3. Nhà quản trị 3.1. Nhà quản trị Nhà quản trị là thành viên của tổ chức, họ là người điều khiển công việc   của người khác. Cũng có khi người quản trị   ở  một cấp tổ  chức làm cả  công  việc của người thừa hành. Ví dụ: một người Hiệu trưởng  ở  một trường đại  học, ông ta hay bà ta vừa lãnh đạo, điều khiển hoạt động của những nhà sư  phạm vừa thực hiện những công việc của một nhà giáo khi làm nhiệm vụ  giảng bài cho sinh viên. Hoặc một người tổ trưởng tổ máy vi tính, ông ta vừa   điều khiển tổ viên vừa làm việc trên máy vi tính. Định nghĩa trên về nhà quản trị đã giả thuyết rằng ông ta phải có người  dưới quyền. Tuy nhiên,  ở  các cấp quản trị  khác nhau (cấp cao, cấp giữa hay   cấp cơ sở), các nhà quản trị có những đặc tính chung mặc dù họ  mang những   chức năng khác nhau. 3.2. Cấp bậc quản trị trong tổ chức. Để  làm dễ  ràng cho việc nghiên cứu về  quản trị, người ta thường chia   các nhà quản trị trong một tổ chức thành 3 cấp: Các nhà quản trị cấp cơ sở, các  nhà quản trị ở cấp giữa (cấp trung gian) và các nhà quản trị cấp cao trong một   tổ chức. 11
  12. ­ Nhà quản trị cấp cơ sở: Nhà quản trị cấp cơ sở là những nhà quản trị  ở  cấp bậc cuối cùng trong hệ  thống cấp bậc của các nhà quản trị  trong cùng  một tổ  chức. Chức danh của các nhà quản trị  cấp cơ  sở  thường là tổ  trưởng  của một tổ công tác và họ cũng thường là những người trực tiếp làm các công  việc tác nghiệp thừa hành như những người dưới quyền. ­ Nhà quản trị cấp giữa (cấp trung gian):  Nhà quản trị cấp giữa là một  khái niệm rộng, dùng để chỉ những nhà quản trị ở cấp trung gian trong tổ chức,   họ đứng trên nhà quản trị cấp cơ sở và đứng dưới nhà quản trị ở cấp cao nhất   trong cùng một tổ chức. Chức danh của các nhà quản trị cấp trung gian thường   là trưởng phòng, ban, khoa, phân xưởng sản xuất ... ­ Nhà quản trị cấp cao: Nhà quản trị cấp cao là các nhà quản trị ở cấp   bậc tối cao trong cùng một tổ chức, chịu trách nhiệm cuối cùng về  thành quả  của tổ chức. Chức năng chính là xây dựng chiến lược hành động và phát triển   của   tổ   chức.   Chức   danh   của   các   nhà   quản   trị   cấp   cao   trong   một   tổ   chức   thường là giám đốc, hiệu trưởng, viện trưởng ... 3.3. Kỹ năng của nhà quản trị. Để có thể thực hiện các chức năng của nhà quản trị, nhà quản trị cần  phải có một số kỹ năng cần thiết. Đó là 3 kỹ năng cơ bản: 1) Kỹ năng kỹ  thuật, 2) Kỹ năng nhân sự, 3) Kỹ năng tư duy. ­ Kỹ năng kỹ thuật: Là những khả năng cần thiết để thực hiện một công  việc cụ thể; hay nói cách khác, là trình độ chuyên môn nghiệp vụ của nhà quản  trị. Để  có được trình độ  chuyên môn nghiệp vụ, nhà quản trị  phải được đào  tạo, bồi dưỡng tại các cơ sở đào tạo hoặc do cơ quan tổ chức. ­ Kỹ  năng nhân sự: Là kỹ  năng liên quan đến khả  năng cùng làm việc,  động viên và điều khiển con người trong một tập thể lao động. Kỹ năng nhân  sự là tài năng đặc biệt của nhà quản trị trong việc quan hệ với người khác để  nhằm tạo thuận lợi và thúc đẩy sự hoàn thành công việc chung nhằm đạt được   các mục tiêu của nhóm, của tổ chức.. ­ Kỹ năng tư duy: Là khả năng nhà quản trị có óc tư duy khoa học, hiểu   rõ mức độ  phức tạp của môi trường quản trị, nhạy bén trong phán đoán và  năng động trong việc đưa ra các cách thức kiểm soát và giảm thiểu sự  phức  tạp của môi trường quản trị ở mức độ tối thiểu có thể đối phó được.  12
  13. Tuy nhiên, mức độ đòi hỏi về từng kỹ năng có sự khác nhau giữa các nhà  quản trị ở vị trí các cấp quản trị khác nhau. Chẳng hạn: kỹ năng kỹ thuật giảm   dần từ  cấp quản trị  cơ  sở  đến quản trị  cấp trung gian và quản trị  cấp cao.   Ngược lại, kỹ năng tư duy tăng dần từ  quản trị cấp cơ sở đến cấp trung gian   và cấp cao.  3.4. Vai trò của nhà quản trị. ­ Các vai trò người đại diện cho tổ chức. Vai trò đầu tiên của nhà quản trị  trong tổ  chức là vai trò đại diện, hay   tượng trưng, có tính chất nghi lễ  trong tổ  chức, với tư  cách đại diện cho tổ  chức của họ. Xét trong mối tương quan giữa con người  ở  trong và ngoài tổ  chức, vai trò này của nhà quản trị cho thấy hình ảnh của tổ chức mà họ  quản  trị, và ở mức độ nhất định cũng cho thấy những nét cơ bản của tổ chức đó. ­ Vai trò của người lãnh đạo Nhà quản trị phải phối hợp và kiểm tra công việc của những nhân viên   dưới quyền. Vai trò này có thể được nhà quản trị thực hiện trực tiếp hay gián   tiếp. Việc tuyển dụng, đào tạo và động viên có thể là những việc mà nhà quản  trị phải trực tiếp làm. Trái lại, khi có sự phân quyền và uỷ quyền thì nhà quản  trị thực hiện vai trò lãnh đạo một cách gián tiếp. ­ Các vai trò liên lạc ­ thông tin. Khi nhà quản trị  quan hệ  với nhiều người trong hay ngoài tổ  chức để  nhằm góp phần hoàn thành công việc được giao cho đơn vị  của họ, nhà quản  trị đã thực hiện vai trò liên lạc. Vai trò liên lạc cho phép nhà quản trị phát triển   hệ  thống thu thập thông tin. Nhà quản trị  vừa đảm nhiệm vai trò thu thập  thông tin từ  nhiều kênh khác nhau để  phục vụ  cho công việc quản trị; đồng  thời là người có vai trò phổ biến và truyền đạt thông tin đến những người liên   quan, có thể cho nhân viên hoặc cho người quản trị ở cấp trên. ­ Các vai trò quyết định. Người quản trị  có vai trò lựa chọn và đưa ra các quyết định về  những   vấn đề thuộc chức năng của nhà quản trị, liên quan đến quá trình hoạt động và   phát triển của tổ  chức, như: kế  hoạch hoạt động, công tác nhân sự  và phân  phối các nguồn lực, giải quyết các xung đột ... 4. Thông tin trong quản trị. 4.1. Khái niệm và vai trò của thông tin trong quản trị. 13
  14. Thông tin trong quản trị là tất cả những tin tức nảy sinh trong quá trình  cũng như  trong môi trường quản trị  và cần thiết cho việc ra quyết định hoặc   để giải quyết một vấn đề nào đó trong hoạt động quản trị ở một tổ chức nào   đó. Thông tin trong quản trị có vai trò hết sức quan trọng đối với việc ra các  quyết định quản trị, và hơn thế nữa nó có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc   thực hiện các chức năng quản trị (tổ chức, hoạch định, lãnh đạo điều hành và  kiểm tra), cũng như trong phân tích, dự báo. 4.2. Nguồn thông tin và phân loại ­ Nguồn thông tin: Trên phương diện lý thuyết, người ta có thể phân loại  các nguồn thông tin trong quản trị thành các loại: nguồn sơ cấp và nguồn thứ  cấp; nguồn bên trong và nguồn bên ngoài; nguồn mới và nguồn cũ; nguồn quan   trọng và nguồn ít quan trọng ... ­ Phân loại:  Tuỳ  theo cách thức tiếp cận, thông thường người ta phân  loại thông tin quản trị như sau: + Theo nguồn gốc: Thông tin từ  người ra quyết định, thông tin từ  kết   quả ... + Theo vật mang: Thông tin bằng văn bản, bằng âm thanh, bằng băng,  đĩa, tranh ảnh ... + Theo tầm quan trọng: Thông tin rất quan trọng, quan trọng và không  quan trọng. + Theo phạm vi: Thông tin toàn diện, thông tin từng mặt ... + Theo đối tượng sử dụng: Thông tin cho người ra quyết định, thông tin   cho người thực hiện ... + Theo giá trị: Thông tin có giá trị, ít giá trị và không có giá trị. + Theo tính thời sự: Thông tin mới, thông tin cũ ... + Theo kỹ thuật thu thập, xử lý và trình bày: Thông tin thu thập bằng kỹ  thuật điện tử, bằng phỏng vấn ...  + Theo phương pháp truyền thông tin: Thông tin bằng miệng, bằng sóng   điện từ, bằng điện thoại, bằng máy tính ... + Theo mức độ  bảo mật: Thông tin tuyệt mật, mật và thông tin bình  thường. + Theo mức độ xử lý: Thông tin sơ cấp, thông tin thứ cấp. 14
  15. Trên thực tế, việc sử  dụng cách phân loại thông tin quản trị  nào là tuỳ  thuộc vào từng vụ  việc cụ  thể, vào mục đích và khả  năng nghiên cứu cùng  nhiều yếu tố chủ quan và khách quan ở mỗi tổ chức.  4.3. Chức năng của thông tin Xét về mặt tổng thể, những chức năng chủ  yếu của hệ thống thông tin  trong quản trị sẽ là: ­ Thu thập thông tin ­ Xử lý thông tin ­ Phổ biến thông tin ­ Phục vụ thông tin ­ Làm cơ sở cho việc ra các quyết định quản trị ­ Kiểm soát và đánh giá các hoạt động về quản trị 4.4. Nội dung và chất lượng thông tin ­ Nội dung thông tin: Nội dung thông tin là một trong những khâu cơ bản  và quan trọng nhất của quá trình thực hiện thông tin trong quản trị. Những nội   dung thông tin chủ yếu trong quản trị thường là những vấn đề  sau: Thông tin  đầu vào, thông tin đầu ra, thông tin phản hồi, thông tin về môi trường quản trị,   thông tin về đối tượng quản trị, thông tin về quá trình quản trị ... ­ Chất lượng của thông tin: Muốn đánh giá chất lượng thông tin, người  ta thường dựa vào các tiêu chuẩn đánh giá. Những tiêu chuẩn chung đánh giá  chất lượng thông tin trong quản trị  thường là: nhanh, chính xác, đầy đủ, kịp   thời, bí mật ... Chất lượng thông tin thường  ảnh hưởng bởi các yếu tố: trình  độ  con người, tiến bộ  khoa học ­ công nghệ, môi trường thông tin, phương  pháp tổ chức ...  4.5. Phương pháp thu thập, xử lý thông tin ­ Phương pháp thu thập thông tin:  Có nhiều phương pháp để  thu thập  thông tin, như: quan sát; điều tra, khảo sát; phỏng vấn; thực nghiệm; thăm dò  dư  luận;  tài  liệu;  các  kênh truyền thông (báo chí,  đài truyền thanh, truyền   hình...) và sử  dụng công nghệ  thông tin (inter net) ... Việc lựa chọn phương   pháp thu thập thông tin thường căn cứ  vào những yêu cầu cần phải đạt được   trong quản trị, như mục tiêu sử dụng, nội dung thông tin và hoàn cảnh thực tế  cũng như khả năng của tổ chức đó.  15
  16. ­ Phương pháp xử lý thông tin: Hiện có nhiều phương pháp để xử lý thông  tin, như: Phương pháp thủ  công; phương pháp máy tính điện tử, phương pháp  toán xác suất thống kê, phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp, phương   pháp giám định ... Mỗi phương pháp xử lý thông tin đều có những ưu nhược điểm  riêng của chúng, tuy nhiên việc lựa chọn phương pháp xử lý thông tin cần thoả  mãn các yêu cầu về tính khoa học, kinh tế, hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực  tế ở mỗi tổ chức. ­ Phương pháp phổ  biến thông tin:  Trên thực tế  ngày  nay, người ta  thường sử  dụng các phương pháp phổ  biến thông tin sau đây: Bằng văn bản  (công   văn,   báo   cáo,   thông   báo,   …),   thông   qua   các   cuộc   hội   nghị,   truyền   miệng ... Đặc biệt, trong xu thế hội nhập và sự phát triển của công nghệ, nhà  quản trị sử dụng công nghệ thông tin mạng INTERNET để phổ biến thông tin  là hiệu quả  nhất. Những cơ  sở  dữ  liệu khổng lồ  được bố  trí trong hệ  thống   ngân hàng thông tin để  mọi người truy cập, trở  thành xa lộ  thông tin và văn  minh điện toán. 4.6. Các giai đoạn của quá trình thông tin Sơ đồ: Thu nhận Xử lý thông tin thông tin Nhiễu Phản hồi  Truyền đạt thông tin  thông tin  Hệ thống thông tin trong quản trị là một hệ thống rất phức tạp và bị chi   phối bởi nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, như: Nguồn thông tin; nội dung  thông tin; các phương tiện truyền thông tin; người nhận thông tin. Các yếu tố  này ảnh hưởng đến độ chính xác của thông tin.  4.7. Truyền thông hiệu quả  Truyền thông trong quản trị  là một bộ  phận tất yếu của của các mối   quan hệ nhân sự. Người lãnh đạo với các cấp trung gian và nhân viên luôn trao   16
  17. đổi, quan tâm lắng nghe lẫn nhau sẽ  làm sâu đậm thêm các mối quan hệ  của   họ. Từ đó có thể xúc tiến công việc được thuận lợi và hiệu quả.  Trec Ker, một nhà giáo dục quản trị  tiên phong đã đưa ra 6 tiêu chuẩn  truyền thông hiệu quả cho nhà quản trị công tác xã hội: ­ Mục đích của truyền thông phải rõ ràng và phải được người thực hiện   và người nhận hiểu rõ. ­ Cả tài liệu nói và viết phải rõ ràng và chỉ có một nghĩa diễn giải. ­ Truyền thông theo một loạt các hành động thích hợp, lôgic. ­ Truyền thông có trọng tâm và nội dung chọn lọc, lượng thông tin không  quá nhiều hay quá ít. ­ Truyền thông kịp thời, đúng lúc, hướng thông tin về phía người nhận. ­ Truyền thông nhiều chiều để thông tin đến được người nhận thuận lợi   nhất. 5. Ra quyết định trong quản trị.  5.1. Khái niệm, vai trò, chức năng của quyết định 5.1.1. Khái niệm Quyết định quản trị  là hành vi sáng tạo của nhà quản trị  nhằm định ra  chương trình và tính chất hoạt động của tổ chức để giải quyết một vấn đề đã   chín muồi, trên cơ  sở  hiểu biết các quy luật vận động khách quan của hệ  thống thừa hành và việc phân tích các thông tin về hiện trạng của hệ thống. 5.1.2. Vai trò Ra quyết định là việc làm rất quan trọng trong quản trị, đặc biệt trong   công tác xã hội, nơi mà các quyết định hàng ngày  ảnh hưởng đến cuộc sống   của nhiều cá nhân, gia đình, nhóm và cộng đồng. Một quyết định đúng và kịp  thời sẽ tạo điều kiện để  phát triển tổ  chức, nâng cao tinh thần của nhân viên  và ảnh hưởng tới việc phân phối các dịch vụ xã hội. Ý nghĩa của việc ra quyết   định trong quản trị thể hiện ở một số khía cạnh sau: ­ Các quyết định luôn là sản phẩm chủ  yếu và trung tâm của mọi hoạt   động quản trị. Không thể  nói đến hoạt động quản trị  mà thiếu việc ra các   quyết định, cũng như  không thể nói đến việc kinh doanh mà thiếu dịch vụ  và   hàng hoá; ­ Sự thành công hay thất bại trong các tổ  chức phụ thuộc rất nhiều vào   các quyết định của các nhà quản trị; 17
  18. ­ Xét về  mặt tổng thể  thì không thể  thay thế  các quyết định quản trị  bằng tiền bạc hoặc bất cứ một loại tự động hoá bằng máy móc tinh xảo hay   công nghệ mới tiên tiến. ­ Mỗi quyết định quản trị  là một mắt xích trong toàn bộ  hệ  thống các  quyết định của một tổ chức nên mức độ tương tác ảnh hưởng giữa chúng với   nhau là cực kỳ phức tạp và hết sức quan trọng. Không thận trọng trong việc ra   quyết định thường có thể dẫn tới những hậu quả khôn lường. 5.1.3. Chức năng ­ Định hướng: Quyết định quản trị thực hiện chức năng định hướng khi  nó quy định phương hướng vận động, phát triển của tổ chức trên cơ sở nghiên   cứu các lợi ích có tính đến các yêu cầu đòi hỏi của quy luật khách quan. ­ Đảm bảo thực hiện: Quyết định quản trị thực hiện chức năng bảo đảm  thực hiện khi nó xác định các nguồn vật chất cụ thể (lao động, tài chính và các  nguồn khác) cần thiết cho việc đạt tới các mục tiêu đã đề ra. ­ Hợp tác và phối hợp: Quyết định quản trị thực hiện chức năng hợp tác   và phối hợp khi nó xác định vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của các bộ phận khác  nhau trong tổ  chức cùng tham gia vào việc thực hiện mục tiêu đề  ra, gắn với   yêu cầu ràng buộc hoạt động của các bộ phận về thời gian và không gian.  5.2. Mục tiêu, nguyên tắc của quyết định 5.2.1. Mục tiêu Mục tiêu của các quyết định là những đích cần đạt được trong các quyết   định quản trị. Nếu mục đích là cái đích cuối cùng cần phải đạt được, thì mục   tiêu là những cái đích cụ thể cần đạt được để đạt được mục đích cuối cùng. Việc xác định đúng đắn mục tiêu ra quyết định trong quản trị  cần bảo  đảm các yêu cầu cơ bản sau:  + Phải rõ ràng, cụ thể; + Có tính khả thi; + Có thể kiểm soát (lượng giá) được; + Phải phù hợp với yêu cầu đòi hỏi của các quy luật khách quan; + Phải nhằm giải quyết những vấn đề then chốt, quan trọng; + Phải phù hợp với hoàn cảnh thực tế và khả năng của tổ chức. Các mục tiêu của quyết định quản trị  có thể  được phân loại theo lĩnh  vực, theo cấp độ, theo giá trị, theo quy mô của các quyết định. 18
  19. 5.2.2. Nguyên tắc Những nguyên tắc chung của quản trị cũng là những nguyên tắc về việc  ra quyết định, tuy nhiên trong việc ra quyết định người ta thường đặc biệt chú   trọng thực hiện các nguyên tắc: + Quyết đoán; + Khoa học; + Khách quan; + Thống nhất; + Gắn chặt quyền lợi với quyền hạn và trách nhiệm; + Không chồng chéo và tạo ra sự năng động sáng tạo trong thực hiện; + Kịp thời và hiệu quả. Tuy nhiên, việc áp dụng các nguyên tắc vào từng trường hợp ra quyết   định cụ thể đòi hỏi nhà quản trị phải vận dụng sáng tạo, không cứng nhắc và  phải phù hợp với hoàn cảnh cụ thể. 5.3. Các loại quyết định ­  Theo tính chất của các quyết định: Các quyết định chiến lược và quyết  định tác nghiệp. Các quyết định chiến lược định hướng phát triển của tổ chức  trong một thời gian tương đối dài và có liên quan nhiều đến các hệ  thống  ngang cấp và cả  hệ  thống cấp trên trực tiếp. Các quyết định tác nghiệp là  những quyết định có tính chất điều chỉnh nhằm khôi phục hoặc thay đổi từng  phần của quyết định đã được quy định. ­  Theo thời gian thực hiện: Có quyết định dài hạn, trung hạn và ngắn  hạn. ­ Theo phạm vi thực hiện: Có thể chia thành quyết định toàn diện, quyết  định bộ phận và quyết định chuyên đề. ­ Theo mức độ tác động tới các khía cạnh khác nhau của quá trình quản   trị: Có thể  chia thành các quyết định về  tổ  chức và nhân sự, quyết định về  ngân sách, quyết định về  phân phối các dịch vụ, các quyết định về  thủ  tục   hành chính .v.v.  5.4. Nội dung, hình thức ra quyết định ­ Nội dung:  Các quyết định thường rất khác nhau về những nội dung cụ  thể mà nó cần giải quyết. Thông thường mỗi quyết định có một nội dung cụ  19
  20. thể. Tuy nhiên, các quyết  định  đều có những thành phần cơ  bản và thông  thường bao gồm các yếu tố sau: + Căn cứ ra quyết định; + Quyết định về vấn đề gì hay về việc gì? + Hiệu lực của quyết định đối với ai, cái gì, ở đâu và thời gian? + Trách nhiệm, quyền hạn, quyền lợi, khen thưởng, xử  phạt khi thực   hiện quyết định (nếu thấy cần phải được quy định rõ). ­ Hình thức ra quyết định: Bằng miệng, bằng văn bản, bằng nghị quyết,  quyết định, quy định .v.v. 5.5. Phương pháp và nghệ thuật ra quyết định ­ Phương pháp ra quyết định + Quyết định theo kiểu trực giác: Gắn liền với cảm giác hơn là lý trí.  Hành động được quyết định liên quan tới những gì mà người ta nghĩ là đúng  hoặc tốt nhất. Kiểu quyết định này dựa trên linh cảm, nhân viên xã hội thường   xuyên sử dụng phương pháp này, nhất là khi làm việc với thân chủ. + Quyết định theo kiểu phán đoán: Dựa vào kiến thức và kinh nghiệm  của người ra quyết định. + Quyết định theo kiểu giải quyết vấn đề: Là phương pháp bao hàm  những tình huống trong đó cần nhiều thông tin và cần nhiều thời gian để khảo  sát, phân tích và phản ánh. Phương pháp này dựa trên cách tiếp cận khoa học   và được sử  dụng khi giải quyết những vấn đề  phức tạp với nhiều sự  lựa  chọn.   ­ Nghệ  thuật ra quyết định:  Nghệ  thuật ra quyết định thể  hiện  ở  các  mặt sau: Tính sáng tạo, tính cân đối, tính hài hoà và tính hiệu quả. Nghệ thuật ra quyết định liên quan đến phẩm chất cá nhân của người ra   quyết định; môi trường làm việc; cơ sở vật chất kỹ thuật và chế độ đãi ngộ. 5.6. Quy trình ra quyết định. Sơ đồ mô hình ra quyết định hợp lý Xác định  Xác định  Đưa ra  vấn đề  các mục tiêu  các giải pháp  (1) (2) (3) 20
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học