Xem mẫu

  1. UY BAN NHAN DAN QU4N 5 TRUONG TRUNG CAP NGHE KY THUiT CONG NGH¥ HUNG VUONG , ' GIAOTRINH Phay da giac ' , Nghe: Cat gQt kim lo~i TRINH DO• TRUNG CAP TPHCM-2019
  2. .
  3. 1 LOI GIOI TH!¥U I. Vj tri, y nghia, vai tro: Hinh vuong, 5 m~it, 6 m~t, ... nhiSu m~t duqc t~o b&i cac m~t ph~ng ho~c cac ranh. Modun phay da giac la m9t trong nhfrng cong vi?c chu ySu cua gia cong phay nhfun thay d6i hinh dang, kich thu&c va cac yeu du ky thu~t khac tuy thU
  4. 2 A ~ ~ r r , , A YEU CAU VE DANH GIA HOAN THANH MODUN 1. Ki~n thu:c: - Trinh bay dfty du cac phuong phap phay da giac - Chi ra duqc nhung sai hong va each khic phµc. - Qua bai kiSm tra viSt v&i cau tg lu~, tric nghi?m bfuig bang kiSm d~t yeu cflu. 2. Ky nang: - Thao tac, su d\l.llg duqc dftu phan dQ v~ nang - Nh~n d~g, lga ch9n d6 ga, d\l.llg Cl) cit, d\l.llg Cl) do kiSm dung yeu cflu. - Phay cac lo~i ranh, ranh then hoa, ranh chu T, ranh va ch6t du6i en d~t yeu cftu ky thu~t, thai gian va an toan. Buqc danh gia b5.ng quan sat qua qua trinh thgc hi?n. Qua chfit luQTig san phfun bfuig bang kiSm d~tyeucflu. 3. Thai dQ: ThS hi?n tinh chinh xac, muc dQ th~n tr9ng trong vi?c su dvng may, tiSn trinh gia c6ng. BiSu hi?n tinh thfln trach nhi?m va hqp tac trong khi lam vi?c.
  5. 3 Bai 1: SU DUNG . NA.NG . AN . DAU PHAN DOV I. Gi6i thi~u: Dfiu phan d9 v~n nang la d~ng d6 ga lam ma r9ng kha nang cong ngh~ cua may phay. Diu phan d9 dugc su d\lllg trong vi~c ch@ t~o cac lo~i dvng cv cit, cac lo~i hinh gia cong tu don gian dSn phuc t~p. Dva vao cftu t~o va d~c tinh ky thu~t d§.u phan d9 dugc chia ra nhiSu lo~i khac nhau. Muc tieu thuc hien: ~ Trinh bft.y d~y du cong dvng, phan lo~i, cftu t~o, c0ng dvng cua diu phan d9 v~nnang. - Trinh bay dugc ho~t d9ng cua cac b9 ph~n chinh, cac CO' cftu diSu khi@n, diSu chinh va nhfrng d~c trung ky thu~t cua diu phan d9 v~n nang. - Su dvng d§.u phan d9 thanh th~o, dung quy trinh. - Chia cac ph§.n dSu nhau tren duong trcm 11.N(>i dung chinh: - Phan lo~i, cong dvng - Cftu t~o, nguyen ly lam vi~c, cua d§.u phan d9 v~n nang - Su d\lllg diu phan d9 v~n nang - Chia cac phfin dSu nhau, khong dSu nhau va cac g6c tuong ung tren duong tron. A. HQC TREN LOP 1. CONG DVNG, PHAN LO~, cAu Ti).O VA NGUYEN LY LAM VIf,C CUA DAU PHAN D(> V 4N NANG 1.1. Cong d\}ng - Phay cac ranh tren m~t ngoai cua chi tiSt d~ng trvc nhu: Ch@ t~o cac d\lllg C\l cit dao phay, dao doa, dao khoet, taro, rang modun, ranh then hoa, .. - Phay cac c~ cua cac chi tiSt da d?ng, da di~n, cac chi tiSt tieu chufin: D§.u dinh 6c, c~ dai 6c, dai 6c xe ranh, ranh va ranh Jhen hoa a m~t d§.u, kh6p rang, d§.u chuoi taro, .. - Phay cac ranh tren d§.u mut cua cac chi tiSt d~ng trv nhu: Rang diu mut a dao phay m~t d§.u, rang dia ly hgp,. - Quay chi tiSt theo theo chu ky quanh trvc cua no m9t g6c nhftt dinh ( chia cac phin bing nhau, khong bing nhau va cac g6c) - Quay chi tiSt lien tvc khi gia cong cac lo~i ranh xoin 6c, ho~c rang xoin banh rang nghieng, banh vit,. ~ 1.2. Phan loai - Diu phan d9 thong dvng, gian don su dvng banh vit va trvc vit - Dfiu phan d9 v~n nang c6 su dvng dia chia va lo~i khong dung dia chia
  6. 4 - Dfiu phan d
  7. 5 1 duong v6i 4 0 vong, va khi trµc vit quay dugc 2 vong .;hi banh vit quay dugc 2 rang tuong 1 duong v6i : 0 vong. V~y ta c6 ty s6 truySn d()ng la: i = • Trong truong hgp t11Jc 40 vit c6 k d!u m6i thi ty s6 truySn d()ng se la: i = .!!:... , , 40 Trong do: i - la ty so truyen d9ng gifra banh vit va t11Jc vit k - la true vit mot dfiu m6i 40 - la s6 rang c~a banh vit ~ V~y mu6n banh vit quay dugc 1 vong thi t11Jc vit quay dugc 40 vong. Ta rut ra cong th,uc tAong quat " , sau: n = -N ? , z ' 0 day: n - la so vong quay cu.a tay quay dau phan d9. N- la d~i lugng d~c trung cho dfiu phan d9 (dugc thS hi~n b~ng s6 rang banh vit.) Z - la s6 phfin cfin chia. .ll' 2. UNG DVNG 2.1. Chia d
  8. 6 - Lan 2 n6i vit ham quay tay quay cung cna chia ch~m rai cung chiSu hay ngugc chiSu v6i Ian quay 1 sao cho lk quay 2 them,ho~c bat di m9t s6 vong 16 ho~c m9t s6 16 da dugc tinh toan. Vm , . cong " th,uc tong ~ , -40 = -H1 + quat: _ -Hz z n1 nz Trong
  9. 7 K~t qua: - Bu6c m9t quay tay quay (6) di H1 16 tren hang 16 Z1 khi chi tiSt dugc ga tren tfl).C chinh (2) ~ - Bu6c hai n6i vit ham (3) quay ca tay quay va rua cung chiSu, hay ngugc chiSu v6i gia tri cua H2 tren Z2. Khi thµc hi~n bu6c hai nay phai c6 dinh bing m9t vi tri nh~t dinh (mfii nh9n M hinh 30.1.2). Vi d\l: Chia z bing 77 phful dSu nhau, ta thµc hi~n bu6c bu: Trong do: 33 + 7 = 40 va 7.11 = 77. Nhu v~y bu6c m9t ta quay 9 16 tren vong 16 21; buoc hai quay tay quay va rua cung chiSu voi 3 16 tren vong 16 33. Nhll' v~y: - ---+ ---- 2.3. Ung d1}ng chia goc 2.3.1. Nguyen tic ... Trong cac truong h
  10. 8 cua trvc chinh cfing duqc xac dinh nhu trucmg hqp chia trµc tiSp bing d§.u phan d9 CO' 36 00 khi theo cong thuc: a= z • NSu cho biSt bu6c chia do tren m9t vong tron xac P360° dinh, thi g6c quay 6 duqc xac dinh theo cong thuc: a=-- nD « day - a la g6c quay (d9) - p bu6c chia, do tren ducmg tron c6 ducmg kinh D (mm) Khi dung d§.u phan d9 quang h9c, nen nh6 ring cac g6c quay kS tiSp nhau duqc c9ng g9p l~i cho nen cfin phai l~p tru6c m9t bang dfiy du t§.t ca cac g6c quay trvc chinh cua dfiu chia d9. 3 2 ffinh 30.1.3. :0§.u phan d9 quang h9c Tren (hinh 30.1.4) Than (4) va trvc (11) l~p c6 dinh v6i m~t bich (3) m~t bich (3) c6 thS quay duqc, g6c quay d9c tren tfun thuy tinh (7) g~n & trvc (11), tren d6 duqc kh~c 3 60°. Tren dinh c6 kinh nhin. BS c6 d:uqc chinh xac cao nguoi ta kh~c thu6c chia v~ch thanh 60 ph§.n bing nhau, m6i v~ch ung v6i m9t phut. Mu6n phoi nim xien m9t g6c 6, phai quay trvc cua d§.u chia m9t g6c 6. Nhu v~y mu6n 36 00 chia phoi thanh s6 ph§.n z bkg nhau, ta c6 thS SU d\ffig con~ thuc: a= z • Trong do: - a : Goe quay cua d§.u chia -Z : s6 ph§.n ck chia tren phoi. Vi d\l: Mu6n chia ra z = 51 ph§.n thl bang c§.n c6 50 dong, ta thvc hi~n: Quay 1§.n quay thu nh§.t 6 1 = 7° 03° 32' Quay 1§.n quay thu hai 62 = 14° 07' 04° vv .. ) . r ..... :,.. A ..... . A 4. GIOI THIEU DAU PHAN DO . NHIEU TRUC. ,,.
  11. 9 Hinh 30.1.4. Dfiu phan d9 nhiSu tfl)C Dfiu chia d9 nhiSu tfl)c (tl1_.lc chinh) su dvng c6 hi?u qui khi gia cong v&i chi tiSt nho c6 s6 luc;mg nhiSu. C6 cac dfiu chia d9 hai, ba ho~c c6 b6n tfl)c chinh d@ chia trgc tiSp va cac d§.u chia d9 phuc t
  12. 10 TT N
  13. 11 3- Trong tfit ca cac truong hqp chia vi sai c6 thS su d\lllg cho cac truong hqp chia phuc t~p. Dung D Sai D 4- Chia vi sai dugc su d\lng khi chia cho tfit ca cac phfin le? Dung □ Sai D Cau hoi 1) Nguyen tic va c§.u t~o cua dfiu chia vi sai? 2) C6 mfiy dfiu phan d9 ? 3) Nguyen tic va each chia cac phfin dSu nhau tren dfiu chia d9 v~n nang b&ng each chia dan gian? Cho z = 21; 25; 56. 4) Nguyen tic va each chia cac phan dSu nhau tren~dfiu chia d9 v~n nang b&ng each chia phuc t~p? Cho z = 57; 63 S) Hay neu cong d\lng cua de qu~t va cho vi d\l ung d\lng ? B. THAO LU4N THEO NHOM - Sau S\f hu6ng dfui cua giao vien va t6 chuc chia nh6m 4 - 5 h9c sinh. Cac nh6m c6 nhi~m V\l tim hiSu va giai quySt cac cong vi~c sau: - Xac dinh vi tri, ten g9i cua m9t s6 b9 ph~n ca ban, cac d~c tinh ky thu~t va nguyen ly lam vi~c cua dfiu phan d9 v~ nang (tren hinh ve va tren thvc t@) - Thao lu~ va lam bai t~p ung d\lng cho cac each chia: Dan gian; phuc t~p; chia theo tri s6 g6c. · -Thao lu~n vS each lip, ga cac ma chia, su d\lng doang qu~t dung ky thu~t, thu~ ti~n. " C. XEM TRINH DIEN MAU 1. Cong vi~c giao vien: Dva vao quy trinh cac bu6c thvc hi~n dS giao vien trinh diSn m~u cho h9c sinh m9t each c6 h~ th6ng, theo trinh tv cac bu6c ma giao vien va h9c sinh da l~p. 2. Cong vi~c h9c sinh: - Trong qua tr~nh th1Jc hi~~ cua giao vien, h9c, sin4 theo doi va thvc hi~n cac bu6c nhu: Bat chu6c, nhac l~i, .. H9c sinh nhac l~i cac vi tri, cac b9 ph~n ca ban vs c§.u t~o, ten g9i d~c tinh va neu ro nhung ung d\lng CO' ban cua cac b9 ph~n d6. - M9t sinh nhic l~i, (thao tac thu), toan b9 quan sat. - Nhan xet sau khi ban thuc hien Luu y .: Gi
  14. 12 - Xac djnh duqc cac vi tri, ten g9i cac b(> ph~ ca biµ} cua dfiu phan d(> v~ nang. - Thvc hi~n thao liip dfiu phan de;,, v d9ng len ban may, thao lilp cac dia chia, hi~u chinh k:hoang le cua doang quc;tt dung trinh tµ. - Tinh toan n cho z, chinh xac va hgp ly - Ren luy~n ky nang thao tac dung yeu cfiu ky thu~t, an toan. - Thvc hanh cham soc va bao duong.
  15. 13 BAI2 : PHAY RA.NH Gi6i thi~u: Ranh la vSt duqc t~o thanh bai nhi@u m~t ph~ng ho~c nhiSu m~t dinh hinh. Ranh duqc chia ra nhiSu d~ng: Ranh vuong, ranh then hoa, ranh dinh hinh, ranh su6t, ranh kin,. Dva vao tinh chftt d~c dISm cua tung l9ai ranh dS ch9n phuong phap gia cong cho thich hqp. Ml_lc tieu thvc hi?n: - Xac dinh d§.y du va chinh xac cac yeu c§.u ky thu~t oua ranh gia cong. - Lva ch9n dl_lng C\l cit, dl_lng Cl_l kiSm tra, dl_lng Cl_l ga lb\p phu hqp. - Tinh toan, di@u chinh ban may, dao tuong ung va thvc hi?n dung trinh tv cac buoc gia cong. - Phay cac lo~i ranh bing cac phuong phap khac nhau tren may phay d~t yeu c§.u ky thu~t, thai gian va an toan. N{>i dung chinh: - Cac yeu c§.u ky thu~t cua ranh su6t, ranh kin - Phuong phap phay ranh su6t, ranh kin - Cac d~ng sai hong, nguyen nhan va each khb\c phl_lc - Cac buoc tiSn hanh A. HQC TREN LOP 1. GIOI TID¥U CHUNG c) Hinh 30.2.1. Cac lo~i ranh don gian a) Ranh vuong; b) Ranh day nh9n; C) Ranh chfr v; d) Ranh duoi en; d) Ranh chfr T; e) Ranh day trcm Ranh la cai vSt duqc t~o b&i nhi@u m~t phkg ho~c m~t dinh hinh. Dva theo hinh d~ng nguai ta chia ranh ra cac lo~i ranh (hinh 30.2.1 a, b, c, d, d, e) va cac d~ng ranh: Ranh su6t, ranh kin m9t d§.u, ranh kin hai d§.u. Vi?c gia cong ranh la m9t trong nhfrng nguyen cong duqc thvc hi?n tren may phay. v oi cac lo~i ranh c6 nhfrng yeu c§.u ky thu~t khac nhau va cac yeu c§.u ky thu~t nay ph\l thu9c vao
  16. 14 cong d1;mg cua chi tiSt, d:;tng san xu~t, d9 chinh xac vS kfch. thu6c, vS vi trf tuang quan va d9 bong bS m.~t. Nhfrng yeu d.u ky thu~t nay anh huong dSn each ch9n phuang phap gia cong. ~ 2. cAc BIEU KIEN KY THUAT KHI GIA CONG cAc LOAI RANll SUOT, RA.NH KIN. . . - Dung kfch thu6c: Kfch thu6c thvc tS v6i kfch thu6c d_,uqc ghi tren ban ve nhu: ChiSu r9ng, chiSu sau,. - Sai l~ch hinh d:;tng hinh h9c: Sai l~ch vS bien d:;tng, m.~t phiing khong vuqt qua ph:;tm. vi cho phep b&i d9 khong phiing, d9 khong thing, ho~c khong nhin. - Sai l~ch vS vi trf tuang quan: La sai l~ch gifra ranh so v6i cac m.~t ho~c cac kfch thu6c khac nhu ranh duqc d6i xung va song song v6i duong tn;tc cua chi tiSt hinh tn;t, .. - 09 nham. d:;tt yeu cfiu. 3. cAc PHUONG PHAP GIA CONG 3.1. Phay ranh biing dao phay dia. 3.1.1 Chon kich thmrc dao 0 0@ thvc h i~n phay ranh bing dao phay dia ta chu y dSn m.6i quan h~ dt (hinh 30.2.2). Khi cfin phay ranh c6 chiSu r9ng (b) ta su d1;mg dao phay dia c6 chiSu Hinh 30.2.2. Quan h~ gifra duong kinh dao, duong kinh m.oaya va chiSu sau cit. O r9ng dao (B), con chiSu sau (t) duqc xoc dinh bing ; d 2: t + 6 (m.m.) Ta quan sat (bang 30.1). Bang 30.1. Quan h~ gifra duong kinh m.oaya va duqng kfnh 16 dao phay ( d - Duong kfnh 16 dao; d 1 - Duong kfnh m.oaya) d dl d dl d dl 13 21 16 25 22 35 27 40 32 48 40 58
  17. 15 3.1.2 Phan lo~i va cong dvng Dao phay dia dung dS gia cong mijt phfulg, b~c va rarih. Dao phay dia dugc phan ra hai lo~i: - Dao phay rang liSn - Dao phay rang chip. Dao phay ranh d~ng dia chi c6 rang tren phftn tl1_l dung ,dS phay cac ranh c~n va nho. Chu ySu la lo~i dao phay dia ba mijt cit, lo~i dao nay c6 rang tren phftn tl1_l va ca hai m~t dftu, dugc dung dS gia cong cac ranh sau han. BS cai thi~n diSu ki~n cit, dao c6 rang nghieng lftn lugt ngugc chiSu nhati (nghia la m9t rang cua dao c6 ranh nghieng phai, con rang kS n6 c6 ranh nghieng trai). Vi thS lo~i dao nay dugc g9i la dao ba m~t c6 ranh khac chiSu nhau. Nha kSt cfiu cua lo~i dao nay nen thanh phftn Ive cit d9c tl1_lc cua cac rang phai va rang trai tri~t tieu lfui nhau. Nhugc diSm chinh cua lo~i dao nay la kich thuoc chiSu r9ng cua dao giam sau khi mai dao theo m~t dftu. 3.1.3 Di~u chinh dao phay dia ba m~t cit d~ d~t ~hi~u sau cit BS ga dao chinh xac theo chiSu sau cho truoc, ta SU dµng cac phi@n ty chuyen dung, (hinh 30.2.3) trinh bay SO' d6 ga dao c6 SU d\lllg cac phiSn ty. Phi@n ty (1) la m9t tfim thep toi phing (hinh 30.2.3a) ho~c hinh thuoc g6c (hinh 30.2.3b) dugc kt;p vao than d6 ga. Gifra phi@n ty va dao phay nguai ta dat cfr so dao (2) c6 chiSu day tir 3 - 5 mm dS tranh luai dao (3) ch~m vao bS m~t phi@n ty da dugc nhi~t luy~n. NSu gia cong m9t bS m~t nao do bing 2 buoc (tho va tinh) va ga dao bkg 1 phiSn ty thi nen dung cac cfr so dao c6 chiSu day khac nhau. B - chiSu r9ng cua dao phay (mm). Khi chinh may dS gia cong ranh, vi~c ga dao dung vi tri so voi chi tiSt gia cong dong m9t vai tro rfit quan tr9ng. N@u SU d\filg d6 ga chuyen dung thi vi tri cua chi tiSt so voi dao dugc xac dinh bing chinh d6 ga. M~t khac dS xac vi tri tuang d6i gifra dao va chi tiSt gia cong bkg vi~c b6 tri caccu chi tren may phay ngang a cac vi tri chuySn d9ng ban dao ngang va ban dao dung ho~c bkg eke (4), duong kSt hgp voi kh6i V. Tren (hinh 30.2.4.a) ta c6 kich th~oc (S) : S = T + ~ + ~ '"' rr day: T- chieu r9ng c~nh cua eke (mm) D -duoog kinh tl1_lc (mm) aj ~ tj ffinh 30.2.3. Su dµng cfr so dao dS pliay ranh bing dao phay ba m~t cit
  18. 16 s ffinh 30.2.4. Su d1;111g d6 ga dS xac dinh viJri dao tren t11.,1c. a) Dung eke; b) Dung duong DS ga dao, c§.n phai d~t dao theo hu6ng ngang bao dam kich thu6c (S). K.ich thu6c (S) nay duqc kiSm tra bing thu6c c~p. Sau d6 d~t eke sang m~t khac cua chi tiSt (duong ch~m tren, va cung kiSm tra kich thu&c (S-). NSu kich thu6c (S) sau 2 1§.n kiSm tra bing nhau ( chi s6 tren thu6c c~p trung nhau) tuc la dao da ga dung vi tri. DS ga nhanh va chinh xac, dung d6 ga nhui{hinh 30.2.4.b) dao phay dia (1) d~t vao ch6 khuySt cua khfii V hai m~t, (khfii V duqc bfi tri tren m~t t11.,1 cua chi tiSt gia cong (3). D9 chinh xac vS vi tri cua ranh then phl;t thu{>c vao d9 d6ng tam cua cac ranh hinh chu V tren khfii V dS dinh tam ranh. 3.1.4 Cac bu&c ti~n hanh phay a. Chu§n bi may, vjt tu, thi~t bi - Ch9n may, thu may kiSm tra d9 an toan vs di~n, ca, h~ thfing boi tran, diSu chinh cac h~ thfing truqt cua ban may. - Ch9n phoi va kiSm tra phoi (v~ch d~u nSu c§.n) - Ch9n eto, hay thay d6i d6 ga phu hqp - Sau khi d9c ban ve phai xac dinh duqc m~t cfin c~t, s6 lfin ga, s6 lfin cit, phuang phap kiSm tra. - Ch9n va s~p xSp nai lam vi~c b. Ga phoi va ra phoi ... - Ch9n chu~n ga - Ga, ra hi~u chinh phoi va xiSt ch~t c. Ch9n dao, ga va va hi~u chinh dao; - Ch9n dao phay: Dao phay ba m~t cat - Ga dao tren 111.,lc nim ngang, xiSt nhy, diSu chinh va xiSt ch~t dao . d. Chon t3c cto. cit Tra bang 29.5.2;3. e.Chon chi~u sau cit. f.Ch9n phuf!ng phap ti~n dao Theo hu6ng tien d9c
nguon tai.lieu . vn