Xem mẫu
- cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng nhÊt lµ thÞ trêng quèc tÕ. 4. Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa víi vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc vµ sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc. a. Vai trß ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cña kinh tÕ nhµ níc. - Trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc víi b¶n chÊt vèn cã cña nã l¹i n¾m gi÷ c¸c ngµnh, lÜnh vùc then chèt vµ träng yÕu, nªn trë thµnh nh©n tè kinh tÕ ®¶m b¶ocho kinh tÕ hµng ho¸ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. - CÇn ý thøc r»ng tÝnh hiÖn thùc cña vai trß ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cña kinh tÕ nhµ níc chØ ®îc kh¼ng ®Þnh khi nã ph¸t huy ®îc søc m¹nh tæng hîp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c; khi nã sím ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý thoe híng n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶, ®øng v÷ng vµ chiÕn th¾ng trong m«i trêng hîp t¸c vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ . 10
- b. Vai trß qu¶n lý cña nhµ níc nh©n tè ®¶m b¶o cho ®Þnh híng XHCN cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. - Sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ bªn c¹nh mÆt tÝch cùc, ®em l¹i sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, t¨ng trëng kinh tÕ cao (®©y lµ mÆt chñ yÕu) cña nã, mÆt kh¸c, nã kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khuyÕt tËt vÒ mÆt x· héi nh: Ph¸ s¶n, khñng ho¶ng, ph©n ho¸ giµu nghÌo, lõa ®¶o, gi¶ dèi, ¸p bøc, bÊt c«ng, tµn ph¸ m«i trêng . nh÷ng khuyÕt tËt nµy ®ßi hái cã sù qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ níc. - NÒn kinh tÕ hµng ho¸ hay kinh tÕ thÞ trêng gi÷a c¸c níc ngoµi sù kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn vÒ sù ph©n phèi lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c tÇng líp d©n c do kinh tÕ hµng ho¸ ®em l¹i nh»m môc ®Ých g×, cã lîi cho ai? Cßn cã sù kh¸c biÖt kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ ë tr×nh ®é qu¶n lý theo c¬ chÕ thÞ trêng cña nhµ níc. Nh÷ng sù kh¸c nhau nµy l¹i ®îc quyÕt ®Þnh bëi tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ nhµ níc vµ tÝnh chÊt cña nhµ níc ë mçi níc. ë nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn: nhê biÕt sö dông nhiÒu thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ; ®iÒu chØnh l¹i c¸c quan hÖ së h÷u; sö dông nhiÒu c«ng cô 11
- tÝnh to¸n vµ nhiÒu lý thuyÕt qu¶n lý kinh tÕ hiÖn ®¹i l¹i tr¶i qua nhiÒu thÕ kû h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, nªn ®· ®a kinh tÕ hµng ho¸ tõ h×nh th¸i tÕ bµo sang h×nh th¸i bao trïm, t¹o ra nh÷ng mét kiÓu nhµ níc mµ sù t¸c ®éng vÜ m« cña nã vµo nÒn kinh tÕ lu«n tu©n thñ c¸c quy luËt kinh tÕ cña thÞ trêng, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ kh¸ cao t¹o ®iÒu kiÖn kh¾c phôc khuyÕt tËt vÒ mÆt x· héi cña nã. -Níc ta do chÞu ¶nh hëng l©u ngµy cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu, bao cÊp, nªn hÖ thèng ng©n hµng, tÝnh dông, thuÕ, gi¸ c¶, quü b¶o hiÓm víi t c¸ch lµ nh÷ng c«ng cô ®Ó nhµ níc ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ hµng ho¸, nhng l¹i cha ®ång bé; x· héi cha quen tËp qu¸n chÊp hµnh luËt ph¸p trong ho¹t ®éng kinh doanh bé m¸y nhµ níc hiÓu biÕt Ýt vÒ c¬ chÕ thÞ trêng, thiÕu c¸c chiÕn lîc kinh tÕ mang tÝnh khoa häc vµ thùc tiÔn cßn lóng tóng trong c¸ch qu¶n lý vÜ m«. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, phÊn ®Êu n©ng cao n¨ng lùc vµ t¨ng cêng c¸c c«ng cô vµ do ®ã n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ níc lµ xu híng vËn ®éng kh¸ch quan cña níc ta tríc m¾t lÉn l©u dµi. ChÝnh v× thÕ mµ §¶ng ta chñ tr¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n 12
- lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. ë nhµ níc "cña d©n, do d©n, v× d©n díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÊt b¶o ®¶m tÝnh ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa". Nhê kÕt qu¶ cña sù ®æi míi cña thËp niªn gÇn ®©y, vai trß qu¶n lý cña nhµ níc ®· ®îc t¨ng cêng. B»ng c¸c c«ng cô ph¸p luËt, kÕ ho¹ch, c¸c thiÕt chÕ vÒ tµi chÝnh, tiÒn tÖ vµ nh÷ng ph¬ng tiÖn vËt chÊt kh¸c, Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc cña kinh tÕ hµng ho¸; ng¨n ngõa, h¹n chÕ tÝnh tù ph¸t vµ c¸c khuyÕt tËt cña c¬ chÕ thÞ trêng. Cã htÓ nãi c¸c ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ hµng ho¸ nh ®· ph©n tÝch ë trªn cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña sù phana tÝch thùc tr¹ng vµ xu híng vËn ®éng néi t¹i cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ë níc ta hiÖn nay vµ trong t¬ng lai. C¸c ®Æc ®iÓm nµy b¾t nguån tõ sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ cña kinh tÕ hµng ho¸ (quy luËt tiÒn tÖ, quy luËt lu th«ng tiÒn tÖ, quy luËt c¹nh tranh vµ quy luËt cung cÇu hµng ho¸); b¾t nguån tõ vai trß ®Þnh híng cña kinh tÕ nhµ 13
- níc vµ vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc ë níc ta. Nhµ níc cña d©n do d©n v× d©n quyÕt ®Þnh. II. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ níc ta trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 1. Kh¸i niÖm vÒ héi nhËp: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh g¾n bã mét c¸ch h÷u c¬ nÒn kinh tÕ quèc gia víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi gãp phÇn khai th¸c c¸c nguån lùc bªn trong mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 2. Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ: 2.1. Nguyªn t¾c cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ: BÊt k× mét quèc gia nµo khi tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi ®Òu ph¶i tu©n thñ theo nh÷ng nguyªn t¾c cña c¸c tæ chøc ®ã nãi riªng vµ nguyªn t¾c cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi chung. Sau ®©y lµ mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n cña héi nhËp: - Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c quèc gia; tiÕp cËn thÞ trêng c¸c níc, c¹nh tranh c«ng b»ng, ¸p dông c¸c hµnh 14
- ®éng khÈn cÊp trong trêng hîp cÇn thiÕt, dµnh u ®·i cho c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn. §èi víi tõng tæ chøc cã nguyªn t¾c cô thÓ riªng biÖt. 2.2. Néi dung cña héi nhËp (chñ yÕu lµ néi dung héi nhËp WTO): Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ më cöa thÞ trêng cho nhau, thùc hiÖn thuËn lîi ho¸, tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ ®Çu t: - VÒ th¬ng m¹i hµng ho¸: c¸c níc cam kÕt b·i bá hµng rµo phi thuÕ quan nh QUOTA, giÊy phÐp xuÊt khÈu..., biÓu thuÕ nhËp khÈu ®îc gi÷ hiÖn hµnh vµ gi¶m dÇn theo lÞch tr×nh tho¶ thuËn... - VÒ th¬ng m¹i dÞch vô, c¸c níc më cöa thÞ trêng cho nhau víi c¶ bèn ph¬ng thøc: cung cÊp qua biªn giíi, sö dông dÞch vô ngoµi l·nh thæ, th«ng qua liªn doanh, hiÖn diÖn - VÒ thÞ trêng ®Çu t: kh«ng ¸p dông ®èi víi ®Çu t níc ngoµi yªu cÇu vÒ tØ lÖ néi ®Þa ho¸, c©n b»ng xuÊt nhËp 15
- khÈu vµ h¹n chÕ tiÕp cËn nguån ngo¹i tÖ, khuyÕn khÝch tù do ho¸ ®Çu t... 3. Vai trß cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®èi víi ViÖt Nam: Trong thêi ®¹i ngµy nay, më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ®· vµ ®ang lµ 1 trong nh÷ng vÉn ®Ò thêi sù ®èi víi hÇu hÕt c¸c níc. Níc nµo ®ãng cöa víi thÕ giíi lµ ®i ngîc xu thÕ chung cña thêi ®¹i, khã tr¸nh khái r¬i vµo l¹c hËu. Tr¸i l¹i, më cöa héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ tuy cã ph¶i tr¶ gi¸ nhÊt ®Þnh song ®ã lµ yªu cÇu tÊt yÕu ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mçi níc. Bëi víi nh÷ng tiÕn bé trªn lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ truyÒn th«ng vµ tin häc, th× gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng cã mèi liªn kÕt chÆt chÏ, nhÊt lµ trªn lÜnh vùc kinh tÕ. Xu híng toµn cÇu ho¸ ®îc thÓ hiÖn râ ë sù ph¸t triÓn vît bËc cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. VÒ th¬ng m¹i: trao ®æi bu«n b¸n trªn thÞ trêng thÕ giíi ngµy cµng gia t¨ng. Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, gi¸ trÞ trao ®æi bu«n b¸n trªn thÞ trêng toµn cÇu ®· t¨ng 12 lÇn. C¬ cÊu kinh tÕ cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. C«ng nghiÖp nhêng chç cho dÞch vô. VÒ tµi chÝnh, sè lîng vèn trªn thÞ trêng chøng kho¸n thÕ giíi ®· t¨ng gÊp 3 lÇn trong 10 n¨m qua. Sù ra ®êi vµ 16
- ngµy cµng lín m¹nh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ lµ mét phÇn cña quèc tÕ ho¸. Nã gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña c¸c níc ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a. Tuy nhiªn trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ c¸c níc giµu lu«n cã nh÷ng lîi thÕ vÒ lùc lîng vËt chÊt vµ kinh nghiÖm qu¶n lý. Cßn c¸c níc nghÌo cã nÒn kinh tÕ yÕu kÐm dÔ bÞ thua thiÖt, thêng ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Lµ mét níc nghÌo trªn thÕ giíi, sau mÊy chôc n¨m bÞ chiÕn tranh tµn ph¸, ViÖt Nam b¾t ®Çu thùc hiÖn chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ trêng, tõ mét nÒn kinh tÕ tù tóc nghÌo nµn b¾t ®Çu më cöa tiÕp xóc víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng réng lín ®Çy rÉy nh÷ng søc Ðp, khã kh¨n. Nhng kh«ng v× thÕ mµ chóng ta bá cuéc. Tr¸i l¹i, ®øng tríc xu thÕ ph¸t triÓn tÊt yÕu, nhËn thøc ®îc nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc mµ héi nhËp ®em l¹i, ViÖt Nam, mét bé phËn cña céng ®ång quèc tÕ kh«ng thÓ khíc tõ héi nhËp. ChØ cã héi nhËp ViÖt Nam míi khai th¸c hÕt nh÷ng néi lùc s½n cã cña m×nh ®Ó t¹o ra nh÷ng thuËn lîi ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy mµ ®¹i héi §¶ng VII cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam n¨m 1991 ®· ®Ò ra ®êng lèi chiÕn lîc: “ Thùc 17
- hiÖn ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ, më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i “. §Õn ®¹i héi ®¶ng VIII, nghÞ quyÕt TW4 ®· ®Ò ra nhiÖm vô: ” gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ, ®i ®«i víi tranh thñ tèi ®a nguån lùc tõ bªn ngoµi, x©y dùng mét nÒn kinh tÕ míi, héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi “. 3.2 Thêi c¬ ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp: Tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng. Nh÷ng c¬ héi cña héi nhËp ®em l¹i mµ ViÖt Nam tËn dông ®îc mét c¸ch triÖt ®Ó sÏ lµm bµn ®¹o ®Ó nÒn kinh tÕ sím s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u. 3.2.1 Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ gãp phÇn më réng thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam: Néi dung cña héi nhËp lµ më cöa thÞ trêng cho nhau, v× vËy, khi ViÖt Nam gia nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ sÏ më réng quan hÖ b¹n hµng. Cïng víi viÖc ®îc hëng u ®·i vÒ thuÕ quan, xo¸ bá hµng rµo phi thuÕ quan vµ c¸c chÕ ®é ®·i ngé kh¸c ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ cña ViÖt Nam th©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi. ChØ tÝnh trong ph¹m vi khu 18
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học