- Trang Chủ
- Âm nhạc
- Giáo trình học phần hòa âm ứng dụng và phối bè hệ CĐSP âm nhạc
Xem mẫu
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
Së GD & §T L¹ng S¬n Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
Trêng C§SP §éc lËp – Tù do – H¹nh phóc
®Ò c¬ng chi tiÕt häc phÇn
hoµ ©m øng dông vµ phèi bÌ 1
hÖ c®sp ©m nh¹c
1. Tªn häc phÇn : Hoµ ©m øng dông vµ phèi bÌ 1
2. Sè ®¬n vÞ häc tr×nh :
4 §VHT = 60 tiÕt.
3. Tr×nh ®é ®µo t¹o : Sinh viªn n¨m thø 2 hÖ C§SP ¢m nh¹c.
4. Ph©n phèi thêi gian :
- Lªn líp : 55 %
- Thùc hµnh «n tËp, kiÓm tra : 45%
5. §iÒu kiÖn tiªn quyÕt :
-Lý thuyÕt ©m nh¹c 1,2. Nh¹c cô 1,2.
6. M« t¶ v¾n t¾t néi dung häc phÇn : Häc phÇn bao gåm c¸c néi dung :
Häc phÇn cung cÊp cho sinh viªn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ban ®Çu
vÒ ©m, nh¹c nhiÒu bÌ ®Ó cã thÓ häc tèt c¸c néi dung :
- H×nh thøc.
- ThÓ lo¹i ©m nh¹c.
- §äc nh¹c nhiÒu bÌ.
- Nh¹c cô.
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 1
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
7. NhiÖm vô cña ngêi häc :
- Dù líp ®ñ sè bµi lý thuyÕt vµ thùc hµnh theo quy ®Þnh.
- Thùc hiÖn c¸c bµi tËp ë nhµ.
- Lµm ®ñ c¸c bµi kiÓm tra vµ thi häc phÇn.
- Dông cô häc tËp cÇn cã : bót ch×, vë chÐp nh¹c, bµi tËp.
8. Tµi liÖu häc tËp :
- S¸ch Hoµ ©m cña §µo Thøc - Nh¹c viÖn TPHCM.
- S¸ch Hoµ ©m cña Ph¹m Tó H¬ng vµ Vò NhËt Th¨ng - NVHN.
9. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ sinh viªn :
- Dù ®ñ c¸c giê lý thuyÕt vµ thùc hµnh theo quy ®Þnh.
- Lµm c¸c bµi tËp thùc hµnh ë nhµ theo yªu cÇu cña gi¸o viªn.
- C¸c bµi KiÓm tra vµ thi ®¹t yªu cÇu.
10. Thang ®iÓm : 10/10.
11. Môc tiªu cña häc phÇn :
a. Trong gi¸o tr×nh C§SP :
- N¾m ®îc ph¬ng ph¸p phèi hoµ thanh c¬ b¶n.
- Phèi ®Öm h¸t vµ nhËn thøc s©u h¬n vÒ kiÕn thøc ©m nh¹c.
b. Trong ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y PT vµ néi dung c«ng t¸c sau tèt nghiÖp :
- øng dông vµo phèi ®Öm h¸t.
- Phèi hîp xíng hay phèi cho mét sè cac khóc ®¬n gi¶n.
12. ThiÕt bÞ d¹y häc cÇn thiÕt :
- Lªn líp tËp trung.
- B¶ng d¹y cÇn cã dßng kÎ nh¹c s½n.
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 2
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
13. Ch¬ng tr×nh chi tiÕt :
Tªn bµi d¹y Sè Thêi gian
tiÕt
Bµi 1 : Mét sè kh¸i niÖm ban ®Çu vÒ hoµ ©m. 2
Bµi 2 : C¸c lo¹i hîp ©m vµ ©m b¶y. C¸ch s¾p xÕp hoµ ©m bèn 2
bÌ. 2
Bµi 3 : C¸c hîp ©m ba chÝnh vµ chøc n¨ng cña chóng trong ®iÖu
thøc. 2
Bµi 4 : C¸ch nèi tiÕp c¸c hîp ©m ba chÝnh. 2
a. C¸ch tiÕn hµnh bÌ. 1
b. Nèi tiÕp c¸c hîp ©m ba chÝnh.
c. Bµi tËp øng dông 1
Bµi 5 : Phèi hoµ ©m cho giai ®iÖu b»ng c¸c hîp ©m ba chÝnh. 2
a. Nh÷ng ®iÒu cÇn n¾m ®îc trong khi phèi h. ©m. 1
b. Bµi tËp vÒ phèi hoµ ©m cho giai ®iÖu. 3
c. Sù thay ®æi vÞ trÝ ©m cña c¸c hîp ©m.
d. Bµi tËp øng dông - KiÓm tra häc tr×nh 1 2
Bµi 6 : Phèi hoµ ©m cho bÌ Bass. 1
a. Bíc nh¶y cña c¸c ©m ba. 1
b. CÊu t¹o bµi tËp hoµ ©m
c. Bµi tËp øng dông. 1
Bµi 7 : Hîp ©m bèn s¸u kÕt K64. 1
a. Kh¸i niÖm - Ký hiÖu - §iÒu kiÖn sö dông K64. 1
b. VÞ trÝ sö dông K64. trong bµi tËp hoµ thanh.
c. Bµi tËp øng dông. 2
Bµi 8 : Hîp ©m s¸u cña c¸c hîp ©m ba chÝnh. 1
a. §Þnh nghÜa - Ký hiÖu - Thay ®æi vÞ trÝ ©m. 1
b. KÕt hîp hai hîp ©m s¸u t¬ng quan qu·ng 4 - 5 1
c. Qu·ng 5 vµ qu·ng t¸m song song. 3
d. C¸c hîp ©m s¸u bèn lít vµ thªu
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 3
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
e. Bµi tËp øng dông.KiÓm tra HT2 1
Bµi 9 : Hîp ©m 7 ¸t. 1
a. §Þnh nghÜa - Ký hiÖu - Sù chuÈn bÞ cña hîp ©m 1
b¶y ¸t. 1
b. Gi¶i quyÕt hîp ©m b¶y ¸t. 2
c. C¸c thÓ ®¶o cña hîp ©m b¶y ¸t. 1
d. C¸c bíc nh¶y.
e. Bµi tËp øng dông. 1
Bµi 10 : HÖ thèng chøc n¨ng ®Çy ®ñ. 1
Bµi 11 : Hîp ©m SII vµ SII6 2
a. Nèi tiÕp c¬ b¶n.
b. Bµi tËp øng dông. 1
Bµi 12 : §iÖu trëng hoµ ©m. C¸c hîp ©m ba cña ®iÖu trëng hoµ 1
©m . 2
Bµi 13 : Hîp ©m ba bËc VI.
a. KÕt cÊu vµ ký hiÖu - KÕt hîp c¬ b¶n. 2
b. C¸c bíc nh¶y khi tiÕn hµnh. 1
c. Bµi tËp øng dông. KiÓm tra HT3 1
Bµi 14 : Hîp ©m b¶y bËc II.
a. KÕt cÊu vµ ký hiÖu - KÕt hîp c¬ b¶n. 2
b. C¸c bíc nh¶y khi tiÕn hµnh. 1
c. Bµi tËp øng dông. 1
Bµi 15 : Hîp ©m ba bËc III.
a. ý nghÜa cña ®iÖu thøc. 2
b. C¸ch sö dông. 2
c. Bµi tËp øng dông.
Bµi 16 : Ph¬ng ph¸p phèi ®Öm h¸t.
a. Ph¬ng ph¸p so¹n hîp ©m cho giai ®iÖu.
b. Thùc hµnh so¹n hîp ©m cho bµi h¸t. KiÓm tra HT4
V. Bµi gi¶ng chi tiÕt.
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 4
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
Bµi 1 :
Mét sè kh¸i niÖm ban ®Çu vÒ hoµ ©m.
Bµi nµy cung cÊp cho sv c¸c vÊn ®Ò :
- KN vÒ hoµ ©m.
- C¸c h×nh thøc ©m nh¹c.
- KN vÒ chång ©m, hîp ©m.
- Hîp ©m thÓ gèc
- Hîp ©m thÓ ®¶o
- Tªn cña hîp ©m
- Tªn c¸c ©m cña hîp ©m
I. Mét sè kh¸i niÖm ban ®Çu vÒ hoµ ©m :
a. Hoµ ©m lµ g× :
Thêi Hi L¹p cæ hoµ ©m cã nghÜa lµ sù c©n ®èi, hµi hoµ, ¨n nhÞp gi÷a
toµn bé vµ bé phËn. Ngêi Hi L¹p cho r»ng mäi thø trªn ®êi ®Òu ®îc t¹o nªn theo
nh÷ng quy luËt cña hoµ ©m vµ hä ®· x©y dùng nh÷ng lý thuyÕt vÒ hoµ ©m cña
trêi vµ ®Êt. Lý thuyÕt nµy ®· chi phèi nhiÒu mÆt : Quan niÖm vÒ vò trô, sù ph¸t
triÓn nh©n c¸ch h×nh thøc kiÕn tróc, ®¹o ®øc häc.
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 5
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
Hoµ ©m còng ®îc ¸p dông vµo ©m nh¹c. Thêi kú nµy cha cã ©m nh¹c
nhiÒu bÌ, danh tõ hoµ ©m cã nghÜa lµ nh÷ng mèi t¬ng quan nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c
©m thanh h×nh thµnh ra giai ®iÖu. Khoa hoµ ©m lóc nµy nghiªn cøu vÒ sù tiÕp
diÔn c¸c ©m thanh nèi tiÕp nhau.
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nghÖ thuËt ©m nh¹c, khi h×nh thµnh ra lo¹i
h×nh ©m nh¹c nhiÒu bÌ th× nhiÒu ngêi ph¶i h¸t hoÆc ®µn cïng lóc nhiÒu bÌ kh¸c
nhau nhng cÇn ph¶i cã nh÷ng sù hoµ hîp. Nh÷ng quy luËt hoµ ©m ra ®êi ®· t¹o
ra sù hoµ hîp ®ã. Hoµ ©m cã quan hÖ mËt thiÕt víi tÊt c¶ c¸c thÓ lo¹i ©m nh¹c.
b. C¸c h×nh thøc ©m nh¹c :
- Nh¹c mét bÌ ®îc gäi lµ nh¹c ®¬n ®iÖu :
VD 1:
- Nh¹c nhiÒu bÌ gåm cã hai lo¹i chñ yÕu :
Phøc ®iÖu : lµ lo¹i nh¹c nhiÒu bÌ trong ®ã c¸c bÌ ®Òu cã tÝnh ®éc lËp,
biÓu hiÖn nh÷ng giai ®iÖu t¬ng ph¶n nhau.
VD 2 :
Chñ ®iÖu lµ lo¹i nh¹c nhiÒu bÌ trong ®ã cã mét bÌ ®îc coi lµ chñ yÕu, bÌ
nµy gi÷ vai trß biÓu hiÖn giai ®iÖu cña t¸c phÈm nªn ®îc gäi lµ bÌ giai ®iÖu,
nh÷ng bÌ cßn l¹i gi÷ vai trß phô ho¹.
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 6
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
II. Kh¸i niÖm ban ®Çu vÒ chång ©m vµ hîp ©m :
1.1. Chång ©m : Lµ mét sè ©m ph¸t ra cïng mét lóc. Chång ©m ®îc ghi
b»ng nh÷ng nèt chång lªn nhau:
VD 3:
1.2. Hîp ©m : Lµ nh÷ng ©m ®îc s¾p xÕp theo quy luËt vµ cã tõ 3 ©m trë
lªn :
VD 4:
Hîp ©m cã nhiÒu d¹ng mµ trong ®ã gi÷a c¸c ©m cã nh÷ng kho¶ng c¸ch
kh«ng ph¶i lµ c¸c qu·ng 3 :
VD 5
1.3. Tªn c¸c ©m cña hîp ©m :
¢m díi cïng ®îc gäi lµ ©m gèc hoÆc lµ ©m 1. Nh÷ng ©m cßn l¹i tªn gäi
dùa vµo qu·ng c¸ch gi÷a c¸c ©m nµy víi ©m gèc tÝnh tõ díi lªn, c¸c ©m cßn l¹i sÏ
cã tªn gäi lµ : ©m 3, ©m 5, ©m 7, ©m 9.
VD 6
1.4. Tªn cña hîp ©m :
Tªn cña hîp ©m ®îc gäi theo tªn cña ©m gèc. §Ó gäi ®óng tªn hîp ©m
cÇn x¸c ®Þnh ®óng tªn ©m gèc, nÕu kh«ng sÏ gäi sai.
VD 7
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 7
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
1.5. Hîp ©m thÓ gèc :
Hîp ©m thÓ gèc cã ©m trÇm lµm ©m 1
VD 8
H.©m Mi thø gèc. H.©m La thø gèc
1.6. Hîp ©m thÓ ®¶o :
Hîp ©m thÓ ®¶o lµ H.©m cã ©m trÇm kh«ng ph¶i lµ ©m gèc
a. Hîp ©m ba cã hai thÓ ®¶o :
- ThÓ ®¶o 1 : Cã ©m trÇm lµm ©m ba, ®îc gäi lµ h.©m s¸u, ký hiÖu lµ sè
6
sau ch÷ c¸i chØ tªn hîp ©m.
- ThÓ ®¶o hai ; Cã ©m trÇm lµ ©m n¨m gäi lµ hîp ©m bèn s¸u ký hiÖu 64
sau ch÷ c¸i chØ tªn hîp ©m.
VD 9 H.a Son gèc Son ®¶o1 Son ®¶o2
b. Hîp ©m b¶y cã ba thÓ ®¶o :
- ThÓ ®¶o 1 : Cã ©m trÇm lµ ©m ba gäi lµ hîp ©m bèn s¸uký hiÖu lµ 65
- ThÓ ®¶o 2 : Cã ©m trÇm lµ ©m 5 gäi lµ hîp ©m ba bèn ký hiÖu lµ 43
- ThÓ ®¶o 3 : Cã ©m trÇm lµ ©m 7 gäi lµ hîp ©m hai ký hiÖu lµ 2
Ký hiÖu c¸c thÓ ®¶o cña hîp ©m b¶y còng dùa vµo c¸c qu·ng míi h×nh
thµnh
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 8
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
VD 10
G G65 G43 G2
Bµi thùc hµnh :
1. Ph©n biÖt ©m gèc ©m trÇm cña c¸c hîp ©m .
2. C¸c hîp ©m sau ®©y tªn lµ g× vµ ë thÓ nµo ( gèc hay ®¶o )
Bµi 2 :
C¸c lo¹i hîp ©m ba vµ hîp ©m b¶y
C¸ch s¾p xÕp hoµ ©m bèn bÌ.
Bµi nµy cung cÊp cho sv c¸c vÊn ®Ò :
- C¸c lo¹i hîp ©m ba.
- C¸c lo¹i hîp ©m b¶y.
- TÝnh chÊt cña c¸c lo¹i hîp ©m ba vµ b¶y.
- C¸ch s¾p xÕp hoµ ©m bèn bÌ.
I. C¸c läai hîp ©m ba :
1.1. Hîp ©m ba trëng : Cã qu·ng ba trëng n»m díi qu·ng ba thø
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 9
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
VD 11
1.2. Hîp ©m ba thø : Cã mét qu·ng ba thø n»m díi qu·ng ba trëng
VD 12
1.3. Hîp ©m ba gi¶m : C¶ hai qu·ng ba ®Òu lµ qu·ng ba thø
VD 13
1.4. Hîp ©m ba t¨ng : C¶ hai qu·ng ba ®Òu lµ qu·ng ba trëng
VD 14
II. C¸c lo¹i hîp ©m b¶y :
2.1. Hîp ©m b¶y trëng : Gåm cã mét hîp ©m ba trëng víi mét qu·ng b¶y
trëng
VD 15
2.2. Hîp ©m b¶y trëng thø : Gåm mét hîp ©m ba trëng víi mét hîp ©m
b¶y thø
VD 16
2.3. Hîp ©m b¶y thø : Gåm mét hîp ©m ba thø víi mét qu·ng b¶y thø :
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 10
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
VD 17
2.4. Hîp ©m b¶y thø gi¶m :
VD 18
2.5. Hîp ©m b¶y gi¶m : Gåm mét hîp ©m ba gi¶m víi mét qu·ng b¶y gi¶m
VD 19
III. TÝnh chÊt cña c¸c hîp ©m :
a. Hîp ©m thuËn : Gåm nh÷ng hîp ©m ba trëng vµ ba thø
b. Hîp ©m nghÞch : Gåm c¸c hîp ©m ba gi¶m, t¨ng, vµ c¸c lo¹i hîp ©m
b¶y, chÝn.
IV. C¸ch s¾p xÕp hoµ ©m bèn bÌ
1. Bèn bÌ hoµ ©m mang tªn cña bèn giäng h¸t :
- Sopprano : S - N÷ cao - BÌ giai ®iÖu.
- Anto : A - N÷ trÇm
- Teno : T - Nam cao
- Bass : B - Nam trÇm
2. TÇng cña hoµ ©m :
Hoµ ©m ®îc chia lµm 2 tÇng : TÇng trªn vµ tÇng díi
TÇng trªn gåm c¸c bÌ : Sopprano, Anlto, Teno.
TÇng díi gåm cã bÌ : Bass.
Th«ng thêng bÌ S, A viÕt chung ë kho¸ Sol, nÕu nèt cã ®u«i th× bÌ S
viÕt du«i quay lªn trªn, bÌ A viÕt ®u«i quay xuèng díi. BÌ T, B viÕt ë kho¸ Pha
nÕu nèt cã ®u«i th× bÌ T viÕt ®u«i quay lªn trªn bÌ B viÕt ®u«i quay xuèng díi.
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 11
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
VD 20
3. VÞ trÝ giai ®iÖu :
Giai ®iÖu chÝnh thêng ®îc viÕt ë bÌ Sopprano v× vËy cã thÓ dïng ©m 1,
3, 5, 7 cña hîp ©m ®Ó t¹o thµnh giai ®iÖu. NÕu dïng ©m 1 ë bÌ S th× gäi lµ vÞ
trÝ giai ®iÖu ©m 1 cña hîp ©m. NÕu dïng ©m 3, 5 ë bÌ S th× gäi ®ã lµ vÞ trÝ
giai ®iÖu ©m 3 vµ ©m 5.
VD 21
G. ® ©m 1 G.® ©m 3 G.® ©m 5
4. C¸ch s¾p xÕp hîp ©m :
Hîp ©m cã thÓ s¾p xÕp theo c¸ch : xÕp hÑp, réng, hçn hîp.
a. XÕp hÑp : ë ba bÌ trªn bÌ nä c¸ch bÌ kia kh«ng qu¸ qu·ng bèn.
b. XÕp réng : ba bÌ trªn c¸ch nhau qu¸ qu·ng bèng nhng kh«ng ®îc qua
qu·ng t¸m. NÕu vît qu¸ qu·ng t¸m sÏ bÞ coi lµ xÕp rçng, c¸ch nµy bÞ cÊm dïng.
c. XÕp hçn hîp : ë tÇng trªn ®îc viÕt kÕt hîp c¶ hÑp lÉn réng th× gäi lµ
xÕp hîp ©m hçn hîp.
Trong c¸c c¸ch viÕt hîp ©m th× qu·ng c¸ch gi· bÌ T vµ bÌ B kh«ng ®îc
qu¸ 2 qu·ng t¸m cßn hai bÌ kÕ tiÕp kh«ng ®îc qu¸ qu·ng 8.
VD 22
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 12
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
5. S¸u c¸ch s¾p xÕp hîp ©m ba :
VD 23
6. §ång ©m :
Cã thÓ xÕp hai bÌ ®ång ©m ( ChËp bÌ )
VD 24
7. ChÐo bÌ :
§©y lµ c¸ch s¾p xÕp lµm cho ©m cña bÌ díi cao h¬n ©m cña bÌ trªn.
VD 25
8. T¨ng ®«i ©m :
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 13
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
Hîp ©m ba thêng ph¶i t¨ng ®«i ©m mét trong c¸c ©m cña nã thêng lµ
©m gèc cña hîp ©m .
Bµi thùc hµnh :
1. ViÕt trªn hai kho¸ c¸c hîp ©m sau ®©y : La trëng cã vÞ trÝ giai ®iÖu
©m gèc, xÕp hÑp. Fa th¨ng thø vÞ trÝ giai ®iÖu ©m gèc xÕp hÑp. Fa trëng vÞ
trÝ gia ®iÖu ©m n¨m xÕp réng.
2. ViÕt hîp ©m Sol trëng víi s¸u c¸ch s¾p xÕp kh¸c nhau.
Bµi 3 :
C¸c hîp ©m ba CHÝnh
vµ chøc n¨ng cña chóng trong ®iÖu thøc
Bµi nµy cung cÊp cho sv c¸c vÊn ®Ò :
- Chøc n¨ng cña c¸c hîp ©m ba.
- C¸ch tiÕn hµnh hoµ ©m .
- Sù t¬ng quan gi÷a c¸c hîp ©m.
C¸c hîp ©m ba chÝnh ®îc chia lµm ba chøc n¨ng kh¸c nhau
- Hîp ©m ba bËc I ( T ) lµ hîp ©m ba chñ cã tÝnh chÊt æn ®Þnh ( Chøc
n¨ng chñ )
- Hîp ©m ba bËc IV ( S ) lµ hîp ©m ba h¹ ¸t cã tÝnh chÊt kh«ng æn ®Þnh (
Chøc n¨ng h¹ ¸t ).
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 14
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
- Hîp ©m ba bËc V ( D ) lµ hîp ©m ba ¸t tÝnh chÊt kh«ng æn ®Þnh
( Chøc n¨ng ¸t )
I. C«ng thøc vÒ tiÕn hµnh hoµ ©m
- C¸ch tiÕn hµnh t¹o nªn bëi 2 chøc n¨ng chñ vµ ¸t gäi lµ tiÕn hµnh
chÝnh c¸ch.
T-D;D-T;T-D-T;D-T-D
- C¸ch tiÕn hµnh t¹o nªn bëi 2 chøc n¨ng chñ chñ vµ h¹ ¸t gäi lµ c¸ch tiÕn
hµnh biÕn c¸ch : T - S ; S - T ; T - S - T ; S - T - S.
- C¸ch tiÕn hµnh lËp nªn bëi c¶ 3 chøc n¨ng gäi lµ tiÕn hµnh ®Çy ®ñ :
T - S - D - T.
II. Sù t¬ng quan gi÷a c¸c hîp ©m ba chÝnhSù t¬ng quan gi÷a c¸c hîp ©m
lµ qu·ng c¸ch gi÷a c¸c ©m gèc cña chóng
- Sù t¬ng quan T - S lµ t¬ng quan qu·ng 4 cã mét ©m chung VD 1
- Sù t¬ng quan T - D lµ t¬ng quan qu·ng 5 cã mét ©m chung VD 2
- Sù t¬ng quan S -D lµ t¬ng quan qu·ng 2 kh«ng cã ©m chung VD 3
VD 26
Bµi 4 :
C¸ch nèi tiÕp hîp ©m ba CHÝnh nguyªn vÞ
Bµi nµy cung cÊp cho sv c¸c vÊn ®Ò :
- C¸ch tiÕn hµnh bÌ.
- C¸ch nèi tiÕp c¸c hîp ©m ba chÝnh.
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 15
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
I. C¸ch tiÕn hµnh cña c¸c bÌ :
a. TiÕn hµnh tõng bÌ : Tõng bÌ cã thÓ tiÕn hµnh bíc lÇn hay bíc nh¶y.
. TiÕn hµnh bíc lÇn lµ lµ c¸c bÌ di chuyÓn c¸c qu·ng 1,2,3.
VD 27
. TiÕn hµnh bíc nh¶y khi bÌ di chuyÓn qu·ng 4,5,6,7,8.
VD 28
. C¸ch tiÕn hµnh bíc lÇn ®îc dïng nhiÒu nhÊt. V× vËy trong thêi gian
®Çu b¾t buéc ph¶i theo . Riªng bÌ Bass ®îc nh¶y qu·ng 4,5
b. C¸ch tiÕn hµnh nhiÒu bÌ :
Hai bÌ cã thÓ cïng tiÕn theo 3 c¸ch lµ : Cïng híng, ngîc híng, vµ tiÕn
hµnh chÕch híng
VD 29
Cïng híng Ngîc híng ChÕch híng
Sù chuyÓn cïng híng mµ gi÷ nguyªn cïng mét qu·ng ë gi÷a c¸c bÌ gäi lµ
tiÕn hµnh song song.
c. CÊm c¸c bíc ®i cã qu·ng t¨ng :
Nguyªn t¾c chung lµ cÇn ph¶i tr¸nh c¸c qu·ng t¨ng mµ thay thÕ b»ng c¸c
qu·ng gi¶m.
VD 30
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 16
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
Q. t¨ng → Q. gi¶m Q. t¨ng → Q. gi¶m
d. CÊm bÌ Bass nh¶y 2 qu·ng 4 hoÆc 5 vÒ cïng mét híng.
VD 31
II. Nèi tiÕp c¸c hîp ©m ba chÝnh
a. Nèi tiÕp theo lèi hoµ ©m : Lµ c¸ch nèi tiÕp hai hîp ©m cïng cã ©m
chung vµ gi÷ ©m chung ®ã ë cïng mét bÌ .
. Khi nèi tiÕp hai hîp ©m cã t¬ng quan qu·ng 4, 5 theo lèi hoµ ©m th× :
- BÌ Bass ©m 1 cña bÌ nµy tiÕn vµo ©m 1 cña bÌ kÕ tiÕp b»ng c¸ch
nh¶y qu·ng 4,5
- TÇng trªn ©m chung gi÷ nguyªn hai ©m cßn l¹i cña h.©m tríc tiÕn
qu·ng hai ®i lªn hoÆc xuèng vµo hai ©m cßn l¹i cña hîp ©m tiÕp sau.
VD 32
b. Nèi tiÕp theo lèi giai ®iÖu :
Lµ c¸ch nèi tiÕp hai hîp ©m kh«ng cã ©m chung hoÆc cã ©m chung
nhng kh«ng ®îc gi÷ ë l¹i cïng mét bÌ.
. Khi nèi tiÕp 2 hîp ©m cã t¬ng quan qu·ng 4,5 theo lèi giai ®iÖu nh sau
:
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 17
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
- BÌ Bass : ©m 1 cña bÌ nµy tiÕn vµo ©m 1 cña bÌ kÕ tiÕp b»ng c¸ch
nh¶y qu·ng 4.
- TÇng trªn : C¸c bÌ ®i ngîc híng víi bÌ trÇm.
. Khi nèi tiÕp IV - V theo lèi giai ®iÖu :
- BÌ Bass cña hîp ©m tríc tiÕn vµo ©m 1 cña hîp ©m kÕ tiÕp b»ng c¸ch
®i lªn qu·ng 2 ( cÊm ®i xuèng qòang 7 ).
- TÇng trªn c¸c bÌ ®i ngîc híng víi bÌ Bass.
VD 33
Bµi thùc hµnh :
1. Nèi tiÕp theo lèi hoµ ©m I - V ; I - IV ; V - I ; IV - I ë c¸c ®iÖu C dur,
amoll, dmoll
2. Nèi tiÕp theo lèi giai ®iÖu I - V ; I - IV ; V - I ; IV - I ë c¸c ®iÖu G dur,
dmoll.
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 18
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
Bµi 5 :
phèi cho giai ®iÖu b»ng c¸c hîp ©m ba chÝnh
Bµi nµy cung cÊp cho sv c¸c vÊn ®Ò :
- C¸ch tiÕn hµnh bÌ.
- C¸ch nèi tiÕp c¸c hîp ©m ba chÝnh.
I. Nh÷ng ®iÒu cÇn chó ý khi phèi hoµ ©m
A. Hîp ©m ®Çu tiªn vµ hîp ©m cuèi cïng cña bµi nãi chung cÇn dïng
nh÷ng hîp ©m cã chøc n¨ng æn ®Þnh, hîp ©m ba chñ. Trong nh÷ng trêng hîp
®o¹n nh¹c ®îc b¾t ®µu b»ng nhÞp lÊy ®µ th× hîp ©m ®Çu cã thÓ lµ hîp ©m ¸t.
- Hîp ©m ®· ®øng ë ph¸ch yÕu th× kh«ng dïng l¹i ë ph¸ch ®øng sau
m¹nh h¬n.
- NÕu hîp ©m xuÊt hiÖn ë ph¸ch m¹nhvµ chiÕm c¶ « nhÞp th× cã thÓ
kÐo dµi nã sang mét phÇn hoÆc hay c¶ nhÞp sau.
- Tuú chç mµ lùa chän s¸ch phèi cho thÝch hîp ( Lèi hoµ ©m hay giai
®iÖu )
- CÊm bÌ Bass nh¶y 2 qu·ng 4 hoÆc 5 vÒ cïng mét híng.
VD 34
B. Nh÷ng bíc tiÕn hµnh
a. X¸c ®Þnh giäng ®iÖu cña giai ®iÖu :
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 19
- Hoµ ©m øng dông – HÖ
C§SP
Ta x¸c ®Þnh c©u nh¹c nµy ®îc viÕt ë giäng C dur
b. X¸c ®Þnh ba hîp ©m chÝnh.
- §« trëng ( T )
- Fa trëng ( S )
- Sol trëng ( D )
c. LËp s¬ ®å dù kiÕn c¸c hîp ©m ®Æt cho mçi ©m cña giai ®iÖu b»ng
nh÷ng ký hiÖu chøc n¨ng cña chóng :
Trong bíc nµy ta xÐt tõng nèt cña giai ®iÖu xem nã thuéc vÒ h¬p ©m
nµo ®Ó lùa chän.
d. TriÓn khai thµnh bèn bÌ trªn c¬ së nèi tiÕp c¸c ©m ®· chØ ®Þnh ë s¬
®å.
e. VD vÒ phèi cho giai ®iÖu :
Bíc 1 : X¸c ®Þnh giäng ®iÖu cña ®o¹n nh¹c :
C¨n cø : Giai ®iÖu trªn ®îc viÕt ë nhÞp 2/4 kh«ng dÊu ho¸ ë ho¸ biÓu.
§iÖu tÝnh ë ®©y sÏ lµ §« trëng hoÆc lµ La thø. NÕu lµ ë La thø th× ph¶i cã nèt
Son th¨ng ( ®Æc ®iÓm cña ®iÖu thø hoµ ©m )nhng ë ®©y kh«ng cã dÊu son
th¨ng nªn nã lµ ®iÖu tÝnh §« trëng.
Bíc 2 : X¸c ®Þnh c¸c hîp ©m chÝnh :
. C dur = T.
. F dur = S.
. G dur = D
Bíc 3 : LËp s¬ ®å dù kiÕn :
C¸c nèt ë giai ®iÖu cã thÓ ®îc s¾p xÕp nh sau :
Vi Hng - Tæ Nh¹c - Khoa TiÓu häc 20
nguon tai.lieu . vn
