- Trang Chủ
- Chính trị học
- Giáo trình học Giải thích quan điểm nền kinh tế xã hội chủ nghĩa gồm hai hình thức sở hữu chủ yếu là quốc doanh và tập thể p1
Xem mẫu
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
Lêi nãi ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi,
kinh tÕ t nh©n gåm kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ vµ kinh tÕ t b¶n
t nh©n ®· ph¸t triÓn réng kh¾p c¶ níc gãp phÇn quan träng
vµo ph¸t triÓn kinh tÕ, huy ®éng c¸c nguån lùc vµo s¶n xuÊt
kinh doanh, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n
d©n t¨ng tÝch luü, gãp phÇn gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ - x·
héi.
Tuy vËy, kinh tÕ t nh©n hiÖn nay ë níc ta cßn nhiÒu
h¹n chÕ, yÕu kÐm: quy m«, vèn Ýt, c«ng nghÖ l¹c hËu, tr×nh
®é qu¶n lý thÊp, søc c¹nh tranh yÕu…
NghÞ quyÕt §¹i héi IX cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh: "Thùc
hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh
phÇn. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh theo ph¸p luËt ®Òu
lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, cïng ph¸t triÓn l©u dµi, hîp t¸c
vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh, trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai
trß chñ ®¹o, kinh tÕ nhµ níc cïng víi kinh tÕ tËp thÓ ngµy
cµng trë thµnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ quèc
d©n".
1
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
PhÇn I
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n ë
Giáo trình giải thích quan điểm nền kinh tế xã hội
chủ nghĩa gồm hai hìnhn¨m ®Çuhữu chủ yếu là
ViÖt Nam ®Õn nh÷ng thức sở cña thêi kú
quốc doanh và tập thể
®æi míi
I. Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh
tÕ t nh©n ViÖt Nam
Kinh tÕ t nh©n trªn thùc tÕ cã søc sèng m·nh liÖt vµ ®·
cã nhiÒu ®ãng gãp cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt
níc, nhng cã thêi kú do nhËn thøc sai lÇm, nãng véi ®· coi
kinh tÕ t nh©n lµ ®èi tîng ph¶i c¶i t¹o kh«ng ®îc khuyÕn
khÝch ph¸t triÓn, kh«ng ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ. Nh÷ng ngêi
ho¹t ®éng trong thµnh phÇn kinh tÕ nµy cã ®Þa vÞ chÝnh trÞ
thÊp kÐm. S¶n xuÊt kinh doanh cña hä bÞ trãi buéc, k×m h·m,
chÌn Ðp. Ngay trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã, kinh tÕ t nh©n c¸
thÓ vÉn tån t¹i vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh thÕ ®øng cña m×nh.
N«ng nghiÖp lµ n¬i cã phong trµo hîp t¸c ho¸ m¹nh nhÊt,
triÖt ®Ó nhÊt, nhng lu«n lu«n tån t¹i kinh tÕ c¸ thÓ. Trong
c«ng nghiÖp, lao ®éng trong thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n ë
miÒn B¾c tríc ngµy gi¶i phãng miÒn Nam vÉn thêng
3
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
xuyªn chiÕm mét tû träng lao ®éng trªn 15% víi kho¶ng 50-
80 ngh×n ngêi. Khi gi¶i phãng miÒn Nam sè ngêi ho¹t
®éng trong thµnh phÇn kinh tÕ nµy rÊt lín.
1. Kinh tÕ t nh©n thêi kú phôc håi kinh tÕ 1955-1957
Sau 9 n¨m kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p, th¸ng 7-
1954 hoµ b×nh lËp l¹i trªn miÒn B¾c, nÒn kinh tÕ ®øng tríc
nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ do chiÕn tranh ®Ó l¹i, Bé ChÝnh trÞ
Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng ®· häp vµo th¸ng 9-1954 ®Ò ra
kÕ ho¹ch 3 n¨m (1955-1957) tËp trung kh«i phôc kinh tÕ,
hµn g¾n vÕt th¬ng chiÕn tranh, tiÕp tôc hoµn thµnh c¶i c¸ch
ruéng ®Êt, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c ®a miÒn B¾c tiÕn lªn chñ
nghÜa x· héi.
Th¾ng lîi cña cuéc c¶i c¸ch ruéng ®Êt lµ ®· chia 81 v¹n
ha ruéng vµ 74 ngh×n con tr©u bß cho 2,1 triÖu hé n«ng d©n.
Thñ tiªu chÕ ®é së h÷u phong kiÕn vÒ ruéng ®Êt, xo¸ bá
ph¬ng thøc bãc lét ®Þa t« vµ quan hÖ chñ ®Êt vµ t¸ ®iÒn.
N«ng d©n thùc hiÖn ®îc m¬ íc vÒ lµm chñ ruéng ®Êt, ®·
tÝch cùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn m¶nh ruéng cña m×nh
®em l¹i hiÖu qu¶ sö dông ®Êt ®ai tèt.
4
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
Song song víi viÖc chia ruéng ®Êt cho n«ng d©n , th¸ng
5-1955 ChÝnh phñ ®· ban hµnh 8 chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch
s¶n xuÊt bao gåm:
(1) B¶o ®¶m quyÒn së h÷u ruéng ®Êt
(2) B¶o hé tµi s¶n n«ng d©n vµ c¸c tÇng líp kh¸c.
(3) KhuyÕn khÝch khai hoang, phôc ho¸ b»ng miÔn gi¶m
thuÕ 3 n¨m cho ruéng ®Êt khai hoang. Kh«ng ph¶i ®ãng thuÕ
phÇn t¨ng vô, t¨ng n¨ng suÊt.
(4) Tù do thuª mín nh©n c«ng, thuª mín tr©u bß, vay
vµ cho vay;
(5) KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn tæ ®æi c«ng;
(6) KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn nghÒ phô vµ nghÒ thñ c«ng
trong n«ng d©n vµ n«ng th«n;
(7) B¶o hé vµ khuyÕn khÝch, khen thëng nh÷ng hé n«ng
d©n lµm ¨n giái;
(8) Nghiªm cÊm ph¸ ho¹i s¶n xuÊt;
5
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
Thêi kú nµy lùc lîng kinh tÕ ngoµi quèc doanh cßn
nhá, kinh tÕ hîp t¸c cha ph¸t triÓn, tham gia lùc lîng s¶n
xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi chñ yÕu lµ kinh tÕ t nh©n,
kinh tÕ c¸ thÓ.
Nhê cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n, sau ba n¨m kh«i
phôc vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp nhÑ, ®ång thêi
cñng cè vµ kh«i phôc c¸c c¬ së c«ng nghiÖp nÆng cÇn
thiÕt , c¸c ngµnh vµ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x· héi miÒn B¾c
®Òu ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng.
N«ng nghiÖp: 85% diÖn tÝch hoang ho¸ ®îc ®a vµo sö
dông; gi¸ trÞ tæng s¶n lîng n«ng nghiÖp n¨m 1957 t¨ng
16,7% so víi n¨m 1955; trong ®ã trång trät t¨ng 14,7%,
ch¨n nu«i t¨ng 27,7%. S¶n lîng l¬ng thùc quy thãc tõ
3.759 ngh×n tÊn n¨m 1955 lªn 4.293 ngh×n tÊn, n¨m 1957.
S¶n lîng hÇu hÕt c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp ®Òu t¨ng kh¸ so
víi n¨m 1955. B«ng ®¹t 5,6 ngh×n tÊn, t¨ng 0,6%; chÌ bóp
kh« 2,9 ngh×n tÊn, t¨ng 11,5%; §Ëu t¬ng 7,6 ngh×n tÊn,
t¨ng 40,7%; l¹c 21,1 ngh×n Ên, t¨ng 75,8%; mÝa 422 ngh×n
tÊn, t¨ng gÊp 2,4 lÇn; thuèc lµ 1,4 ngh×n tÊn, t¨ng gÊp 2,3
lÇn; ®ay 4,9 ngh×n tÊn t¨ng gÊp 5,4 lÇn. §µn tr©u tõ 1.052
ngh×n con t¨ng lªn 1.237 ngh×n con.
6
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
C«ng nghiÖp ®¹t tèc ®é t¨ng b×nh qu©n n¨m lµ 64,1%.
Trong ®ã c«ng nghiÖp trung ¬ng t¨ng 171,2%; c«ng nghiÖp
®Þa ph¬ng t¨ng 50,4%; c«ng nghiÖp s¶n xuÊt t liÖu s¶n
xuÊt t¨ng 53,4%, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt t liÖu tiªu dïng t¨ng
67,7%.
Thµnh c«ng cña thêi kú kh«i phôc kinh tÕ (1955 - 1957)
kh«ng nh÷ng ®em l¹i nhiÒu biÕn ®æi s©u s¾c trong ®êi sèng
kinh tÕ x· héi miÒn B¾c mµ cßn ®Ó l¹i nhiÒu bµi häc quý gi¸
®ã lµ:
- §Æt n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµo ®óng vÞ trÝ, g¾n ®îc
søc lao ®éng víi t liÖu s¶n xuÊt c¬ b¶n cña n«ng d©n lµ
ruéng ®Êt.
- Ph¸t huy ®îc søc m¹nh tæng hîp cña c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ. Lóc nµy kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng nhá bÐ,
nhng nh¬ ph¸t triÓn ®îc vai trß cña kinh tÕ t nh©n trªn c¬
së chÝnh s¸ch cña Nhµ níc nªn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng
híng v¬Ý tèc ®é cao.
2. Kinh tÕ t nh©n thêi kú c¶i t¹o x· héi nÒn kinh tÕ
(1958 - 1960) vµ tíi n¨m 1976.
7
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
Trªn cã së th¾ng lîi cña kú kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh
tÕ (1955 - 1957), miÒn B¾c bíc vµo thùc hiÖn kÕ ho¹ch 3
n¨m c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
ngoai quèc doanh. Th¸ng 4 - 1958 Quèc héi th«ng qua kÕ
ho¹ch 3 n¨m ph¸t triÓn vµ c¶i t¹o kinh tÕ, ph¸t triÓn v¨n ho¸
(1958 - 1960).
Néi dung chñ yÕu cña c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi chñ
nghÜa ®Æt ra trong thêi kú nµy lµ biÕn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh
phÇn thµnh nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa.
Nªn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa gåm hai h×nh thøc së h÷u
chñ yÕu lµ quèc doanh vµ tËp thÓ. Kinh tÕ c¸ thÓ vµ kinh tÕ
t b¶n t doanh lµ ®èi tîng trùc tiÕp cña c«ng cuéc c¶i t¹o
nµy.
Néi dung ®a n«ng d©n vµo hîp t¸c x· coi lµ kh©u chÝnh.
C¶i t¹o ®èi víi c¸c hé c¸ thÓ trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp,
th¬ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, x©y dùng vµ c¸c ngµnh
kh¸c còng rÊt khÈn tr¬ng. §èi víi c«ng th¬ng nghiÖp t
b¶n t doanh víi môc tiªu nhanh chãng xo¸ bá thµnh phÇn
kinh tÕ nµy ®îc tiÕn hµnh b»ng chÝnh s¸ch chuéc l¹i (tr¶
dÇn) vµ ¸p dông h×nh thøc c«ng t hîp doanh.
8
- h a n g e Vi h a n g e Vi
XC XC
e e
F- F-
w w
PD
PD
er
er
!
!
W
W
O
O
N
N
y
y
bu
bu
to
to
k
k
lic
lic
C
C
w
w
m
m
w w
w
w
o
o
.c .c
.d o .d o
c u -tr a c k c u -tr a c k
KÕt qu¶ ®Õn n¨m 1960 ®· cã: 40,4 ngh×n hîp t¸c x·
n«ng nghiÖp, chiÕm 85,5% tæng sè hé n«ng d©n vµ 68,1%
tæng dienÑ tÝch canh t¸c; 2.760 hîp t¸c x· tiÓu thñ c«ng
nghiÖp, 267 tæ s¶n xuÊt vµ 285 hîp t¸c x· nghÒ muèi. TÝnh
chung ®Õn n¨m 1960 sè x· viªn hîp t¸c x· chuyªn s¶n xuÊt
c«ng nghiÖp lªn 72 ngh×n ngêi.
VÒ th¬ng nghiÖp ®· cã 65% trong sè 185 ngh×n tiÓu
th¬ng tham gia hîp t¸c x·. Hîp t¸c x· mua b¸n ®· ®îc
thµnh lËp ë hÇu hÕt c¸c x· phêng miÒn B¾c.
§Õn cuèi n¨m 1960 ®· c¶i t¹o xong toµn bé 729 hé t
b¶n c«ng nghiÖp, trong ®ã 661 hé theo h×nh thøc c«ng t hîp
doanh vµ 68 hé theo h×nh thøc xÝ nghiÖp hîp t¸c x·.
Toµn bé lùc lîng vËn t¶i c¬ giíi t nh©n gåm 1.602 «t«
vµ 132 ph¬ng tiÖn vËn t¶i thuû ®· chuyÓn thµnh 31 xÝ
nghiÖp c«ng t hîp doanh víi tæng são 2.610 c«ng nh©n.
Nh vËy miÒn B¾c ®Õn cuèi n¨m 1960 ®· hoµn thµnh c¶i
t¹o kinh tÕ ngoµi quèc doanh díi h×nh thøc hîp t¸c x· vµ
c«ng t hîp doanh, hoÆc c¸c ®¹i lý, kinh tiªu cña kinh tÕ nhµ
níc.
9
nguon tai.lieu . vn