Xem mẫu
- UY BAN NHAN DAN QUJN 5
TRUONG TRUNG CAP NGHE KY THUJT CONG NGH:¢ HUNG VUONG
, '
GIAOTRINH
CO' trng dl}ng
'
Nghe: Cong ngh~ o to
TRINH DO• TRUNG CAP
TPHCM-2019
- LOI GIOI THJ¥U
Cong ngh¢ sua chua o to la m9t mang kiin thu:c cho nhfmg nguai cong nhan
sita chua o to tuang lai. Kiin thu:c cua mo dun se giup cho nguai h9c bubc ddu
tiip cqn du(lc vbi dbi tu(lng nghJ nghi¢p, tu d6 c6 thd xac dtnh du9'C mlj,C dich va
tam thi h9c tqp.
H9c xong mo dun nay h9c vien se c6 kha nang:
1. Trznh bay dung vai tr_o va Itch sit phat tridn cua 6 to.
2. Trznh bay dung eek loq,i o to va cdu tq,o chung cua o to.
3. Trznh bay dung khai ni¢m vJ hi¢n tu(lng, qua trznh va cac giai doq,n mai
man chi tiit.
4. Trinh bay dung khai ni¢m vJ cac phuangphap sita chua va cong ngh¢ ph1J,c
h6i chi tiit.
5. Nhqn dq,ng dung cac loq,i o to va cac b9 phqn cua o to.
6. Trinh bay du(Yc cong d1J,ng, cdu tq,o ·va each sit d1J,ng m9t s6 d1J,ng c1J, cdm
tay nghJ sita chua 6 to.
Qu{in 5, ngay thang nii.m 20
Bien SO(J,n
T{ip th/ Khoa Cu Khi JJ~ng Life
- 1
Glffi TID$U VE MO DUN
Vj tri, y nghia, vai tr~ modun :
Mo dun co· kj thul)t la m9t m6dun co· so; la m9t phtm !din thuc kh6ng th€ thiiu
trong viic dao tqo hinh thanh tay nghJ 1 th()' diin ddn d1,mg.
Tru:ac khi h9c m6dun co· ky thug.t h9c sinh phai du:(fc h9c qua die min h9c: toan
lap 10, vg.t ly 9 m6dun CO' ky thug.t giup cha h9c sinh c6 cac !din thuc t6ng quat vJ
CO' h9c, lam CO' SO' cha cac man h9c chuyen nganh ...
My.c tieu cu.a mo dun: .
Hqc xong mo dun nay hqc vien se:
- Phan tich du:(fc Ive lien kit, d(lt Ive tac d1,mg.
- Giili du·(fc cac bai toan tfnh dtnh ht:c tac d,,mg dan gian, b&ng CClC phu:ang trinh
Ive tac d1,mg.
- Xac dtnh du:()'C tr9ng tam cua vl)t rein.
- Phan tich va xac dtnh Ive ma sat
- Tinh toan c6ng, c6ng sudt
Hqc xong mo dun nay hqc vien co kha nang:
- Phan tich du:(fc Ive lien kit va Ive tac d1,mg.
- Lg.p du:()'C cac phu:ang trinh tinh toan vJ hrc, m6men .
- Xac dtnh du:()'C tr9ng tam vg.t rein d6ng chdt dan gian, d
- 2
2.4. Tien dS 4: Tac d1mg va phan tac dvng cu.a lgc
2.5 .. Tien dS 5: Hoa rful.
Bai 03: lien k~t va phan lµc lien k~t
3.1. M9t s6 khai ni?m vs lien k~t
3.2. M9t s6 lien kSt thucmg g~p
3.3. Tien dS giai ph6ng lien k~t
Bai 4: Li thuy~t vs Momen h_rc
4.1. Momen lµc d6i vm m(lt di~m
4.2. Momen lµc d6i vm m(lt tf\,lC
Bai 05: H? lµc va diSu ki?n can bkg cua h?
lµc
5.1. Hai d~c trung ca ban cu.ah? lgc
5.2. Thu g9n h? lqc
5.3. DiSu ki?n can bfulg va h? phuang tdnh can bfulg cu.a h? Ive khong
g1an
5.4. DiSu ki?n can bfulg va h? phuang trinh can bfulg cu.a h? lqc phkg
Bai 06: Bai toan h~ v~t
6.1. Khai ni~m cac bai toan vS h? v~t
6.1.1. Bai toan dSn
6.1.2. Bai toan h~ v~t
6.2. Phuang phap giai cac bai toan vS h~
v~t bai 07: ma sat
7.1. Ma sat truqt
7.2. Ma sat lan
7.3. . Phuang phap giai cac bai toan vS ma sat
Bai 08: Tr9ng tam cu.a v~t rful
8.1. Cong thuc tinh tr9ng tam m(lt s6 Hinh phkg dan gian
8. 1. 1 Dinh nghla
8.1.2 To~ d(l tr9ng tam cu.a hinh phkg
8.2. Cac phuang phap xac djnh tr9ng tam
- 3
8.3. Phuong phap thgc nghi~m.
Bai 09: Chuy€n d9ng ca ban cua v~t rim
9.1. Chuy€n d9ng tinh tiSn
9.2. ChuySn d9ng quay cua v~t rim quanh m9t til)C c6 dinh
9.3. ChuySn d9ng song phkg cua v~t rim
Bai 10: Cong-cong sufttird9ng nang-thS nang-d9ng lugng
10.1. Cong
10.2. Cong suftt:
, 10.3. D9ng nang
10.4. ThSnang.
Kynang:
- Phan tich h;rc lien kSt va lµc tac dl)Ilg.
- L~p cac phuong trinh tinh h;rc va momen, tr9ng tam, ma sat, cong va cogn suftt.
- Ung d1_mg duqc vao cac truoog hqp thµc tS cac ho~t d9ng h9c t~p chinh trong
mo dun
Ho~lt clqng 1 : Hqc t,p tren lap vi
Cac khai ni~m CCY ban vs CCY h9c v~t rim, each phan tich lµc lien kSt, lµc tac
dl)Ilg ...
- Cac thanh l~p cac phuong trinh tinh toan .
Giai m9t s'-6 bai t~p CCY ban.
HoJt cl()ng 2 : Hott clqng theo nhom
- Cho m9t s6 ung d1,mg thµc tS d€ h9c sinh thao lu~ theo nh6m vS vi~c phan tich
lµc lien kSt va lµc tac d1,mg.
Yeu cfiu vi clanh gia hoan thanh mo dun
Ki~n thfrc:
- Cac kiSn thuc v~ xac dinh lµc lien kSt va phan lµc lien kSt - l~p phuong trinh
lµc va Momen.
- Xac dinh tr9ng tam cua v~t rim
- Phan tich lµc ma sat va tinh lµc ma sat
- L~p va tinh toan duqc phuong trinh chuySn d9ng cua v~t rim
- Giai duqc bai toan bkg phuong phap bao toan nang.lugng
- 4
Kynang:
- Phan tich Ive lien k~t, Ive tac d1,mg
- L~p phuong trinh tinh Ive lien k~t, Ive tac d-1,mg - xac dinh tr9ng tam v~t rful.
- Xac dinh lµc ma sat
Cong Cl} danh gia:
- H~ th6ng cau hoi tr~c nghi~m
- H~ th6ng cac bai t~p tinh toan vs Ive, momen, ma sat, tr9ng tam v~t rful, chuySn
d9ng, cong - cong suit
- Cac bai t~p kiSm tra dinh ky.
- Cac bai t~p kiSm tra k~t thuc.
Ph«ong phap danh gia:
- Tr~c nghi~m: Ii thuy~t cac cau hoi Ii thuy~t
KiSm tra dinh ky va k~t thuc vs tinh Ive va phan Ive lien k~t, xac dinh tr9ng
tam v~t rful, xac dinh cac thSng s6 chuySn d9ng quay
- 5
BAI 01: cAc KHAI NIEM
. co BAN VE co HOC
. Li THUYET
Gioi thi~u
Bai h9c nay giup cha h9c sinh c6 au
- 6
cua vecta h,rc biSu diSn cuong d9 tac dl)Ilg cua lgc (vai ty I~ xich duqc ch9n
tm6c). Gia mang vecta Ive duqc g9i la duong tac d1_1ng Ive (Hinh 11.1.1)
Duong tac d\filg h,rc
Hlnh 1.1
Hinh 1.2
H~ Ive: la t~p hqp nhi€u Ive tac dl)Ilg l§n m9t v~t rful: w( F'1 , F 2 ,:: ••• FN) (Hinh
11.1.tuy thu9c duong tac d1_1ng cua cac Ive n&m trong cung m9t ID?t phiing hay
khong cung m9t m?t phiing chung ta c6 h~ Ive phiing hay h~ Ive khong gian. Cung
tuy thu9c duong tac dµng g?p nhau ho?c song song v6i nhau ta c6 h~ Ive d6ng quy
(Hinh 11.1.3) hay h~ Ive song song (Hinh 11. 1.4)
~ ~ ~
F3
Hinh 11.1.4
Hai h~ Ive duqc g9i la tuang duang khi chung gay cho cung m9t v~t rful cac
tn;mg thai chuySn d9ng ca h9c nhu nhau (Hinh 11.1.5)
Ki hi~u: w( F1, F2 , ••••• FN) = 'P( 1, 2 .... , K)
Fs
Hinh 11.1.5
- 7
Hqp l1J£ C_!!a h~: la mc)t l1Jc duy nhftt tuong duong v6i h~ l1Jc. G9i R la hqp l1Jc cua
h~ llJC
- 8
Bai 02: cAc TIEN BE TiNH HQC
Gi6i thi~u
Bai h9c nay cung cdp cha h9c sinh vi cac tien d€ t'fnh h9c va cac dtnh li, h~
qua.
Ml}.C tieu thvc hi~n:
Giai thich va trinh bay du(Yc cac tien d€ tfnh h9c.
N{H dung chinh:
2.1. Tien dS 1: hai lµc can bfulg
2.2. Tien dS 2: them ho~c b6t di 1 h~ Ive can bfulg
2.3. Tien dS 3: hgp 2 Ive
2.4. Tien dS 4: tac d1,mg va phan tac d1,mg cua Ive
2.5. Tien dS 5: hoa r~n.
Cac Hinh thuc hqc t~p:
- H9c tren 16-p vs cac tien dS tinh h9c, cac h~ qua va cac djnh li
- Su d1_mg phuong phap thuy6t trinh, giai thich.
2.1. Tien di 1: Hai Ive can
DiSu ki~n cfui va du d~ m9t bfulg v~t
r~ nfun can bfulg du6i tac dvng cua
hai Ive la hai lµc c6 cung duong tac
dvng, ngugc chiSu va cung cuong d9.
Hai h,rc nay thoa man diSu ki~n nay
r-E:r,E:7-
dugc g9i la hai Ive can bfulg (Hinhl 1.2.1 ). (Hinh 11.2.1)
Taki hi~u: (F, F) ~ o
2.2. Tien di 2: Them hojc bot di 1 h~ Ive can bing
Tac dl)Ilg cua h~ lµc khong thay d6i n6u thfun vao ho~c b6t di hai Ive can bfulg.
nhu v~y n6u ( F , F ') la hai Ive can bfulg thi (Hinh 1l.2.2a):
-- -
w( F1, F2 , ••.•• FN) =w
,, __ ---
( F1, F2 ,•• , FN, F, F')
Ho~c n6u h~ lµc c6 hai lµc Fi va F2 can bfulg nhau thl (Hinh 1 l .2.2b):
- 9
-
Fa
s)
Hinh 11.2.2
He qua: (Dinh li tnroi hrc)
Tac d1,mg cua Ive 1§.n v~t r~n khong thay d6i khi tnrqt Ive tren duong tac dl,Ulg
cua no (Hinh 11.2.3)
Chungminh:
Tht;rc v~y, khi thfun hai Ive can bkg ( F BJB' )ti;ii B co cung cuong d9 v6i
Ive
FA ta co (Hinh 11.2.4).. _ _
theo tien dS 2 ta co: (FA) ~
- qmh la hai vecta h,rc cua cac Ive da cho (Hinh 11.2.5). V~ phuong di~n vecta
ta c6:
N ghla la: v ecta R bkg t6ng vecta cac Ive thanh
B
phful
v~ gia tri:
R = .JF? + F; + 2F; .F2 cos a
Trong d6 a la g6c hgp boi hai vecta F 1 , F2 Hinh 11.2.5
Nhcr dinh lu~t nay cho phfip su d1_mg phfip tinh c9ng vecta
dS c9ng Ive. Do h~ qua trm;rt: Ive, di~u ki~n hai Ive d~t t~i m9t diSm c6 thS ma r9ng
thanh di~u ki~n hai ducmg tac d-i;mg cua hai Ive g~p nhau.
2.4. Tien d~ 4: Tac dvng va phan tac dvng ciia Ive
Lvc tac d1_mg va Ive phan tac khao sat d6i v6i. m9t v~t cho v~t
d1_mg giua hai v~t c6 cung cucmg khac trong bai toan h~ v~t.
d9, cung ducmg tac dvng va
hu6ng nguqc chi~u nhau (Hinh
11.2.6)
Chu y ring Ive tac dµng va phan Ive tac
dµng khong phai la hai Ive can bkg vi chung
khong tac dµng lfui cung m9t v~t rful. Dinh lu~t
tac dµng va phan tac dvng dung cho mQi h~
quy chi~u (quan tinh va khong quan tinh) va
lam ca SO' cho vi~c ma r9ng cac k~t qua da
F
(Hinh 11.2.6)
2.5. Tien d~ 5: Hoa rin.
M9t v~t bi~n d~g can bkg du6i. tac dµng cua m9t h~ Ive thi khi "hoa rful" n6
F F F F F F F F
---+tMr-- --G+- -a+- -=I= +-W.1---+
v~t bi€n c4mg v~trin v~tr~ v~t bi€n
- 11
Nhu v~y h~ Ive d1,1ng lfui "v~t bi~n d~g da can bfulg" ciing thoa man
cac di6u ki~n cua h~ Ive tac d1,1ng lfui v~t rin can bfulg. Di6u nay cho ph!p sir
d\lllg cac diSu ki~n can bfulg cua v~t rifu cho v~t bi~n d,,mg da can bfulg.
Tuy nhien d6 chi la di6u ki~n c§n chu khong phai la di6u ki~n du, me c6 h~
Ive lam cho v~t rifu can bfulg nhrmg 1~ lam cho "vqt biin dqng ila can bdng"
tr& nen khong can bfulg (Hinh 11.2.8). D~ khao sat bai toan can bfulg cua v~t
bi6n d~g, ngoai cac di6u ki~n can bfulg cua v~t rifu ck thfun cac gia ti6t v6
bi6n d~g (vi d1;1 sir d1,1ng dinh lu~t hue trong sue b6n v~t li~u)
Cau Hoi Bai T@,p
1. Di6u ki~n cfin va du d~ m(H v~t rifu nfun can bfulg du&i tac d1,1ng cua hai Ive la
hai Ive
A) Cung duang tac d1,1ng
B) Cung cuang d9.
C) N guqc chi6u.
D) Cung duang tac d1,1ng, nguqc chiSu va cung cuang d9.
2. Lvc tac d1,1ng va Ive phan tac d1,1ng gifra hai v~t c6
A) Cung cuang d9
B) Cung duang tac d1,1ng
C) Hu&ng nguqc chi6u nhau
D) T6ng hqp A, B, C
3. Tac d\lllg cua h~ Ive khong thay d6i n6u thfun vao ho~c b&t di
A. M(>t Ive can bfulg.
B. Hai Ive can bfulg.
C. Ba Ive can bfulg.
D. T6ng hqp ba cau tren (A, B, C)
- 12
Bai 03: LIEN KET vA PHAN L1/C LIEN KET
Gioi thi~u
- Bai h9c nay cung cdp cho h9c sinh vi ccic lor;ii lien kit thuimg g(ip va each
phan tich tich lien kit va phan lvc lien kit.
Ml}C tieu tb\fC hi~n:
- Phan biit aU{JC cac lien kit thuimg g(ip.
- Nhq,n dr;ing va trinh bay au{Jc ccic Id hiiu lien kit tren ban ve.
NQi dung chinh:
3.1. M
- 13
Hai v~t trvc tiSp tµa hln nhau, tiSp xuc theo bS m~t, ho~c duong ho~c diSm:
phan lgc tµa co phuong vuong g6c v6i m~t tga (ho~c duong tµa), c6 chiSu can tr&
(theo phuong phap tuy€n) di chuy~n cua Hinh 11.3.2 a,b,c).
a) b} c)
Hinh 11.3.2
3.2.2. Lien kit day mJm:
- Phan lµc cua day tac d1,1ng lfu:l v~t khao sat d~t vao diSm bm)c day va hu6ng
vao day. phan Ive cua v~t rful tac d1,1ng len day duqc gQi la sue ding day, ky hi~u la
t. Sue cang day hu6ng dQc day va hu6ng ra d6i v6i m~t ciit day, lam day luon &
tqmg thai cang (Hinh 11.3 .3).
3.2.3. Lien kit thanh:
- Duqc thµc hi~n nha cac thanh thoa man cac diSu ki~n sau: Chi c6 lgc tac
dµng & hai d§u, con d9c thanh khong c6 Ive tac d\Ulg va tr9ng luqng thanh duqc bo
qua (vi d1,1 cac thanh khong tr9ng luqng, lien kSt bfulg lien kSt ho~c trµ du). Phan
Ive c6 phuong qua hai diSm chju lµc (Hinh 11. 3.4)
- N 6i chung lien kSt c6 thS c6 kSt cftu da d~g, xac dinh phuong chi Su cua
phan lgc lien kSt trong truong hqp chung theo quy tile sau: Tuong ung v6i hu6ng
di chuySn thkg bi ngan tr& c6 phan lµc nguqc chiSu, tuong ung v6i hu6ng di
chuySn quay bi ngan tr& c6 ngftu phan lµc nguqc chiSu.
Hinh 11. 3.3
~ . '2'
Hinh 11. 3.4
3.2.4. Lien kit ban Zi:
- Hai v~t c6 lien k€t ban IS khi chung c6 tfl)c (ch6t) chung, c6 th€ quay d6i v6i
nhau. Trong truong hqp nay hai v~t tµa vao nhau theo duong nhung diSm tga chua
duqc xac djnh. Phan Ive lien kSt R di qua tam cua trµc va c6 phu~g~hiSu chua
- 14
duqc xac dµih. Phan l\rc duqc phan thanh ph§n vuong g6c v&i nhau ( Rx .L Ry), n&m
trong m~t phfulg thing g6c v&i duong t11_1c tam cua ban 1~ (Hinh 11. 3.5).
y
R
R
Hinh 11.3.5
3.2.6. Lien kif g
- 15
y
X
Hinh 11. 3.8 Hinh 11. 3.9
3.2.8. Lien kit ngam:
Lien kSt khi v~t duqc n6i dmg vao m9t v~t khac (vi dµ tnrong hqp hai
v~t duqc han ctcng v6i nhau). Trong tnrong hqp ngam phkg (h~ lµc khao
sat la h~ h,rc phkg), phan lgc lien kSt g6m hai lµc thkg g6c v6i nhau va
m9t ng~u lµc nfun trong m~t phkg chua hai thanh phfrn lµc va cilng la m~t
ph~ng tac dµng cu.ah~ lµc (Hinh 11.3.9).
D6i v&i ngam khong gian (h~ lµc khao sat la h~ lµc khong gian) phan
lµc lien kSt g6m ba thanh phfin h;rc vuong g6c v&i nhau (d9c ba trµc to1;t
d9) va ba thanh phfrn ng~u lµc trong
z
p
y
B
Hinh 11.3. l 0 Hinh 11.3 .11
3.2.9. Lien kit thanh:
- Duqc thµc hi~n nhcr cac thanh thoa man di€u ki~n sau:
Chi c6 lµc tac dµng a hai d~u, con d9c thanh khong c6 lµc tac dµng va tr9ng hrqng
thanh duqc b6 qua (vi dµ cac thanh khong tr9ng luqng, lien kSt bfu:lg cac lien kSt
- 16
tf\l ho~c du). phan h;rc c6 phuong qua hai diSm chiu h;rc. (Hinh 11. 3.11, Hinh 11.
3.12)
3.3. Tien d~ giai phong lien k~t
- V~t tv do khong can bfulg c6 thS dugc xem la v~t tv do can bfulg bfulg
each giai ph6ng tftt ca cac lien kSt va thay thS tac dl)ng cac lien kSt dugc
giai ph6ng bfulg cac phan Ive lien kSt thich hgp. (Hinh 11. 3.1).
- Chu y rfulg cac phan Ive lien kSt la do lien kSt sinh ra dS tmg ph6 vai
cac hJc d~t vao. Chung la cac ful trong bai toan tinh h9c. Trong m9t s6
truong hgp dva vao kSt du cua cac lien kSt c6 thS doan nh~ dugc phuong
va chi~u cua cac phan Ive lien kSt, con trong m9i truong hgp tri s6 cua
chung la chua biSt.
M9t s6 quy titc xac dinh cac d~c trung (phuong va chiSu)
cua phan Ive lien kSt d6i vai m9t s6 lien kSt thuong g~p.
Cau Hoi Bai T~p
1. Xac dinh phan Ive len thanh d6ng chftt ab dugc d~t nhu (Hinh 11.3.13).
Thanh nghieng mQt g6c 60°.
60[
C
Hinh 3.13 Hinh 3.14
2. Bong den tr9ng lugng P dugc treo bai hai day grtn vao hai tuong thfulg dung
(Hinh 11.3.14). Xac dinh Ive tac dl)ng lftn h~ t~i nut B.
3. Cfiu trl)c tr9ng lugng P d~t 6 C tf\lc thfulg dung cua n6 dugc lien kSt bfulg 6
tf\lC B va g6i do A. Xac dinh h~ Ive tac dl)ng lftn dn tfl)C. (Hinh 11.3 .15)
B 3t
Hinh 3.15
nguon tai.lieu . vn
