Xem mẫu
- C¸c hä ®¹i diÖn trong bé Gai Urticales
ViÖt Nam cã 4 hä ®¹i diÖn lµ
- Hä Du – Ulmaceae
- Hä D©u t»m – Moraceae
- Hä Gai – Urticaceae
- Hä Gai mÌo – Cannabaceae
- Bé Phi lao – Casuarinales
Trong bé chØcã 1 hä Casuarinaceae
ĐÆc ® iÓm cñ a hä Casuarinaceae
Hä Phi lao tiÕn ho¸ ®éc lËp trùc tiÕp tõ tæ tiªn H¹t kÝn
nªn cßn giữ®-îc nhiÒu tÝ chÊt nguyªn thuû.
nh
Cµnh nh¸nh cã d¹ng h¬i gièng Equisetum (Méc tÆc –
Cá th¸p bót) vµ Ma hoµng (Ephedra).
C¸c c©y trong hä lµ c©y gç th-êng xanh.
Cµnh nhá chia nhiÒu ®èt, mµu lôc.
L¸ nhá hì v¶y, răng. Gèc hîp thµnh bÑ.
nh
L¸ mäc vßng quanh ®èt. Mçi vßng 4 – 12 răng.
- Casuarinaceae
Hoa ®¬n tÝ cïng gèc.
nh
Po
Hoa tù ®ùc hì b«ng ®u«i sãc ë ®Çu cµnh.
nh
Hoa ®ùc: A1 vµ cã 4 l¸ b¾c mäc ë n¸ch l¸.
Hoa tù c¸i hì cÇu hay hì trô ë ®Çu cµnh ng¾n.
nh nh
G 2:1:1 vµ cã 2 l¸ b¾c ho¸ gç bao quanh qu¶.
Qu¶ phøc hì cÇu, hay hì trô khi chÝ l¸ b¾c xße réng.
nh nh n
C¸c qu¶ ®¬n lµ qu¶ kiªn nhá ®Ø cã c¸nh hÑp trong cã 1
nh
h¹t.
C¸c l¸ b¾c trªn qu¶ ho¸ gç cøng.
Hä cã 1 chi, kho¶ng trªn 40 loµi.
Ph©n bè chñ yÕu ë Ch©u óc
ViÖt Nam nhËp trång 1 loµi.
- Loµi ®¹i diÖn trong hä Casuarinaceae
Phi lao (D-¬ng) - Casuarina equisetifolia
C©y gç lín.
Vá n©u ®en, bong m¶ng hoÆc d¶i hÑp.
Cµnh dµi thâng nhiÒu ®èt, ®èt dµi 4-8mm.
Mçi ®èt mang 6-8 l¸ mäc vßng.
Hoa ®¬n tÝ cïng gèc.
nh
Po (hoa trÇn).
Hoa tù ®ùc hì b«ng ®u«i sãc.
nh
Hoa tù c¸i hì trô ®-êng kÝ 1-1,6cm.
nh nh
L¸ b¾c trªn qu¶ ho¸ gç vµ phñ l«ng.
Qu¶ phøc cã gai.
C¸c qu¶ ®¬n d¹ng qu¶ kÝ cã c¸nh, hì trøng ng-îc dµi 5-7mm.
n nh
- Bé Såi dÎ – Fagales
Trong Bé chØ cã 1 hä Fagaceae
ĐÆc ® iÓm chung cñ a hä Fagaceae
C©y gç lín ®Õn nhì.
Chåi cã nhiÒu v¶y xÕp lîp bao bäc.
VÕt tia tñy lâm s©u trªn mÆt gç.
L¸ ®¬n mäc c¸ch, mÐp nguyªn hoÆc cã răng c-a
MÆt sau th-êng b¹c.
L¸ kÌm nhá, hì sîi hoÆc hì v¶y, sím rông.
nh nh
Hoa tù b«ng ®u«i sãc, ®«i khi cã d¹ng hì cÇu.
nh
Hoa ®Òu, ®¬n tÝ cïng gèc.
nh
P 1 líp gåm 4-7 thuú.
Hoa ®ùc mäc thµnh tõng côm 3 hoa.
Hoa c¸i mäc lÎ hoÆc tõng côm 3 hoa trªn cuèng chung ®«i khi 3
hoa n»m trong mét bao chung.
- Fagaceae
Hoa c¸i tr¶i ®Òu trªn hoa tù c¸i hoÆc ë phÝ gèc cña hoa tù ®ùc.
a
BÇu h¹ 3-6:3-6:2.
ĐÊu th-êng ho¸ gç, ®ì hoÆc bao qu¶, thµnh ®Êu phÝ ngoµi cã nhiÒu
a
l¸ b¾c d¹ng vÈy hoÆc hoÆc gai nhän.
Mçi ®Êu mang 1-3 qu¶ kiªn.
Mçi qu¶ kiªn cã 1 h¹t.
H¹t kh«ng cã néi nhò.
Ph©n bè réng trªn thÕ giíi.
Hä cã 7 chi, trªn 600 loµi.
ViÖt Nam cã 5 chi, 120 loµi.
Chi Fagus ë ViÖt Nam 1 loµi: Cö (F. longipetiolata) s¸ch ®á cÊp R.
Chi Castanea VN cã 1 loµi DÎ trïng kh¸nh (C. mollissima).
C¸c chi cßn l¹i Castanopsis, Quercus, Lithorcarpus (tªn cò
Pasania) cã sè loµi t-¬ng ®èi nhiÒu vµ phæ biÕn.
- C¸c chi ®¹i diÖn trong hä Fagaceae
Castanea Castanopsis Lithocarpus Quercus
C©y rông l¸ C©y th-êng xanh C©y th-êng xanh C©y th-êng xanh
L¸ xÕp vßng
L¸ xÕp t¹o thµnh L¸ xÕp t¹o thµnh L¸ xÕp vßng
kh«ng t¹o thµnh
mÆt ph¼ng kh«ng t¹o thµnh
mÆt ph¼ng
mÆt ph¼ng
mÆt ph¼ng
Hoa tù ®ùc hì
nh Hoa tù ®ùc hì
nh Hoa tù ®ùc hì
nh Hoa tù ®ùc hì
nh
BĐS dùng ®øng BĐS dùng ®øng BĐS dùng ®øng BĐS mÒm m¶nh
hay chÕch hay chÕch hay chÕch vµ rñ xuèng
A10-20 A10-12 A10 A4-6
Hoa c¸i mäc lÎ
nh Hoa tù c¸i hì
nh Hoa c¸i mäc lÎ Ý t
Hoa tù c¸i hì
hay côm 3 hoa
BĐS ®«i khi n»m BĐS khi thµnh hoa tù
mét trªn trôc b«ng
d-íi hoa ®ùc
b«ng
trªn mét hoa tù
- Castanea Castanopsis Lithocarpus Quercus
6-9:6-9:2 3:3:2 3:3:2 3:3:2
Thµnh ®Êu gåm Thµnh ®Êu gåm Thµnh ®Êu gåm Thµnh ®Êu gåm
nhiÒu gai dµi nhiÒu gai dµi bäc nhiÒu v¶y (hoÆc nhiÒu v¶y (hoÆc
ph©n nh¸nh qu¶ kiªn (Ý khi
t gai dÑt). gai dÑt).
d¹ng vÈy) V¶y xÕp kh«ng V¶y xÕp thµnh
thµnh vßng ®ång vßng ®ång t©m
t©m
Mçi ®Êu th-êng Mçi ®Êu th-êng Mçi ®Êu th-êng Mçi ®Êu th-êng
bäc 3 qu¶ kiªn bäc 1 qu¶ kiªn bäc 1 qu¶ kiªn bäc 1 qu¶ kiªn
- Loµi ®¹i diÖn trong chi Castanea
DÎ trï ng kh¸nh - Castanea mollissima
C©y gç lín.
Vá nøt s©u.
Cµnh th-êng cã mói, cµnh non mµu x¸m tro phñ l«ng n©u vµng.
L¸ ®¬n mäc c¸ch.
Hì tr¸i xoan thu«n hoÆc ngän gi¸o.
nh
ĐÇu nhän dÇn cã mòi nhän dµi, ®u«i gÇn trßn ®«i khi h¬i lÖch.
G©n bªn 12-17 ®«i gÇn song song t¹o thµnh răng c-a ë mÐp.
MÆt trªn l¸ nh½n, mÆt d-íi l¸ vµ cuèng l¸ phñ nhiÒu l«ng sao mµu
x¸m vµng.
Cuèng l¸ dµi 1,2-2cm.
- Castanea mollissima
Hoa ®¬n tÝ cïng gèc.
nh
Hoa tù hì b«ng ®u«i sãc dùng nghiªng phÝ trªn lµ hoa ®ùc,
nh a
phÝ d-íi cã mét sè hoa c¸i, ®«i khi cã hoa c¸i mäc trªn hoa
a
tù riªng.
Th-êng cã 1-3 hoa c¸i ®Ý trong 1 bao chung.
nh
G 6: 6: 2.
Qu¶ kiªn cã ®Êu
ĐÊu hì cÇu ®-êng kÝ 5-6cm.
nh nh
Chøa 2-3 qu¶ kiªn.
Thµnh ®Êu mang gai dµi ph©n nh¸nh.
Khi chÝ ®Êu nøt 2-4 m¶nh.
n
Mçi qu¶ kiªn Ý nhÊt cã 1 mÆt ph¼ng.
t
- Loµi ®¹i diÖn trong chi Castanopsis
DÎ ăn qu¶
DÎ gai Ên ®é DÎ bèp DÎ gai ®á
C. indica C. boisii C.cerebrina C. hystrix
Cµ æi DÎ gai Yªn ThÕ Såi ph¶ng
C©y gç lín C©y gç nhá C©y gç nhì C©y gç lín
Th©n hì nh trô
T¸n réng ph©n Th©n th¼ng ph©n Th©n th¼ng
th-êng cã mói,
cµnh thÊp. Vá cµnh cao, cã mói,
vÕt ®Ïo ch¶y
x¸m n©u nøt däc gèc cã b¹nh vÌ
nhùa tÝ m nh¹t
sau bong m¶ng nhá.
sau ®en
Cµnh non phñ Cµnh non nh½n, Cµnh th¼ng, tØ a Cµnh non phñ
l«ng mµu gØ s¾t nhiÒu ®èm tr¾ng cµnh tù nhiªn tèt l«ng n©u vµng
- C. indica C. boisii C.cerebrina C. hystrix
L¸ hì tr¸i xoan L¸ hì tr¸i xoan
nh nh L¸ h ình trøng L¸ hì nh trøng
thu«n hoÆc ngän gi¸o ng-îc hoÆc ngän tr¸i xoan hoÆc
gi¸o ngän gi¸o
ĐÇu nhän dÇn ĐÇu nhän dÇn, ĐÇu cã mòi nhän ĐÇu nhän dÇn,
®u«i gÇn trßn lÖch, ®u«i nªm ng¾n, ®u«i nªm ®u«i nªm réng
3/4 mÐp l¸ phÝ MÐp l¸ nguyªn
a 3/4 mÐp l¸ phÝ MÐp l¸ nguyªn
a
®Çu cã ră c-a
ng ®Çu cã ră c-a hoÆc phÝ ®Çu cã
ng a
th« 3-4 ră c-a
nhän ng
MÆt d-íi phñ s¸p MÆt sau l¸ h¬i cã MÆt d-íi phñ MÆt d-íi l¸ phñ
x¸m tr¾ng h¬i cã ¸nh b¹c l«ng ng¾n mµu gØ l«ng hoÆc vÈy
¸nh b¹c s¾t ãng ¸nh n©u vµng
G©n bªn 14-20 G©n bªn 10-15 G©n bªn 16-20 G©n bªn 10-14
®«i ®«i ®«i ®«i
Cuèng l¸ dµi 0,6- Cuèng l¸ dµi 1,5- Cuèng l¸ dµi 1,5- Cuèng l¸ dµi
1cm 1,8cm 2cm 0,8cm
- C. indica C. boisii C.cerebrina C. hystrix
ĐÊu kh«ng cuèng ĐÊu kh«ng cuèng ĐÊu cã cuèng ĐÊu kh«ng cuèng
bäc kÝ qu¶
n bäc kÝ qu¶
n ng¾n, bäc 1/2 qu¶ bäc kÝ qu¶
n
PhÝ ngoµi ®Êu
a PhÝ ngoµi ®Êu
a PhÝ ngoµi ®Êu
a PhÝ ngoµi ®Êu
a
phñ gai phñ gai phñ vÈy phñ gai
ĐK ®Êu: 2-4cm ĐK ®Êu 3-4 cm
ĐK ®Êu 1,8 cm
ĐK ®Êu: 1.5-4 cm
Gai dµi 1-2cm, Gai dµi, gèc hîp VÈy th-a, thu«n Gai trªn ®Êu hình
ph©n nh¸nh tõ gèc thµnh bã, xÕp dµi, xÕp thµnh kim nhän, hîp ë
Gai phñ gÇn kÝn xo¾n èc nhiÒu hµng gèc thµnh tõng
®Êu. Khi qu¶ chÝn kh«ng ®Òu. ĐÊu
Gai kh«ng phñ bã, che kÝ ®Êu.
n
®Êu r¸ch kh«ng kÝ ®Êu
n phñ l«ng mÞ n Gai trªn ®Êu mµu
®Òu vµng ãng ¸nh ®á
Qu¶ hì trøng
nh Qu¶ h¬i vÑo Qu¶ hì trô
nh Qu¶ hì trøng
nh
Cao 2,5cm Cao 1-2 cm
Cao 0,6-1,3cm Cao 1,2cm
ĐK 1,5cm ĐK 0,8-1,5cm
ĐK 1 cm ĐK 1cm
Qu¶ kiªn phñ Qu¶ kiªn phñ Qu¶ kiªn mµu Qu¶ nh½n kh«ng
l«ng n©u vµng l«ng vµng n©u vµng phñ l«ng
- Loµi ®¹i diÖn trong chi Lithocarpus
Såi h-¬ng Såi xanh (DÎ xanh)
Lithocarpus sphaerocarpus Lithocarpus pseudosundaicus
C©y gç lín. Th©n cã mói däc mê C©y gç nhì. Th©n th¼ng
VÕt vá ®Ïo cã mïi th¬m m¸t Vá nøt däc
Cµnh vµ l¸ non phñ l«ng ng¾n h¬i b¹c Cµnh non, mÆt sau l¸ phñ l«ng mÒm
mµu n©u vµng
L¸ hì tr¸i xoan
nh L¸ hì tr¸i xoan hay trøng ng-îc
nh
ĐÇu cã mòi nhän dµi, ®u«i hì nªm ĐÇu cã mòi låi dµi, ®u«i nhän dÇn
nh
MÐp l¸ nguyªn hay phÝ ®Çu cã ră
a ng MÐp l¸ nguyªn
mê hoÆc gîn sãng
G©n bªn 9-10 ®«i G©n bªn 10-12 ®«i næi râ ë mÆt d-íi
Cuèng dµi b»ng hoÆc h¬n 1/3 phiÕn l¸ Cuèng l¸ dµi 0,5-1cm
L¸ kÌm hì chØ sím rông
nh , L¸ kÌm hì ngän gi¸o dµi, dÔ rông
nh
Vß l¸ cã mïi th¬m m¸t MÆt d-íi h¬i b¹c
- Lithocarpus sphaerocarpus Lithocarpus pseudosundaicus
Hoa tù m¶nh, dµi kho¶ng 10cm Hoa tù ®ùc dùng nghiªng, hoa nhá
xÕp s¸t nhau, P6, A10-12
ĐÊu kh«ng cuèng, hì cÇu bÑt
nh ĐÊu kh«ng cuèng
Th-êng mäc 3-4 ®Êu dÝ liÒn nhau Th-êng mäc tõng côm 3 chiÕc
nh
nh-ng chØ cã 1 ph¸t triÓn
ĐÊu bao kÝ qu¶ ĐÊu bäc 1/3 qu¶
n
VÈy trªn ®Êu d¹ng nhän dÑt, nhá vµ VÈy trªn ®Êu hì tam gi¸c xÕp thµnh
nh
th-a vßng, phñ nhiÒu l«ng, hµng vÈy phÝa
trong cã mòi dµi
Qu¶ kiªn hì cÇu bÑt
nh Qu¶ kiªn hì nãn h¬i bÑt
nh
Đ-êng kÝ 1,5cm, cao 1,3cm
nh Đ-êng kÝ 1,7-2cm, khi chÝ mµu
nh n
®Çu cã mòi nhän th¼ng vµ dµi, phñ n©u, nh½n bãng
l«ng tr¾ng mÞn
SÑo lâm gÇn b»ng ®-êng kÝ qu¶
nh
SÑo lâm, ®-êng kÝ gÇn 1cm
nh
- Loµi ®¹i diÖn trong chi Quercus
DÎ cau DÎ cuèng
Quercus platycalyx Quercus chrysocalyx
C©y gç nhì. Th©n trßn, th¼ng C©y gç nhì. Th©n th¼ng
Cµnh dµi mäc chÕch th-êng tËp Cµnh non th-êng cã c¹nh, l«ng mÒm
trung tõng ®o¹n trªn th©n trªn cµnh sím rông
L¸ hì tr¸i xoan dµi hoÆc hì trøng L¸ hì tr¸i xoan dµi hoÆc tr¸i xoan
nh nh nh
tr¸i xoan, mäc tËp chung ®Çu cµnh ngän gi¸o
ĐÇu nhän dÇn, ®u«i men cuèng ĐÇu nhän dÇn, ®u«i hì nªm
nh
MÐp l¸ vÒ phÝ ®Çu th-êng cã ră
a ng MÐp l¸ ë nöa phÝ trªn th-êng cã
a
ră c-a s¾c
c-a nhän ng
G©n bªn 10-12 ®«i gÇn song song G©n bªn 8-12 ®«i; 2 mÆt l¸ ®Òu xanh,
næi râ ë mÆt d-íi l¸ kh«ng cã l«ng
Cuèng l¸ dµi gÇn 1cm Cuèng l¸ dµi 1-2,5cm
- Quercus platycalyx Quercus chrysocalyx
Hoa ®ùc th-a P6, A4-6 Hoa ®ùc th-a A4-6
HT c¸i ng¾n mäc ë n¸ch l¸, Ý hoa
t Hoa tù c¸i Ý hoa
t
ĐÊu hì ®Ü ĐÊu hì chËu
nh a nh
ĐÊu kh«ng cuèng ĐÊu cã cuèng rÊt ng¾n
ĐÊu kh«ng bäc kÝ qu¶ ĐÊu bäc 1/4 qu¶
n
PhÝ ngoµi cã 5-8 vßng v¶y xÕp ®ång V¶y trªn ®Êu hîp thµnh 6-8 vßng
a
t©m, ®Êu phñ l«ng mÞ , ng¾n
n ®ång t©m, vßng phÝ trªn nguyªn,
a
vßng phÝ d-íi cã ră c-a th-a.
a ng
Thµnh ®Êu phñ dµy l«ng vµng ãng
¸nh
Qu¶ kiªn hì trøng ng-îc
nh Qu¶ kiªn hì trøng trßn
nh
Đ-êng kÝ 1,7-2cm, dµi 3,5cm Đ-êng kÝ 3,5cm, cao 2,5cm
nh nh
ĐØ qu¶ cã mòi låi ®¸y ph¼ng ĐØ qu¶ cã mòi låi tï
nh nh
SÑo h¬i låi, ®-êng kÝ 1,3cm, dÔ r¬i SÑo h¬i lâm, ®-êng kÝ 1,5cm
nh nh
khái ®Êu
- Bé C¸ng lß Betulales
ĐÆc ® iÓm hä Betulaceae
C©y gç hoÆc c©y bôi rông l¸.
Th©n hîp trôc.
Vá nh½n hoÆc bong vÈy.
Cµnh th-êng nhiÒu lç bì ßn mµu n©u nh¹t, cµnh ng¾n
tr
vµ cµnh dµi ph©n biÖt râ.
L¸ ®¬n mäc c¸ch, l¸ kÌm sím rông.
MÐp l¸ cã răng c-a.
G©n l«ng chim, g©n bªn song song vµ kÐo dµi tíi ®Ønh
răng c-a.
- Betulaceae
Hoa ®Òu ®¬n tÝ cïng gèc
nh
Hoa tù ®ùc hì b«ng ®u«i sãc. L¸ b¾c xÕp lîp, n¸ch
nh
mçi l¸ b¾c mang 3-6 hoa ®ùc.
K máng xÎ 4 thïy. Co, A2-4, chØnhÞng¾n.
Hoa tù c¸i hì b«ng hoÆc hì cÇu. L¸ b¾c xÕp lîp, n¸ch
nh nh
mçi l¸ b¾c mang 2-3 hoa c¸i, Po G(2):2:1.
Qu¶ kh« hì cÇu bÑt cã c¸nh máng, th-êng 2-3 qu¶ n»m
nh
trong mét l¸ b¾c lín xÎ thïy.
Hä cã 3 chi, kho¶ng 140 loµi, ph©n bè ¸ nhiÖt ®íi vµ «n
®íi.
ViÖt nam cã 3 chi, 5 loµi.
nguon tai.lieu . vn