Xem mẫu
- Bé Long n·o (Re) - Laurales
ĐÆc ® iÓm chung cñ a hä Lauraceae
C©y gç, c©y bôi, Ý khi lµ d©y leo.
t
Trong th©n th-êng cã tÕ bµo chøa dÇu th¬m.
Cµnh non xanh, chåi cã nhiÒu v¶y bäc.
L¸ ®¬n, mäc c¸ch hoÆc gÇn ®èi.
MÐp th-êng nguyªn.
Kh«ng cã l¸ kÌm.
G©n l«ng chim hoÆc cã thÓ 3 g©n gèc (mét sè loµi gèc l¸
cã 3 g©n chÝ ).
nh
Trªn l¸ th-êng cã ®iÓm chøa tinh dÇu th¬m.
- Lauraceae
Hoa tù t¸n hay xim viªn chuú ë ®Çu cµnh hay n¸ch l¸.
Hoa , L-ìng tÝ nh hay ®¬n tÝ nh kh¸c gèc, M3.
P ch-a ph©n ho¸ râ thµnh K, C. P th-êng hîp gèc thµnh èng
nhá ®ì hay bao lÊy qu¶ (®Çy ®ñ gåm 6 m¶nh xÕp 2 vßng)
A 9-12 t¹o thµnh 4 vßng, vßng trong cïng th-êng tho¸i ho¸.
ë hoa l-ìng tÝ 2 vßng nhÞ ngoµi cã bao phÊn h-íng vµo
nh
trong, vßng thø 3 h-íng ra ngoµi vµ cã tuyÕn ë gèc.
ë hoa ®¬n tÝ c¶ 3 vßng h-íng ra ngoµi.
nh
Bao phÊn 2-4 « më b»ng n¾p.
G 1-3:1:1
Qu¶ h¹ch, gèc cã ®Õ ®ì hay ®µi bao bäc.
Hä lín cã 50 chi, trªn 2000 loµi ph©n bè ¸ NĐ vµ NĐ.
ViÖt Nam cã 13 chi vµ trªn 100 loµi.
- C¸c chi ®¹i diÖn trong hä Lauraceae
Chi Bép - Actinodaphne
•
Chi Ch¾p - Beilschmiedia
•
Chi Cµ lå - Caryodaphnopsis
•
Chi Re - Cinnamomum
•
Chi Nanh chuét - Cryptocarya
•
Chi ¤ d-îc - Lindera
•
Chi Bêi lêi - Litsea
•
Chi RÌ - Machilus
•
Chi Re míi - Neocinnamomum
•
Chi B¬ - Persea
•
Chi Kh¸o - Phoebe
•
- Cinnamomum Caryodaphnopsis Cryptocarya Litsea
Re - QuÕ Cµ lå Nanh chuét Bêi lêi
3.2. C¸c chi ®¹i diÖn trong hä Lauraceae
Mäc c¸ch
L¸ mäc gÇn ®èi L¸ mäc gÇn ®èi Mäc c¸ch
Th-êng 3 g©n gèc Th-êng 3 g©n gèc G©n l«ng chim G©n l«ng chim
HHHH
oooo
Hoa tù xim VC Hoa tù xim VC Hoa tù xim VC Hoa aù a¸n
t ata
Gèc hoa tù kh«ng Gèc hoa tù kh«ng Gèc hoa tù kh«ng Cã 4 – 6 l¸ b¾c t¹o
cã tæng bao chung cã tæng bao chung cã tæng bao chung thµnh tæng bao
chung cho c¶ HT
Bao phÊn 4 « Bao phÊn 4 « Bao phÊn 4 «
Bao phÊn 2 «
Vßng thø 3 h-íng Vßng thø 3 h-íng Vßng thø 3 h-íng C¶ 3 vßng nhÞ®Òu
ra ngoµi ra ngoµi ra ngoµi h-íng ra ngoµi
Gèc P hì èng
nh
ĐÕ hoa kh«ng râ
Cuèng hoa m¶nh. Qu¶ cã thÓ cã ®Õ
ph¸t triÓn bäc kÝn
ĐÕ hoa hì cèc
nh hoÆc tån t¹i rÊt bÐ bao bäc hoÆc
qu¶, qu¶ th-êng cã
hay hì chËu
nh kh«ng
khÝa
- Loµi ®¹i diÖn trong chi Cinnamomum – Lauraceae
QuÕ Long n·o Re h-¬ng
Cinnamomum cassia Cinnamomum camphora Cinnamomum iners
(QuÕ TQ, QuÕ ®¬n) (Re) (QuÕ rõng, HËu ph¸t)
C©y gç nhì C©y gç lín C©y gç nhì
Vá nh½n, mµu n©u nh¹t Vá mµu x¸m tro, nøt däc Vá th-êng nøt vÈy vu«ng
Toµn th©n chøa tinh dÇu Toµn th©n chøa tinh dÇu Toµn th©n chøa tinh dÇu
th¬m th¬m th¬m
Cµnh non vu«ng c¹nh, Cµnh non mµu xanh nh½n, Cµnh non mµu xanh lôc,
mµu lôc nh¹t phñ l«ng n©u cµnh giµ n©u vµng, nøt h¬i vu«ng c¹nh ë chç ®Ýnh
®en sím rông däc l¸
VÈy chåi Ý xÕp lîp
t Chåi nhiÒu vÈy xÕp lîp VÈy chåi Ý xÕp lîp
t
L¸ ®¬n, mäc gÇn ®èi L¸ ®¬n mäc gÇn ®èi Ý khi
t
L¸ ®¬n, mäc c¸ch
mäc c¸ch
PhiÕn l¸ dÇy hì tr¸i
nh PhiÕn l¸ hì trøng tr¸i
nh
PhiÕn l¸ hì trøng hoÆc
nh
xoan thu«n xoan hay tr¸i xoan dµi
tr¸i xoan
- Cinnamomum cassia Cinnamomum camphora Cinnamomum iners
ĐÇu vµ ®u«i l¸ nhän dÇn ĐÇu cã mòi nhän dµi, ®u«i ĐÇu nhän dÇn, ®u«i nªm
nªm réng réng hoÆc gÇn trßn
MÐp nguyªn MÐp th-êng gîn sãng MÐp nguyªn
L¸ cã 3 g©n gèc G©n l¸ hì l«ng chim
nh L¸ cã 3 g©n gÇn gèc
Hai mÆt l¸ nh½n bãng MÆt sau l¸ phñ phÊn tr¾ng Hai mÆt l¸ nh½n
N¸ch g©n kh«ng cã tuyÕn
N¸ch g©n kh«ng cã tuyÕn N¸ch g©n l¸ cã tuyÕn
Cuèng l¸ dµi 1,5cm, th«, Cuèng l¸ m¶nh, dµi gÇn Cuèng l¸ dµi 1cm, nh½n
phñ l«ng n©u ®en b»ng 2/3 phiÕn l¸, nh½n
Hoa tù xim viªn chuú ë Hoa tù xim viªn chuú ë Hoa tù xim viªn chuú ë
n¸ch l¸ hoÆc ®Çu cµnh n¸ch l¸ n¸ch l¸
Hoa Hoa Hoa
Qu¶ h¹ch hì tr¸i xoan dµi, Qu¶ h¹ch hì cÇu khi
nh nh Qu¶ h¹ch hì trô hay tr¸i
nh
khi chÝ mµu tÝ hång
n m chÝ mµu ®en
n xoan dµi, dµi 1-1,5cm
ĐÕ hoa t¹o thµnh ®Êu hì
nh ĐÕ mËp hì cèc, phÇn
nh ĐÕ hì chËu bäc mét
nh
chËu bäc mét phÇn qu¶ trªn xoÌ réng hì ®Ü
nh a phÇn qu¶
n©ng qu¶
- C¸c loµi ®¹i ® iÖn trong c¸c chi cßn l¹i
Mµng tang Cµ lå Nanh chuét
Litsea cubeba Caryodaphnopsis Cryptocarya lenticelata
(MÇn tang) tonkinensis (Mß l¸ nhá)
C©y gç nhá hoÆc c©y bôi C©y gç nhì C©y gç nhá
Th©n th-êng xanh ®en Th©n trßn th¼ng, thon ®Òu
Gèc cã b¹nh vÌ
Vá kh«ng nøt Vá kh«ng nøt, rßn, cã mïi
Vá dÇy mµu x¸m n©u, thÞt
th¬m nhÑ, líp vá trong
vá phít hång
nhít
Cµnh nh½n xanh Cµnh mäc gÇn ®èi, cµnh Cµnh non xanh lôc nhiÒu
non xanh lôc gÇn vu«ng nèt sÇn nhá mµu n©u nh¹t
c¹nh, r¶i r¸c c¸c ®èm n©u
L¸ ®¬n, mäc c¸ch L¸ ®¬n, mäc gÇn ®èi L¸ ®¬n, mäc c¸ch
Hì tr¸i xoan dµi hoÆc
nh Hì tr¸i xoan dµi
nh Hì trøng hoÆc tr¸i xoan
nh
ngän gi¸o dµi ngän gi¸o
- Litsea cubeba Caryodaphnopsis Cryptocarya lenticelata
tonkinensis
ĐÇu nhän dÇn, ®u«i nªm ĐÇu, cã mòi nhän, ®u«i ĐÇu cã mòi låi ng¾n, ®u«i
réng nhän dÇn nhän dÇn
L¸ mÒm tr¾ng, l-ng l¸ Hai mÆt ®Òu nh½n PhiÕn l¸ rßn, mÆt trªn
phít tr¾ng. L¸ non cã mïi xanh bãng
chanh
MÐp l¸ nguyªn hoÆc h¬i MÐp l¸ nguyªn MÐp l¸ nguyªn
gîn sãng
G©n l¸ hì m¹ng l-íi
nh 3 g©n gèc, hai g©n bªn G©n bªn 4-6 ®«i, g©n nhá
l«ng chim kÐo dµi tíi giµ nöa phiÕn hì m¹ng l-íi trong suèt
nh
l¸. Cuèng l¸ cã r·nh nhá
Hoa tù t¸n phøc t¹p Hoa tù xim viªn chuú ë Hoa tù xim viªn chuú ë
®Çu cµnh hay n¸ch l¸ n¸ch l¸
Cuèng th-êng phñ l«ng Cuèng hoa phñ l«ng mang
Cuèng hoa tù m¶nh ng¾n
ng¾n mµu gØs¾t l¸ b¾c ng¾n
Hoa Hoa Hoa
- Litsea cubeba Caryodaphnopsis Cryptocarya lenticelata
tonkinensis
P6
P6 P6 hì gi¶i
nh
A 9 xÕp thµnh 3 vßng phñ
Hoa ®ùc cã 3 vßng A quay A9 vßng 3 ngo¹i h-íng,
l«ng mµu hung vµng
ra ngoµi vßng 1-2 néi h-íng
NhÞcã 2 tuyÕn ë gèc
Gèc cã tuyÕn
Bao phÊn 4 « më b»ng n¾p Bao phÊn 4 «, cã mét vßng Bao phÊn 2 « më b»ng n¾p
tho¸i ho¸
Nhuþ ng¾n ®Çu nhuþ xÎ ®«i
ĐÇu nhuþ xÎ 2-3
Qu¶ h¹ch hì cÇu, mäng
nh Qu¶ hì tr¸i xoan khi chÝ Qu¶ h¹ch hì tr¸i xoan dµi,
nh
nh n
n-íc, mµu xanh lôc xen gièng nh- nanh chuét, trªn
mµu tÝ ®en
m
®èm tr¾ng qu¶ nhiÒu khÝ däc
a
Đ-êng kÝ 0,5 cm
Đ-êng kÝ 4-7mm Đ-êng kÝ qu¶ >5 cm
nh nh nh
ĐÕ kh«ng râ ĐÕ qu¶ kh«ng râ ĐÕ bao kÝ qu¶
n
- Bé Håi – Illicales
ĐÆc ® iÓm chung cñ a hä Illiciaceae
C©y gç nhá th-êng xanh, toµn th©n chøa tinh dÇu th¬m.
Chåi th-êng nhiÒu vÈy xÕp lîp bao bäc.
L¸ ®¬n, mÐp nguyªn, mäc c¸ch th-êng tËp trung ë ®Çu cµnh.
PhiÕn l¸ dÇy, kh«ng râ g©n.
Kh«ng cã l¸ kÌm.
Hoa tù ®¬n lÎ hay mäc côm 2-3 hoa ë n¸ch l¸.
Hoa , l-ìng tÝ , M3.
nh
P 9-15 xÕp thµnh vßng, mçi vßng 3.
A , chØ nhÞ th« vµ ng¾n (A 4-41).
G 6-15: 6-15: 1. L¸ no·n rêi xÕp vßng trªn ®Õ hoa ph¼ng.
Qu¶ ®¹i kÐp, d¹ng hì sao nhiÒu c¸nh.
nh
Hä cã 1 chi, 42 loµi ph©n bè Đ«ng Nam ¸ vµ Đ«ng Nam Mü.
ViÖt Nam cã 1 chi, 13 loµi.
- C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Illiciaceae
Mét sè loµi th- êng gÆp trong hä
(Hä chØcã 1 chi Illicium vµ 13 loµi)
Håi (Illicium verum) cã chø a nhiÒu tinh dÇu (chñ yÕu ë h¹t)
dï ng lµm thuèc cã vÞ cay, ngät, mï i th¬m, kÝ thÝ tiªu ho¸,
ch ch
gi¶m ® au s¸t trï ng . . .
Håi hoa vµng (I. macranthum) cã hoa vµng, qu¶ nhiÒu ®¹i (12-
14 ®¹i). Håi hoa nhá (I. micranthum) gåm 7-8 ®¹i nhá.
Håi ® éc (I. religiosum), Håi nó i (I. griffithii) cã 10-13 ®¹i, lµ c¸c
loµi cã qu¶ ® éc ® èi víi ng- êi. (Ph©n biÖt b»ng mï i, håi ® éc
kh«ng cã mï i th¬m)
Ngoµi ra cßn gÆp mét sè loµi Håi kh¸c nh- : I. fargersii (10-12
®¹i); I. majus (14-15 ®¹i); I. petelotii (7 ®¹i); I. tsai; I.
peninsulase (12-13 ®¹i).
- Håi - Illicium verum
C©y gç nhá.
Vá n©u nh¹t, nøt vÈy máng. Toµn th©n chøa tinh dÇu th¬m.
T¸n hì th¸p, ph©n cµnh thÊp, cµnh nhá mµu xanh th-êng
nh
tËp trung tõng ®o¹n trªn th©n.
L¸ ®¬n, mäc c¸ch.
Kh«ng cã l¸ kÌm.
TËp trung gÇn ®Çu cµnh.
PhiÕn l¸ hì trøng ng-îc hoÆc tr¸i xoan dµi.
nh
ĐÇu nhän gÊp, ®u«i nªm dµi, dÇy vµ gißn.
G©n l¸ mê.
Cuèng l¸ dµi 1cm.
- Illicium verum
Hoa , l-ìng tÝ , M3.
nh
Mäc lÎ ë n¸ch l¸ Ý khi mäc côm 2-3.
t
K 2-3 mµu lôc, mÐp h¬i hång.
C 6-9 mµu hång hoÆc tÝ hång.
m
A , chØA ng¾n. Trung ®íi dÇy hì tam gi¸c.
nh
G 6-8: 6-8: 1 (th-êng 8 chiÕc xÕp vßng trªn ®Õ hoa
ph¼ng).
Qu¶ ®¹i kÐp to¶ hì sao, cuèng qu¶ dµi 3-5cm.
nh
H¹t hì tr¸i xoan h¬i dÑt, vá h¹t cøng n©u bãng.
nh
Khi ®¹i chÝ më ra vµ nøt theo 1 kÏ däc.
n
- Bé Sau sau Hamamelidales
ViÖt Nam cã 3 hä ®¹i diÖn lµ:
- Hä Hång quang - Hamamelidaceae
- Hä Tiªu huyÒn - Platanaceae
- Hä Sau sau - Altingiaceae
- ĐÆc ® iÓm chung cñ a hä Altingiaceae
C©y gç lín.
Trong th©n th-êng cã èng tiÕt nhù a th¬m, chåi nhiÒu v¶y.
L¸ ®¬n nguyªn hay l¸ xÎ thïy ch©n vÞ , mÐp l¸ cã ră c-a.
t ng
L¸ mäc c¸ch, cã l¸ kÌm.
Hoa tù hì cÇu, chïm, b«ng hoÆc b«ng ®u«i sãc.
nh
Hoa ®¬n tÝ , th-êng lµ ®¬n tÝ cïng gèc.
nh nh
Hoa ®ùc Po, A 4-5.
Hoa c¸i th-êng Co.
G 2:2:1 (BÇu trung).
Qu¶ phø c hì cÇu gåm nhiÒu qu¶ nang nhá chÎ «, vá ho¸ gç.
nh
H¹t nhá, th-êng cã c¸nh.
ThÕ giíi cã 2 chi, 12 loµi.
ViÖt Nam cã 2 chi vµ 8-9 loµi.
- C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Altingiaceae
Trong hä cã 2 chi lµ: Altingia vµ Liquidambar
- Chi Liquidambar cã loµi Sau sau (L. formosana)
ph©n bè t-¬ng ®èi phæ biÕn.
- Chi Altingia cã mét sè loµi ®¹i diªn nh-: T« h¹p
®iÖn biªn (A. siamensis tªn cò lµ: A.takhtajanii)
T« h¹p trung hoa (A. chinensis).
- Sau sau T« h¹p ® iÖn biªn
Liquidambar formosana Altingia siamensis
(Cæ yÕm – T¸u hËu)
C©y gç lín C©y gç lín
Vá mµu x¸m tro, nøt däc, nhùa th¬m. Vá mµu x¸m hång, nh½n, khi giµ bong
Cµnh nh¸nh nhiÒu khóc khuûu m¶ng, nhùa th¬m
L¸ ®¬n xÎ 3 thuú L¸ ®¬n nguyªn
L¸ hì trøng trßn
nh L¸ hì tr¸i xoan hoÆc trøng ng-îc
nh
ĐÇu cã mòi nhän dµi ĐÇu l¸ cã mòi nhän dµi h¬i cong
Đu«i l¸ hì tim Đu«i l¸ tï
nh
MÐp l¸ cã ră c-a MÐp l¸ cã ră c-a trßn
ng ng
Cuèng l¸ dµi 4-9cm mµu hång nh¹t Cuèng l¸ dµi 2-3cm
G©n l¸ 3 g©n gèc G©n l¸ l«ng chim næi râ ë mÆt sau
L¸ kÌm hì sîi, sím rông
nh L¸ kÌm sím rông
L¸ non, l¸ trªn cµnh chåi xÎ 5 thuú
- Liquidambar formosana Altingia siamensis
Hoa Hoa
HH
Po o o
Po
A a a
A4
tH
Ht
K4-5 ùo
où
K4-5
aa
2: 2:
2: 2:1
2 vßi hth dµi
nhuþ
2 vßi nhuþ dµi t
ìì
Qu¶ phù c hì cÇu, ĐK 0.5-2 cm
ùn
nø nh
Qu¶ phøc hì cÇu, ĐK 2,5-4cm.
nh
C¸c qu¶h®¬n lµ qu¶ nang
C¸c qu¶ ®¬n lµ qu¶ nang h
hh
Vßi nhuþ sèng dai
Vßi nhuþ, ®µi, l¸ b¾c sèng dai trªn
bì
ìc
qu¶, ë d¹ng gai
«n
nÇ
H¹t mµu x¸m ®en, dÑp, ®Ø cã c¸nh
nh H¹t cãhh¸nh ë ®Ø
c nh
nu
máng hì trøng ng-îc
nh
g
cc
- Bé Gai Urticales
ĐÆc ® iÓm chung cñ a bé
- C©y th©n gç, hay th©n th¶o.
- Trong th©n th-êng cã èng tiÕt nhùa.
- L¸ ®¬n, mäc c¸ch, th-êng cã l¸ kÌm.
- Hoa nhá l-ìng tÝ , ®¬n tÝ , ®¬n ®éc hay häp thµnh
nh nh
côm xim.
- Thô phÊn nhê giã, ®«i khi nhê c«n trïng.
- K4-6.
- Co.
- A4-6 mäc ®èi víi K.
- G 2:1:1 th-êng cã 2 vá.
- Qu¶ bÕ, qu¶ h¹ch, cã khi tô l¹i thµnh qu¶ phøc.
nguon tai.lieu . vn