Xem mẫu
- TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 33 (58) - Thaùng 10/2017 Giáo dục Singapore - Từ mục tiêu đến quản lý hệ thống The educational objectives and the systematic management of Singaporean education TS. Nguyễn Thị Luyện, Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM Nguyen Thi Luyen, Ph.D., Banking University HCMC Tóm tắt Từ triết lý Con người là nguồn tài nguyên quý giá nhất, sự giàu có của một quốc gia nằm trong nhân dân đến quan điểm Hình thành tương lai của đất nước bằng cách hình thành những người sẽ quyết định tương lai của đất nước, Singapore đã thực sự có nền giáo dục phát triển hơn so với các nước thuộc ASEAN và khu vực châu Á trong những thập kỷ qua. Sự phát triển giáo dục của Singapore tựu trung bởi nhiều yếu tố, trong đó quản lý hệ thống để đạt mục tiêu giáo dục là một yếu tố căn bản. Trong bài viết này, trên cơ sở lý luận, mô hình và thực tiễn, tác giả đã khái quát đôi nét về quan điểm, mục tiêu giáo dục của Singapore đồng thời phân tích và làm rõ về quản lý hệ thống đã mang lại sự phát triển giáo dục của Singapore. Điều này có thể là một phần kinh nghiệm cho giáo dục Việt Nam trong thời kỳ hội nhập và phát triển. Từ khóa: giáo dục Singapore, mục tiêu giáo dục, quản lý hệ thống. Abstract Singapore is famous for its philosophy: “People are the most valuable resource and the wealth of a nation lies in its people” and “To mould the future of the nation by moulding the people who will determine the future of the nation”. Indeed, Singapore’s education has more highly developed in comparison with other ASEAN countries and the Asian region over the past decades. There are many factors contributing to the development of the Singaporean education, in which systematic management is the most crucial and fundamental element. This article, basing on theoretical paradigms, illustrative models and practical situations, generalises the perceptions and the educational goals in Singapore, analyzes and clarifies the management system which has brought the educational development of Singapore. This may be part of experience to Vietnamese education in the era of integration and development. Keywords: Singaporean education, educational objectives, systematic management. 1. Đặt vấn đề xác định từ nền tảng giáo dục của quốc gia. Singapore là đảo quốc có diện tích và Với quan điểm, sự giàu có của một quốc dân số khá nhỏ so với các nước thuộc khu gia nằm trong nhân dân với cam kết của họ vực châu Á. Hệ thống giáo dục Singapore đối với đất nước và cộng đồng, với sự kiên thừa hưởng và phát triển từ hệ thống giáo trì và sẵn sàng phấn đấu, với khả năng suy dục lâu đời của Anh quốc. Sự lớn mạnh và nghĩ, thực hiện đạt kết quả và tiến bộ,… phát triển xã hội được chính phủ Singapore chính phủ và nhân dân Singapore đã và 69
- GIÁO DỤC SINGAPORE - TỪ MỤC TIÊU ĐẾN QUẢN LÝ H THỐNG đang đặc biệt quan tâm đến đầu tư phát học quốc gia Singapore (National triển giáo dục. Hiện nay, hệ thống các University of Singapore) xếp hạng 24 và trường công lập của Singapore có danh Đại học Công nghệ Nanyang (Nanyang tiếng trong khu vực và trên thế giới. Theo Technological University) của Singapore đánh giá xếp hạng các trường đại học của xếp hạng 54 trong top 100 trường đại học Đại học Thế giới (The World University danh tiếng nhất thế giới thuộc 980 trường Rankings), năm 2016-2017, Trường Đại đại học từ 79 quốc gia (Bảng 1). Bảng 1. Thứ tự xếp hạng của 02 trường đại học của Singapore trong 100 trường đại học danh tiếng nhất thế giới năm 2016-2017 Female:Male Student:Staff International International Rank Name No.of FTE Teaching Research Citations Students Students Industry Outlook Income Ovarall Ratio Ratio Technological University of 24 31,592 Singapore National 50:50 32% 16.7 81.7 76.7 86.9 79.7 61.3 96.6 54 25,028 University, Singapore Nanyang 48:52 33% 16.5 70.0 50.6 60.2 90.7 93.5 95.7 Nguồn: Tác giả tổng hợp từ Times Higher Education World University Rankings, 2017 Trong cộng đồng chung ASEAN, được chú trọng phát triển gắn với mục tiêu những năm gần đây, chính sách đối ngoại phát triển kinh tế - xã hội. Để có chiến lược giữa Việt Nam và Singapore phát triển phát triển giáo dục dài hạn trong tình hình trong nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội. Trong mới, bên cạnh nội lực quốc gia về nguồn đó, sự hợp tác phát triển về giáo dục đặc lực vật chất, con người và nét đẹp truyền biệt được nhà nước ta quan tâm. thống như tinh thần hiếu học, tôn sư trọng So với Singapore, Việt Nam là quốc đạo… thì việc tiếp thu có chọn lọc từ quan gia không chỉ có diện tích và dân số lớn điểm, mục tiêu đến trình độ quản lý giáo hơn nhiều lần mà còn cả về bề dày lịch sử. dục của Singapore có ý nghĩa nhất định. Giáo dục Việt Nam với sự phát triển qua 2. Lý thuyết nghiên cứu nhiều giai đoạn gắn với thăng trầm của lịch 2.1. Mục tiêu và mục tiêu giáo dục sử dân tộc và nổi bật trên hết qua các thời Có nhiều định nghĩa khác nhau về mục kỳ là tinh thần hiếu học của nhân dân ta. tiêu, trong quản trị, mục tiêu được hiểu Hiện nay, trong thời kỳ đổi mới xây khái quát nhất là cái "đích" cần đạt tới. Mỗi dựng đất nước và hội nhập quốc tế, giáo tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp cũng dục nước ta hơn bao giờ hết ngày càng như từng bộ phận của nó đều có mục tiêu 70
- NGUYỄN THỊ LUY N của mình. Mục tiêu có thể được xác định khâu và mọi thời điểm; mỗi thành viên cho toàn bộ quá trình tồn tại và phát triển trong tổ chức hoàn thành tốt chức trách, và cũng có thể chỉ gắn với từng giai đoạn nhiệm vụ của mình một cách hiệu quả phát triển nhất định [7]. nhất; xây dựng nền văn hoá chất lượng; Trong giáo dục, mục tiêu được hiểu là cam kết của mỗi thành viên về chất lượng sự cụ thể hóa của mục đích, hình dung mục sản phẩm; hướng mục tiêu chất lượng tới đích theo các giai đoạn, cấp độ, phạm vi, sự thỏa mãn nhu cầu của các đối tượng mức độ nhất định với kết quả cụ thể [3]. khách hàng. Như vậy, mục tiêu giáo dục được xem Quản lý chất lượng đào tạo là việc là một bộ phận cấu thành của mục đích thực hiện các chức năng cơ bản của quản giáo dục, trong đó, mục đích giáo dục là lý trong quá trình đào tạo nhằm đảm bảo mô hình nhân cách của con người (người đạt được chất lượng đào tạo mong muốn học) mà giáo dục cần đào tạo nhằm đáp được xác định trong mục tiêu đào tạo [4]. ứng yêu cầu của xã hội trong một giai đoạn Như vậy, quản lý chất lượng đào tạo lịch sử cụ thể. theo TQM là đảm bảo thống nhất trong Từ cơ sở trên có thể khái quát, mục quản lý các quá trình đào tạo nhằm nâng tiêu giáo dục là một hệ thống các chuẩn cao chất lượng đào tạo, đáp ứng mục tiêu mực của một mẫu hình nhân cách cần hình đào tạo và xã hội. TQM trong giáo dục thành ở một đối tượng người được giáo hướng tới đáp ứng yêu cầu xã hội (khách dục nhất định. Đó là một hệ thống cụ thể hàng), đề cao vai trò lãnh đạo, huy động tất các yêu cầu xã hội trong mỗi thời đại, trong cả mọi người tham gia (xã hội hóa giáo từng giai đoạn xác định đối với nhân cách dục), chú trọng quá trình, tư duy hệ thống, một loại đối tượng giáo dục. Mục tiêu giáo cải tiến liên tục của người học. dục phụ thuộc vào mỗi thời kỳ nhất định 3. Mục tiêu giáo dục và quản lý của quá trình phát triển xã hội và mỗi giai giáo dục tổng thể của Singapore đoạn của quá trình giáo dục con người. 3.1. Từ quan điểm đến mục tiêu và 2.2. Quản lý và quản lý hệ thống nhiệm vụ giáo dục trong giáo dục 3.1.1. Quan điểm và mục tiêu giáo dục Theo Sergiovanni T.J (1984), quản lý Theo chính phủ và nhân dân được định nghĩa như việc tập trung vào các Singapore, con người là nguồn tài nguyên công việc cụ thể như tổ chức nhân lực, quý giá nhất, sự giàu có của một quốc gia đánh giá và phân phối nguồn lực, vận dụng nằm trong nhân dân. Nhân dân với sự cam các quy chế... nhằm vận hành tổ chức một kết của họ đối với đất nước và cộng đồng; cách hiệu quả nhất 5 . với sự kiên trì và sẵn sàng phấn đấu; với Quản lý hệ thống hay TQM (Total khả năng suy nghĩ; với kết quả đạt được và Quality Management) là một phương thức sự sáng tạo. Tương lai của quốc gia phụ quản lý toàn diện các lĩnh vực hình thành thuộc vào sự đổi mới liên tục, tái thiết lãnh chất lượng, lấy chất lượng làm mục tiêu đạo và công dân; dựa trên kinh nghiệm của hàng đầu của hoạt động quản lý. TQM là quá khứ, học hỏi từ hoàn cảnh của hiện tại, tập trung tăng cường quản lý chất lượng và chuẩn bị cho những thách thức trong của cả hệ thống; cải tiến liên tục nhằm tương lai. Như vậy, cần phải phát triển thế không ngừng nâng cao chất lượng ở mọi hệ trẻ ngay từ trong mỗi gia đình và trong 71
- GIÁO DỤC SINGAPORE - TỪ MỤC TIÊU ĐẾN QUẢN LÝ H THỐNG nhà trường để hình thành Singapore của thế tôn giáo, văn hoá và ngôn ngữ khác nhau hệ tiếp theo. của đồng bào của họ. Theo quan điểm giáo dục của Singapore với nền văn hóa quốc gia là Singapore, trong xã hội, mỗi công dân đều xã hội học tập và môi trường xã hội nhằm có giá trị và có một đóng góp nhất định. thúc đẩy nhân dân học tập suốt đời. Năng Thông qua giáo dục, mỗi cá nhân có thể lực của người Singapore là sự không nhận ra tiềm năng đầy đủ của bản thân, sử ngừng học hỏi, cả về phát triển nghề dụng tài năng và khả năng của mình để nghiệp và làm giàu cho bản thân, và điều mang lại lợi ích cho cộng đồng, cho quốc này sẽ quyết định sự thích ứng đối với sự gia, và mang lại cuộc sống đầy đủ, thỏa thay đổi trong mọi thời đại [9]. mãn của bản thân. 3.1.2. Nhiệm vụ giáo dục và đào tạo Giáo dục cần trang bị cho con người Để đạt mục tiêu giáo dục, chính phủ những kỹ năng và kiến thức, cũng như các Singapore xác định nhiệm vụ giáo dục và giá trị và thái độ đúng đắn để đảm bảo đào tạo thế hệ tương lai thuộc về bộ giáo cuộc sống của cá nhân cũng như sự sống dục, nhân dân và toàn xã hội. còn và thành công của đất nước. Vì vậy, Nhiệm vụ của Bộ Giáo dục người học phải học cách tự tin trong sự Đối với người học, chương trình và hệ phối hợp chặt chẽ với người khác trong thống giáo dục. Từ quan điểm hình thành công việc; cá nhân cạnh tranh, nhưng với tương lai của đất nước bằng cách hình một lương tâm xã hội mạnh mẽ. Bên cạnh thành những người sẽ quyết định tương lai đó, thế hệ trẻ cần có sự linh hoạt, sáng tạo của đất nước, Bộ Giáo dục (Ministry of và triển vọng thích ứng với một thế giới Education - MOE) Singapore có trách đang thay đổi nhanh chóng. Đồng thời cần nhiệm cung cấp cho thế hệ trẻ một nền giáo phải có những cốt lõi đạo đức vững chắc để dục công bằng và đầy đủ, phát huy hết tiềm có sức mạnh trong một thế giới chuyển đổi năng và nuôi dưỡng thế hệ trẻ thành những các giá trị. người công dân tốt, ý thức trách nhiệm đối Cùng với năng lực, giá trị và đạo đức với gia đình, cộng đồng và đất nước. thì lịch sử xã hội là vấn đề cốt yếu mà mỗi Thông qua hệ thống giáo dục, mọi trẻ em công dân Singapore cần được giáo dục và phải được khuyến khích phù hợp khả năng phải biết. Công dân cần phải biết cả những của bản thân để tiến bộ. Sự tiến bộ thông điểm yếu và những khó khăn của quốc gia qua công việc và hiệu quả để đảm bảo cơ mình. Mỗi người dân cần ý thức cao về bản hội bình đẳng cho tất cả mọi người. Mỗi trẻ sắc quốc gia và có nghĩa vụ, trách nhiệm em được dạy theo một mức độ mà chúng bảo vệ lợi ích quốc gia, có sự quyết tâm và có thể đáp ứng. Người học được tạo điều tự tin, thống nhất sát cánh bên nhau để kiện để phát huy được năng khiếu và sở vượt qua những thách thức để phát triển. trường của mình. Như vậy, hệ thống giáo Và đặc biệt hơn trong vai trò phát triển dục phải linh hoạt để đáp ứng cho sự văn hóa xã hội, thông qua giáo dục để bảo trưởng thành về tinh thần, thể chất, tình vệ nguồn gốc văn hoá của đất nước. Thế hệ cảm và xã hội của mỗi học sinh và ở các trẻ cần phải biết di sản văn hóa và ngôn mức độ khác nhau. Từ đó hướng đến mục ngữ mẹ đẻ. Đồng thời họ phải học cách tiêu trẻ phải học cách tự hào về công việc hiểu và tôn trọng các nguồn gốc chủng tộc, của mình, cố gắng hết sức và hoàn thành 72
- NGUYỄN THỊ LUY N trong bất cứ việc gì để được tôn trọng một của mình; xây dựng được niềm tin, sự hỗ cách chân thành. trợ và hợp tác của cha mẹ và cộng đồng để Đối với đội ngũ giáo dục. MOE cam có thể đạt được sứ mệnh “hình thành thế hệ kết xây dựng đội ngũ giáo dục như một lực tương lai”. lượng chuyên nghiệp có chất lượng, gương Nhiệm vụ của cha mẹ học sinh và mẫu trong cách ứng xử và cam kết, cập cộng đồng nhật về kỹ năng và kiến thức. Giáo viên sẽ Sứ mệnh của MOE cũng như mục tiêu được đáp ứng các nguồn lực và môi trường giáo dục quốc gia chỉ có thể thành công để làm tốt công việc của họ, đồng thời với niềm tin và sự hỗ trợ nhiệt tâm của cha quan tâm phát triển và đảm bảo phúc lợi để mẹ và cộng đồng. Cha mẹ học sinh và họ có thể tập trung nỗ lực hết mình vì cộng đồng được xem là đối tác của MOE, người học. Vì lãnh đạo giỏi và quản lý vì vậy, MOE cần cố gắng làm tốt nhất người học tốt sẽ giúp phát triển một dịch những gì có thể để phát triển con em họ. vụ giảng dạy gắn kết với những cam kết có Điều này tuân theo nguyên lý: giáo dục giá trị. quyết định tương lai của thế hệ trẻ và đến Nhiệm vụ của giáo viên lượt mình thế hệ trẻ sẽ xác định tương lai Giáo viên phải theo kịp sự phát triển của Singapore [6]. về lĩnh vực chuyên môn của mình, đồng 3.2. Hệ thống giáo dục với quản lý thời áp dụng các lý thuyết giáo dục mới và tổng thể thực tiễn vào lớp học. Giáo viên có vai trò 3.2.1. Hệ thống giáo dục chuyển tải các chính sách giáo dục thành Hệ thống giáo dục Singapore bao gồm các chương trình thiết thực và hiệu quả để các cấp học: mầm non (Pre-School), tiểu đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh. học (Primary), trung học (Secondary) - sau Thêm nữa, giáo viên là người cố vấn trung học (Post Secondary) và đại học và có vai trò biểu tượng cho người học. (University) (Hình 1). Mục tiêu của hệ Biểu tượng thầy cô ảnh hưởng đến trí óc thống giáo dục Singapore là giúp học sinh trẻ về sự tôn trọng những giá trị xã hội và khám phá tài năng, phát huy năng lực và đạo đức lành mạnh qua lời nói và việc làm, phát triển niềm đam mê học tập suốt đời. cả trong và ngoài lớp học. Cấp trung học có: trường chuyên năng Giáo viên có trọng trách truyền đạt cho khiếu (Specialised Schools), chương trình người học những kỹ năng học tập, kỹ năng tích hợp (Intergrated Programme), trường tư duy và kỹ năng sống để thích ứng với chuyên ngành (Specialised Independent tương lai. Schools), trường tư và viện (Private Giáo viên cần có thái độ học hỏi, sáng Schools and Institution). tạo và trách nhiệm thực hiện cam kết đối Các trường sau trung học gồm: trung với quốc gia. Những cam kết đó là: mang cấp nghề (Junior Colleges/ Centralised lại điều tốt nhất cho người học; gương mẫu Institute); cao đẳng kỹ thuật (Polytechnics); trong việc thực hiện nhiệm vụ và trách viện giáo dục kỹ thuật (Institute of nhiệm; có trách nhiệm hướng dẫn người Technical Education); chương trình kết hợp học thành công dân tốt và hữu ích cho đất giáo dục phổ thông và nghề (Combines nước; không ngừng học hỏi và truyền đạt Secondary and JC Education into one tình yêu học tập cho học sinh, sinh viên Programme); trường chuyên cho các học 73
- GIÁO DỤC SINGAPORE - TỪ MỤC TIÊU ĐẾN QUẢN LÝ H THỐNG sinh tài năng; trường tư và học viện dạy các Chicago…) và khoảng 300 trường tư thục chương trình riêng. chuyên ngành thương mại, công nghệ Ngoài ra, có trường đặc biệt (Special thông tin, nghệ thuật và ngôn ngữ cung cấp Schools) dành cho học sinh khiếm thính, các khóa học đáp ứng theo nhu cầu của học khiếm thị hoặc khuyết tật. sinh trong nước và quốc tế. Giáo dục đại học gồm các trường đại Sơ đồ về hệ thống giáo dục Singapore học trong nước (Trường Đại học Quốc gia cho thấy cái nhìn tổng quan về hệ thống Singapore (NUS), Trường Đại học Công giáo dục Singapore cùng với các chương nghệ Nanyang (NTU), Trường Đại học trình đào tạo và chương trình học đang Quản trị Singapore (SMU)), trường quốc tế triển khai để đáp ứng sự đa dạng và về (INSEAD, trường cao học Kinh doanh năng lực và sở thích của người học 10 . Hình 1. Hệ thống giáo dục Singapore Nguồn: Học viện giáo dục quốc gia Singapore, năm 2016 3.2.2. Cấu trúc hỗ trợ giáo dục Ban hoạch định và phát triển chương trình; MOE có chức năng xây dựng và thực Viện đào tạo giáo viên Singapore hiện chính sách giáo dục về cơ cấu, tổ (Academy of Singapore Teachers - AST); chức; chương trình giảng dạy; nghiệp vụ Học viện giáo dục quốc gia Singapore sư phạm và đánh giá giáo dục. Đồng thời, ((National Institute of Education - NIE); MOE thực hiện chức năng giám sát việc Ban hỗ trợ người học (One Portal All quản lý và phát triển các trường học do Learners - OPAL); Hội đồng kiểm tra và chính phủ tài trợ, Viện Giáo dục Kỹ đánh giá giáo dục (Singapore Examinations thuật, các trường cao đẳng và các trường & Assessments Board - SEAB). Cụ thể: đại học. Về xây dựng chương trình Để thực hiện chức năng nhiệm vụ trên, Chương trình giáo dục của Singapore MOE dựa trên cơ cấu hỗ trợ giáo dục như: là sự kết hợp từ chương trình của một số 74
- NGUYỄN THỊ LUY N nước có nền giáo dục phát triển trên thế tổ chức, quản lý người học học tập theo giới và sự thiết kế bởi MOE. Ban hoạch phương pháp mới và hiệu quả nhất. Trong định và phát triển chương trình là những quá trình đào tạo, sinh viên sư phạm được chuyên gia về lý luận và thực tiễn giáo dục. gửi về các trường học để thực tập giảng Đội ngũ chuyên gia này chịu trách nhiệm dạy, và nhà trường nơi sinh viên thực tập là thiết kế chương trình giáo dục tối ưu nhất khâu quan trọng để thẩm định “đầu ra” của (ít nhất là tại thời điểm đó) để đưa vào áp các trường sư phạm - nơi sinh viên theo dụng thử nghiệm trước khi triển khai áp học, về chương trình đào tạo sư phạm và dụng thống nhất trong cả nước. Với mỗi năng lực sư phạm của sinh viên. Giáo viên chương trình có 02 đến 03 bộ tài liệu tương giảng dạy trong các nhà trường được đặc ứng phục vụ giảng dạy và học tập mà các biệt được chú trọng bồi dưỡng thường trường có thể lựa chọn áp dụng. Và mỗi xuyên về chuyên môn, nghiệp vụ để thích thầy cô có thể linh hoạt sử dụng các ứng và phù hợp với sự thay đổi không phương pháp để giúp người học phát huy ngừng của xã hội. được khả năng học tập tốt nhất. Với mô hình phát triển giáo viên (Hình Đào tạo sư phạm và quản lý hoạt 2): Tự tin (Confident Person) - Tự học giáo dục (Self-directed Learner) - năng động (Active Viện đào tạo giáo viên Singapore AST Contributor) - chia sẻ (Concerned Citizen), và Học viện giáo dục quốc gia Singapore với mục tiêu khuyến khích các giáo viên NIE có chức năng đào tạo sư phạm và đội hướng tới việc học tập suốt đời và tự chủ ngũ quản lý giáo dục. Tại đây, giáo viên trong việc bồi dưỡng chuyên môn và tự được đào tạo chuyên môn và nghiệp vụ để hoàn thiện. Hình 2. Mô hình phát triển giáo viên Nguồn: Học viện giáo dục quốc gia Singapore, năm 2016 75
- GIÁO DỤC SINGAPORE - TỪ MỤC TIÊU ĐẾN QUẢN LÝ H THỐNG Học viện NIE với 4 chức năng: đào tạo mô hình phát triển giáo viên; mô hình phát giáo viên, bồi dưỡng nghiệp vụ - nâng cao triển lãnh đạo. chuyên môn, nghiên cứu, tư vấn – hợp tác; Mô hình phát triển đôi ngũ lãnh đạo mục tiêu đào tạo ra những người làm giáo (Hình 3) được tổ chức dựa trên 6 định dục có kiến thức nền tảng, nhân cách (giá hướng giáo dục (Hình 3): đạo đức, lãnh đạo, trị bản thân), sự sáng tạo, tinh thần hợp tác, tầm nhìn, văn hóa, linh hoạt, bao quát. Đây tri thức toàn cầu... giá trị mà Học viện Nie cũng chính là quan điểm, triết lý về quản lý hướng tới là mô hình trường học xuất sắc; (vai trò lãnh đạo) giáo dục của Singapore. Hình 3. Mô hình phát triển lãnh đạo Nguồn: Học viện giáo dục quốc gia Singapore, năm 2016 Đánh giá giáo dục sẽ đánh giá kết quả học tập và hiệu quả Hội đồng Kiểm tra và Đánh giá giáo dục. Qua kết quả này sẽ giúp MOE (Singapore Examinations & Assessments đánh giá sự tương thích của chương trình Board - SEAB) có chức năng đánh giá với điều kiện giảng dạy học tập (trường giáo dục độc lập. Bên cạnh đó, với hệ lớp, giáo viên, học sinh, phương tiện học thống giáo dục mở, nhằm đảm bảo các Tổ tập), đồng thời đánh giá hiệu quả tổ chức, chức tư nhân (PEOs) đạt được những tiêu quản lý nhà trường. Dựa trên cơ sở này chuẩn cao về chất lượng và chính sách MOE tiếp tục điều chỉnh và đổi mới để đạt chuẩn mực theo yêu cầu của ngành giáo được mục tiêu giáo dục của chính phủ và dục nên Singapore đã đưa ra các chứng người dân. nhận để đánh giá chất lượng của các Ngoài ra, Ban hỗ trợ người học OPAL trường như: Chứng nhận Case Trust về (One Portal All Learners) hỗ trợ và tạo giáo dục và Chứng nhận Chất lượng hàng điều kiện tối ưu cho người học, hình thành đầu Singapore. Các chứng nhận này được xã hội học tập với sự ưu tiên số một cho sự cấp bởi Hội đồng thẩm định các dịch vụ phát triển. giáo dục. 3.2.3. Quản lý nhà trường Nhà trường tổ chức cho giáo viên Chương trình giáo dục Singapore giảng dạy và học sinh học tập theo định hướng tới hiện nay là: học sinh học sâu, hướng, mục tiêu và chương trình giáo dục học rộng và học suốt đời. Để đáp ứng mục của MOE. Hội đồng Kiểm tra và Đánh giá tiêu, theo cách tiếp cận quản lý tổng thể, 76
- NGUYỄN THỊ LUY N nhà trường tuân theo nguyên tắc PIER và dựng kế hoạch - thực hiện - đánh giá - kết mô hình SEM. quả, là một cách tiếp cận hệ thống giúp nhà Về nguyên tắc quản lý nhà trường trường xác định được việc mở rộng các quá Nguyên tắc PIER (Planning/ trình cần thiết để đạt được các kết quả đầu Implementation/ Evaluation/ Results): xây ra mong đợi. Hình 4. Nguyên tắc PIER Nguồn: Học viện giáo dục quốc gia Singapore, năm 2016 Mô hình trường học xuất sắc - SEM trường đã và đang đạt được kết quả như thế Mô hình trường học xuất sắc bao gồm nào. Và giá trị của mô hình trường học các tiêu chí về khả năng thực hiện và kết xuất sắc chính là sự kết hợp của yếu tố con quả đạt được trả lời cho câu hỏi bằng cách người và hệ thống quản lý để đạt được kết nào nhà trường đạt được mục tiêu và nhà quả như mong muốn (Hình 5). Hình 5. Giá trị của mô hình trường học xuất sắc HS là số một Hệ thống hỗ trợ ……… ….…… Luôn hoàn Giáo viên là Làm việc với thiện và sáng chìa khóa đối tác tạo ….…… ….…… Lãnh đạo có Quản lý bằng mục đích kiến thức Con người Hệ thống Tổ chức xuất sắc Nguồn: Học viện giáo dục quốc gia Singapore, năm 2016 77
- GIÁO DỤC SINGAPORE - TỪ MỤC TIÊU ĐẾN QUẢN LÝ H THỐNG 4. Kinh nghiệm từ quản lý giáo dục Bộ giáo dục có chức năng tổ chức, cùng Singapore với sự tham gia của các lực lượng xã hội 4.1. Thống nhất trong quản lý (thầy cô, cha mẹ người học, các tổ chức, - Quản lý trực tiếp doanh nghiệp và cộng đồng). Cụ thể, một Giáo dục Singgapore với cơ chế quản chủ đề học tập, về nội dung là giá trị và quản lý trực tiếp của Bộ giáo dục đối với mục tiêu cần đạt, về phương pháp và hình các viện và trường, đồng thời Bộ giáo dục thức tổ chức... sẽ linh hoạt trong quản lý và có chức năng tiếp nhận và xử lý mọi thông thực hiện để đem lại hiệu quả giáo dục cao tin liên quan đến giáo dục được người dân nhất. Với sự thống nhất về mục tiêu và quan tâm như: tư vấn chính sách giáo dục, hình thức xã hội hóa giáo dục, mọi hoạt đề xuất những giải pháp, và cả những vấn động học tập của học sinh được các lực đề mà người dân cho rằng cần phải trao đổi lượng xã hội quan tâm và tham gia với vai với các nhà chức trách về vấn đề học tập trò chủ thể tích cực trong phối hợp thực trong nhà trường của con em họ …Điều hiện. Học sinh có thể học tập tại trường, có này, xét theo khía cạnh quản trị, vừa đạt thể tìm hiểu, trải nghiệm từ thực tế đời hiệu quả tạo được sự hài lòng đối với sống và tập làm nghề tại các doanh nghiệp. “khách hàng” - những người quan tâm nhất Và hiệu quả xã hội từ giáo dục đem lại là đến dịch vụ giáo dục mà con em họ đang lao động xã hội với trình độ chuyên nghiệp theo học, đồng thời, vừa thể hiện tính xã đã được đào luyện bài bản từ trong quá hội hóa trong phát triển giáo dục. Bên cạnh trình học tập trong nhà trường kết hợp với đó thể hiện sự phối hợp chặt chẽ và hiệu thực tiễn xã hội. quả giữa gia đình với nhà trường và chính - Quản lý nhà trường chuyên nghiệp phủ trong giáo dục. Phản ánh của gia đình Tính chuyên nghiệp trong quản lý nhà với nhà trường, giữa công dân với chính trường được khái quát bởi 03 tiêu chí: phủ về chương trình học tập của con cái họ chương trình đào tạo về quản lý, quy trình là những phản ánh trung thực và đầy đủ quản lý, lãnh đạo nhà trường. nhất về chương trình giáo dục mà chính (i) Chương trình đào tạo về quản lý phủ đang áp dụng. Từ đánh giá của xã hội, nhà trường chuẩn hóa. Vai trò quản lý nhà Bộ giáo dục sẽ hoàn thiện hơn về chương trường như Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, trình giáo dục theo mục tiêu của chính phủ các tổ trưởng chuyên môn, ngoài năng lực và người dân, thúc đẩy giáo dục phát triển sư phạm còn cần có năng lực quản trị. Và theo đúng tính chất tri thức sáng tạo. Bản các năng lực này được đào tạo theo chương chất giáo dục luôn động, cả người dạy và trình chuẩn hóa và được bồi dưỡng thường người học không ngừng tìm tòi, sáng tạo, xuyên để thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ và như vậy, sự cộng hưởng của toàn xã hội và tương thích với mục tiêu giáo dục trong về giáo dục để liên tục tái thiết và hoàn từng giai đoạn. thiện hơn trong định hướng mục tiêu - yếu Với chương trình đào tạo tổng thể về tố căn bản của sự phát triển giáo dục. quản lý nhà trường, lãnh đạo mỗi trường áp Xuất phát từ thực tiễn quốc gia và viễn dụng trong quản lý trường học được Bộ cảnh quốc tế, mục tiêu giáo dục được chính giáo dục giao (đối với Trường công). phủ xác định rõ ràng. Nhiệm vụ giáo dục (ii) Quy trình quản lý nhà trường thuộc về toàn xã hội Singapore, trong đó chuẩn hóa. Với sự chuẩn hóa về quy trình 78
- NGUYỄN THỊ LUY N quản lý nhà trường do MOE thiết kế và xây hay các thành tố đó là nguyên nhân của kết dựng. Lãnh đạo các trường áp dụng thực quả giáo dục đã được thẩm định không đáp hiện theo quy trình này. Như vây, lãnh đạo ứng mục tiêu. Trong trường hợp cần phải mỗi trường đã có sẵn các “công cụ” chung thay đổi lãnh đạo nhà trường (luân chuyển trong quản lý (khung pháp lý, văn bản, hay thay thế) để đảm bảo sự phù hợp trong biểu mẫu; chương trình…), và các nhà lãnh quản lý hệ thống thì hoạt động của nhà đạo chỉ còn nhiệm vụ toàn tâm với công trường cũng không vì thế bị ảnh hưởng. Vì tác quản lý, sáng tạo trong phương pháp khung quản lý đã được thiết kế cho mọi thực hiện để điều hành nhà trường đạt hiệu lãnh đạo có thể áp dụng, hoàn toàn không quả theo mục tiêu giáo dục của MOE và nhất thiết phải phụ thuộc hoặc gặp khó chính phủ. khăn trong quản lý từ hệ quả quản lý của (iii) Lãnh đạo trường học có năng lực lãnh đạo trước để lại. Chính điều này đã sư phạm và chuyên nghiệp về quản lý. làm nên những lãnh đạo giỏi trong giáo Lãnh đạo nhà trường được đào tạo bởi dục, quyết định thành tích giáo dục của chương trình đào tạo quản lý chuẩn hóa Singapore. trước khi được Bộ giáo dục phân công về 4.2. Độc lập trong đánh giá đảm bảo đảm nhận trách nhiệm quản lý tại mỗi tính mở trong phát triển giáo dục trường và được bồi dưỡng thường xuyên để Theo Nguyễn Đức Chính và Vũ Lan đáp ứng bản chất “động” - phát triển không Hương (2015), đánh giá chương trình giáo ngừng của giáo dục. Đội ngũ lãnh đạo dục sẽ mang lại hiệu quả như: nâng cao trường học là một trong các thành tố trong chất lượng giáo dục, lựa chọn chương trình quản lý giáo dục tổng thể (lãnh đạo nhà giáo dục hợp lý, cải thiện chương trình trường, đội ngũ dạy và học; điều kiện cơ sở theo hướng hiệu quả hơn, hiệu quả giáo vật chất; phương tiện dạy học; chương dục đồng bộ, tạo thuận lợi cho việc quản lý trình, tài liệu) chịu sự đánh giá độc lập bởi những ý tưởng “cải tiến giáo dục” [1]. Hội đồng Kiểm tra và Đánh giá. Với Việc đánh giá giáo dục là một trong chương trình giáo dục theo quản lý hệ những chức năng cơ bản và quan trọng của thống được xác định, lãnh đạo trường học Bộ Giáo dục Singapore. Chức năng này thỏa sức sáng tạo trong tổ chức và quản lý được thông qua một tổ chức đánh giá độc điều hành. Theo ý nghĩa này, với điều kiện lập so với các tổ chức khác (bộ phận thiết hiện có của một trường, khi MOE giao kế chương trình, bộ phận đào tạo đội ngũ, nhiệm vụ cho bất kỳ hiệu trưởng nào thì bộ phận tạo lập csvc nhà trường…) và đối người hiệu trưởng đó sẽ cần phải tích cực tượng là nhà trường với chương trình tổng trong tổ chức và quản lý với phương pháp thể. Độc lập trong đánh giá đảm bảo sự sáng tạo nhất của mình để hoàn thành chuyên sâu, tính khách quan và chính xác. nhiệm vụ quản lý nhà trường một cách tốt Kết quả từ đánh giá nhà trường là căn cứ nhất. Căn cứ hiệu quả giáo dục, Hội đồng để hiệu chỉnh các thành tố của chương kiểm tra và đánh giá sẽ phân tích và đối trình giáo dục tổng thể của nhà trường. Và sánh. Từ hiệu quả và kết quả phân tích, sự hiệu chỉnh này thúc đẩy giáo dục luôn chương trình giáo dục, điều kiện vật chất, động và phát triển. hay thậm chí lãnh đạo nhà trường cũng có Nhà trường - nơi tổ chức thực hiện thể phải thay đổi và thiết kế lại, nếu một chương trình giáo dục, độc lập với Hội 79
- GIÁO DỤC SINGAPORE - TỪ MỤC TIÊU ĐẾN QUẢN LÝ H THỐNG đồng Kiểm tra và Đánh giá chương trình thành hiện thực, việc tiếp thu có chọn lọc giáo dục. Hội đồng này với nhiệm vụ những giá trị từ kinh nghiệm giáo dục nghiên cứu và đối sánh giữa chương trình Singapore về xác định mục tiêu thống nhất và kết quả giáo dục để phát hiện yếu tố bất với phương pháp tổ chức quản lý hệ thống hợp lý, từ đó tìm giải pháp mới tạo sự phát phù hợp với thực tiễn Việt Nam có ý nghĩa triển liên tục của chương trình giáo dục. nhất định. Với phương pháp độc lập trong đánh TÀI LIỆU THAM KHẢO giá, hiệu quả giáo dục đồng bộ và tính mở 1. Nguyễn Đức Chính và Vũ Lan Hương (2015), trong phát triển giáo dục là lợi ích nổi bật Phát triển chương trình giáo dục, Nxb Giáo từ việc đánh giá giáo dục mang lại. dục Việt Nam. 4.3. Chương trình giáo dục đồng bộ 2. Đảng Cộng sản (2016), Văn kiện Đại hội Đại Chương trình giáo dục được thiết kế biểu toàn quốc lần thứ XII. theo mục tiêu xác định phù hợp với mục 3. Trần Thị Hương (2014), Giáo dục học đại tiêu xã hội và áp dụng đồng bộ tại các cương, giáo trình của Trường Đại học sư trường. Quản lý nhà trường triển khai phạm Thành phố Hồ Chí Minh, Nxb Đại học chương trình giáo dục và tổ chức thực hiện sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. để đạt được mục tiêu. Qua đánh giá độc lập 4. Nguyễn Lộc (2010), “TQM hay Quản lý chất kết quả giáo dục, chương trình sẽ được lượng toàn thể trọng giáo dục”, Tạp chí Khoa học giáo dục, số 54. điều chỉnh những nội dung và thành tố 5. Sergiovanni, T.J. (editor) (1984), Leadership chưa phù hợp. and Organizational Culture: New 5. Kết luận Perspectives on Administrative Theory and Từ việc xác định và thống nhất giữa Practice, University of Illinois Press. mục tiêu chung với mục tiêu cụ thể để 6. Ministry of Education, Singapore - Truy cập nhận diện đích giáo dục cần hướng tới của tại: http://www.cpe.gov.sg xã hội và người học kết hợp phương pháp 7. Lê Thị Bích Ngọc, Lý thuyết quản trị - Khái tổ chức thực hiện - quản lý hệ thống giáo niệm về quản trị chiến lược - Truy cập tại: dục tối ưu, Singapore đã có nền giáo dục http://quantri.vn/dict/details/7955-khai-niem- quan-tri-chien-luoc). phát triển trong những thập niên qua. Giáo dục Việt Nam với định hướng 8. Times Higher Education World University Rankings (2016-2017) - Truy cập tại: “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục https://www.timeshighereducation.com/world theo hướng mở, hội nhập, xây dựng xã hội -university-rankings/2016/world- học tập, phát triển toàn diện năng lực, thể ranking#!/page/0/length/25/sort_by/rank/sort_ chất, nhân cách, đạo đức, lối sống, ý thức order/asc/cols/stats. tôn trọng pháp luật và trách nhiệm công 9. Truy cập tại: http://www.singaporeedu.gov.sg. dân” 2 . Để mục tiêu giáo dục nước nhà trở Ngày nhận bài: 20/9/2017 Biên tập xong: 15/10/2017 Duyệt đăng: 20/10/2017 80
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học