Gia đình nông thôn với vấn đề tai nạn thương tích trẻ em - Trương Xuân Trường

X· héi häc sè 4 (96), 2006 45 Gia ®×nh n«ng th«n víi vÊn ®Ò tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em Tr−¬ng Xu©n Tr−êng HiÖn nay, trong ho¹t ®éng ch¨m sãc søc kháe nh©n d©n, vÊn ®Ò tai n¹n th−¬ng tÝch nãi chung vµ tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em nãi riªng ®ang næi lªn vµ thu hót ®−îc sù quan t©m cña x· héi. NhiÒu nghiªn cøu gÇn ®©y ®· chØ ra thùc tr¹ng nghiªm träng, còng nh− nh÷ng hËu qu¶ to lín vµ l©u dµi cña vÊn ®Ò tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em. C¸c nghiªn cøu còng chØ râ r»ng gia ®×nh lµ n¬i tû lÖ tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em x¶y ra nhiÒu nhÊt vµ còng lµ n¬i ®ang tiÒm Èn nhiÒu nhÊt c¸c nguy c¬ tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em. Trªn c¬ së c¸c t− liÖu cña cuéc nghiªn cøu "VÒ nguyªn nh©n vµ nguy c¬ tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em ë n«ng th«n" do ViÖn X· héi häc vµ Bé Y tÕ phèi hîp víi sù tµi trî cña UNICEF (2003) ë c¸c ®Þa bµn kh¶o s¸t H¶i Phßng, Qu¶ng TrÞ vµ §ång Th¸p, bµi viÕt nµy sÏ ph©n tÝch mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em ë n«ng th«n tõ gãc ®é gia ®×nh. 1. Nh÷ng vÊn ®Ò tõ biÕn ®æi kinh tÕ - x· héi Sù biÕn ®æi cña cÊu tróc gia ®×nh n«ng th«n liªn quan ®Õn tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em Trong h¬n mét thËp kû l¹i nay, cÊu tróc gia ®×nh n«ng th«n ViÖt Nam ®· cã nh÷ng biÕn ®æi rÊt ®¸ng kÓ. §¸ng kÓ nhÊt lµ sù chuyÓn ®æi tõ m« h×nh gia ®×nh ®«ng con, nhiÒu thÕ hÖ sang gia ®×nh nhá - h¹t nh©n, Ýt con. §iÒu nµy còng ®−îc kiÓm ®Þnh qua cuéc nghiªn cøu nµy. T¹i ®Þa bµn 3 x·, m« h×nh gia ®×nh h¹t nh©n, Ýt con ®Òu chiÕm ®a sè, n¬i Ýt nhÊt còng kho¶ng 65% (Gio Ch©u - Qu¶ng TrÞ) vµ n¬i tû lÖ nµy cao nhÊt lµ kho¶ng 75% (An H−ng - H¶i Phßng). §iÒu ®ã cho thÊy r»ng: trong mét céng ®ång mµ ®a sè lµ gia ®×nh h¹t nh©n, Ýt con th× víi nh÷ng gia ®×nh cã con nhá, vÊn ®Ò tr«ng gi÷ con c¸i cßn nhá cña c¸c bËc cha mÑ lµ rÊt khã kh¨n, ®óng nh− ý kiÕn ph¸t biÓu d−íi ®©y. "Tr−íc kia th× nhµ rÊt ®«ng, 1 ®øa trÎ con bao nhiªu ng−êi bÕ, ng−êi tr«ng nh−ng b©y giê chØ cã 2 vî chång th«i. C¸i kiÓu 1 gia ®×nh nhiÒu thÕ hÖ lµ cña ngµy x−a hÕt råi. Tr−íc thÕ hÖ «ng bµ, cha mÑ, anh em ®«ng l¾m ng−êi nµy quªn th× ng−êi kia nh¾c, nh−ng b©y giê th× s¸ng dËy th× chØ mÑ giôc nã häc th«i". (Chñ tÞch MÆt trËn tæ quèc x· An H−ng, H¶i Phßng). Víi mét cÊu tróc gia ®×nh nhá, chñ yÕu lµ 3-5 ng−êi, trong ®iÒu kiÖn ®êi sèng sinh ho¹t cßn nhiÒu h¹n chÕ nh− ë n«ng th«n, vÊn ®Ò ch¨m sãc, tr«ng coi c¸c em nhá lµ mét thùc tÕ rÊt khã kh¨n. Vµ ®ã còng lµ mét trong nh÷ng c¨n nguyªn chñ yÕu cña vÊn ®Ò Tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em ®· vµ ®ang x¶y ra hiÖn nay. T¸c ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn 46 Gia ®×nh n«ng th«n víi vÊn ®Ò tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng hiÖn nay ®· thùc sù t¸c ®éng vµ ¶nh h−ëng ®Õn mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc. Ngay ë ®Þa bµn n«ng th«n th× nh÷ng ¶nh h−ëng cña kinh tÕ thÞ tr−êng còng ®· ®−îc thÓ hiÖn râ. TÊt nhiªn, ¶nh h−ëng ®ã lµ m¹nh mÏ nhÊt, râ rÖt nhÊt tr−íc hÕt lµ nh÷ng vïng n«ng th«n ven ®« thÞ, nh÷ng vïng n«ng th«n ph¸t triÓn cã nhiÒu lîi thÕ vÒ s¶n xuÊt hµng ho¸; ¶nh h−ëng ®ã gi¶m dÇn nh−ng còng ®· b¾t ®Çu hiÖn râ ë c¶ nh÷ng vïng n«ng th«n xa x«i, Ýt ph¸t triÓn. Béc lé râ nhÊt cña kinh tÕ thÞ tr−êng ë n«ng th«n hiÖn nay chÝnh lµ xu h−íng ng−êi ta cã thÓ lµm viÖc vµo bÊt cø lóc nµo, lµm bÊt cø viÖc g× ®Ó cã thÓ t¨ng thu nhËp gia ®×nh, vµ do vËy thu hÑp thêi gian n«ng nhµn. Khi ng−êi n«ng d©n hiÖn nay kh«ng cßn thêi gian n«ng nhµn nh− tr−íc th× ®−¬ng nhiªn hä cµng cã Ýt thêi gian ®Ó ch¨m sãc con c¸i. Do t¸c ®éng cña nhÞp sèng vµ c¸c gi¸ trÞ míi cña thêi buæi kinh tÕ thÞ tr−êng nªn ng−êi n«ng d©n cµng Ýt cã thêi gian ®Ó ch¨m sãc cho con c¸i vµ ®−¬ng nhiªn, mét khi c¸c bËc bè mÑ bËn rén h¬n víi c«ng viÖc s¶n xuÊt, lµm ¨n th× c¸c ch¸u nhá ph¶i ë nhµ mét m×nh, Ýt ®−îc quan t©m ch¨m sãc vµ ®ã còng lµ mét c¨n nguyªn s©u xa cña vÊn ®Ò Tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em. "C¶ x· nµy ®i kho¶ng trªn 100 thanh niªn vµo Nam ®Ó lµm c¸c viÖc kh¸c, sè cßn l¹i ®i lµm cho c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, lµm ®¸, lµm ¨n thêi vô. Chñ yÕu ë nhµ lµ «ng l·o víi phô n÷ th«i, cßn thanh niªn ®ang trong ®é tuæi lao ®éng lµ ®i hÕt. §i lµm tÊt nhiªn th¸ng hä l¹i vÒ". (Sè 1, Th¶o luËn nhãm ®¹i diÖn chÝnh quyÒn, ban ngµnh, ®oµn thÓ x· Gio Ch©u, Qu¶ng TrÞ). "B©y giê th× kh«ng chØ ng−êi thµnh phè xoay vÇn víi cuéc sèng mµ ng−êi n«ng th«n còng buéc ph¶i xoay vÇn ®Ó cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Cßn b©y giê ng−êi n«ng d©n kh«ng cßn thêi gian n«ng nhµn n÷a. Ng−êi ta còng ph¶i xoay vÇn theo trµo l−u ph¸t triÓn x· héi". (Chñ tÞch MÆt trËn tæ quèc x· An H−ng, H¶i Phßng). ChÝnh v× ¶nh h−ëng cña kinh tÕ thÞ tr−êng nªn ng−êi lín trong c¸c gia ®×nh n«ng th«n kh«ng cã thêi gian vµ ®iÒu kiÖn ®Ó gi¸m s¸t vµ ch¨m sãc c¸c ch¸u nhá. C¸c ch¸u th−êng bÞ bá mÆc, ë nhµ mét m×nh mµ kh«ng cã ng−êi lín gi¸m s¸t. ¶nh h−ëng cña ph©n tÇng x· héi Thêi kú ®æi míi ®· mang l¹i nhiÒu biÕn ®æi kinh tÕ - x· héi lín ë n−íc ta. ë n«ng th«n, nhiÒu gia ®×nh trë nªn kh¸ gi¶, giµu cã,bªn c¹nh ®ã lµ bé phËn l¹i trë nªn nghÌo ®i, trë thµnh nhãm thiÖt thßi vµ dÔ bÞ tæn th−¬ng. Cuéc nghiªn cøu trong c¸c céng ®ång n«ng th«n cho thÊy tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em hÇu hÕt ®Òu x¶y ra ë c¸c gia ®×nh cã møc sèng thÊp h¬n, c¸c gia ®×nh nghÌo. Mét trong nh÷ng lý do quan träng, ®Æc biÖt lµ c¸c ch¸u nhá ph¶i sèng ë nhµ mét m×nh kh«ng cã ng−êi lín gi¸m s¸t. "Thùc tÕ hä kh«ng ch¨m ®−îc con v× hä lo lµm kinh tÕ. Tøc lµ hä lo b÷a ¨n kh«ng næi nªn hä ph¶i ®Ó con ë nhµ, thËm chÝ ®øa nhá gi÷ em, ®¸ng lý nã kh«ng ph¶i gi÷ em mµ b¶n th©n nã cßn ph¶i ®−îc ng−êi lín gi÷. Nh− ®øa 6-7 tuæi ph¶i tr«ng ®øa 1-2 tuæi... ThÕ nªn tai n¹n, khuyÕt tËt còng do khi nhá kh«ng ®−îc ch¨m sã,c c¸c ch¸u ng·, chÊn th−¬ng mµ hä kh«ng biÕt. Chñ yÕu gia ®×nh nghÌo th«i. Cßn gia ®×nh kh¸ gi¶ th× cã ®iÒu kiÖn ch¨m con h¬n". (HiÖu tr−ëng Tr−êng TiÓu häc Gio Ch©u, Qu¶ng TrÞ). Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn Tr−¬ng Xu©n Tr−êng 47 2. Nh÷ng vÊn ®Ò tõ ®êi sèng sinh ho¹t gia ®×nh TËp qu¸n ®Ó trÎ ë nhµ mét m×nh kh«ng cã ng−êi lín tr«ng coi Nguy c¬ lín nhÊt cña tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em lµ t×nh tr¹ng trÎ em ë nhµ mét m×nh. §iÒu nµy lµ rÊt phæ biÕn cho nhiÒu céng ®ång d©n c− n«ng th«n. TÝnh nghiªm träng cña vÊn ®Ò cßn ë chç phÇn lín c¸c ch¸u ë nhµ mét m×nh lµ c¸c ch¸u nhá tuæi. T¹i Gio Ch©u - Qu¶ng TrÞ, sè ch¸u trong ®é tuæi nhµ trÎ ®Õn líp chØ cã 8,6%, sè ch¸u trong ®é tuæi mÉu gi¸o ®¹t 67%. T¹i Mü Hßa tû lÖ ®Õn nhµ trÎ lµ 50% vµ ®Õn mÉu gi¸o còng ®¹t 67%. Nh×n chung lµ cßn mét bé phËn lín c¸c ch¸u nhá cßn ë nhµ. "V× nhµ nµo còng lo lµm ¨n chø kh«ng ai ®i tr«ng... Nhµ ai cã trÎ nhá ph¶i tù mµ lo th«i... B©y giê chØ sî th−¬ng tÝch trong gia ®×nh th«i. TrÎ nhá ë nhµ mét m×nh nã g©y ra. KÓ c¶ ®iÖn ®iÕc còng do trÎ nhá. Cßn nÕu cã ng−êi lín th× yªn t©m". (HiÖu tr−ëng Tr−êng TiÓu häc Gio Ch©u, Qu¶ng TrÞ). "T«i cho r»ng nguyªn nh©n chÝnh tøc lµ t×nh tr¹ng b©y giê trÎ ë nhµ mét m×nh, nã nÕu nh− ë n«ng th«n th× sê xÞt v−ên t−îc, ao chu«m. Cßn nÕu nh− nhµ kh«ng ph¶i lµ n«ng th«n mµ mÆt ®−êng th× nhèt trong nhµ. §Êy, c¸i t×nh tr¹ng b©y giê lµ thÕ...". (HiÖu tr−ëng Tr−êng TiÓu häc x· An H−ng, H¶i Phßng). ë hÇu hÕt c¸c vïng n«ng th«n hiÖn nay, c¸c tr−êng tiÓu häc ®Òu ch−a cã häc b¸n tró th× mét l−îng lín c¸c ch¸u trong ®é tuæi tõ 6 - 12, sau buæi häc còng th−êng ë nhµ mét m×nh. §iÒu ®ã lµ rÊt nguy hiÓm, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng vïng n«ng th«n sèng trªn kªnh r¹ch nh− ë §ång Th¸p vµ nh÷ng vïng n«ng th«n nghÌo nh− Qu¶ng TrÞ. Ngay c¶ nh÷ng vïng n«ng th«n ph¸t triÓn víi tèc ®é ®« thÞ ho¸ nhanh nh− An H−ng - H¶i Phßng th× hiÖn t−îng trÎ em ë nhµ mét m×nh còng rÊt nguy hiÓm víi nhiÒu nguy c¬ cña tai n¹n th−¬ng tÝch. §Æc biÖt lµ vµo thêi ®iÓm mïa vô th× c¸c bËc cha mÑ bËn rén suèt ngµy v× c«ng viÖc. Hä ®i lµm rÊt sím, chØ trë vÒ nhµ ®Ó ¨n tr−a vµ tèi, hoÆc bu«n b¸n ë chî hay lµm nghÒ kh¸c (lµm thuª, lµm méc, lµm c«ng nh©n...). T×nh tr¹ng con nhá ë nhµ mét m×nh lµ viÖc th−êng x¶y ra. TrÎ ph¶i lao ®éng sím HiÖn t−îng trÎ em tham gia gióp viÖc gia ®×nh lµ rÊt phæ biÕn ë c¸c vïng n«ng th«n, trong ®ã cã nhiÒu c«ng viÖc lao ®éng s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ vÊn ®Ò cã vÎ ®· nghiªm träng h¬n ë chç, cã nhiÒu ch¸u ®· lµm nhiÒu c«ng viÖc v−ît qu¸ løa tuæi, qu¸ søc m×nh. Cô thÓ nh− ch¸u 6,7 tuæi ®· ph¶i tr«ng em 1, 2 tuæi hoÆc ®· ph¶i nÊu c¬m, ®un n−íc; hay míi 12, 13 tuæi ®· ®i cµy, ®i gÆt... §iÒu nguy hiÓm ®èi víi trÎ chÝnh lµ ë chç ®iÒu kiÖn lao ®éng ë n«ng th«n hiÖn nay lµ rÊt thiÕu an toµn ®èi víi c¸c ch¸u. Trong thùc tÕ nhiÒu ch¸u ®· bÞ ng·; bÞ báng; bÞ sóc vËt c¾n; bÞ c¸c vËt s¾c nhän c¾t, ®©m; bÞ ®uèi n−íc... do tham gia lao ®éng gióp ®ì gia ®×nh. Thùc tÕ kh¶o s¸t cho thÊy c¸c ch¸u ®Òu tham gia lao ®éng ë nhiÒu lo¹i c«ng viÖc gióp gia ®×nh. §Æc biÖt ë vïng n«ng th«n nghÌo nh− Gio Ch©u -Qu¶ng TrÞ th× tû lÖ trÎ em tham gia lao ®éng gióp ®ì gia ®×nh lµ rÊt lín. C¸c ch¸u lµm ®ñ thø viÖc gia ®×nh nh− tr«ng em, ch¨n tr©u bß, h¸i rau, kiÕm cñi, c¶ nh÷ng lao ®éng nÆng nh− cÊy lóa, gÆt lóa, ®i cµy. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn 48 Gia ®×nh n«ng th«n víi vÊn ®Ò tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em Ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc vµ øng xö cña mét bé phËn cha mÑ ë n«ng th«n vÒ vÊn ®Ò phßng chèng tai n¹n th−¬ng tÝch cho con c¸i lµ kh«ng tÝch cùc vµ bÊt lîi cho viÖc phßng chèng tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em. §©y lµ khÝa c¹nh cÇn ®−îc tÝnh ®Õn nh− mét nguy c¬ vÒ phÝa gia ®×nh trong vÊn ®Ò phßng chèng Tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em. "Còng cã nh÷ng khi b¶o råi mµ kh«ng ®−îc, b¹n bÌ rñ mµ... cho nªn còng ph¶i uèn n¾n. Uèn n¾n cho nã bít. §«i lóc ph¶i dïng ®Õn roi... D¹, dïng roi th× ph¶i sî". (Hé kinh tÕ trung b×nh kÐm, nam, 39 tuæi, líp 5/12 x· Gio Ch©u, Qu¶ng TrÞ). ViÖc nhiÒu bËc bè mÑ vÉn th−êng dïng vò lùc hoÆc chöi m¾ng ®Ó gi¸o dôc con c¸i x−a nay kh«ng ph¶i lµ ®iÒu míi mÎ g×. Tuy nhiªn trong vÊn ®Ò gi¸o dôc phßng tr¸nh tai n¹n th−¬ng tÝch cho trÎ em th× nã chØ hoµn toµn mang ý nghÜa tiªu cùc. TrÎ em víi b¶n chÊt hiÕu ®éng vµ hiÕu nghÞch nªn rÊt thÝch c¸c ho¹t ®éng nh−: leo trÌo, t¾m s«ng, hå, ch¬i c¸c trß ch¬i nguy hiÓm th× nhiÒu bËc bè mÑ th−êng ng¨n cÊm b»ng c¸ch chöi m¾ng vµ dïng vò lùc. Ph−¬ng ph¸p ®ã lµ ph¶n t¸c dông v× c¸c ch¸u kh«ng biÕt g× thªm vÒ nh÷ng tai n¹n mµ ch¸u cã thÓ m¾c, võa xa rêi bè mÑ (b»ng chøng lµ nãi dèi) vµ c¸c ch¸u l¹i tiÕp tôc nh÷ng ho¹t ®éng ®¸ng lý ra ph¶i ®−îc gi¸m s¸t, hoÆc thËm chÝ ph¶i ng¨n cÊm. Râ rµng ®©y còng lµ mét nguy c¬ tõ phÝa gia ®×nh cÇn ®−îc gi¶i quyÕt. T×nh tr¹ng thiÕu an toµn t¹i khu ë cña c¸c gia ®×nh n«ng th«n lµ kh¸ phæ biÕn Trong khu vùc c− tró cña mäi gia ®×näinong th«n tõ nhµ ë, bÕp, s©n cho ®Õn v−ên vµ bê tre (hoÆc c¸c lo¹i c©y kh¸c) ®Òu cã nhiÒu thø g©y nguy hiÓm cho trÎ. Hép 1: T×nh tr¹ng thiÕu an toµn t¹i khu ë (gia ®×nh) cña trÎ Quan s¸t hé gia ®×nh kinh tÕ nghÌo 2, x· Mü Hßa, §ång Th¸p Gia ®×nh cã 3 con nhá: 5, 8, 9 tuæi. Nhµ ë c¹nh ®−êng vµo khu du lÞch Gß Th¸p, ®−îc lµm b»ng ®ãng cäc trªn ruéng s©u, tõ ®−êng vµo nhµ cã b¾c mét c©y cÇu b»ng gç kh¸ chªnh vªnh. MÆt sµn nhµ c¸ch mÆt ruéng kho¶ng 2m. Kh¶ n¨ng trÎ nhá r¬i xuèng ruéng n−íc lµ rÊt dÔ. Khi hái vÒ ®iÒu Êy th× anh chñ nhµ cho biÕt lµ c¶ 3 ch¸u ®· tõng bÞ r¬i tÐ xuèng, cã ch¸u suýt chÕt ®uèi may ®−îc ng−êi cøu kÞp. Quan s¸t hé kinh tÕ kh¸, x· An H−ng, H¶i Phßng Nhµ x©y 2 tÇng réng r·i (kho¶ng 80m2 mÆt b»ng) ®ang hoµn thiÖn. Nhµ 4 ng−êi: 2 vî chång, con trai 8 tuæi vµ bµ néi ch¸u. Cã con trai n¨m 2002 trÌo t−êng ng· ph¶i ®−a lªn Tr¹m x¸ x· ®Ó xö lý, bÞ vµo dÞp hÌ. Trong nhµ æ ®iÖn ®Ó kh¸ cao, cã vÎ ng−êi bè rÊt ý thøc vÒ ®iÒu nµy khi ®−îc hái. Tuy nhiªn cÇu thang lªn tÇng 2 ch−a ®−îc lµm tay vÞn rÊt dÔ ng· cho trÎ nhá. Khi hái vÒ sù nguy hiÓm nµy, ng−êi bè nãi cã biÕt nh−ng cho r»ng gia ®×nh ch−a cã tiÒn ®Ó lµm tiÕp. "B¶n th©n trÎ em hiÕu ®éng,... mµ ®iÓm ch¬i kh«ng an toµn. HÇu hÕt lµ s©n xi m¨ng gia ®×nh vøt bõa b·i r¸c th¶i c¸c lo¹i...". (Tr−ëng Tr¹m Y tÕ x· An H−ng, H¶i Phßng). "Ngay nh− vïng nµy mµ c¸c anh vµo mÊy c¸i lïm tre. MiÓng chai, b¸t ®Üa vì chñ yÕu n»m trong mÊy bôi tre ®ã. Nã kh«ng n»m yªn mµ khi m−a nã tr«i ra ®−êng, c¸c ch¸u ®i dÉm ph¶i. NhiÒu vïng thËm chÝ ng−êi ta vøt ë ruéng". (HiÖu tr−ëng Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn Tr−¬ng Xu©n Tr−êng 49 Tr−êng TiÓu häc Gio Ch©u, Qu¶ng TrÞ). Trong nhµ ë cña ng−êi n«ng d©n, bÕp nÊu ¨n còng lµ n¬i Ýt an toµn nhÊt cho trÎ. Ngoµi ra, nhiÒu yÕu tè ®−îc quan s¸t cho thÊy nh− hÖ thèng ®−êng ®iÖn, æ c¾m ®iÖn ®Òu kh¸ t¹m bî (nhÊt lµ ë nh÷ng vïng míi dïng ®iÖn nh− Gio Ch©u), c¸c vËt s¾c nhän nh− dao, liÒm h¸i th−êng ®Ó ë gãc nhµ. §−êng vµo nhµ th× khã ®i dÔ bÞ ng· (nh− ë Mü Hßa), nhµ cã ao hå th× kh«ng ®−îc rµo dËu, giÕng n−íc th−êng kh«ng cã n¾p. V−ên vµ bê c©y trong khu vùc nhµ cã nhiÒu m¶nh vì s¾c nhän, thËm chÝ cßn c¶ bom m×n nh− ë Gio Ch©u. 3. Nh÷ng vÊn ®Ò tõ nhËn thøc C¸c bËc cha mÑ thiÕu ý thøc vµ thiÕu kiÕn thøc vÒ phßng chèng tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em ViÖc ®Ó trÎ ë nhµ mét m×nh cã mét nguyªn nh©n s©u xa lµ do c¸c bËc cha mÑ ë n«ng th«n cßn thiÕu ý thøc vÒ vÊn ®Ò tai n¹n th−¬ng tÝch, thiÕu kiÕn thøc vÒ phßng chèng c¸c lo¹i Tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em. §iÒu nµy ®−îc thÓ hiÖn râ ë hai khÝa c¹nh sau: - ThiÕu kiÕn thøc: hiÓu biÕt mét c¸ch s¬ sµi, kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc lµ sai lÇm vÒ tai n¹n th−¬ng tÝch, cô thÓ lµ Ýt hiÓu biÕt vÒ nguy c¬, nguyªn nh©n, c¸ch phßng chèng c¸c lo¹i tai n¹n th−¬ng tÝch cô thÓ. - ThiÕu ý thøc: th¸i ®é chñ quan, xem nhÑ vµ nhiÒu khi cã phÇn coi th−êng vÒ vÊn ®Ò Tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em. Trong thùc tÕ cã ng−êi cã hiÓu biÕt (kiÕn thøc) nhÊt ®Þnh vÒ tai n¹n th−¬ng tÝch nh−ng l¹i rÊt thiÕu ý thøc vÒ phßng chèng tai n¹n th−¬ng tÝch, tuy nhiªn phÇn lín lµ võa kh«ng cã kiÕn thøc võa thiÕu ý thøc vÒ phßng chèng tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em. "Sù qu¶n lý trÎ em sau giê hµnh chÝnh cña bè mÑ Ýt quan t©m. Bè mÑ chØ qu¶n lý c¸c em giê ¨n ngñ cßn giê ch¬i th× ch−a qu¶n lý tèt dÉn ®Õn hËu qu¶. §©y lµ t×nh tr¹ng phæ biÕn ë ®Þa ph−¬ng. VÊn ®Ò lµ ý thøc. Do ý thøc kh«ng quan t©m trÎ, kh«ng chó ý ®Õn sù vui ch¬i cña trÎ cã an toµn kh«ng". (Tr−ëng Tr¹m Y tÕ x· An H−ng, H¶i Phßng). "T¹i v× bÊt cÈn, cha mÑ kh«ng ngê nã x¶y ra cha mÑ cã ý ®Ó ý ®Õn con c¸i. Ng−êi ta mª lµm qu¸ quªn con, còng cã ng−êi kh«ng hiÓu nh÷ng g× lµ nguy hiÓm ®èi víi trÎ. NÕu cã kiÕn thøc th× còng ®ì". (HiÖu tr−ëng Tr−êng mÉu gi¸o x· Mü Hßa, §ång Th¸p). Ng−êi n«ng d©n hiÖn nay nh×n chung cßn quan niÖm rÊt ®¬n gi¶n vÒ vÊn ®Ò Tai n¹n th−¬ng tÝch trÎ em. PhÇn lín ng−êi d©n cßn nhËn thøc r»ng chØ nh÷ng g× g©y th−¬ng tÝch nÆng nÒ (nh− g·y tay, g·y ch©n, chÕt ng−êi) th× míi coi lµ tai n¹n th−¬ng tÝch. MÆt kh¸c hä kh«ng cã hiÓu biÕt g× mÊy vÒ nguyªn nh©n, nguy c¬, t¸c h¹i còng nh− c¸ch phßng tr¸nh c¸c lo¹i tai n¹n th−¬ng tÝch cho trÎ. ChÝnh v× vËy hä xem nhÑ vµ rÊt chñ quan ®èi víi vÊn ®Ò nµy. §ã lµ lý do ®Ó kh«ng Ýt ng−êi quan niÖm ®Ó trÎ nhá ë nhµ mét m×nh lµ chuyÖn b×nh th−êng, nh− x−a nay vÉn vËy. V× vËy ®èi víi kh«ng Ýt ng−êi d©n ë n«ng th«n, mÆc dï cã ®iÒu kiÖn (tøc lµ cã thÓ tr«ng gi÷ trÎ) vÉn ®Ó con c¸i ë nhµ mét m×nh vµ coi nh− lµ mét hµnh vi b×nh th−êng, "nhÊt cö l−ìng tiÖn", võa kh«ng ph¶i tr«ng trÎ võa ®Ó trÎ tr«ng nhµ. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn ... - tailieumienphi.vn