Ebook Văn học và cách mạng: Phần 1 - Lép Trốtxki

LÉP TRỐTXKI

Văn học
và
Cách Mạng
TỦ SÁCH NGHIÊN CỨU
2000

Lép Trốtxki:
Văn học và cách mạng
Nguyên tác:
ЛЕВ ТРОЦКИЙ: ЛИТЕРАТУРА И РЕВОЛЮЦИЯ
(MOCKBA, 1924)

Tủ sách Nghiên cứu dịch theo bản tiếng Pháp:
Léon Trotsky: Littérature et révolution

Nhà xuất bản Julliard, Paris 1964

In lần thứ nhất tại Pháp, 2000
Tủ sách Nghiên cứu giữ bản quyền ấn bản Việt ngữ
Vietnamese Copyright © 2000 by Tủ sách Nghiên cứu

TỦ SÁCH NGHIÊN CỨU
Boite Postale 246
75224 Paris Cedex 11
FRANCE

LỜI CÁM ƠN
Cuốn sách này được ra đời nhờ sự cộng tác và
góp sức của một tập thể anh em, gồm có những
người trốt-kít và những người không xu hướng
đảng phái chính trị; trong số đó, có người ở Việt
Nam, có người ở Pháp, có người ngụ cư ở Đông
Âu.
Mặc dầu ở cách xa nhau hàng ngàn cây số,
họ đã liên lạc, phân công và hợp tác với nhau trong
việc dịch thuật, hiệu đính, chỉnh lý, sửa chữa bản
thảo và in ấn.
Thay mặt bộ biên tập Tủ sách Nghiên cứu,
chúng tôi xin chân thành cám ơn hết thảy các bạn
và mong rằng sự hợp tác này sẽ tiếp tục để những
tác phẩm khác của Trốtxki có điều kiện ra mắt
đông đảo độc giả, theo chương trình đã ấn định.
Paris, tháng Tư năm 2000
Hoàng Khoa Khôi

5

LỜI GIỚI THIỆU
Văn học và cách mạng là một tác phẩm quan trọng của Lép
Trốtxki, bao gồm những bài viết về văn hóa và văn học. Là một nhà
cách mạng chuyên nghiệp vào đầu thế kỷ XX, đồng thời cũng là một
cây bút nổi tiếng, một diễn giả hùng biện có sức thuyết phục, Trốtxki
là một người am hiểu và say mê nghệ thuật. Vì thế, quan điểm của ông
rất đáng được quan tâm trên cả các vấn đề văn học cũng như cách
mạng.
Ngày nay, khi nhắc đến Trốtxki, do tác động của thời gian và
do ảnh hưởng của những nguồn thông tin thất thiệt, đa số những người
ít quan tâm đến chính trị chỉ biết đến ông như một nhà cách mạng cực
tả, người đề xướng và chủ trương ‘‘cách mạng hoàn cầu’’ không
ngừng nghỉ. Thậm chí, vì không hiểu một cách thấu đáo thuyết ‘‘cách
mạng thường trực’’ do Trốtxki khởi thảo, một học thuyết mác-xít có
tác động rất lớn đến các cuộc cách mạng Nga đầu thế kỷ XX, nhiều
người còn coi ông là một kẻ quá khích. Thêm vào đó, mặc dù rất được
biết đến trong giới trí thức phương Tây, Trốtxki vẫn là một khuôn mặt
khá xa lạ đối với độc giả Việt Nam bởi một lẽ đơn giản: những trước
tác của ông không hề được ấn hành tại các quốc gia cộng sản ‘‘hiện
thực’’. Ngược lại, sự nghiệp của Trốtxki lại thường xuyên là đề tài
chỉ trích, bôi nhọ của chính quyền tự nhận là ‘‘cộng sản’’ này.
Trong bài giới thiệu sơ lược này, chúng tôi chỉ muốn đề cập
đến một khía cạnh nổi tiếng trong sự nghiệp của Trốtxki: hoạt động
cầm bút của ông. Để khỏi đi quá xa đề tài, chúng tôi cũng xin khoanh
vùng với tác phẩm Văn học và cách mạng, cùng sự phát triển của
những quan niệm phê bình và lý luận văn học của Trốtxki1.

Không thể thấu hiểu tường tận, cũng như không thể đánh giá
chính xác nội dung và giá trị của Văn học và cách mạng, nếu chúng ta
không điểm lại một số nét cơ bản của đời sống chính trị và văn hóa
nước Nga sau cách mạng tháng Mười.
Chính biến tháng Mười năm 1917 và cuộc nội chiến đẫm
máu kéo dài bốn năm sau đó đã đưa nước Nga từ một quốc gia có chế
1

- Có thể tham khảo một số chi tiết về văn nghiệp của Trốtxki trong Lời nói
đầu hồi ký Đời tôi (tập 1), Tủ sách Nghiên cứu xuất bản năm 1998.