Ebook Tác động của dư luận xã hội đối với ý thức pháp luật của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở: Phần 2

Chướng ba

TÁC DỘNG CÙA DƯ LUẬN XÃ HỘI D ồi vón Ý THỨC
PHÁP LUẬT CỦA BỘI NGŨ CÁN BỘ CÂP c ơ s ả
•

•

•

I- CÁC YỂU T ố ẢNH HƯỞNG TỚI s ự TÁC ĐỘNG
CỦA DƯ LUẬN XÃ HỘI ĐỐI VỚI Ý THỨC PHÁP LUẬT
CỦA ĐỘI NGŨ CÁN Bộ CẤP c ơ SỞ

Quá trình dư luận xã hội tác động đến ý thức pháp
luật của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở chịu sự ảnh hưởng,
chi phối của rất nhiều yếu tố5 bao gồm các yếu tô chủ
quan và các yếu tố khách quan. Sự phân chia các yếu
tố khách quan và chủ quan chỉ mang ý nghĩa tương
đối; bởi lẽ, trong nhiêu trường hợp, các yếu tô này
thường nằm trong sự đan xen, hòa quyện và có quan
hệ mật thiết với nhau. Mặt khác, sự ảnh hưởng của
mỗi yếu tố trong quá trình tác động cũng có tính chất
và mức độ khác nhau. Điểu đó giúp giải thích tại sao,
cùng trong một điểu kiện, hoàn cảnh như nhau, có
người chịu tác động, lại có người không chịu tác động
của dư luận xã hội; cùng là sự tác động của dư luận xã
hội, song, có người chịu tác động ít, có người chịu tác
179

động nhiều; hoặc, sự tác động ở nơi này lại mạnh mẽ
hơn ở nơi khác...

1. Các yếu tố chủ quan
ở đây, các yếu tố chủ quan được hiểu là các yếu tó
tồn tại bên trong mỗi cá nhân, chi phối ý thức, tư tưởng,
hành vi của mỗi người; từ đó, ảnh hưởng đến cái cách
mà cá nhân đưa ra các phán xét đánh giá, dẫn tới sự
hình thành dư luận xã hội; ảnh hưởng tối tính chất,
khuynh hưống và chiều sâu trong các nhận định của cá
nhân về một vấn đề, sự kiện, hiện tượng xã hội nào đó
xảy ra trong xã hội; đến lượt mình, ảnh hưỏng tới sự tác
động của dư luận xã hội đối với ý thức pháp luật của đội
ngũ cán bộ cấp cơ sở. về cơ bản, các yếu tố chủ quan tác
động đến ý thức pháp luật của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở
bao gồm trình độ học vấn và các nhân tố tâm lý.
1.1. Ảnh hưởng của trình độ học vấn

Trình độ học vấn là khái niệm chỉ hệ thống những
tri thức, hiểu biết về tự nhiên, xã hội, về chính bản
thân con người mà mỗi cá nhân tiếp nhận và tích lũy
được trong quá trình tham gia học tập, nghiên cứu ỏ
những cấp học, bậc học nhất định thuộc nền giáo dục
của một quốc gia. Trình độ học vấn là khái niệm có nội
hàm rất rộng, trong đó bao hàm cả trình độ hiểu biết xã
hội nói chung và trình độ hiểu biết pháp luật nói riêng.
Trong phạm vi các nội dung mà dư luận xã hội phản
ánh có liên quan đến các vấn đề pháp luật, đến hoạt
180

động chuyên môn và ý thức pháp luật của đội ngũ cán
bộ cấp cơ sở, trinh độ hiểu biết pháp luật của người dân
có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến sự hình thành dư luận
xã hội và tác động không nhỏ đến ý thức pháp luật của
đội ngũ cán bộ này.
Quá trình hình thành dư luận xã hội là một quá
trình mang tính trí tuệ nên trình độ hiểu biết pháp
luật của người dân trên địa bàn (vói tư cách chủ thể
của dư luận xã hội) có ảnh hưởng lớn đến sự phán xét
đánh giá của họ về công việc chuyên môn của đội ngũ
cán bộ cấp cơ sở. Các tầng lớp xã hội sẽ không thể đưa
ra các phán xét đánh giá đúng đắn về các sự kiện, hiện
tượng pháp lý nếu thiếu kiến thức, hiểu biết pháp luật.
Tính chất đúng hay sai, mức độ sâu sắc hay hời hợt,
khuynh hướng tán thành hay phản đối trong nội dung
phản ánh của dư luận xã hội về các vấn đề pháp lý
cũng phụ thuộc vào trình độ tri thức, hiểu biết pháp
luật của công chúng. Nếu đa số người dân có trình độ
hiểu biết nhất định về pháp luật thì họ sẽ tích cực
tham gia vào việc đánh giá các sự kiện pháp lý đang
diễn ra, đánh giá công việc chuyên môn của cán bộ cấp
cơ sở theo đúng bản chất vốn có của chúng dựa trên
các chuẩn mực pháp lý; nhờ đó, dễ đi đến thống nhất ý
kiến chung, tạo nên dư luận xã hội đúng đắn, hợp lý.
Đây là điều kiện thuận lợi cho sự hình thành những
luồng dư luận xã hội phản ánh đúng thực chất các vấn
đề pháp luật xảy ra trên địa bàn, ảnh hưỏng tích cực
tới ý thức pháp luật của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở.
181

Những nội dung được dư luận xã hội phản ánh đúng
thì cấp ủy, chính quyền các cấp cần tập trung giải
quyết dứt điểm, thưởng phạt công minh, tạo được niềm
tin cho nhân dân. Qua đó, mỗi cán bộ cấp cơ sỏ cũng
phải nghiêm túc nhìn nhận lại chính mình, khắc phục
những sai sót, khuyết điểm, phát huy những mặt
mạnh, ưu điểm nhằm thực hiện công tác chuyên môn
ngày càng tốt hơn, đáp ứng được mong mỏi của nhân
dân. Khi người dân có trình độ hiểu biết nhất định về
pháp luật thì đội ngũ cán bộ cấp cơ sở bát buộc cũng
phải nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật của chính
mình. Điều đó cũng có nghĩa là, họ cần có ý thức pháp
luật ở trình độ cao hơn.
Ngược lại, những người dân có rất ít hoặc không có
kiến thức, hiểu biết về pháp luật thường ít hoặc không
tham gia bàn luận về các sự kiện pháp lý, bởi vì họ
không có các “chuẩn mực pháp luật” làm cơ sở cho việc
đưa ra các phán xét đánh giá của mình. Những người
dân thiếu hiểu biết về pháp luật thường chọn giải
pháp “án binh bất động”. Cách ứng xử này có ý nghĩa
tích cực ở chỗ, nó giúp giảm thiểu những thông tin
nhiễu, tin tức thất thiệt. Thực tê chỉ ra rằng, khi người
dân thiếu kiến thức pháp luật và ý thức chấp hành
pháp luật kém thì dễ dẫn đến những hành vi sai lệch,
phạm pháp, phạm tội. Chăng hạn, hành vi chống
người thi hành công vụ, gây sức ép, lôi kéo những phần
tử cực đoan chống đối chính quyền cơ sở, gây rối trật
tự công cộng xảy ra ở một số địa phương là những ví
182

dụ điển hình cho tình trạng này. Điểu đó có ảnh hưởng
tiêu cực tói ý thức pháp luật của đội ngũ cán bộ cấp cơ
sở. Cán bộ cơ sở giải quyết công việc đúng pháp luật
nhưng có những người dân vẫn cho là sai, vì họ không
nắm được các quy định của pháp luật. Đây chính là
nguyên nhân làm phát sinh những tin đồn thất thiệt
nhằm bôi nhọ danh dự, uy tín của cán bộ cơ sở do một
số kẻ xấu cố ý tung ra.
Đại đa số cán bộ cấp cơ sở và ngưòi dân đánh giá
rất cao vai trò của tri thức pháp luật. Trong công cuộc
xây dựng đất nưóc hiện nay, mọi công dân đều phải
sống và làm việc theo pháp luật. Nếu thiếu hiểu biết
pháp luật thì đội ngũ cán bộ cấp cơ sỏ không thể hoàn
thành tốt nhiệm vụ khi giải quyết những công việc
phức tạp ở địa phương. Người cán bộ cấp cơ sở cần phải
có kiến thức, am hiểu pháp luật, biết tuyên truyền,
vận động, giáo dục quần chúng, có phương pháp giải
quyết từng sự việc. Ngưòi cán bộ đó lại phải có uy tín,
có tâm trong sáng, có phẩm chất đạo đức, chí công, vô
tư thì mỏi có đủ điều kiện làm người cán bộ của Đảng,
của chính quyền. Vì vậy, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở cần
được đào tạo bài bản, đúng chuyên ngành và làm việc
một cách khoa học.
Sống, làm việc theo pháp luật là trách nhiệm, nghĩa
vụ của mỗi công dân. Khẩu hiệu này chỉ trỏ thành
phương châm hành động của mỗi người khi nó dựa trên
một nền tảng tri thức, hiểu biết pháp luật nhất định.
Bên cạnh việc nâng cao trình độ tri thức pháp luật cho
183