Xem mẫu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com Leã Hoäi Haø Noäi T p1 Ch u Trách Nhi m Đinh Ti n Hoàng Biên T p Nguy n Th Khuyên Hi u Đính Ph m Văn Hi p Thi t K Nhóm thi t k Ban D án Hà N i Tôi Yêu ® HDINVESTMENT.JSC Đ i L 1000 năm Thăng Long 2010 451 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com Hà N i luôn là m t ñ a danh văn hóa, kinh t , chính tr c a c nư c. Tìm hi u các thông tin v kinh t , văn hóa, gi i trí….c a Hà N i luôn là m t nhu c u thi t y u c a nhi u t ng l p nhân dân. Bên c nh ñó, năm 2010 là năm quan tr ng, v i r t nhi u nh ng d p l k ni m l n, ñ c bi t là ñ i l 1000 năm Thăng Long. Đây là m t c t m c văn hóa, l ch s ñư c quan tâm c a c trong và ngoài nư c. Đó chính là lí do chúng tôi l a ch n ch ñ v Hà N i ñ ñ nh hư ng n i dung cho d án chu i website Hà N i. D án chu i website v Hà N i mang tên Hà N i Tôi Yêu ñư c công ty CP ĐT Hoàng Đ t tri n khai th c hi n t tháng 2 năm 2010. V i nh ng n l c, tâm huy t và tình yêu dành cho Hà N i, các thành viên ban d án ñã cho ra nh ng s n ph m văn hóa gây ñư c n tư ng v i ñ c gi yêu Hà N i. Đ i L 1000 năm Thăng Long ñang ñ n r t g n, d án cũng ñang ñi vào giai ño n g p rút hoàn thành ñ hòa chung không khí c a ngày Đ i L . D án là m t b c tranh t ng th , ñi t nh ng s ki n g n v i Đ i L , cũng như nh ng góc sâu trong tâm h n Hà N i, nh ng n p s ng, nh ng c m xúc c a ngư i Hà N i. Bên c nh vi c xây d ng và hoàn thi n chu i website v Hà N i, Ban d án còn cho ra m t nh ng n ph m v Hà N i. Chúng tôi ñã dành nhi u tâm huy t ñ xây d ng T sách Hà N i v i nh ng n ph m ñi n t ñư c t ng mi n phí cho quý b n ñ c. Chúng tôi hi v ng nh ng tâm huy t này s mang l i cho quý b n ñ c yêu Hà N i nh ng ñi u thú v . Tư li u chúng tôi s d ng ñ th c hi n nh ng n ph m này hoàn toàn ñư c sưu t m và biên t p t các ngu n trên Internet nên không tránh ñư c nh ng thi u sót. M t s tư li u do l y các ngu n th c p, nên chúng tôi không th trích d n ngu n ñ y ñ . Chúng tôi mong nh n ñư c s thông c m t các tác gi . Xin chân thành c m ơn và mong nh n ñư c nh ng góp ý t phía b n ñ c! Ban d án 452 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com M cL c Thư ng ...............................................................................................................................2 Ban d án ............................................................................................................................2 L h i Thánh Gióng .............................................................................................................3 H i Gióng .............................................................................................................................6 L h i C Loa.......................................................................................................................9 H i Đ n C Loa .................................................................................................................11 H i L M t..........................................................................................................................14 L h i gò Đ ng Đa.............................................................................................................16 H i làng Bát Tràng.............................................................................................................18 H i ñ n hai bà Trưng.........................................................................................................21 L h i Đ n Bà T m............................................................................................................24 H i ñ n Trèm (Chèm) ........................................................................................................29 T c l rư c l n khao quân ñ c ñáo La Phù ..................................................................30 H i ñ n Voi Ph c ...............................................................................................................34 H i Đ n Thánh C .............................................................................................................37 Đình Bái Ân........................................................................................................................41 H i ñình Yên Ph ...............................................................................................................44 453 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com L h i Thánh Gióng L h i Thánh Gióng hay còn g i là h i làng Phù Đ ng (tên nôm là làng Gióng). Đây là m t trong nh ng h i l l n nh t ñ ng b ng B c b , m t di n trư ng l ch s - văn hoá, di n l i s tích Thánh Gióng ñánh th ng gi c ân. T Hà N i mu n ñi t i làng Phù Đ ng ph i qua Gia Lâm, theo qu c l 1 v hư ng B c Ninh th ng t i c u Đu ng. Qua c u r ph i d c theo ñê kho ng 7 km thì t i. Đ ng trên b ñê ñã có th trông th y ñ n Thư ng - m t ngôi ñ n khá ñ s , ki n trúc theo l i xưa. Đây chính là nơi th Thánh Gióng - Phù Đ ng Thiên Vương. Ng c ph trong ñ n còn ghi l i ti u s c a c u bé Gióng ñư c sinh ra do m t l n ngư i m nghèo làng Gióng ra ñ ng th y m t v t chân to l n l thư ng, bà ư m th vào chân mình, v nhà m mang thai sinh ra Gióng. C u bé trong ba năm không nói không cư i y khi bi t n n nư c lâm nguy ñã yêu c u nhà vua rèn ng a s t, áo giáp s t, roi s t cho mình r i vươn vai ñ ng d y thành ngư i kh ng l ăn h t b y nong cơm, ba nong cà, sau ñó nh y lên ng a s t, m c áo giáp s t dùng g y s t, tre quê nhà làm vũ khí d p gi c. Gi c tan, Gióng cho ng a ch y lên núi Sóc. T i ñây Gióng c i b áo giáp c ngư i và ng a cùng bay lên tr i. Câu chuy n là c m t ch ñ b t tuy t v ch nghĩa anh hùng c a tu i tr Vi t Nam: tu i nh mà trí l n, bình thư ng mà phi thư ng, nư c g p n n s n sàng ra c u nư c, tan gi c r i l i tr v là m t ngư i dân vô danh. 454 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com Ki n trúc ñ n cho bi t ñ n ñư c d ng t th k XI th i Lý. H ng năm c ñ n ngày 9 tháng 4 âm l ch (ngày ông Gióng th ng gi c Ân), dân t x l i ñ v t m i ng xa g n ñ xem l , d h i làng. L h i làng Gióng ñư c c hành trên m t di n trư ng r ng l n dài kho ng 3 km g m ñ n Thư ng, ñ n M u (th m Gióng) và chùa Ki n Sơ. H i b t ñ u t ngày m ng 6 tháng 4. Trong nh ng ngày này dân làng t ch c l rư c c t i ñ n M u, rư c cơm chay (cơm cà - th c ăn mà Gióng thích) lên ñ n Thư ng. Ngày chính h i (9-4) có l rư c ki u võng t ñ n M u lên ñ n Thư ng và t ch c h i tr n (di n l i tr n phá gi c Ân). Ngày m ng 10 làm l duy t quân t ơn Gióng. Ngày 11 l r a khí gi i. Ngày 12 l rư c c báo tin th ng tr n v i tr i ñ t... Cu i cùng là l khao quân, ñ n ñêm có hát chèo. Ngoài l h i chính t i làng Phù Đ ng còn có m t s nơi khác cũng t ch c h i Gióng: H i ñ n Sóc (xã Xuân Đ nh huy n T Liêm), h i Sóc Sơn (huy n Sóc Sơn), h i Phù Gióng; h i Gióng B Đ u... Trong các l h i Hà N i có l h i Gióng làng Phù Đ ng là m t l h i ñư c t ch c quy mô và hoành tráng nh t. Đây là cơ h i ñ ngư i tham d ñư c ch ng ki n các nghi th c c a m t h th ng l v i các thao tác thu n th c, uy nghi, mang tính ngh thu t và bi u tư ng cao. Cũng t i ñây, m i ngư i ñ u có d p c m nh n m i quan h nhi u chi u gi a làng và nư c, gi a cá nhân và c ng ñ ng, gi a quá kh và hi n t i, gi a th c và o, gi a thiêng liêng và tr n t c, t t c ñ u ñư c gìn gi như m t tài s n văn hoá ñ lưu truy n mãi v sau 455 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com H i Gióng "Ai ơi m ng chín tháng tư Không ñi h i Gióng cũng hư m t ñ i" T xưa ngư i K Ch ñã có câu ng n ng : “N ng ông T a, mưa ông Gióng”. Có nghĩa là c vào ngày hô thánh T a (t c T Đ o H nh) m ng 7 tháng 3 âm l ch thì th nào cũng n ng to, còn vào h i thánh Gióng, m ng 9 tháng 4 âm l ch thì có mưa, vì b t ñ u mùa mưa dông. L h i Thánh Gióng hay còn g i là h i làng Phù Đ ng là m t trong nh ng l h i l n nh t khu v c ñ ng b ng B c B . Thánh Gióng - Phù Đ ng Thiên Vương m t trong b n v thánh b t t trong tâm tư ng ngư i Vi t. Bác H kính yêu ñã dành nhi u mĩ t khi nh c t i ngư i anh hùng dân t c này: "Đ ng ta vĩ ñ i th t. M t ví d trong l ch s ta có ghi chuy n v anh hùng dân t c là Thánh Gióng ñã dùng g c tre ñánh ñu i gi c ngo i xâm. Trong nh ng ngày ñ u kháng chi n Đ ng ta ñã lãnh ñ o hàng nghìn, hàng v n anh hùng noi gương Thánh Gióng dùng g y t m vông ñánh th c dân Pháp. " H Chí Minh (l i khai m c l k ni m 30 năm ngày thành l p Đ ng - 5/1/1960). L h i Gióng di n ra trên m t khu v c r ng l n xung quanh nh ng v t tích còn l i c a Thánh t i quê hương. C Viên, t c vư n cũ nay giưã ñ ng thôn Đ ng Viên, tương truy n là vư n cà c a m Gióng, t i ñây bà ñã d m ph i v t chân ông Đ ng, t ng ñá có d u chân th n cũng vư n này. Mi u Ban, thu c thôn Phù D c, tên cũ là r ng Tr i Nòn, là nơi Ngài ñư c sinh ra, hi n t i sau toà mi u còn có m t ao nh , gi a ao có gò n i, trên gò có m t b con b ng ñá tư ng trưng cho b n t m và m t chi c li m b ng ñá là d ng c c t r n ngư i anh hùng. Đ n M u nơi th m Gióng, xây ngoài ñê. Chùa Ki n Sơ n m sát ñ n Thư ng th c Tam giáo (Ph t Thích Ca – Lão t – Kh ng t ) là nơi th a nh vua Lý Công U n tu hành. Và ñ c là ñ n Thư ng th Phù Đ ng Thiên Vương là m t ph c h p ki n trúc, ngôi ñ n n m sát chân ñê b b c sông Đu ng ñư c xây d ng t ñ i Lý, trong ñ n còn có nhi u câu ñ i, hoành phi và nh ng ñ th t có giá tr t ñ i Lê ñ l i. 456 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com T m ng 1 tháng 3 ñ n m ng 5 tháng 4 âm l ch là th i gian chu n b l h i. H i b t ñ u t ngày m ng 6, trong nh ng ngày này dân làng t ch c l rư c c t i ñ n M u, rư c cơm chay (cơm cà) lên ñ n Thư ng. M ng 8 có l rư c nư c t ñ n H v ñ n Thư ng tư ng trưng cho vi c tôi luy n vũ khí trưóc khi ñánh gi c. M ng 9 vào chính h i có múa hát th , có h i tr n và l khao quân. Hát th di n ra trư c thu ñình phía trư c ñ n Thư ng do phư ng hát i Lao và h i Tùng Cho c bi u di n ch y u là hát dân ca. H i tr n mô ph ng l i c nh Thánh Gióng ñánh gi c t i c m t khu v c cánh ñ ng r ng l n (kho ng 3km) g i là Soi Bia. 28 cô tư ng t 9 ñ n 12 tu i m c tư ng ph c th t ñ p tư ng trưng cho 28 ñ o quân thù. 80 phù giá lưng ñeo túi d t, chân qu n xà c p là quân ta. Đi ñ u ñám rư c là dăm ba bé trai c m roi r ng, m c áo ñ ñi d n ñư ng tư ng trưng cho ñ o quân m c ñ ng. Theo sau là ông H t ng giúp Thánh phá gi c. Trong ñám rư c còn có c ông Tr ng, ông Chiêng và 3 viên ti u C m c áo xanh lĩnh xư ng. T i Soi Bia còn có c ñánh c ngư i. Trong khi ông hi u c ñang say sưa múa c thì dân chúng xem h i ñã tranh nhau nh ng ñ t l n_ c cái bát nư c th , manh chi u tr i trên n n c … H tin r ng như v y ñã ñư c Thánh ban l c, nh ng v t d ng kia s ñem l i may m n cho c năm tr i. Đám rư c ñi ñ n t n Đ ng Viên, ñi ñ n ñâu c qu t tưng b ng ñ n ñ y. Vào ngày m ng 10, vãn h i có l duy t quân t ơn Thánh. Ngày 11 làm l r a khí gi i và ngày 12 l rư c c báo tin th ng tr n v i tr i ñ t. L h i Gióng không ch làm ngư i xem ñư c ch ng ki n các nghi th c c a m t h th ng l v i các thao tác thu n th c mang tính ngh thu t và bi u trưng cao mà còn là d p ñ m i ngư i Vi t Nam có th c m nh n m i quan h nhi u chi u “tình làng nghĩa xóm”, gi a cá nhân và c ng ñ ng, gi a th c t i và hư vô, gi a thiêng liêng và tr n th ... t t c ñ u ñư c gìn gi là m t tài s n vô giá lưu truy n mãi v sau. Phù Đ ng gi ñã ñ i thay nhi u. Bây gi v v i Phù Đ ng ngoài ñư ng qua Gia Lâm, theo qu c l 1 v hư ng B c Ninh th ng t i C u Đu ng, qua c u r ph i d c con ñê kho ng 7 km thì t i còn có th t Hà N i theo qu c l c 5 kho ng g n 20 km r trái, theo 457 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com tuy n ñư ng ñi L ng Sơn m i ñã g p ñ oc cây ña, b n nư c, sân ñình huy n tho i g n v is tích v anh hùng. Phù Đ ng là m t trong nh ng vành ñai xanh cung c p rau cho th ñô. Ch ng nh ng rau Phù Đ ng trư c ñây t ng n i ti ng xa g n mà bây gi bò s a Phù Đ ng, cây c nh Phù Đ ng, ngh tr ng dâu nuôi t m bán kén cũng ñã ñư c ñ u tư chăm chút phát tri n. Đúng như nh ng ñi u căn d n c a T ng Bí thư Lê Kh Phiêu, trong d p v d Đ i h i Đ ng b Phù Đ ng trung tu n tháng 9 năm 2000, trong tương lai nơi ñây s tr thành khu du l ch sinh thái, tuy n ñư ng n i li n qu n th di tích s ñư c m r ng và ti n tr m s có nhà khách v i lư ng hàng hoá phong phú ph c v khách th p phương xa g n m i d p hành hương v ñ t Thánh. 458 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com L h i C Loa Ð a ñi m: Xã C Loa, huy n Ðông Anh, Hà N i. C Loa là di tích l ch s n i ti ng n m trên ñ a ph n huy n Ðông Anh cách trung tâm Hà N i kho ng 17 km v phía Tây B c, là m t vùng thành trì l n, m t d u tích v t ch t v ki n trúc quân s và thành c cách ñây hơn 2 thiên niên k . Ðây là th ñô th hai c a Vi t Nam, sau Phong Châu (t nh Phú Th hi n nay - là th ñô th i các vua Hùng). Thành C Loa g n li n v i câu chuy n An Dương Vương và Nhà nư c Âu L c cu i th i Hùng Vương. Tuy ph i làm ch ng cho m t câu chuy n bu n v s m t c nh giác ñ nư c rơi vào tay gi c, song tr i qua th i gian, thành C Loa v n luôn mãi là ni m t hào c a ngư i Vi t Nam v l ch s ch ng ngo i xâm. Hàng năm c ñ n ngày m ng 6 tháng Giêng âm l ch, nhân dân C Loa và khách du l ch trên kh p m i mi n T qu c l i v dâng hương tư ng ni m vua An Dương Vương và t ch c tr ng th l h i ñ n C Loa v i các cu c thi và trò chơi dân gian. Làng C Loa g m 12 xóm nhưng h i C Loa là c a chung m t c m tám làng (ngày trư c g i là Bát Xã) g m: Ðài Bi, Sàn Dã, C u C , M ch Tràng, Văn Thư ng, Thư Cưu, C Loa, Xép. C 8 làng này ñ u th Th c Phán nên ñ u tham gia t ch c h i. H i b t ñ u t sáng s m ngày 6 tháng Giêng âm l ch. Ngay t sáng s m hôm ñó, các ch c s c c a 8 làng ñ n nhà ông tiên ch c a làng Văn Thư ng, là làng có ñ c quy n so n th o văn t , ñ rư c văn t . T i ñây có m t cái giá văn dán s n bài t . Tiên ch và các ch c s c áo mũ nghiêm ch nh ñ n trư c giá văn làm l r i ñám rư c văn g m có phư ng bát âm ñi ñ u, ñ n các ch c s c và 8 ông tiên ch 8 làng cùng các dân ñinh khiêng giá văn t , ki u long ñình, c l ng ñi ra ñ n An Dương Vương t c ñ n Thư ng. Sân ñ n ñư c bài trí c qu t r c r cho cu c t th n. Ngoài c a ñ n, có ng a h ng, ng a b ch (b ng g ) ñ ng ch u. Hai bên ñư ng ñi vào ñ n có các giá g c m c qu t và l b bát b u (các ñ th cúng làm theo ki u dáng tám lo i vũ khí). Ki u c a tám xã x p theo th t qui ñ nh. Trư c ñ n ñ t m t hương án l n, trên ñ h p kính ñ ng ñôi hia vàng và các ñ th . Trư c hương án l n là m t hương án nh hơn trên bày nh ng khí gi i c a vua Th c như cung, ki m, tên, n . Ti p ñó tr i m t hàng chi u c p ñi u ñ làm ch t th n. 459 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com Khi ñám rư c t i, long ñình ñư c ñ t trư c hai hương án. Cu c t th n ñư c ti n hành trong n n nh c c a phư ng bát âm. Tiên ch làng Văn Thư ng là ch t . Sau cu c t , ñ n lư t dân làng vào làm l . Cu c l kéo dài ñ n g n trưa m i xong. Sau ñó chuy n sang cu c rư c th n. Ði ñ u cũng là c qu t r i ñ n long ñình cùng các l b bát b u. Ti p theo là phư ng bát âm và các quan viên ñ i mũ t áo th ng, ñai hia, tay bưng các vũ khí c a nhà vua. Li n sau ñó là ch c s c và trai ñinh xóm Chùa thu c làng C Loa khiêng long ñình trên có bài v c a nhà vua. R i ñ n ch c s c và dân c a các làng khác, m i làng rư c ki u c a mình, v i c qu t, phư ng bát âm riêng. Toàn b ñám rư c r t dài, l i ñi r t ch m, ñàn sáo tưng b ng. Ðư ng ñi b t ñ u t ñ n Thư ng vòng quanh gi ng Ng c r i theo ñư ng chân thành N i t i ñình Ng Tri u. Ði sau m i ki u có 4 trai ñinh m i ngư i c m m t cây c ñ i, v a ñi v a múa. T i ngã tư c a ñi m làng C Loa ki u làng nào quay v làng y. Riêng ki u c a làng C Loa thì quay vào ñình Ng Tri u, ñư c ñ t trư c sân ñình và dân C Loa l i làm l th n l n n a. Ð n lúc này là t i m t, h t ngày l h i chính nhưng ñó ch m i là ph n l . Còn ph n h i thì kéo dài t i r m tháng giêng b ng nhi u trò vui. T i ñình làng có ñ t pháo hoa, hát ca trù, hát tu ng. Ban ngày, các c ông chơi bài, ñánh c . Các c bà ñi l ñình l chùa. Thanh thi u niên nam n có trò chơi: ñánh ñu, ñ u v t, kéo co, leo dây, b n cung n , c ngư i, th i cơm thi, ch i gà, ñánh ñáo m t... Trong nh ng ngày h i C Loa, nhân dân quanh vùng cùng khách th p phương ñ n xem th t ñông, coi ñây là d p vui xuân có ý nghĩa. 4510 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com H i Đ n C Loa Ð n th C Loa còn g i là ñ n Ch hay ñ n vua An Dương Vương, t a l c t i xã C Loa, huy n ñông Anh, ngo i thành Hà N Mu n tr y h i C Loa, các b n nên ñi tàu h a t ga Hà N i ñ n ñông Anh, xu ng ga ñông Ki u thì ñ n nơ N u ñi b ng xe hơi thì ph i qua Gia Lâm, ca6`u ñu ng r sang tay trái ñ n 15km, sau ñó r sang tay ph i ñi vào m t km n a thì ñ n C Lo ñây còn ñi tích cái thành c g i là Loa thành ñ p t th i An Dương Vương (207-208 trư c Công Nguyên. Thành ñ p theo hình trôn óc nên m i g i là thành c hay Loa thành. Thành C Loa có ba l p, xây b ng ñ t. Vòng trong cùng hình ch nh t dài 500m, r ng 350m, ñây có hình C Loa, chùa và ñ n cùng m M Châ Vòng th ba hình trái xoan, chu vi 10 km, là tuy n phòng ng chính c a Loa thành. Trư c khi vào thành C ph i ñi qua cây c u g ch b c qua con su i nh . T c truy n nơi ñây thu xa xưa, th n Kim Quy (Rùa Vàng) hi n ra và dâng lên nhà vua cái móng chân rùa ñ dùng làm cái l y c a n th n. Sau hai vòng ngoài, m i thành cách nhau ch ng 200m, m i ñ n c ng than`h tro cùng d n vào dinh C Lo Bên trái ñình là m và ñ n M Châu n p dư i cây ña c th ñình C Loa c t theo l i c trong ñơn sơ, gi n d nhưng r t trang nghiêm. Trong h u cung có bài v vua An Dương Vương làm b ng g b ch ñàn. Trư c bài v có tư ng An Dương Vương b ng ñ ng cao g n b ng ngư i th t, ñ i mũ bình thiên. Còn ñ n M Châu cũng có h u cung và tư ng M Châu b ng ñá, t c truy n, ñó là thân th nàng sau khi ch t ñã bi n d ng trông gi ng như thi u ph ñã c t m t ñ u 4511 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com Hàng năm, h i ñ n C Loa ñư c m vào sáng m ng 6 tháng giêng âm l ch. ñám rư c có phư ng bát âm ñi ñ u, theo sau là 12 thôn và các trai làng, khiêng giá văn t , ki u long ñình, c qu t ra ñ n ñ n th . Sân ñ n th t r ng rãi có treo c xí trang nghiêm ñ chu n b cu c t th n long tr ng Ngoài c a ñ n, hai bên là ng a h ng, ng a b ch, yên cương thêu thuà s c s . Hai bên ñư ng d n vào ñ n có các giá g c m c qu t, các ki u c a 12 thôn n i ti p nhau Trư c ñ n có ñ t bàn hương án l n trên có ñ các ñ ngũ s và ñôi hoa vàng. Trư c hương án l n là hương bán nh hơn, bày nh ng khí gi i c a vua Th c An Dương Vương như cung, ki m và mũi tên ñ ng. Ti p ñó là hàng chi u C p ñi u tr i dài ñ cho h i ñ ng kỳ m c 12 thôn làm l t th n. L t ñư c ti n hành trong ti ng nh c c a phư ng bát âm, trư c là các ch c s c, sau ñó là dân làng thay phiên nhau c u nguy n nhà vui phò h cho bà con làm ăn ñư c th nh phư ng, an hư ng c nh thái bình. Bu i l t th n kéo dài ñ n gi ng thì xong. Sau ñó, dân làng t ch c ñám rư c có ñ 12 thôn tham d ñông ñ ñi ñ u là c qu t r i ñ n long ñình, các t khí, l b , bát b u, phư ng bát âm. Sau cùng là các ch c s t các thôn ăn m c qu n áo th ng, ñi hia, ñ i mũ h n hoi, bưng theo t khí c a nhà vua g m cung, ki m, n ... 4512 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com Đám rư c ñi r t ch m qua gi ng Tr ng Th y và ti n v c ng làng thì gi i tán. Sau ñám rư c là các trò vui chơi ñư c t ch c, kéo dài cho ñ n r m tháng giêng m i mãn. Nhi u trò chơi như ñánh v t, ñánh ñu, hát chèo, ñánh c ngư i, kéo co, ch i gà, leo dây trong khi các c ông, c bà thì ñi l chùa ni m Ph t Ngoài ñ n th vua Th c An Dương Vương C Loa, còn có ñ n th Vua Th c chân núi M D , thu c xã Hương Aí, huy n ñông Thành, t nh Ngh An, t c g i là ñ ng Cuông và xã ñông Cao, huy n Nghĩa Hưng, t nh Nam ñ nh, cũng có ñ n th M Châ Nh ng ngày h i ñ n C Loa l ch s là nh ng ngày ñ nhân dân trong vùng h p m t ôn l i nh ng truy n th ng ñánh gi c gi nư c c a t tiên. 4513 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com H iL M t Ngư i dân Hà N i ngày nay v n có câu ca: Nh ngày 23 tháng 3 Dân tr i ta vư t Nh Hà thăm quê Kinh quán, c u quán ñ hu H Tây cá nh y ñi v trong mây Câu ca y ñưa chúng ta tr v v i truy n thuy t c a m t làng Vi t c liên quan t i c ñô Thăng Long hơn 9 th k trư c. Th n ph ñình làng L M t còn ghi l i câu chuy n ñánh thu quái c u công chúa con vua Lý Thái Tông (1072 - 1127) c a chàng trai h Hoàng. Ngư i mà ñã khư c t m i t ng v t vua ban ch xin ñư c chiêu t p dân nghèo li tán ñưa ñ n vùng ven ñô khai kh n. Và d i ñ t hoang phía Tây thành Thăng Long xưa, (Qu n Ba Đình ngày nay) dư i bàn tay c a chàng cùng lưu dân ñã t o thành m t vùng nông nghi p trù phú n i ti ng vùng ven kinh thành Thăng Long xưa và v n còn lưu d u ñ n t n ngày nay: C ng V , Gi ng Võ, Li u Giai, Ng c Hà, H u Ti p, Vĩnh Phúc, Th L , Kim Mã, Ng c Khánh... s g i ñó là khu th p tam tr i. Khi chàng trai h Hoàng qua ñ i, dân làng L M t cùng dân Th p tam tr i nh ơn ngư i có công m ñ t ñã tôn làm Thành hoàng. T ñó c ñ n ngày k c a chàng (ngày 23 tháng 3), con cháu 13 tr i xưa “dân kinh quán” ( nơi kinh ñô) l i kéo v làng cũ “c u quán” d l h i tư ng ni m ngư i ñã có công m làng l p p H i làng L M t ñư c b t ñ u vào sáng ngày 23, trong khung c nh c , ki u, tr ng chiêng gióng gi báo ngày vui t i sân ñình. Dân 13 tr i l p thành 13 ñoàn, c ngư i ñ i mâm l v t cung kính t kinh ñô v cùng dân làng m i ng kéo t i sân ñình d h i. 4514 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com M ñ u l h i là t c rư c nư c, ñám rư c t ñình ra gi ng làng, nư c ñư c l y ñ y ché s l n ñ t trang tr ng trên ki u có l ng che. L y nư c xong theo l cũ dân làng l i ñem vó ra gi ng b t m t con cá chép l n, ñ t nguyên c con lên mâm ñ ng, ph v i ñi u rư c v ñình làm l v t dâng cúng. Nghi th c này nh c nh con cháu hôm nay không ñư c quên g c cũ, và công lao ngư i ñã có công khai phá m mang trăm ngh cho dân làng. Sau cu c l long tr ng và thành tâm, h i L M t bao gi cùng có trò múa r n t i sân ñình. Đ i múa r n thông thư ng ñư c t p luy n t hàng tháng trư c và trò di n là nh m tái hi n l i chi n tích kỳ di u c a ngư i tráng sĩ h Hoàng năm xưa. H i làng L M t không ch là l h i mang tính ñ a phương, nh m tư ng ni m ngư i có công v i dân làng, mà còn mang nh ng ñ c ñi m chung c a các cư dân nông nghi p. Đó là tín ngư ng v t linh giáo th hi n trong ñi u múa r n - con v t mang tính nư c và là bi u tư ng th gi i âm, th c ra ñây là m t bi n th c a t c coi r n là v t t , v t linh và th r n khá ph bi n các cư dân nông nghi p Đông Nam á. Song cái hay ñây là nó ñư c khéo léo n trong s tích c a chàng trai h Hoàng và công cu c m làng, l p p t o nên Th p tam tr i trù phú trên ñ t kinh kỳ. Đi u ñó không ch góp ph n t o ni m vui chung, là d p ôn l i trang s d ng làng ñ y gian nan th thách, mà còn góp ph n thúc ñ y m i dây liên h c ng ñ ng, t o tình g n bó v i quê hương, m nh ñ t ñã không ch sinh ra nh ng con ngư i hay lam hay làm mà còn t o cho h có m t b n lĩnh không ph i vùng quê nào cũng có ñư c. Ngư i dân L M t có bi t tài b t r n, nuôi r n ñ ch bi n ra nh ng thành ph m có giá tr cao v kinh t cũng như y dư c. V d h i làng hôm nay, du khách bao gi cũng có d p ñư c thăm các b nuôi r n theo phương pháp c truy n ñ l y n c làm dư c ph m quý ph c v cho trong nư c và xu t kh u, cũng như thư ng th c m t chén rư u r n, th ñ c s n th thi t ch có vùng quê L M t, ñ khi tan h i ra v v n nh mãi v ñ m ñà ñ c ñáo c a chén rư u vùng quê! 4515 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com L h i gò Đ ng Đa L h i gò Ð ng Ða (thu c qu n Ð ng Ða- Hà N i) hàng năm di n ra vào ngày m ng 5 T t Nguyên Ðán (5/1 âm l ch). Ðây là l h i chi n th ng, m ng công tích l y l ng trong l ch s ch ng ngo i xâm c a dân t c, do Hoàng ñ Quang Trung (Nguy n Hu ) ngư i anh hùng áo v i Tây Sơn lãnh ñ o. Cách ñây hơn 2 th k (1789), Ð ng Ða là nơi hơn 29 v n quân Thanh b tiêu di t. Gò Ð ng Ða tr thành di tích l ch s v vang c a dân t c Vi t Nam. Sáng s m ngày 5, ñám rư c th n m ng chi n th ng t ñình Khương Thư ng v Gò Ð ng Ða trong r ng c , tàn, tán, l ng, ki u,... r c r màu s c cùng chiêng, tr ng, thanh la....di u hành ch m rãi mang tính hoành tráng c a cu c m ng ñón chi n công. Ð c bi t nh t là rư c "R ng l a" ñư c b n b ng nùi rơm, mo nang và gi y b i trang trí thành hình con r ng, m t t p thanh niên b n võ ph c ñi quanh, bi u di n côn, quy n như tái hi n l i cu c chi n ñ u ñã qua. "R ng l a Thăng Long" tr thành bi u tư ng chi n th ng c a dân t c Vi t Nam. 4516 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com Khi ñám rư c v ñ n gò Ð ng Ða, có l dâng hương, l ñ c văn k l i s tích chi n công năm K D u, ca ng i thiên tài quân s c a anh hùng dân t c Quang Trung. H i còn có nhi u trò chơi vui kho , ñua tài, ñua trí trên bãi r ng trư c gò. 4517 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com H i làng Bát Tràng Bát Tràng là m t làng c n m b b c sông H ng, nay thu c xã Bát Tràng huy n Gia Lâm. Hơn 600 năm trư c, có ngư i h Nguy n t Vĩnh Ninh (Thanh Hóa) ñ n ñây l p nghi p. Ti p ñó, 5 c h Lê, Tr n, Vương, Ph m, Nguy n ñem gia ñình ñ n vùng 72 gò ñ t tr ng l p phư ng s n xu t g m g i là B ch Th phư ng. Tr i theo năm tháng, ngh g m ngày càng phát ñ t và nh ng ngư i B Bát (Ninh Bình) kéo ra ngày càng ñông. Vào th i cu i Lê, làng Bát Tràng ñã có 20 h . Cùng v i s n xu t g m s , làm ru ng, buôn bán, vi c h c làng cũng ñư c ngư i dân h t s c coi tr ng. Trong hơn 5 th k , dư i th i h c ch Nho, Bát Tràng có 364 ngư i ñ ñ t, trong ñó có Tr ng nguyên Giáp H i (1506-1586), 8 ngư i ñ u ti n sĩ cùng nhi u quan võ. Ban ñ u, làng ch có m t ngôi mi u nh làm b ng tranh tre ngoài bãi sông. Năm 1720, ñình ñư c làm v i quy mô l n. Đình xây ki u ch nh , phía trong là tòa h u cung 3 gian; phía ngoài là tòa ñ i bái 5 gian 2 chái. C t ñình b ng g lim ngư i ôm không h t vòng tay. Gian gi a th p bày hương án. Các gian bên ñ u lát g thành b c cao. M t ñình hư ng ra sông H ng. Trong kháng chi n, ñình ñã b bom M phá h y. Năm 1993, dân làng ñã góp ti n c a d ng l i ñình theo ki n trúc truy n th ng. T i ñình còn gi ñư c m t s ñ t khí như ngai th , bát b u, chuông ñ ng, ki u bát c ng, hai bi n g t o vào th i Minh M ng, cùng nhi u hoành phi, câu ñ i c l n, m i ch có th coi là m t tác ph m thư pháp ñ c ñáo. Đình Bát Tràng còn gi ñư c 50 ñ o s c phong th n có niên ñ i th i Lê, th i Tây Sơn, th i Nguy n. 4518 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com Bát Tràng là m t ñi m t cư, vì th ngoài Thành hoàng b n ñ a, nhân dân nơi khác ñ n cũng rư c thành hoàng cũ c a mình ñ n th . Đó là th n B ch Mã Đ i vương; Trang Thu n Nghi Dung; Phan Đ i tư ng… Trư c ñây, Bát Tràng vào ñám t ngày 15 ñ n ngày 22 tháng hai âm l ch. Trư c T t, vào ngày 25 tháng Ch p, làng ñem l v t ñ n làng Đu c (làng k t ch v i Bát Tràng) xin ch t tre làm cây nêu. Ngày 7 tháng Giêng làm l h nêu. Cây tre làm nêu ñư c dùng ñ ch tăm, vót ñũa. Trư c khi vào ñám ñ 10 ngày, làng t ch c l rư c nư c t sông H ng ñ bao sái bài v th n ngôi mi u bên sông. Sau ñó dân làng rư c bài v th n ra ñình t l . Khi t , các h ñư c rư c T c a mình ra ph i hư ng. H Nguy n Ninh Tràng (h ñ u tiên ñ n làng Bát Tràng) ñư c rư c bát hương có l ng che vàng ñi gi a. Các h khác rư c bát hương có l ng che xanh ñi né sang hai bên. Khi t , ch có các v khoa m c (nh ng ngư i ñ ñ t) m i ñư c vào ñình, còn các hào m c (nh ng ch c d ch trong làng) ñ ng ngoài h u l . Bát Tràng còn l gi nghiêm ngôi th . T i ñình tr i 4 chi u c p ñi u. Có chi u dành cho các v ñ u ti n sĩ, có chi u dành cho võ quan ñư c phong tư c công, có chi u dành cho các c th t 100 tu i tr lên. Có năm không ñ ngư i, chi u nào tr ng thì làng ñ t m t cây ñèn, chai rư u, ñĩa tr u cau vào gi a chi u ñ th v ng. H ng năm vào ngày R m tháng hai, ngày ñ u tiên vào ñám, làng bi n l cúng Thành hoàng g m m t con trâu tơ th t béo, thui vàng r i ñ t lên m t chi c bàn l n sơn son, kèm theo 6 mâm c và 4 mâm xôi. T xong, các quan viên ch c s c, ñ i di n 20 dòng h cùng th l c. 4519 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
- Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com H i Bát Tràng có nhi u trò di n, ñ c ñáo nh t là trò chơi c ngư i và hát th . Theo l , trư c h i, làng ch n l y 2 bà tư ng c là nh ng ngư i ph m h nh, giàu có nh t trong làng. M i bà tư ng nh n 16 thi u n tu i t 10 ñ n 15 xinh ñ p, n t na nuôi ăn u ng và may cho áo qu n th t ñ p. Các cô ñư c rèn t p làm quân c trong m t tháng m i ñư c ra bi u di n thi ñ u sân ñình. Công vi c chu n b cho hát th cũng công phu không kém. Làng t ch c 3 ch u thi và 4 ch u c m ñ ch n bài và ngư i vào hát th , sau ñó m i các ñ i ñàn hát các làng xung quanh ñ n t p ñ kén gi ng. Đ i nào vư t lên nh t qua “4 ch u c m” s ñư c hát th trong l h i năm ñó. H i làng năm Giáp Thân di n ra trong 2 ngày 15 và 16 tháng hai âm l ch. Cùng v i nghi l rư c nư c, t l và các trò chơi dân gian, làng ngh s trưng bày nh ng s n ph m g m ñ c s c nh t c a mình t i “Ch g m Bát Tràng” n m v trí trung tâm c a làng. 4520 www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học