Đối tượng tác động của báo chí - Nguyễn Văn Dững

32 X· héi häc sè 4 (88), 2004 ®èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ NguyÔn V¨n D÷ng B¸o chÝ ngµy cµng cã vai trß vµ ®ãng gãp quan träng vµo sù ph¸t triÓn x· héi. ViÖc n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ t¸c ®éng cña b¸o chÝ ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò lý luËn - thùc tiÔn cÇn quan t©m. §èi t−îng vµ c¬ chÕ t¸c ®éng cña b¸o chÝ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n, cÇn thiÕt ®−îc nhËn thøc mét c¸ch s¸ng râ vµ cô thÓ. Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i tham gãp vµo viÖc nh×n nhËn ®èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ. Cã mét sè ý kiÕn cho r»ng, ®èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ lµ ý thøc x· héi. §iÒu ®ã hoµn toµn ®óng, nh−ng cã lÏ ch−a x¸c ®¸ng. Bëi ý thøc x· héi lµ ph¹m trï cña triÕt häc ®−îc dïng, ®−îc hiÓu trong sù ®èi lËp víi tån t¹i x· héi. MÆt kh¸c, ph¹m trï cña triÕt häc lµ ph¹m trï réng nhÊt, chung nhÊt do ®ã nÕu dïng ®Ó chØ ®èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ cã lÏ lµ ch−a tháa ®¸ng, v× nh− vËy trªn thùc tÕ, còng ch−a x¸c ®Þnh râ rµng vµ cô thÓ ®−îc ®èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ víi t− c¸ch c¸c kªnh truyÒn th«ng ®¹i chóng. B¸o chÝ häc lµ bé m«n khoa häc øng dông, g¾n bã chÆt chÏ víi thùc tiÔn x· héi ®ang vËn ®éng. Ho¹t ®éng b¸o chÝ l¹i g¾n liÒn trùc tiÕp víi mäi tr¹ng th¸i tinh thÇn thùc tÕ vµ c¸c tiÕn tr×nh cña x· héi vËn ®éng tõng ngµy. Do ®ã viÖc x¸c ®Þnh cô thÓ h¬n vÒ ®èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt, cã ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn s©u s¾c. Theo chóng t«i, tr−íc hÕt, ®èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ vµ truyÒn th«ng ®¹i chóng lµ c«ng chóng x· héi. C«ng chóng x· héi ®−îc hiÓu lµ quÇn thÓ d©n c− réng lín chÞu sù t¸c ®éng vµ chi phèi cña c¸c kªnh truyÒn th«ng ®¹i chóng, ë ®ã kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn, giai cÊp, løa tuæi, tr×nh ®é... xÐt vÒ mÆt nh©n khÈu häc - x· héi. HoÆc cã thÓ nãi b¸o chÝ t¸c ®éng vµo ý thøc cña c«ng chóng x· héi, t¸c ®éng vµo ý thøc quÇn chóng. ý thøc quÇn chóng lµ mét tr¹ng th¸i tinh thÇn thùc tÕ, mét d¹ng thøc biÓu hiÖn hµng ngµy cña ý thøc x· héi. ý thøc quÇn chóng lµ mét hiÖn t−îng phøc t¹p, phong phó, sinh ®éng, bao gåm hµng lo¹t yÕu tè cÊu thµnh, bao gåm c¶ nhËn thøc, ý chÝ vµ t×nh c¶m, c¶m xóc vµ Ên t−îng, ®éng c¬, t©m lý… Tuy nhiªn, ®Ó nghiªn cøu ý thøc quÇn chóng víi t− c¸ch lµ ®èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ, cã thÓ trõu t−îng hãa mét sè nh÷ng thµnh tè vµ gi÷ l¹i, m« t¶ mét sè thµnh tè liªn quan chÆt chÏ ®Õn mèi quan hÖ ®ang xem xÐt, nh−: thÕ giíi quan, nh©n sinh quan, ý thøc lÞch sö - v¨n hãa vµ thµnh tè d− luËn x· héi. C¸c thµnh tè nµy cã thÓ ®−îc m« t¶ b»ng m« h×nh cÊu tróc nh− sau: Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn NguyÔn V¨n D÷ng 33 B¸o chÝ D− luËn (Sù kiÖn , vÊn ®Ò X· héi thêi sù) ý thøc lÞch sö- v¨n hãa Nh©n sinh quan ThÕ giíi quan M« h×nh ý thøc quÇn chóng) Trong m« h×nh nµy, thÕ giíi quan vµ nh©n sinh quan lµ hai yÕu tè h¹t nh©n cña ý thøc quÇn chóng (thÕ giíi quan vµ nh©n sinh quan ®· ®−îc triÕt häc ®Ò cËp nhiÒu, xin kh«ng bµn thªm ë ®©y) - Tri thøc lÞch sö v¨n-hãa nh− lµ líp vßng ®Öm, lµ tÇng nÊc trung gian truyÒn dÉn cã vai trß thÈm ®Þnh, so s¸nh, ®èi chiÕu trong qu¸ tr×nh tiÕp nhËn c¸c sù kiÖn, hiÖn t−îng vµ vÊn ®Ò míi víi nh÷ng d÷ liÖu ®−îc l−u gi÷ trong kho tµng tri thøc lÞch sö v¨n hãa cña mçi ng−êi, mçi nhãm c«ng chóng. BÊt kú sù kiÖn hay t¸c nh©n nµo tr−íc khi ®−îc “ph¸n quyÕt” ë thÕ giíi quan, tr−íc hÕt ®Òu ®−îc l−u gi÷, thÈm ®Þnh ë kho tµng tri thøc lÞch sö v¨n hãa. Trong trÝ thøc lÞch sö-v¨n hãa cã hai lo¹i thµnh tè rÊt ®¸ng quan t©m : Sù kiÖn lÞch sö vµ quan hÖ (th¸i ®é, ®¸nh gi¸, quan niÖm …) cña con ng−êi ®èi víi c¸c sù kiÖn Êy. Cã nghÜa lµ “sù kiÖn” vµ “quan hÖ” lµ hai yÕu tè cã ý nghÜa quan träng, quyÕt ®Þnh t¹o nªn gi¸ trÞ, chÊt l−îng nhËn thøc cña ý thøc quÇn chóng. Hai yÕu tè nµy quy ®Þnh gi¸ trÞ nhËn thøc cña con ng−êi, cña nhãm c«ng chóng vÒ c¸c sù kiÖn vµ vÊn ®Ò trong cuéc sèng. Ai, hay nhãm c«ng chóng nµo cã tr×nh ®é v¨n hãa cao, giao tiÕp vµ tiÕp nhËn c¸c s¶n phÈm v¨n hãa, truyÒn th«ng ®¹i chóng nhiÒu th× kho tµng tri thøc lÞch sö - v¨n hãa dµy dÆn vµ phong phó. Vµ ®ã lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó c«ng chóng nhËn thøc, thÈm ®Þnh nhanh, chÝnh x¸c vµ ch¾c ch¾n nh÷ng sù kiÖn míi tiÕp nhËn. Ng−îc l¹i, viÖc tiÕp thu, thÈm ®Þnh sÏ chËm h¬n. Nh− vËy cã thÓ cã hai kh¶ n¨ng khi ph©n tÝch tri thøc lÞch sö - v¨n hãa ë tõng nhãm c«ng chóng (hoÆc ë mçi ng−êi) cô thÓ. Thø nhÊt, trong ý thøc quÇn chóng nÕu thiÕu Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn 34 §èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ lo¹i sù kiÖn mµ hä cÇn, hoÆc nhµ tuyªn truyÒn cÇn cung cÊp mµ hä ch−a cã th× b¸o chÝ cÇn ph¶i cung cÊp th«ng in, d÷ liÖu cho hä. §ã lµ yÕu tè tiÒn ®Ò t¹o nªn hÊp dÉn cña tin tøc. §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao b¸o Anh ninh thÕ giíi ra ®êi sau mµ trong thêi gian ng¾n ®· nhanh chãng t¨ng nhanh chØ sè ph¸t hµnh vµ chiÕm lÜnh ®−îc c«ng chóng. Bëi v× trong ý thøc quÇn chóng nh©n d©n ta, c¸c sù kiÖn vµ vÊn ®Ò chÝnh trÞ trªn thÕ giíi l©u nay hÇu nh− ch−a ai cung cÊp, cßn bá ngá, nh− c¸c ®iÖp vô t×nh b¸o, c¸c vô bª bèi chÝnh trÞ n−íc ngoµi, v.v... HoÆc ®Æc san, phô san cña mét sè b¸o nh− b¸o C«ng an Thµnh phè Hå ChÝ Minh (§Æc san cuèi tuÇn) sau khi c¶i tiÕn, t¨ng trang më réng diÖn th«ng tin, thªm m¶ng ®Ò tµi nµo ®ã th× chØ sè ph¸t hµnh t¨ng gÊp ®«i, gÊp ba. Râ rµng mét trong nh÷ng yÕu tè t¹o nªn tÝnh hÊp dÉn cña th«ng tin b¸o chÝ lµ nhanh chãng ph¸t hiÖn vµ“lÊp ®Çy”c¸c kho¶ng trèng trong nhËn thøc cña c«ng chóng m×nh. Thø hai, trong ý thøc quÇn chóng ®· cã nh÷ng sù kiÖn nµo ®ã, nh−ng nhËn thøc, th¸i ®é, ®¸nh gi¸, quan ®iÓm (nh− trªn gäi lµ quan hÖ) cña c«ng chóng ®èi víi nh÷ng sù kiÖn Êy cßn ch−a chuÈn x¸c, tøc lµ ch−a phï hîp víi hÖ thèng quan ®iÓm chÝnh trÞ hiÖn t¹i, th× cÇn thiÕt ph¶i gióp hä ®iÒu chØnh. Tøc lµ b¸o chÝ ph¶i ph©n tÝch, b×nh luËn ®Ó ®iÒu chØnh quan ®iÓm, nhËn thøc, th¸i ®é vµ hµnh vi cña nhãm c«ng chóng x· héi. Nh− vËy, mçi kh¶ n¨ng diÔn ra ®ßi hái b¸o chÝ cã ph−¬ng thøc t¸c ®éng thÝch hîp, th«ng tin hay gi¶i thÝch, b×nh luËn hoÆc c¶ hai ph−¬ng thøc Êy. Do ®ã, ®èi víi nhµ b¸o, viÖc nhËn thøc ®−îc, n¾m ®−îc tri thøc lÞch sö - v¨n hãa cña c«ng chóng m×nh cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc t×m kiÕm, ph¸t hiÖn ®Ò tµi, sù kiÖn vµ lùa chän ph−¬ng thøc th«ng tin phï hîp, bëi ®ã lµ tiÒn ®Ò t¹o nªn tÝnh hÊp dÉn cña bµi viÕt. LÞch sö vµ hiÖn t¹i trong nhËn thøc cña ý thøc quÇn chóng bao giê còng cã nh÷ng kho¶ng trèng. VÊn ®Ò lµ ë chç, ng−êi lµm b¸o cã ph¸t hiÖn ra kho¶ng trèng Êy hay kh«ng, vµ cã ph−¬ng thøc ®¸p øng phï hîp gióp hä lÊp dÇn nh÷ng kho¶ng trèng vµ ®iÒu chØnh mèi quan hÖ cho phï hîp víi hiÖn t¹i vµ ®Þnh h−íng cho t−¬ng lai hay kh«ng. Cµng lÊp dÇn nh÷ng kho¶ng trèng nµy, l¹i xuÊt hiÖn kho¶ng trèng kh¸c. Do ®ã, nh©n d©n ta cã c©u, “cµng häc cµng thÊy m×nh dèt". B¸o chÝ lµ tÊm g−¬ng ph¶n ¸nh hiÖn t¹i trong h¬i Êm cña qu¸ khø vµ h−íng tíi h×nh d¸ng cña t−¬ng lai. Nhµ b¸o hiÓu ®−îc thÊu ®¸o tri thøc lÞch sö v¨n hãa cña c«ng chóng m×nh, tøc lµ hiÓu ®−îc nhãm c«ng chóng - ®èi t−îng cÇn l«i kÐo vµ tËp hîp, thuyÕt phôc vµ tæ chøc nh»m tham gia gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra; hiÓu ®−îc nh©n d©n m×nh, lµ c¬ së thÊm ®Ém tÝnh nh©n v¨n, ®¹o lý cña d©n téc, nh×n nhËn ®−îc hiÖn t¹i mét c¸ch s¸ng râ vµ h−íng tíi t−¬ng lai víi mét niÒm tin ch¸y báng. Trong m« h×nh ý thøc quÇn chóng trªn ®©y, d− luËn x· héi lµ yÕu tè ngoµi cïng, rÊt nh¹y c¶m vµ hçn hîp. §ã lµ ®iÓm tiÕp xóc, n¬i tiÕp nhËn cña ý thøc quÇn chóng ®èi víi nh÷ng sù kiÖn vµ vÊn ®Ò thêi sù, nh÷ng t¸c nh©n hµng ngµy. Nãi lµ nh¹y c¶m vµ hçn hîp, v× bÊt kú mét t¸c nh©n nµo g©y ra, tïy ë møc ®é, ph¹m vi kh¸c nhau, ®Òu ®−îc d− luËn x· héi ghi nhËn. Mét sù kiÖn nµo ®ã t¸c ®éng vµo d− luËn x· héi sÏ cã thÓ lÇn l−ît g©y ra ph¶n øng d©y chuyÒn nh− sau : Sù kiÖn Êy ®−îc d− luËn x· héi tiÕp nhËn, chuyÓn vµo thÕ giíi quan th«ng qua mµng thÈm thÊu tri thøc lÞch sö v¨n hãa. Sù kiÖn Êy sÏ ®−îc thÈm ®Þnh, suy xÐt, so s¸nh ë tri thøc lÞch sö v¨n hãa. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn NguyÔn V¨n D÷ng 35 Cho nªn, ai, hoÆc nhãm c«ng chóng nµo, cã kho tµng tri thøc lÞch sö v¨n hãa dµy dÆn vµ phong phó,nhÊt lµ lÜnh vùc liªn quan ®Õn sù kiÖn, th× viÖc thÈm ®Þnh, ph¸n xÐt sÏ rÊt nhanh vµ chÝnh x¸c. NÕu kh«ng, sÏ ng−îc l¹i. Sù kiÖn nµy tõ ý thøc lÞch sö v¨n hãa sau khi ®−îc thÈm ®Þnh, nhanh chãng chuyÓn vµo thÕ giíi quan ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®ång t×nh hay ph¶n ®èi, khen hay chª … Sau khi thÕ giíi quan ra quyÕt ®Þnh, mÖnh lÖnh sÏ truyÒn qua nh©n sinh quan ®Ó béc lé ra bªn ngoµi, còng t¹i ®iÓm d− luËn x· héi ®Ó thÓ hiÖn th¸i ®é, ph¶n øng xung quanh sù kiÖn vµ vÊn ®Ò Êy. Cho nªn cã thÓ khen, chª nh−ng mçi ng−êi, mçi nhãm c«ng chóng (c«ng nh©n, n«ng d©n, tri thøc...) béc lé viÖc khen , chª kh¸c nhau, biÓu hiÖn th¸i ®é kh«ng gièng nhau. Cuéc “hµnh tr×nh” nµy diÔn ra rÊt nhanh, trong gi©y l¸t nh−ng theo qui tr×nh, tuÇn tù víi c¬ chÕ ph¶n øng t©m - sinh lý linh ho¹t trong tr¹ng th¸i t©m lý, t©m thÕ cô thÓ. Nh− vËy, tõ sù ph©n tÝch trªn ®©y, b−íc ®Çu cã thÓ rót ra mÊy vÊn ®Ò cã ý nghÜa ®èi víi ho¹t ®éng b¸o chÝ vµ c«ng t¸c t− t−ëng nãi chung. 1. Muèn cñng cè vµ x©y dùng thÕ giíi quan, nh©n sinh quan khoa häc cho c«ng chóng m×nh, nh©n d©n m×nh, tr−íc hÕt ph¶i cung cÊp vµ lµm giµu, lµm phong phó thªm kho tµng tri thøc lÞch sö v¨n hãa cña hä, kh«ng ngõng cung cÊp th«ng tin, sù kiÖn vµ ®iÒu chØnh mèi quan hÖ trong nhËn thøc cña hä víi c¸c sù kiÖn vµ vÊn ®Ò lÞch sö còng nh− c¸c sù kiÖn vµ vÊn ®Ò thêi sù ®ang diÔn ra. §©y còng lµ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn t¹o nªn kh¶ n¨ng miÔn dÞch t− t−ëng cho nh©n d©n. Kh«ng thÓ cã kh¶ n¨ng miÔn dÞch t− t−ëng ë nh©n d©n nÕu trong kho tµng tri thøc lÞch sö- v¨n hãa cña hä ®¬n ®iÖu, nghÌo nµn c¸c sù kiÖn, vÊn ®Ò lÞch sö vµ hiÖn t¹i, kh«ng ®−îc cung cÊp ë møc cÇn vµ ®ñ. Vµ trong cuéc ®Êu tranh t− t−ëng hiÖn nay, chóng ta kh«ng cung cÊp th«ng tin-d÷ liÖu th−êng xuyªn, phong phó, ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu cho nh©n d©n m×nh th× ngay lËp tøc thÕ lùc kh¸c sÏ t×m c¸ch t¸c ®éng, l«i kÐo. Do ®ã, nghiªn cøu c«ng chóng-nhãm ®èi t−îng trong ho¹t ®éng b¸o chÝ vµ c«ng t¸c t− t−ëng ®· trë thµnh nhu cÇu cã tÝnh chÊt tiÒn ®Ò c¬ b¶n vµ ®ßi hái cÊp thiÕt. 2. D− luËn x· héi lµ ®iÓm tiÕp xóc nh¹y c¶m, bé phËn ngoµi cïng cña ý thøc quÇn chóng, lu«n tiÕp nhËn c¸c sù kiÖn vµ vÊn ®Ò do b¸o chÝ (vµ c¸c t¸c nh©n kh¸c) g©y ra. Tuy nhiªn, muèn t¹o ®−îc d− luËn x· héi vµ ®Æc biÖt lµ g©y ®−îc chÊn ®éng d− luËn x· héi th× c¸c sù kiÖn vµ vÊn ®Ò Êy ph¶i liªn quan mËt thiÕt ®Õn lîi Ých cña nh©n d©n, cña sè ®«ng, ®−îc nh©n d©n quan t©m hoÆc chÝ Ýt lµ cña mét nhãm lín c«ng chóng nµo ®ã. Mäi biÓu hiÖn giËt g©n c©u kh¸ch chØ cã t¸c ®éng tøc thêi vµ cµng lµm cho tê b¸o (hay ch−¬ng tr×nh ph¸t thanh, truyÒn h×nh) xa rêi c«ng chóng. Nãi c¸ch kh¸c, b¸o chÝ t¸c ®éng vµo ý thøc quÇn chóng, tr−íc hÕt lµ t¸c ®éng vµo d− luËn x· héi. Mèi quan hÖ gi÷a b¸o chÝ vµ d− luËn x· héi lµ mèi quan hÖ g¾n bã chÆt chÏ, nh− h×nh víi bãng. VÒ mÆt lÞch sö, d− luËn x· héi lµ hiÖn t−îng x· héi ®Æc thï vµ kh¸i niÖm nµy trªn b×nh diÖn khoa häc, ®· ®−îc c¸c nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ - x· héi ®Ò cËp tõ thÕ kû 12, vµ tr−íc hÕt g¾n liÒn víi tªn tuæi nhµ v¨n, nhµ ho¹t ®éng x· héi ng−êi Anh Jonsonberi vµo n¨m 1159. Nh−ng m·i cuèi thÕ kû 18, kh¸i niÖm d− luËn x· héi míi b¾t ®Çu ®i vµo ®êi sèng b¸o chÝ hiÖn ®¹i, lªn ng«i tõ cuèi thÕ kû 19, råi trë thµnh Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn 36 §èi t−îng t¸c ®éng cña b¸o chÝ trung t©m cña sù chó ý vµo thÕ kû XX vµ ngµy cµng trë thµnh vÊn ®Ò bøc xóc cña mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng trong ®êi sèng x· héi h«m nay. d− luËn x· héi ngµy cµng tá râ søc m¹nh vµ hiÖu qu¶ trong viÖc tæ chøc, qu¶n lý vµ gi¸m s¸t c¸c tiÕn tr×nh x· héi. Vai trß, vÞ thÕ x· héi cña b¸o chÝ hiÖn ®¹i phô thuéc mét phÇn quan träng , cã tÝnh quyÕt ®Þnh vµo mèi quan hÖ t¸c ®éng cña nã víi d− luËn x· héi. D− luËn x· héi cã thÓ ®−îc hiÓu lµ mét hiÖn t−îng x· héi ®Æc thï, biÓu thÞ th¸i ®é ph¸n xÐt, ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña quÇn chóng nh©n d©n ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ vÊn ®Ò thêi sù mµ hä quan t©m. §ã lµ mét tr¹ng th¸i tinh thÇn thùc tÕ, cã thÓ ®−îc biÓu hiÖn ®Çy ®ñ ë th¸i ®é, lêi nãi vµ ®Ønh cao lµ hµnh vi. D− luËn x· héi cã vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu chØnh nhËn thøc, th¸i ®é, hµnh vi con ng−êi vµ nhãm x· héi, v× nã nhËn xÐt ®¸nh gi¸ trªn c¬ së chuÈn mùc x· héi; mÆt kh¸c, d− luËn x· héi cã thÓ t¹o lËp nh÷ng chuÈn mùc x· héi míi; d− luËn x· héi còng l¹i lµ m«i sinh cña hÖ thèng gi¸ trÞ ®¹o ®øc vµ chuÈn mùc x· héi. §ã lµ mét hiÖn t−îng rÊt nh¹y bÐn, mÉn c¶m, lu«n biÕn ®éng. Trong x· héi nguyªn thñy, d− luËn x· héi lµ c«ng cô quan träng nhÊt dïng ®Ó tæ chøc - qu¶n lý x· héi, tøc lµ céng ®ång dïng d− luËn x· héi ®Ó ®Þnh h−íng vµ tù ®Þnh h−íng nhËn thøc, th¸i ®é vµ hµnh vi cña con ng−êi vµ c¸c nhãm ng−êi trong sù phï hîp víi sù ph¸t triÓn. X· héi cµng ph¸t triÓn, d©n trÝ cµng cao vµ d©n chñ cµng më réng th× vai trß vµ søc m¹nh cña d− luËn x· héi cµng ®−îc ph¸t huy. Ngµy nay, d− luËn x· héi ®· vµ ®ang trë thµnh mét ph−¬ng thøc, mét c«ng cô dïng vµo viÖc tæ chøc, qu¶n lý vµ gi¸m s¸t x· héi cã hiÖu qu¶. 3. Trong mèi quan hÖ víi d− luËn x· héi, b¸o chÝ cã nh÷ng vai trß ®Æc biÖt quan träng. Thø nhÊt, lµ vai trß kh¬i nguån, tøc lµ n¨ng lùc x· héi hãa c¸c sù kiÖn vµ vÊn ®Ò tõ mét gãc phè lµng quª, ë mét kh«ng gian hÑp thµnh sù kiÖn vµ vÊn ®Ò toµn x· héi, thËm chÝ toµn cÇu; vµ ng−îc l¹i, b¸o chÝ cã thÓ nhanh chãng, ngay lËp tøc ®−a c¸c sù kiÖn vµ vÊn ®Ò trªn kh¾p hµnh tinh vÒ ®Õn gãc nhµ cña mçi ng−êi. §ã lµ kh¶ n¨ng cã thËt cña b¸o chÝ vµ truyÒn th«ng ®¹i chóng. Do vËy, sù kiÖn, vÊn ®Ò nµo liªn quan mËt thiÕt ®Õn lîi Ých c«ng chóng vµ cã lîi cho nh©n d©n, cho d©n téc vµ ®Êt n−íc, cho §¶ng ta th× b¸o chÝ tÝch cùc kh¬i nguån ®Ó nã cã thÓ nhanh chãng trë thµnh mèi quan t©m cña x· héi, thËm chÝ trë thµnh phong trµo x· héi. Ch¼ng h¹n, h¬n th¸ng nay, b¸o Tuæi trÎ thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· kiªn tr× kh¬i dËy, tæ chøc phong trµo “Ký tªn v× c«ng lý”, “Gãp tay xoa dÞu nçi ®au da cam”...kh«ng chØ trªn ph¹m vi c¶ n−íc mµ cßn ®−îc b¹n bÌ kh¾p n¬i ñng hé, tham gia. §iÒu nµy cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi nhµ b¸o trong viÖc lùa chän sù kiÖn vµ vÊn ®Ò th«ng tin. Tõ l©u, Pi-c¸t-x« ®· ®−a ra bé läc lùa chän sù kiÖn vµ vÊn ®Ò th«ng tin th«ng qua ba c©u hái : Sù kiÖn cã thËt kh«ng ? thËt råi, nh−ng cã hÊp dÉn kh«ng? HÊp dÉn nh−ng cã Ých lîi g× kh«ng ? (Tøc lµ th«ng tin sù kiÖn nµy, x· héi hãa vÊn ®Ò nµy sÏ ®em l¹i lîi Ých g× vµ cho ai) Thø hai, b¸o chÝ vµ truyÒn th«ng ®¹i chóng cã vai trß ph¶n ¸nh d− luËn x· héi, ph¶n ¸nh d− luËn x· héi cµng kÞp thêi, cµng s©u s¸t vµ ®Çy ®ñ bao nhiªu th× b¸o chÝ cµng sinh ®éng vµ hÊp dÉn bÊy nhiªu. Tuy nhiªn, ph¶n ¸nh d− luËn x· héi ®ßi hái nhµ b¸o ph¶i võa nh¹y c¶m võa tØnh t¸o, cã ph−¬ng thøc cô thÓ ®Ó tr¸nh khái r¬i vµo ®¬n ®iÖu kh« cøng, ¸p ®Æt hoÆc tù nhiªn chñ nghÜa. Thø ba, b¸o chÝ vµ truyÒn th«ng ®¹i chóng cã vai trß ®Þnh h−íng vµ ®iÒu hßa d− luËn x· héi, ®iÒu hoµ Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn ... - tailieumienphi.vn