Xem mẫu

  1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ ĐỊA CHẤT Đồ án tốt nghiệp Đề tài BẢN ĐỒ ĐỊA HÌNH
  2. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp Ch­¬ng I Kh¸i qu¸t chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh §.1 §Þnh nghÜa, vai trß vµ môc ®Ých sö dông cña b¶n ®å ®Þa h×nh I.1.1 §Þnh nghÜa: B¶n ®å ®Þa h×nh lµ lo¹i b¶n ®å thÓ hiÖn mét khu vùc trªn bÒ mÆt tr¸i ®Êt. Trªn b¶n ®å nµy ph¶n ¸nh nh÷ng thµnh phÇn thµnh t¹o cña thiªn nhiªn, nh÷ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ng­êi mµ m¾t ng­êi ta cã thÓ quan s¸t ®­îc. Chóng ®­îc x©y dung theo mét quy luËt to¸n häc nhÊt ®Þnh b»ng mét hÖ thèng ký hiÖu quy ­íc vµ c¸c yÕu tè néi dung ®· ®­îc tæng qu¸t ho¸. I.1.2 Vai trß cña b¶n ®å ®Þa h×nh B¶n ®å ®Þa h×nh cho phÐp ta bao qu¸t nh÷ng ph¹m vi bÊt kú cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt. B¶n ®å ®Þa h×nh t¹o ra bÒ mÆt nh×n they ®­îc cña nhiÒu yÕu tè, nh­ d¸ng ®Êt h×nh d¹ng kÝch th­íc vµ vÞ trÝ t­¬ng quan cña c¸c ®èi t­îng. Tõ b¶n ®å ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc c¸c ®Æc tr­ng nh­ to¹ ®é, ph­¬ng h­íng diÖn tÝch, ®é cao ®é dèc ... B¶n ®å ®Þa h×nh cßn chøa nhiÒu th«ng tin vÒ c¸c ®¹i l­îng, sè l­îng, cÊu tróc cña c¸c ®èi t­îng vµ nh÷ng mèi liªn hÖ tån t¹i gi÷a chóng. Do vËy b¶n ®å ®Þa h×nh cã vai trß cùc kú quan träng vµ to lín trong ph¸t triÓn d©n sinh, kinh tÕ cña con ng­êi. Trong x©y dung c«ng nghiÖp, n¨ng l­îng, giao th«ng vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c. b¶n ®å sö dông réng r·i ë c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau, tõ c«ng viÖc thiÕt kÕ kü thuËt, chuyÓn thiÕt kÕ ra ngoµi thùc ®Þa ®Õn khi c«ng tr×nh hoµn thµnh vµ theo dâi sù ho¹t ®éngc ña c«ng tr×nh, ¶nh h­ëng cña c«ng tr×nh ®Õn m«i tr­¬ng xung quanh. B¶n ®å ®Þa h×nh trong x©y dung thuû lîi, c¶i t¹o ®Êt quy ho¹ch ®ång ruéng vµ chèng xãi mßn. B¶n ®å ®Þa h×nh cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc quy ho¹ch toµn bé nÒn kinh tÕ quèc gia. Trong l©m nghÞªp b¶n ®å ®Þa h×nh ®ãng vai trß v« cïng SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 1
  3. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp quan träng trong viÖc b¶o vÖ vµ quy ho¹ch kinh tÕ rõng. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc vÒ ®Þa chÊt, th¨m dß t×m kiÕm ®Òu ®­îc b¾t ®Çu tõ b¶n ®å ®Þa h×nh vµ kÕt thóc b»ng b¶n ®å chuyªn ®Ò. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å, ®­îc chÝnh x¸c ho¸ trªn b¶n ®å vµ chóng lµm phong phó thªm néi dung b¶n ®å. Trong môc ®Ých qu©n sù b¶n ®å dïng ®Ó nghiªn cøu, bè trÝ trËn ®Þa, c¸c c¨n cø b¶o vÖ tæ quèc vµ ®Æc biÖt lµ ph¸o binh. Víi mét sè lo¹i b¶n ®å cã tû lÖ lín tõ 1: 5000 - 1:500 nã cã c«ng dông sau: ThiÕt kÕ chi tiÕt mÆt b»ng cho thµnh phè, bè trÝ hÖ thèng cÊp tho¸t n­íc ®iÖn d©n dông vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c khi x©y dùng thµnh phè. LËp b¶n ®å thiÕt kÕ kü thuËt vµ b¶n ®å kh¸i qu¸t chung cho c¸c c¶ng, xÝ nghiÖp c«ng tr×nh thuû ®iÖn, ®Æt c¸c tuyÕn ®­êng vµ c¸c kªnh m­¬ng... Tuú theo tõng yªu cÇu kü thuËt, tõng d¹ng c«ng viÖc mµ chóng ta chän tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp. II.1.2 Môc ®Ých sö dông cña b¶n ®å ®Þa h×nh C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ tõ 1:200 ®Õn 1:500 ®­îc dïng ®Ó thiÕt kÕ mÆt b»ng c¸c thµnh phè vµ c¸c ®iÎm d©n c­, thiÕt kÕ kü thuËt c¸c xÝ nghiÖp khu c«ng nghiÖp. B¶n ®å c«ng ®Þa h×nh tû lÖ 1: 10000 vµ 1: 25000 th­êng dïng cho c«ng t¸c quy ho¹ch ruéng ®Êt vµ lµm c¬ së ®Ó ®o vÏ thæ nh­ìng thùc vËt. C¸c v¶n nµy cßn dïng ®Ó thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh thuû n«ng, qu¶n lý ruéng ®Êt, lùa chän n¬i x©y dung tr¹m thuû ®iÖn hoÆc th¨m dß ®Þa chÊt chi tiÕt, vµ lùa chän c¸c tuyÕn ®­êng s¾t vµ « t«. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 50000 vµ 1: 100000 ®­îc sö dông trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ quèc d©n, trong n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp, lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc c¸c vïng kinh tÕ quèc d©n, trong l©m nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc c¸c vïng nghiªn cøu c¸c vïng vÒ mÆt ®Þa chÊt thuû v¨n, lùa chän c¸c tuyÕn ®­êng s¾t vµ ®­êng « t«. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 50000 vµ 1: 100000 dïng ®Ó nghiªn cøu ®Þa SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 2
  4. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp h×nh khu vùc, khi kh¶o s¸t thiÕt kÕ vµ lËp b¶n ®å c¸c kÕ ho¹ch kinh tÕ khi thiÕt kÕ c«ng tr×nh giao th«ng lín, c¸c c«ng tr×nh x©y dùng lín. C¸c lo¹i b¶n ®å nµy cßn sö dông trong c«ng t¸c tæ chøc hµnh chÝnh vµ kinh tÕ cña vïng, c¸c tØnh khi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò sö dông tµi nguyªn vµ khai th¸c l·nh thæ vµ cßn lµ c¬ së ®Ó biªn vÏ c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò tû lÖ nhá h¬n. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 1.000.000 lµ b¶n ®å ®Þa lý chung dïng ®Ó nghiªn cøu cÊu tróc bÒ mÆt vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña mét vïng ®Þa lý réng lín. B¶n ®å nµy cßn dïng ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ dù th¶o c¸c ph­¬ng ¸n cã ý nghÜa toµn quèc, ®Þnh h­íng ®­¬ng bay khi bay xa, lµm c¬ së khi thµnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò vµ c¸c b¶n ®å nhá h¬n. II.1.3 c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh. B¶n ®å ®Þa h×nh lµ b¶n ®å c¬ b¶n cña nhµ n­íc do nhiÒu c¬ quan s¶n xuÊt, nªn nã ph¶i cã quy ph¹m riªng vµ bé ký hiÖu riªng thèng nhÊt trong toµn quèc. B¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh vÒ c¬ së to¸n häc, vÒ néi dung, vÒ c¸ch tr×nh bµy, còng nh­ ng«n ng÷ thÓ hiÖn trªn b¶n ®å. C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ kh¸c nhau ph¶i phï hîp víi nhau. B¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i dÔ ®äc, râ rµng, cho phÐp ®Þnh h­íng ®­îc dÔ dµng. C¸c yÕu tè biÓu thÞ trªn b¶n ®å ph¶i ®Çy ®ñ chÝnh x¸c víi møc ®é ®Çy ®ñ vµ chi tiÕt cña néi dung ph¶i phï hîp víi môc ®Ých sö dông cña b¶n ®å. §é chÝnh x¸c cña viÖc biÓu thÞ c¸c yÕu tè néi dung ph¶i phï hîp víi môc ®Ých sö dông cña b¶n ®å. SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 3
  5. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp §.2 C¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ®Þa h×nh I.2.1 phÐp ®o chiÕu vµ hÖ to¹ ®é 1. phÐp chiÕu §Ó biÓu thÞ c¸c yÕu tè ®Þ h×nh, ®Þa vËt lªn mÆt ph¼ng tê b¶n ®å sao cho chÝnh x¸c, Ýt bÞ biÕn d¹ng nhÊt ta ph¶i sö dông phÐp chiÕu h×nh b¶n ®å thÝch hîp. C¸c yÕu tè ®Þa h×nh ®Þa vËt lµ tËp hîp cña v« sè ®iÓm cã quy luËt nhÊt ®Þnh trong kh«ng gian vµ ta chØ cÇn biÓu thÞ mét sè ®Æc ®iÓm ®Æc tr­ng råi dùa vµo quy luËt ®ã ®Ó néi suy, kh¸i qu¸t ho¸ c¸c ®iÓm kh¸c. Trong khi lùa chän hÖ quy chiÕu ph¶i ®Æc biÖt ­u tiªn gi¶m nhá ®Õn møc cã thÓ ¶nh h­ëng cña biÕn d¹ng phÐp chiÕu ®Õn kÕt qu¶ thÓ hiÖn c¸c yÕu tè trªn b¶n ®å. HiÖn nay, cã hai l­íi chiÕu ®¼ng gãc cã kh¶ n¨ng sö dông cho b¶n ®å ®Þa h×nh ë ViÖt Nam ®ã lµ l­íi chiÕu Gauss - krueger (trong hÖ HN - 72) vµ l­íi chiÕu UTM (trong hÖ VN - 2000). S¬ ®å mói chiÕu vµ ®Æc ®iÓm biÕn d¹ng cña hai phÐp chiÕu nh­ sau: SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 4
  6. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp L­íi chiÕu Gauss - Krueger cã biÕn d¹ng lín tõ kinh tuyÕn gi÷a vÒ hai phÝa kinh tuyÕn biªn vµ gi¶m tõ xÝch ®¹o vÒ hai cùc. C«ng thøc gÇn ®óng biÓu thÞ ®é biÕn d¹ng vÒ chiÒu dµi gi÷a hai ®iÓm a vµ b trªn mói chiÕu h×nh lµ: 2 ym S  Sab  d ab  S ab 2R (I.2.1) hay : S ym 2  Sab 2 R Trong ®ã: dab - §é dµi cung trªn mÆt cÇu. Sab - kho¶ng c¸ch t­¬ng øng trªn mÆt ph¼ng Gauss. ym  ( ya  yb ) / 2 - hoµnh ®é trung b×nh cña hai ®iÓm ®Çu vµ cuèi c¹nh ab so víi kinh tuyÕn trôc trong hÖ to¹ ®é vu«ng gãc Gauss, R- B¸n kÝnh trung b×nh cña qu¶ ®Êt. L·nh thæ ViÖt Nam theo phÐp chiÕu h×nh Gauss, phÇn ®Êt liÒn chñ yÕu tr¶i trong ph¹m vi mói thø 18 cã kinh tuyÕn gi÷a lµ 1050 (trõ M­êng TÌ, §µ N½ng, B×nh ThuËn...). Do ®ã, trong hÖ HN - 72 sö dông phÐp chiÕu h×nh Gauss lµm c¬ së to¸n häc cho b¶n ®å ®Þa h×nh lµ hîp lý. HiÖn nay, ®Ó thuËn lîi cho viÖc sö dông hÖ to¹ ®é chung trong khu vùc còng nh­ toµn cÇu, trong hÖ to¹ ®é quèc gia míi VN - 2000 sö dông phÐp chiÕu UTM thay cho phÐp chiÕu Gauss. So víi phÐp chiÕu h×nh Gauss, phÐp chiÕu UTM cã ­u ®iÓm lµ ®é biÕn d¹ng ®­îc ph©n bè ®ång ®Òu vµ cã trÞ sè nhá. Tû lÖ ®é dµi trªn kinh tuyÕn trôc lµ k=0,9996 cßn hai kinh tuyÕn biªn lín h¬n 1. 2. HÖ to¹ ®é §Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cØa c¸c ®iÓm trªn bÒ mÆt tr¸i ®Êt, trong tr¾c ®Þa b¶n ®å ®· sö dông nhiÒu hÖ to¹ ®é kh¸c nhau. SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 5
  7. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp a. HÖ to¹ ®é ®Þa lý ( ,  ) Trong hÖ to¹ ®é ®Þa lý nhËn qu¶ ®Êt lµ hinh cÇu, gèc to¹ ®é lµ t©m O, hai mÆt ph¼ng to¹ ®é lµ mÆt ph¼ng xÝch ®¹o vµ mÆt ph¼ng chøa kinh tuyÕn gèc Greenwich. To¹n ®é ®Þa lý cña mét ®iÓm M ®­îc x¸c ®Þnh bëi mét vÜ ®é  vµ kinh ®é  . ViÖt Nam n»m hoµn toµn ë phÝa B¾c b¸n cÇu vµ phÝa §«ng kinh tuy Õn Greenwich nªn tÊt c¶ c¸c ®iÓm n»m ë trªn l·nh thæ n­íc ta ®Òu cã vÜ ®é B¾c vµ kinh ®é §«ng. Trªn m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh ng­êi ta biÓu thÞ m¹ng l­íi kinh vÜ tuyÕn vµ to¹ ®é ®Þa lý ë ®­êng khung. b. HÖ to¹ ®é ph¼ng vu«ng gãc Gauss(X,Y) HÖ to¹ ®é nµy ®­îc x©y dung trªn mÆt ph¼ng mói 60 cña phÐp chiÕu SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 6
  8. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp h×nh Gauss. Trong ®ã, nhËn h×nh chiÕu cña kinh tuyÕn gi÷a nói lµm trôc X vµ xÝch ®¹o thuéc trôc Y. B¾c b¸n cÇu cã X > 0 nh­ng Y cã thÓ ©m hoÆc d­¬ng. §Ó khi tÝnh to¸n tr¸nh ®­îc trÞ sè ©m cho hoµnh ®é Y cña c¸c ®iÓm n»m ë phÝa T©y cña mói chiÕu, ng­êi ta quy ­íc ®iÓm gèc O cã to¹ ®é x0 = 0, y0 = 500km, nghÜa lµ tÞnh tiÕn kinh tuyÕn gi÷a mói vÒ phÝa T©y 500km. §Ó tiÖn sö dông trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ng­êi ta kÎ s½n l­íi to¹ ®é vu«ng gãc b»ng nh÷ng ®­êng th¼ng song song víi OXvµ OY t¹o thµnh l­íi « vu«ng. ChiÒu dµi c¹nh cña l­íi cã tÝnh ®Õn ¶nh h­ëng cña biÕn d¹ng vµ t­¬ng øng víi tû lÖ b¶n ®å. c. HÖ to¹ ®é vu«ng gãc UTM (N,E). HÖ to¹ ®é nµy ®­îc x©y dùng trªn mÆt ph¼ng cña mói chiÕu h×nh UTM. To¹ ®é ®­îc x¸c ®Þnh bëi tung ®é N (B¾c) vµ hoµnh ®é E (§«ng). còng gièng nh­ trong phÐp chiÕu h×nh Gauss, trôc tinh còng ®­îc dÞch ®i 500km. NÕu cïng mét kÝch th­íc Elipx«it vµ ë trªn cïng mét mói chiÕu th× ta cã thÓ tÝnh chuyÓn (X,Y) sang (N,E) vµ ng­îc l¹i th«ng qua hÖ sè tû lÖ chiÕu b»ng 0,9996. I.2.2. L­íi khèng chÕ to¹ ®é vµ ®é cao Yªu cÇu c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh lµ biÓu thÞ chÝnh x¸c to¹ ®é mÆt ph¼ng vµ ®é cao thèng nhÊt cña quèc gia. V× thÕ ph¶i x©y dùng l­íi khèng chÕ to¹ ®é vµ ®é cao nhµ n­íc bao trim trªn kh¾p l·nh thæ ®Êt n­íc. Sau ®ã dùa vµo m¹ng l­íi nµy ®Ó tiÕn hµnh chªm dµy thªm m¹ng l­íi tr¾c ®Þa cÊp c¬ së vµ cÊp cuèi cïng lµ l­íi khèng chÕ ®o vÏ. - L­íi khèng chÕ Nhµ n­íc (l­íi tam gi¸c, l­íi ®­êng chuyÒn h¹ng I, II, III, IV vµ l­íi ®é cao h¹ng I, II, III, IV). - L­íi khèng chÕ c¬ së (l­íi tam gi¸c gi¶i tÝch, ®­êng chuyÒn cÊp 1,2, vµ l­íi ®é cao h¹ng IV). - L­íi khèng chÕ ®o vÏ (l­íi tam gi¸c nhá, ®­êng chuyÒn kinh vÜ, giao SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 7
  9. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp héi mÆt ph¼ng vµ l­íi ®é cao kü thuËt). L­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa ®­îc x©y dùng tõ cÊp cao ®Õn cÊp thÊp, tõ tæng thÓ ®Õn côc bé. Trong khu vùc nhá chóng ta cã thÓ x©y dùng c¸c m¹ng l­íi ®Þa ph­¬ng, cã thÓ x©y dùng ®éc lËp hoÆc ®­îc ®o nèi víi c¸c m¹ng l­íi Nhµ n­íc. L­íi khèng chÕ ®o vÏ ®­îc thµnh lËp ®Ó phôc vô trùc tiÕp cho viÖc ®o vÏ b¶n ®å. C¸c ®iÓm gèc ®Ó ph¸t triÓn l­íi lµ c¸c ®iÓm cã ®é chÝnh x¸c t­¬ng ®­¬ng víi ®é chÝnh x¸c c¸c ®Øªm tõ l­íi khèng chÕ c¬ së trë lªn. L­íi khèng chÕ ph¶i ®­îc thiÕt kÕ trªn b¶n ®å tû lÖ lín nhÊt cã trªn khu ®o vµ ­íc tÝnh ®é chÝnh x¸c tr­íc khi thi c«ng. C«ng t¸c ®o ng¾m ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo ®óng c¸c chØ tiªu kü thuËt nªu trong quy ph¹m. C«ng t¸c xö lý sè liÖu cña l­íi ®­îc thùc hiÖn theo c¸c ph­¬ng ph¸p b×nh sai chÆt chÏ. I.2.3 tû lÖ b¶n ®å Tû lÖ b¶n ®å cã liªn quan chÆt chÏ tíi b¶n ®å. TÊt c¶ c¸c ®o¹n th¼ng trªn b¶n ®å ®Òu ®­îc thu nhá ®i mét gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh. V× vËy; Tû lÖ b¶n ®å lµ tû sè gi÷a chiÒu dµi ®o¹n th¼ng trªn b¶n ®å (Sb®) vµ chiÒu dµi thùc cña nã trªn thùc ®Þa (St®). Tû lÖ b¶n ®å §­îc ký hiÖu lµ 1:Mb® 1 Sbd  M Std Theo quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh n­íc ta dïng d·y tû lÖ nh­ hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi bao gåm c¸c tû lÖ sau: 1: 500; 1: 100; 1: 2000; 1: 5000; 1: 10000; 1: 25000; 1: 50000; 1:500000; 1:1.000.000; SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 8
  10. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp §.3 ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh. I.3.1 Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n. a. Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 1.000.000. M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000 cã kÝch th­íc   40 ,   60 . Ký hiÖu cét ®­îc ®¸nh sè b»ng sè ¶ RËp 1,2,3... B¾t ®Çu tõ cét sè 1 n»m gi÷a kinh tuyÕn 1800§ vµ 1740T. ký hiÖu mói t¨ng tõ T©y sang §«ng. Ký hiÖu ®ai ®­îc ®¸nh sè b»ng ch÷ La Tinh A, B, C...(bá qua ch÷ c¸i O vµ I ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn víi sè 0 vµ 1). B¾t ®Çu tõ ®ai A n»m gi÷a vÜ tuyÕn gi÷a 0 0 vµ 40, ký hiÖu ®ai t¨ng tõ xÝch ®¹o vÒ hai cùc cña tr¸i ®Êt. Trong hÖ th«ng l­íi chiÕu UTM qu«c tÕ, ®Ó ph©n biÖt râ hai vïng ®èi xøng qua xÝch ®¹o ng­êi ta ®Æt tr­íc ký hiÖu ®ai thªm ch÷ c¸i N ®èi víi c¸c ®ai ë B¾c b¸n cÇu vµ ch÷ S ®èi víi c¸c ®ai ë Nam b¸n cÇu. Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000 trong hÖ ViÖt Nam -2000 cã d¹ng X- YY(NX- YY). Trong ®ã X lµ ký hiÖu ®ai, YY lµ ký hiÖu mói, phÇn trong ngÆc lµ phiªn hiÖu cña b¶n ®å ®ã theo kiÓu UTM quèc tÕ. VÝ dô: M¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 1.000.000 cã phiªn hiÖu F- 48(NF- 48). b. Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 500000. Tõ mçi m¶nh b¶n ®å 1: 1.000.000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500000 mçi m¶nh cã kÝch th­íc 20x30, phiªn hiÖi m¶nh ®Æt b»ng c¸c ch÷ c¸i Latinh A,B,C,D theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500000 lµ phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500000 trong m¶nh b¶n ®å 1:1.000.000, phÇn trong ngÆc lµ phiªn hiÖu cña b¶n ®å ®ã theo kiÓu UTM qu«c tÕ. Theo kiÓu UTM qu«c tÕ, c¸c phiªn hiÖu A, B, C, D ®­îc ®¸nh theo chiÒu kim ®ång hå b¾t ®Çu tõ gãc T©y B¾c - B¾c. VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500000 cã phiªn hiÖu F-48- D(NF -48- C) SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 9
  11. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp c. Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25000. Mçi m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 500000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250000, mçi m¶nh cã kÝch th­íc 10x1030’ ký hiÖu b»ng c¸c sè ¶ RËp 1,2,3,4 theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Theo kiÓu UTM quèc tÕ, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000 chia thµnh 16 m¶nh b¶n ®å còng cã kÝch th­íc 10x1030’ ký hiÖu b»ng c¸c sè ¶ RËp tõ 1 ®Õn 16 theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500000 ch­a m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250000, g¹ch nèi sau ®ã lµ ký hiÖu ngoÆc lµ phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2500000, phÇn trong ngoÆc lµ phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®ã theo kiÓu UTM quèc tÕ. VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500000, phÇn trong ngoÆc lµ phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®ã theo kiÓu UTM quèc tÕ. VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 250000 cã danh ph¸p F -48 -D -1(NF-48-11) d. Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 100000 Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ : 1.000.000 ®­îc chia thµnh 96 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000, mçi m¶nh cã kÝch th­íc 30’30’ ký hiÖu m¶nh ®Æt b»ng c¸c sè ¶ RËp tõ 1 ®Õn 96 theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i tõ trªn xuèng d­íi. Theo kiÓu UTM quèc tÕ, hÖ thèng b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 ®­îc ph©n chia ®éc lËp so víi hÖ thèng b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000. Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 gåm 4 ch÷ sè, 2 sè ®Çu b¾t ®Çu b»ng 00 lµ sè thø tù cña c¸c mói cã kinh sai   30' theo kinh tuyÕn, xuÊt ph¸t tõ kinh tuyÕn 750§ t¨ng dÇn vÒ phia §«ng (mói n»m gi÷a kinh ®é 1020§ vµ 102030’ lµ mói 54), hai sè sau b¾t ®Çu b»ng 01 lµ sè thø tù cña c¸c ®ai cã vÜ sai   30' theo vÜ tuyÕn, xuÊt ph¸t tõ vÜ tuyÕn 40 Nam b¸n cÇu (vÜ tuyÕn -40) t¨ng dÇn vÒ phÝa cùc (®ai n»m gi÷a SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 10
  12. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp ®é vÜ 80 vµ 8030’ lµ ®ai 25). Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 gåm nhiÒu phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1.000.000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 ®ã, g¹ch nèi lµ ký hiÖu tiÕp sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1.000.000, phÇn trong ngoÆc lµ danh ph¸p m¶nh b¶n ®å ®ã theo kiÓu UTM quèc tÕ. VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 cã danh ph¸p F- 48 -72(6151) e. Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:50000 Mçi b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50000, mçi m¶nh cã kÝch th­íc 15’x15’ ký hiÖu m¶nh ®Æt b»ng c¸c ch÷ c¸i A, B, C, D theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Theo kiÓu UTM quèc tÕ, viÖc ph©n chia m¶nh ®­îc thùc hiÖn t­¬ng tù, danh ph¸p m¶nh ®­îc ký hiÖu b»ng ch÷ sè La M· I, II, III, IV b¾t ®Çu còng tõ gãc §«ng B¾c nh­ng theo chiÒu kinh ®ång hå. Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50000 ®ã, g¹ch nèi vµ ký hiÖu tiÕp sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000. phÇn trong ngoÆc lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50000, theo kiÓu UTM quèc tÕ còng ®Æt nguyªn t¾c trªn nh­ng kh«ng cã g¹ch ngang. VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50000 cã phiªn hiÖu F- 48 -72 -D(6151 II) g. Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25000. Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 25000, mçi m¶nh cã kÝch th­íc 7’30’’x7’30’’ ký hiÖu m¶nh ®Æt b»ng a,b,c,d theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i tõ trªn xuèng d­íi. HÖ thèng UTM quèc tÕ ph©n chia c¸c m¶nh tû lÖ 1: 25000 vµ lín h¬n. Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 25000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50000 chøa b¶n ®å tû lÖ 1: 25000 ®ã, g¹ch nèi vµ ký hiÖu tiÕp sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 25000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 50000. SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 11
  13. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp VÝ dô: M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 25000 cã phiªn hiÖu F- 48- 72 - C- d. h. Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 10000, mçi m¶nh cã kÝch th­íc 3’45’’x3’45’’ ký hiÖu b»ng sè ¶ RËp 1,2,3,4, theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 10000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 25000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 10000 ®ã, g¹ch nèi vµ ký hiÖu tiÕp sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 10000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25000. VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 10000 cã phiªn hiÖu F -48- 72- C- d- 2. k. Ph©n m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 5000 mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 chia 256 m¶nh b¶n ®å tye lÖ 1: 5000, mçi m¶nh cã kÝch th­íc 1’525’’x1’52.5’’ ký hiÖu b»ng sè ¶ RËp tõ 1 ®Õn 256 theo thø tù tõ trai qua ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 ®ã, g¹ch nèi vµ ký hiÖu tiÕp sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100000 ®Æt trong ngoÆc ®¬n. VÝ dô: m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 cã phiªn hiÖu F- 48 - 72-(256). l. Phiªn m¶nh vµ ®Æt phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000. Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 chia thµnh 9 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000, mçi m¶nh cã kÝch th­íc 37.5’’x37.5’’ ký hiÖu b»ng ch÷ La Tinh a,b,c,d,e,g,h,k (bá qua i,j ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn víi 1) theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000 gåm phiªn hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 ch­a m¶nh b¶n ®å 1: 2000 ®ã vµ ®Æt trong ngoÆc ®¬n c¶ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 vµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å 1: 2000. VÝ dô: M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000 cã phiªn hiÖu F- 48 -72 -(256-d). SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 12
  14. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp m. S¬ ®å chia m¶nh vµ ®¸nh sè hiÖu hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh c¬ b¶n SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 13
  15. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp I.3.2 Danh ph¸p c¶u c¸c m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín 1: 1000 vµ 1: 5000 chØ ®­îc thµnh lËp cho c¸c khu vùc nhá, cã thÓ thiÕt kÕ hÖ thèng ph©n m¶nh vµ ®Æt danh ph¸p m¶nh phï hîp cho tõng tr­êng hîp cô thÓ. Ngoµi ra, còng cã thÓ sö dông c¸ch ph©n m¶nh vµ ®Æt danh ph¸p theo hÖ thèng chung nh­ sau: a. Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 1000 Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000 chia thµnh 4 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1000, SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 14
  16. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp ký hiÖu b»ng ch÷ sè La M· I, II, III, IV theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1000 gåm danh ph¸p cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1000 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000, ®Æt trong ngoÆc ®¬n c¶ ký hiÖu cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000 vµ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1000. VÝ dô m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1000 cã danh ph¸p F- 48 -104- (256 -k- IV) b. Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:500 Mçi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000 ®­îc chia lµm 16 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500, ký hiÖu b»ng ch÷ sè ¶ RËp tõ 1 ®Õn 16 theo thø tù tõ tr¸i qua ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 gåm danh ph¸p cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 200 chøa m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 ®ã, g¹ch nèi vµ sau ®ã lµ ký hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 trong m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000, ®Æt trong ngÆc ®¬n c¶ ký hiÖu cña m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000, m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 2000 vµ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500. VÝ dô: M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 cã danh ph¸p F-48- 104-(256-k-16) SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 15
  17. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp §.4. Néi dung vµ ký hiÖu cña b¶n ®å ®Þa h×nh I.4.1 Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh a. C¸c yÕu tè thuéc c¬ së to¸n häc - Khung l­íi to¹ ®é: l­íi to¹ ®é bao gåm l­íi to¹ ®é ®Þa lý, l­íi to¹ ®é vu«ng gãc. - HÖ thèng ph©n m¶nh ®¸nh sè: chia b¶n ®å ra thµnh tõng m¶nh gäi lµ ph©n m¶nh b¶n ®å, mçi m¶nh b¶n ®å ®­îc ký hiÖu theo mét hÖ thèng nhÊt ®Þnh. - C¸c kiÓu khèng chÕ tr¾c ®Þa. b. C¸c yÕu tè thuéc néi dung ®Þa lý - HÖ thuû v¨n: BiÓn, ao, hå, s«ng, c¸c nguån n­íc, giÕng n­íc, m­¬ng m¸ng.v.v... - D©n c­: BiÓu thÞ theo c¸c lo¹i sau: d©n c­ thµnh thÞ, d©n c­ kiÓu thµnh thÞ, d©n c­ kiÓu n«ng th«n. - D¸ng ®Êt: trªn b¶n ®å biÓu thÞ b»ng ®­êng b×nh ®é hoÆc b»ng t« mµu, t« bãng, tr¶i nÐt kÕt hîp víi ghi chó ®é cao, nÐt ch÷ dèc ®Ó thÓ hiÖn t­êng tËn c¸c yÕu tè cña d¸ng ®Êt nh­ nói ®åi, khe, v¸ch ®¸. - Giao th«ng: trªn b¶n ®å biÓu thÞ tÊt c¶ c¸c lo¹i ®­êng giao th«ng nh­ ®­êng s¾t ®­êng bé, ®­êng hµng kh«ng, ®­êng ®Êt, ®­êng hÇm, ®­êng mßn. Vv... vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan nh­ nhµ ga, s©n bay, bÕn xe, tr¹m b¸n x¨ng. - C¸c ®èi t­îng v¨n ho¸, kinh tÕ, x· héi, du lÞch. C¸c ®iÓm c«ng nghiÖp, c¸c xÝ nghiÖp, c¸c ®­êng d©y th«ng tin, ®­êng dÉn ®iÖn c¸c di tÝch lÞch sö v.v... - Thùc phñ: bao gåm thùc vËt tù nhiªn, rõng ph¸t triÓn, rõng giµ... c©y trång biÓu thÞ c¸c lo¹i c©y th©n gèc, th©n dõa, th©n cä, th©n bôi, th©n d©y v.v ... c¸c thùc vËt ®øng ®éc lËp nh­ bôi c©y, hµng c©y. - §Þa giíi hµnh chÝnh, ranh giíi, t­êng giµo. §Þa giíi hµnh chÝnh bao gåm ranh giíi quèc gia, ranh giíi tØnh, huyÖn vµ x· theo ®óng v¨n b¶n ph¸p lý cña nhµ n­íc. Ranh giíi t­êng rµo thÓ hiÖn ë møc ®é kh¸i qu¸t Ýt nhÊt trong SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 16
  18. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp giíi h¹n cho phÐp cña b¶n ®å vµ khi biÓu thÞ chóng ph¶i khÐp kÝn. - Ghi chó bao gåm c¸c tªn gäi, chó gi¶i vµ gi¶i thÝch b¶n ®å. II.4.2 Ph©n lo¹i b¶n ®å Ph©n lo¹i theo b¶n ®å nh­ sau: - B¶n ®å tû lÖ lín: gåm c¸c b¶n ®å cã tû lÖ 1: 500, 1: 1000, 1: 2000, 1: 5000 - B¶n ®å tû lÖ trung b×nh: Gåm c¸c b¶n ®å cã tû lÖ tõ 1: 10.000, 1: 25000, 1: 50.000. - B¶n ®å tû lÖ nhá gåm c¸c b¶n ®å cã tû lÖ 1: 100.000, 1: 500.000, 1: 1000.000. III.4.3. Ký hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh a. Nguyªn t¾c chung vÒ thiÕt kÕ ký hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh. Nguyªn t¾c ng÷ ph¸p - §¶m b¶o mèi quan hÖ gi÷a c¸c ký hiÖu víi nhau. - Ký hiÖu ë møc ®é chuÈn. VÝ dô: + Nhµ kÐm chÞu löa + Nhµ chÞu löa - ¸p dông cÊu tróc kh«ng gian vµ kÝch th­íc lùc nÐn cho ký hiÖu. - Chän ký hiÖu ®¬n gi¶n ho¸ m« h×nh ( Th­êng ¸p dông ký hiÖu h×nh häc). - CÊu t¹o c¸c ký hiÖu võa ®ñ ®Ó diÔn ®¹t sù ph©n cÊp ký hiÖu. - Bè côc hîp lý c¸c quan hÖ kh«ng gian, thêi gian, thêi gian cña ®èi t­îng. Nguyªn t¾c ng÷ nghÜa - §¶m b¶o mèi quan hÖ gi÷a ký hiÖu víi néi dung b¶n ®å. - Lùa chän ký hiÖu cã h×nh thøc hîp lý ®Ó biÓu thÞ tèi ®a l­îng th«ng tin vÒ ®èi t­îng, hiÖn t­îng. - §¶m b¶o sù t­¬ng øng ®¬m trÞ gi÷a c¸c ký hiÖu cña ®èi t­îng ®­îc biÓu thÞ. Nguyªn t¾c sö dông - §¶m b¶o mèi quan hÖ víi ng­êi sö dông vµ thµnh lËp b¶n ®å. - X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè kü thuËt nh­ tÝnh râ nÐt, kh¶ n¨ng th«ng tin cña SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 17
  19. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp b¶n ®å, sù phô thuéc cña h×nh ¶nh khi ®äc, ®é nh¹y cña h×nh ¶nh vµ sù t­¬ng ph¶n. b. Ký hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh. Ký hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh tuy ®a d¹ng nh­ng còng theo c¸c tiªu chuÈn sau: §¬n gi¶n ho¸ vµ ng«n ng÷ ho¸. C¸c ký hiÖu phi tû lÖ cña b¶n ®å (d¹ng ®iÓm) Sö dông khi diÖn tÝch cña c¸c ®èi t­îng kh«ng thÓ thu theo tû lÖ b¶n ®å: GiÕng n­íc, c©y, cét ®iÖn, nªn chóng ta sö dông c¸c ký hiÖu quy ­íc. Th­êng dïng c¸c ký hiÖu h×nh häc, d¹ng ch÷ hay h×nh nghÖ thuËt. C¸c nöa tû lÖ cña b¶n ®å (d¹ng tuyÕn). - Sö dông c¸c ®èi t­îng kÐo dµi trong kh«ng gian. (vÝ dô: Ranh giíi, ®­êng giao th«ng, s«ng ngßi.v.v...) mµ ®é dµi ®­îc thu nhá theo tû lÖ nh­ng ®é réngt h× kh«ng. - Th­êng dïng c¸c ký hiÖu mang tÝnh chÊt keo dµi. C¸c ký hiÖu theo tû lÖ b¶n ®å (d¹ng biªn). Sö dông khi ®èi t­îng cã sù ph©n bè lan to¶ theo diÖn tÝch c¶u mét khu vùc nµo ®ã. vÝ dô nh­ rõng c©y, hå n­íc, ®Çm lÇy. Dïng ký hiÖu d¹ng diÖn ®Ó biÓu thÞ ®­îc vÞ trÝ h×nh d¹ng, ®­êng viÒn, diÖn tÝch vµ c¸c ®Æc tr­ng cña ®èi t­îng. II.4.3 C¸c ®Æc tÝnh chÝnh cña b¶n ®å. - Cã h×nh d¹ng kh¸c nhau: vu«ng, trßn... - KÝch th­íc kh¸c nhau - Cã h­íng ph©n bè kh¸c nhau. - Cã ®é s¸ng tèi hay mµu s¾c kh¸c nhau. - Cã cÊu tróc h×nh vÏ bªn trong kh¸c nhau. SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 18
  20. Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt §å ¸n tèt nghiÖp Ch­¬ng II Giíi thiÖu phÇn microstation §.1 giíi thiÖu chung vÒ phÇn mÒm ®å ho¹ microstation TËp ®oµn Intergraph lµ mét trong c¸c h·ng hµng ®Çu thÕ giíi chuªn cung cÊp c¸c gi¶i ph¸p cho hÖ thèng tin ®Þa lý - GIS vµ b¶n ®å, h·ng cã c¸c gi¶i ph¸p rÊt tèt trong lÜnh vùc kÕt hîp, xö lý song song d÷ liÖu Raster vµ vector trong cïng mét m«i tr­êng ®å ho¹ thèng nhÊ, kh¶ n¨ng ®Çu vµo d÷ liÖu vµ ®©uf ra rÊt phong phó, cã thÓ ghÐp nèi víi c¸c thiÕt bÞ nh­ c¸c lo¹i m¸y in, m¸y quÐt ®a d¹ng. §Æc biÖt h·ng cßn cã phµn mÒm qu¶n lý kh¸ m¹nh, cã thÓ liªn kÕt víi c¸c c¬ së d÷ liÖu qu¶n lý hiÖn cã ë ViÖt Nam. C¸c thao t¸c qu¶n lý dùa trªn ng«n ng÷ hái ®¸p phi thñ tôc rÊt dÔ ®äc, dÔ dµng cho ng­êi sö dông. Kh¶ n¨ng qu¶n lý d÷ liÖu kh«ng gian vµ d÷ liÖu thuéc tÝnh rÊt lín. Do v©þ kh¸ thuËn lîi ®Ó thµnh lËp c¸c lo¹i b¶n ®å tõ c¸c nguån d÷ liÖu vµ c¸c thiÕt bÞ ®o kh¸c. ®Æc biÖt hÖ thèng cã thÓ dÔ dµng chuyÓn ®æi nhuÇn nhuyÔn gi÷a c¸c hÖ l­íi chiÕu kh¸c nhau trong thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Þa chÝnh thµnh lËp b¶n ®å chuyªn ®Ò rÊt thuËn tiÖn. D÷ liÖu kh«ng gian ®­îc tæ chøc theo kiÓu ®a líp cho nªn khi cã sù thay ®æi trªn mét líp b¶n ®å nµo ®ã cã thÓ ®ång thêi ®­îc thay ®æi theo trªn mét líp kh¸c t¹o cho viÖc bæ sung, biªn tËp thuËn lîi. Microstation lµ m«i tr­êng ®å ho¹ cao cÊp lµm nÒn cho phÇn mÒm øng dông cßn l¹i cña Mapping office. C¸c c«ng cô lµm vÖc víi ®èi t­îng ®å ho¹ trong Microstation rÊt ®Çy ®ñ vµ m¹nh, gióp thao t¸c víi d÷ liÖu nhanh ®¬n gi¶n, giao diÖn thuËn lîi cho ng­êi dïng. I/RASB: lµ phÇn mÒm hiÓn thÞ vµ biªn tËp d÷ liÖu Raster, c¸c c«ng cô trong IRASB sö dông ®Ó lµm s¹ch c¸c ¶nh h­ëng ®­îc quÐt vµo tõ tµi liÖu cò cËp nhËt víi b¶n vec cò b»ng c¸c th«ng tin míi, phôc vô cho p hÇn mÒm vector ho¸ b¸n tù ®éng, IRASB còng cho phÐp ng­êi sö dông ®ång thêi thao t¸c víi c¶ hai d¹ng d÷ liÖu Raster vµ vector trong cïng mét m«i tr­êng. I/GEOVEC: Thùc hiÖn viÖc chuyÓn ®æi b¸n tù ®éng d÷ liÖu Raster sang vector c¸c ®èi t­îng. Víi c«ng nghÖ d­ît ®­êng b¸n tù ®éng cao cÊp. SV: NguyÔn Huy Hoµng Líp: Cao ®¼ng tr¾c ®Þa B- K49 19
nguon tai.lieu . vn