1. Trang Chủ
  2. Công nghệ - Môi trường
  3. Đồ án tốt nghiệp: Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tách chiết anthocyanin từ hoa bụp giấm, khảo sát khả năng kháng oxy hóa và độ bền của dịch chiết anthocyanin

Đồ án tốt nghiệp: Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tách chiết anthocyanin từ hoa bụp giấm, khảo sát khả năng kháng oxy hóa và độ bền của dịch chiết anthocyanin

Đồ án tốt nghiệp được thực hiện với mục tiêu nhằm tối ưu hóa quá trình tách chiết anthocyanin và khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến hàm lượng anthocyanin từ đó tìm ra điều kiện chiết tách phù hợp nhất để thu nhận được lượng lớn anthocyanin từ đài hoa bụp giấm; khảo sát khả năng kháng oxy hóa của anthocyanin trích ly từ đài hoa bụp giấm; bước đầu ứng dụng đài hoa bụp giấm trong sản phẩm trà túi lọc, tạo cơ sở khoa học ban đầu cho các nghiên cứu về sau. Mời các bạn cùng tham khảo. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀ

Thể loại Tài liệu miễn phí Công nghệ - Môi trường

Số trang 85

Ngày tạo 10/11/2021 12:11:57 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 1.92 M

Tên tệp

Tải Đồ án tốt nghiệp: Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đế... (.pdf)

Xem mẫu

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP KHẢO SÁT CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH TÁCH CHIẾT ANTHOCYANIN TỪ HOA BỤP GIẤM, KHẢO SÁT KHẢ NĂNG KHÁNG OXY HÓA VÀ ĐỘ BỀN CỦA DỊCH CHIẾT ANTHOCYANIN Ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Giảng viên hướng dẫn: Th.S Chu Thị Bích Phượng Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Cúc MSSV: 1151110077 Lớp: 11DSH02 TP. Hồ Chí Minh, 2015
  2. Đồ án tốt nghiệp
  3. Đồ án tốt nghiệp LỜI CAM ĐOAN Chúng tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của chúng tôi được thực hiện dựa trên cơ sở lý thuyết, kiến thức và khảo sát thực tế dựa theo sự hướng dẫn của Th.S Chu Thị Bích Phượng. Các số liệu sử dụng trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu do chúng tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kì nghiên cứu nào khác. Một lần nữa chúng tôi xin khẳng định sự trung thực về lời cam đoan trên, nếu có bất kì sự sao chép nào chúng tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. 1
  4. Đồ án tốt nghiệp LỜI CẢM ƠN Đầu tiên, chúng tôi muốn bày tỏ lời cảm ơn chân thành đến Th.S Chu Thị Bích Phượng đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn trong suốt quá trình nghiên cứu để chúng tôi có thể hoàn thành tốt luận văn này. Chúng tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô trong hội đồng bảo vệ đã dành thời gian xem xét và cho những nhận xét quý báo về kết quả nghiên cứu của chúng tôi. Tiếp theo, chúng tôi chân thành cảm ơn tất cả các quý thầy cô trường Đại học Công Nghệ thành phố Hồ Chí Minh, quý thầy cô thuộc khoa Công nghệ sinh học, thực phẩm, môi trường đã hết lòng truyền đạt cho chúng tôi những kiến thức quý báo và tạo điều kiện thuận lợi cho chúng tôi học tập và nghiên cứu trong suốt những năm vừa qua. Xin được gửi lời cảm ơn đến Th.S Huỳnh Văn Thành phụ trách tại Trung tâm thí nghiệm hóa sinh trường Đại học Công Nghệ thành phố Hồ Chí Minh đã hết lòng hỗ trợ chúng tôi trong thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận án tại trung tâm. Một lần nữa chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình đã động viên giúp chúng tôi hoàn thành tốt đề tài này. Cuối cùng là những lời cảm ơn đến các bạn là thành viên lớp 11DSH01 và 11DSH02 cũng như tất cả các bạn thực hiện đồ án tại Trung tâm thí nghiệm hóa sinh đã nhiệt tình giúp đỡ, động viên và hỗ trợ để chúng tôi có thể hoàn thành tốt đồ án này. 2
  5. Đồ án tốt nghiệp MỤC LỤC MỤC LỤC .............................................................................................................. 3 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................... 7 DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................... 8 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH ............................ 9 MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 9 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ............................................................................... 13 1.1. TỔNG QUAN VỀ CÂY BỤP GIẤM ...................................................... 13 Tên gọi ............................................................................................... 13 Phân loại thực vật............................................................................... 13 Hình thái, đặc điểm sinh trưởng ........................................................ 14 Phân bố ............................................................................................... 15 Giá trị sử dụng của cây bụp giấm ...................................................... 15 Thành phần hóa học của hoa bụp giấm ............................................. 17 1.2. Tổng quan về anthocyanin ........................................................................ 20 Giới thiệu............................................................................................ 20 Cấu trúc hóa học của anthocyanin ..................................................... 20 Tính chất của anthocyanin ................................................................. 21 Sự phân bố của anthocynin ................................................................ 22 Một số yếu tố ảnh hưởng đến độ màu của anthocyanin .................... 23 3
  6. Đồ án tốt nghiệp Vai trò của hợp chất anthocyanin ...................................................... 28 1.3. Các phương pháp xác định hoạt tính kháng oxy hóa của anthocyanin .... 30 Phương pháp DPPH (Scavenging ability ability towards DPPH radicals) ................................................................................................................... 30 Phương pháp ORAC (oxygen radical absorbance capacity)............. 32 Phương pháp TRAP (total radical-trapping antioxidant potential) ... 32 Phương pháp FRAP (ferric reducing-antioxidant power) ................. 33 Phương pháp TEAC (Trolox equivalent antioxidant capacity) ........ 33 Phương pháp polyphenol tổng ........................................................... 33 1.4. Tình hình nghiên cứu trong nước và trên thế giới .................................... 34 Trên thế giới ....................................................................................... 34 Trong nước ......................................................................................... 35 CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP ................................................ 37 2.1. Thời gian và địa điểm. .............................................................................. 37 2.2. Vật liệu, hóa chất và thiết bị ..................................................................... 37 Vật liệu ............................................................................................... 37 Hóa chất và thiết bị ............................................................................ 38 2.3. SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU VÀ BỐ TRÍ THÍ NGHIỆM .............................. 39 Sơ đồ nghiên cứu ............................................................................... 39 Nội dung 1: Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trích ly và thu nhận anthocyanin từ đài hoa bụp giấm ............................................................. 40 4
  7. Đồ án tốt nghiệp Nội dung 2: Xác định hoạt tính kháng oxy hóa của dịch chiết anthocyanin bằng phương pháp DPPH ................................................................... 45 Nội dung 3: Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến độ bền của dịch chiết anthocyanin. .................................................................................................... 45 Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 48 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ...................................................... 53 3.1. Nội dung 1: Kết quả khảo sát các yêu tố ảnh hưởng đến quá trình trích ly và thu nhận anthocyanin từ đài hoa bụp giấm ............................................................ 53 Thí nghiệm 1: Kết quả khảo sát hệ dung môi thích hợp cho quá trình tách chiết anthocyanin từ đài hoa bụp giấm. .......................................................... 53 Thí nghiệm 2: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của tỷ lệ nguyên liệu dung môi đến quá trình tách chiết anthocyanin từ đài hoa bụp giấm. ................... 56 Bảng 3.2. Hàm lượng anthocyanin thu được khi khảo sát ở các tỷ lệ nguyên liệu dung môi tách chiết khác nhau....................... Error! Bookmark not defined. Kết quả khảo sát ảnh hưởng của thời gian lắc trong quá trình tách chiết anthocyanin từ đài hoa bụp giấm. .................................................................. 58 Kết quả khảo sát ảnh hưởng của pH đến khả năng trích ly anthocyanin từ bụp giấm. ........................................................................................ 60 Kết quả khảo sát sự ảnh hưởng của thời gian đến hàm lượng trích ly anthocyanin.............................................................................................................. 63 3.2. Nội dung 2: Kết quả xác định hoạt tính kháng oxy hóa của dịch chiết anthocyanin bằng phương pháp DPPH. ...................................................................... 64 3.3. Nội dung 3: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của thời gian và nhiệt độ đến độ bền của anthocyanin. .................................................................................................. 68 5
  8. Đồ án tốt nghiệp Kết quả khảo sát ảnh hưởng của nhiệt độ đến độ bền của dịch chiết anthocyanin.............................................................................................................. 68 Kết quả khảo sát ảnh hưởng của thời gian gia nhiệt đến độ bền của dịch chiết anthocyanin. ............................................................................................ 70 Kết quả khảo sát hoạt tính kháng oxy hóa của dịch trích anthocyanin sau khi gia nhiệt....................................................................................................... 73 3.4. Bước đầu ứng dụng đài hoa bụp giấm trong sản xuất trà túi lọc ............. 75 CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................... 78 4.1. Kết luận ..................................................................................................... 78 4.2. Kiến nghị ................................................................................................... 78 6
  9. Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 7
  10. Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1 Một số loại anthocyanin trong một số loại thực vật phổ biến. ............ 22 Bảng 3.1 Hàm lượng anthocyanin thu đươc khi tách chiết ở các hệ dung môi khác nhau ......................................................................................................................... 53 Bảng 3.2 Hàm lượng anthocyanin thu được khi khảo sát ở các tỷ lệ nguyên liệu dung môi tách chiết khác nhau. ...................................................................................... 56 Bảng 3.3 Hàm lượng anthocyanin thu được khi khảo sát ở các thời gian lắc khác nhau.................................................................................................................................. 58 Bảng 3.4 Hàm lượng anthocyanin thu được khi tách chiết ở các khoảng pH khác nhau.................................................................................................................................. 60 Bảng 3.5 Hàm lượng anthocyanin thu được khi trích ly ở các khoảng thời gian khác nhau. ........................................................................................................................ 63 Bảng 3.6 Bảng giá trị nồng độ phần trăm bắt gốc DPPH của mẫu anthocyanin. .......................................................................................................................................... 65 Bảng 3.7 Giá trị IC50 của một số mẫu thực vật .................................................. 67 Bảng 3.8 Hàm lượng anthocyanin thu được ở các khoảng nhiệt độ khác nhau . 68 Bảng 3.9 Hàm lượng anthocyanin thu được ở các khoảng thời gian gia nhiệt khác nhau. ........................................................................................................................ 71 Bảng 3.10 Khả năng kháng oxy hóa của dịch chiết anthocyanin sau khi gia nhiệt. ................................................................................................................................ 73 . 8
  11. Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Hình 1.1 Hình dạng, đặc điểm của cây bụp giấm. .............................................. 14 Hình 1.2 Đài hoa bụp giấm sau khi được tách khỏi hạt...................................... 19 Hình 1.3 Cấu trúc của một số anthocyanin tự nhiên. Các anthocyanin tương ứng luôn được glycosyl hóa ở nhơm hydroxy C-3 ................................................................ 21 Hình 1.4 Cấu trúc chuyển hóa của anthocyanin trong nước............................... 24 Hình 1.5 ảnh hưởng của pH lên tốc độ thủy phân của quả dâu được đun nóng tại 450C trong oxygen và nitrogen ....................................................................................... 25 Hình 1.6 Sự biến tính của anthocyanin 3,5-di glucoside tại pH 3,7. .................. 26 Hình 1.7 Sự biến tính của anthocyanin với phản ứng oxy hóa catechol. ........... 26 Hình 1.8 Phản ứng ngưng tụ của ......................................................................... 27 Hình 1.9 Sơ đồ Jurd đối với phản ứng thuận nghịch giữa SO2 và anthocyanin . 28 Hình 1.10 Phản ứng giữa DPPH với một chất chống oxy hóa ........................... 31 Hình 2.1 Bột hoa bụp giấm sau khi được nghiền mịn và rây. ............................ 37 Hình 3.1 Biểu đồ thể hiện hàm lượng anthocyanin thu được khi trích ly bằng các hệ dung môi khác nhau. ............................................................................................ 54 Hình 3.2 Màu sắc của dịch chiết anthocyanin ở các hệ dung môi khác nhau .... 55 Hình 3.3 Biểu đồ thể hiện hàm lượng anthocyanin thu được khi trích ly bằng các tỷ lệ nguyên liệu/100ml dung môi khác nhau. ......................................................... 57 Hình 3.4 Màu sắc của dịch trích anthocyanin khi khảo sát các tỷ lệ nguyên liệu/dung môi khác nhau. ............................................................................................... 58 9
  12. Đồ án tốt nghiệp Hình 3.5 Mẫu dịch chiết anthocyanin được khảo sát ở các thời gian lắc khác nhau.................................................................................................................................. 59 Hình 3.6 Biểu đồ thể hiện hàm lượng anthocyanin thu được khi lắc ở các khoảng thời gian khác nhau. ........................................................................................... 59 Hình 3.7 Màu sắc của dịch chiết khi trích ly ở các pH = 1 và pH = 4. .............. 61 Hình 3.8 Màu sắc của dịch chiết khi trích ly ở các pH = 7 và pH = 9. .............. 62 Hình 3.9Biểu đồ thể hiện hàm lượng anthocyanin thu được khi trích ly ở các khoảng pH khác nhau ...................................................................................................... 62 Hình 3.10 Biểu đồ thể hiện hàm lượng anthocyanin thu được ở các khoảng thời gian khác nhau. ................................................................................................................ 64 Hình 3.11 Dịch trích anthocyanin khi tiến hành đo DPPH ................................ 65 Hình 3.12 Sự đổi màu của dịch trích anthocyanin khi cho dung dịch DPPH vào. .......................................................................................................................................... 66 Hình 3.13 Đồ thị thể hiện sự liên quan giữa nồng độ anthocyanin và khả năng kháng oxy hóa.................................................................................................................. 66 Hình 3.14 Biểu đồ thể hiện hàm lượng anthocyanin khi gia nhiệt ở các khoảng nhiệt độ khác nhau........................................................................................................... 69 Hình 3.15 Dịch trích anthocyanin khi gia nhiệt ở 700C ...................................... 70 Hình 3.16 Hàm lượng anthocyanin khi gia nhiệt ở các thời gian khác nhau. .... 72 Hình 3.17 Dịch trích anthocyanin khi gia nhiệt ở 700C trong 5 phút................. 72 Hình 3.18 Sơ đồ tóm tắt kết quả thí nghiệm ....................................................... 75 Hình 3.19 Sơ đồ quy trình bước đầu sản xuất trà túi lọc từ đài hoa bụp giấm. . 76 10
  13. Đồ án tốt nghiệp MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề Song song với sự phát triển của khoa học thì đời sống của con người ngày càng được nâng cao và đặc biệt sức khỏe luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu, con người ngày càng muốn hướng đến những loại thực phẩm hoặc dược phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên và mang lại hiệu quả tối ưu cho sức khỏe người sử dụng. Chính vì vậy, việc chiết xuất các hợp chất chống oxy hóa từ thiên nhiên đang ngày càng được quan tâm. Anthocyanin là chất chống oxy hóa rất phổ biến tồn tại hầu hết trong các thực vật bậc cao và được tìm thấy trong một số loại rau, hoa, quả, hạt có màu đỏ đến tím như: quả nho, quả dâu, bắp cải tím, lá tía tô, đài hoa bụp giấm, đậu đen, quả cà tím, gạo nếp than, gạo đỏ,… Trong số đó đài hoa bụp giấm là nguyên liệu có hàm lượng anthocyanin khá cao. Nhiều nghiên cứu cho thấy bụp giấm không những là chất tạo màu tốt mà còn có tác dụng tốt đối với sức khỏe vì thế nên nó được sử dụng rộng rãi để làm thuốc, và điều chế các sản phẩm thực phẩm như trà, mứt, rượu, nước cốt quả. Đặc biệt đài hoa bụp giấm là là một loại dược liệu rất có lợi cho sức khỏe. Tính theo hàm lượng chất khô đài hoa bụp giấm chứa khoảng 1,5% anthocyanin, axit hữu cơ khoảng 15 – 30%, các vitamin A, B1, B2, C, E, F và nhiều loại khoáng chất như sắt, đồng, canxi, magiê, kẽm… Đài hoa bụp giấm chứa một loại chất chống oxy hóa rất hiếm là flavonoid lên tới 12%. Chất này oxy hóa chậm hay ngăn cản một cách hữu hiệu quá trình oxy hóa của các gốc tự do, có thể là nguyên nhân khiến các tế bào hoạt động khác thường. Từ đó giúp làm chậm quá trình lão hóa. Cho đến nay, việc nghiên cứu về cây bụp giấm, đặc biệt là anthocyanin từ cây bụp giấm ở Việt Nam còn hạn chế. Đặc biệt, các nghiên cứu về khả năng kháng oxy hóa của dịch chiết anthocyain từ hoa bụp giấm cũng như khảo sát ảnh hưởng của các yếu tố ảnh hưởng đến độ bền của dịch chiết anthocyanin từ đài hoa bụp giấm vẫn chưa 11
  14. Đồ án tốt nghiệp được thực hiện. Chính vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài nghiên cứu “Tối ưu hóa quá trình tách chiết anthocyanin từ hoa bụp giấm, khảo sát khả năng kháng oxy hóa và độ bền của dịch chiết anthocyanin”. 2. Mục tiêu của đề tài - Tối ưu hóa quá trình tách chiết anthocyanin và khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến hàm lượng anthocyanin từ đó tìm ra điều kiện chiết tách phù hợp nhất để thu nhận được lượng lớn anthocyanin từ đài hoa bụp giấm. - Khảo sát khả năng kháng oxy hóa của anthocyanin trích ly từ đài hoa bụp giấm - Bước đầu ứng dụng đài hoa bụp giấm trong sản phẩm trà túi lọc, tạo cơ sở khoa học ban đầu cho các nghiên cứu về sau. 3. Nội dung nghiên cứu - Nội dung 1: Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trích ly và thu nhận anthocyanin từ đài hoa bụp giấm. - Nội dung 2: Xác định hoạt tính kháng oxy hóa của dịch chiết anthocyanin bằng phương pháp DPPH. - Nội dung 3: Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến độ bền của dịch chiết anthocyanin. 4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp xác định hàm lượng anthocyanin trong dịch chiết đài hoa bụp giấm. Phương pháp xác định tính kháng oxy hóa của anthocyanin. 12
  15. Đồ án tốt nghiệp CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 1.1. TỔNG QUAN VỀ CÂY BỤP GIẤM Tên gọi Tên khoa học: Hibiscus sabdariffa Linn Tên tiếng Anh: Roselle Tên thường gọi: Atiso đỏ, bụp giấm, hoa vô thường, hoa lạc thần, lạc tể quỳ, mai côi gia, đay nhật, cây me chua, me chua đỏ. Tên đồng nghĩa: Abelmoschus cruentus, Hibiscus digitatus, Hibiscus gossypiifolius, Hibiscus sanguineus, Sabdariffa rubra. Phân loại thực vật Theo phân loại thực vật học, cây bụp giấm được sắp xếp theo trình tự: - Giới (kingdom): thực vật (Plantae) - Không được xếp hạng: cây hạt kín (Angiosperm) - Không được xếp hạng: Eudicots - Không được xếp hạng: Rosids - Bộ (order): Malvales - Họ (family): Bông (Malvaccae) - Chi (genus): Dâm bụt (Hibiscus) - Loài (Species): Sabdariffa - Binomial name: Hibiscus Sabdariffa 13
  16. Đồ án tốt nghiệp Hình 1.1 Hình dạng, đặc điểm của cây bụp giấm. Hình thái, đặc điểm sinh trưởng Bụp giấm là loại cây sống một năm thân thảo dạng thẳng, rậm rạp, mọc dạng bụi nhỏ, với thân mịn gần như nhẵn, hình trụ, cao 1,5 – 2m, có rễ cái ăn sâu vào đất, thân phân nhánh gần gốc thân có màu xanh lá cây hoặc đỏ thẫm, phần đài hoa màu vàng hoặc đỏ nhạt có thể ăn được (Brouk, 1975; Purseglove, 1986; Morton, 1987). Hoa đơn độc, mọc gần nách có màu vàng hoặc màu da bò và chuyển sang màu hồng khi tàn lụi vào cuối ngày, đường kính hoa từ 8 - 10cm. Tràng hoa màu vàng hồng hay tía có khi màu trắng. Lá hình trứng, mép có răng, lá có màu xanh với các gân đỏ và cuống lá dài khoảng 7,5 – 12,5cm. Quả nang hình trứng, có lông nhung và có màu xanh lá khi chưa trưởng thành, mỗi quả được chia thành 5 van, với mỗi van có chứa từ 3- 4 hạt, các hạt chuyển sang màu nâu và tách ra khỏi van khi trưởng thành và khô. Cây ra hoa từ tháng 7 đến tháng 10 hằng năm (Omobuwajo và cộng sự, 2000). Chu kì sinh trưởng và phát triển của cây bụp giấm từ 4 - 6 tháng, là một trong những loài hoa được trồng phổ biến nhất hiện nay, được trồng thành công ở vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới, sinh trưởng tốt nhất ở môi trường đất tơi xốp, tốt nhất là 14
  17. Đồ án tốt nghiệp một phần đất thịt pha với cát và một ít mùn, tuy nhiên nó vẫn thích ứng tốt với nhiều loại đất đồi xấu khô cằn khác nhau nó có hơn 300 loài phân bố khắp thế giới. Bụp giấm có thể chịu nóng và khí hậu ẩm ướt với nhiệt độ ban đêm dưới 21 độ, và dễ chết khi nhiệt độ quá lạnh, băng giá và sương mù (Robert, 2005). Phân bố Bụp giấm là loài cây trồng rất phổ biến, nó có thể được tìm thấy ở tất cả những vùng có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới như: Ấn Độ, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam, Sudan, Philippin, Mexico, Indonesia (Mat Isa và cộng sự, 1985). Cây bụp giấm có nguồn gốc từ Angola, sau lan sang Ấn Độ, Malaysia, Philppin, Indonexia, Thái Lan, Trung Mỹ và Bắc Phi và hiện đang là một loại cây trồng thương mại lớn của Malaysia (Abu – Tarboush và cộng sự, 1997). Ở nước ta, cây được trồng thử nghiệm để phủ đất trống, đồi trọc cho kết quả ở Hà Tây, Hòa Bình, Bắc Giang, Thái Nguyên, Ba Vì và một số tỉnh sau này như Bà Rịa Vũng Tàu, Đồng Nai. Tuy nhiên, cây được trồng thành công ở Việt Nam chủ yếu thuộc các tỉnh miền Trung, thích hợp với đất đồi núi và trung du. Nó được trồng xen với các loại cây trồng chủ lực khác như lúa, mè, ngô, đậu...và không đòi hỏi phải chăm sóc kĩ. Giá trị sử dụng của cây bụp giấm Theo các nhà khoa học, hoa bụp giấm có rất nhiều tác dụng dược lý có ích cho sức khỏe, hiện nay nó được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm cũng như trong ngành dược phẩm, cụ thể như sau: Hạ huyết áp: kết quả nghiên cứu của Herrera và cộng sự (Phytomedicine, 2004), cho thấy khi uống 10g đài hoa bụp giấm khô hãm với 519ml nước nóng mỗi ngày trước bữa sáng liên tục bốn tuần, huyết áp tâm thu giảm 11% và huyết áp tâm trương giảm 12,5%, tương đương với bệnh nhân đối chứng uống Captoril liều 50mg/ngày. 15
  18. Đồ án tốt nghiệp Bảo vệ gan: dịch chiết nước và anthocyanin (200mg/kg) của đài hoa bụp giấm làm giảm men gan ALS, AST trên bệnh nhân rối loạn chuyển hóa. Dịch chiết ethanol cũng làm giảm đáng kể peroxide lipid trên mô hình hoại tử gan bằng carbon tetracholorid (Dahiru và cộng sự, 2003). Hạ đường huyết: bụp giấm có khả năng ức chế alpha-glucoside và alpha- amylase, hai enzyme liên quan mật thiết đến chuyển hóa nhóm bột đường (carbohydrate) của cơ thể (Ademiluyui, J Med Food, 2012). Trên mô hình tăng đường huyết bằng streptozotocin hoặc alloxan, uống 100 - 200mg/kg/ngày, nồng độ glucose máu giảm 60 - 65% (Peng và JAgric Food Chem, 2011; Farombi, Fundam Clin Pharmacol, 2007). Hạ mỡ máu: khá nhiều nghiên cứu thực hiện trên các dạng chế phẩm khác nhau từ bụp giấm (đài hoa khô, dịch chiết cồn, viên nang, trà), thời gian theo dõi từ 1 - 3 tháng, cho thấy bụp giấm thể hiện tác dụng giảm cholesterol toàn phần (7,6 - 26%), giảm triglyceride (23 - 48%), giảm LDL-C (8 - 32%), tăng HDL-C (10 - 16,7%) giảm cholesterol trong máu, có tác dụng chống viêm, sưng, tăng cường chức năng tiêu hóa. Chống oxy hóa bảo vệ tế bào cơ thể, chống sự oxy hóa và các gốc tự do bảo vệ tế bào. Sửa đổi những đột biến gen, ngăn ngừa ung thư, nâng đỡ chức năng gan, mật, hạn chế sự béo phì do tích tụ mỡ trong máu, bảo vệ thành mạch thay đổi thành phần nước tiểu, góp phần ngăn ngừa và làm giảm sỏi thận. Ở Ai Cập và Sudan, hoa bụp giấm được sử dụng như là thức uống giúp làm giảm nhiệt độ cơ thể, điều trị tim mạch. Trong y học dân gian Châu Phi, người ta sử dụng hoa bụp giấm để trị chứng chống co thắt, lợi tiểu và thuốc trừ giun sán. Các ứng dụng khác được sử dụng rộng rãi ở Bắc Phi bao gồm: dùng hoa bụp giấm để trị ho và đau họng, trong khi đó bột lá được dùng để trị vết thương ngoài da. Ngoài ra, cây bụp giấm có thể dùng để làm cây hoa cảnh hoặc có thể sử dụng để làm thảo dược và thực phẩm chức năng. Cây bụp giấm dễ trồng bằng hạt, thích hợp 16
  19. Đồ án tốt nghiệp với điều kiện khí hậu nước ta, có thể trồng trong các vườn gia đình để lấy đài hoa làm nước uống và làm thuốc. Thành phần hóa học của hoa bụp giấm Hoa bụp giấm là một loại cây dược liệu giàu dinh dưỡng. Tính theo hàm lượng chất khô bụp giấm chứa hàm lượng anthocyanin khoảng 1,5%, acid hữu cơ khoảng 15 - 30%, các vitamin A, B1, B2, C, E, F và nhiều loại khoáng chất như sắt, đồng, canxi, magiê, kẽm, photpho,…Thành phần dinh dưỡng chủ yếu được chứa trong đài hoa. 1.1.6.1 Các hợp chất chủ yếu trong hoa bụp giấm Hợp chất anthocyanin: anthocyanin mang đến cho thực vật nhiều màu sắc rực rỡ khác nhau theo độ pH như xanh, hồng, đỏ, cam và các gam màu trung gian. Anthocyanin trong đài hoa bụp giấm gồm cyanidin-3-sambubiosid, cyaniding-3- glucoside, delphinidin-3-sambubiosid, delphidin-3-glucoside và một ít sắc tố khác. Ngoài ra, còn có dephinidin là athocyanin mất hết nhóm đường gọi là anthocyadin hay aglycon. Hibiscin: Hibiscin đã được xác định có sắc tố chủ yếu là daphniphylline. Ngoài ra còn có các lượng nhỏ myrtillin (delphinidin-3-monoglucoside), chrysanthenin (cyannidin-3-monoglucoside) và delphinidin. Chất hibiscin có trong đài hoa được xác định có tác dụng kháng sinh, kháng khuẩn, kháng nấm, chống độc… Gossypetin: Gossypetin là một flavonol, một loại flavonoid. Được phân lập từ hoa và đài hóa bụp giấm. Gossypetin có tính kháng khuẩn mạnh. Quercetin: Quercerin được biết đến như một hoạt chất có khả năng chống oxy hóa mạnh, có tác dụng tốt đối với bệnh xơ vữa động mạch, ức chế tăng tính thấm thành mạch, làm bền vững thành mạch. 17
  20. Đồ án tốt nghiệp Các acid hữu cơ  Acid protocatechuic Acid protocatechuic là một acid dihydroxybenzoic, một loại acid phenolic. Acid protocatechuic có tác dụng hỗn hợp lên các tế bào bình thường và ung thư, có tác dụng chống oxy hóa cao, kháng nấm, tăng cường sức đề kháng nội sinh chống lại nấm.  Acid ascorbis (vitamin C) Vitamin C, tên hóa học là acid ascorbic có rất nhiểu trong các loại thực vật. Vitamin C được hấp thụ chủ yếu ở ruột non và tham gia vào nhiều quá trình chuyển hóa quan trọng trong cơ thể. Giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì sức đề kháng chống nhiễm khuẩn và chống oxy hóa (khử các gốc tự do).  Aicd citric Acid citric là một chất bảo quản tự nhiên. Trong hóa sinh học, nó là một tác nhân trung gian hóa học quan trọng và vì thế nó xuất hiện gần như ở mọi sinh vật.  Acid malic Acid malic là một hợp chất hữu cơ thuộc loại acid dicaboxylic. Tinh thể không màu, rất háo nước nên dễ tan trong nước và ethanol.  Acid tartaric Aicd tartaric là tinh thể không màu, tan tốt trong nước, acid tartaric có tác dụng tạo hương vị chua tương hỗ với các chất có tác dụng chống oxy hóa nên được xem như là một chất chống oxy hóa. 1.1.6.2 Các thành phần hóa học trong đài hoa bụp giấm Đài hoa là bộ phận quan trọng nhất được hầu hết các nhà máy khai thác và thu nhận, hoa bụp giấm sau khi được thu hoạch được loại bỏ các hạt và cánh hoa chỉ lấy phần thịt đài. Màu đỏ từ đài hoa và hương vị độc đáo của bụp giấm làm cho các sản 18
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược