Xem mẫu
- Đồ án
Hướng dẫn cơ bản Linux
- §å ¸n tèt nghiÖp
Môc lôc
Ch−¬ng I: Giíi thiÖu vÒ Linux ...........................................................................4
1.1S¬ l−îc vÒ Linux................................................................................................4
1.1.1 Giíi thiÖu vÒ hÖ ®iÒu h nh Unix............................................................4
1.1.2 Giíi thiÖu vÒ hÖ ®iÒu h nh Linux..........................................................5
1.2 TÝnh n¨ng cña Linux. .......................................................................................7
1.3 VÊn ®Ò b¶n quyÒn.............................................................................................8
1.4 So s¸nh Linux v c¸c hÖ ®iÒu h nh kh¸c..........................................................9
1.4.1 So s¸nh Linux víi Windows 95, Windows 98. .....................................9
1.4.2 So s¸nh Linux víi Windows NT. ........................................................10
1.5 Yªu cÇu vÒ phÇn cøng. ...................................................................................11
Ch−¬ng II : c¸c lÖnh Linux c¬ b¶n ...................................................................14
2.1 C¸c ph−¬ng thøc ho¹t ®éng cña dßng lÖnh ....................................................14
2.2 Trang Man ....................................................................................................15
2.3 C¸c quy −íc. ...................................................................................................16
2.4 C¸c lÖnh c¬ b¶n trong Linux. .........................................................................16
2.4.1 Th− môc v lÖnh vÒ th− môc. ..............................................................16
2.4.1.1 Mét sè th− môc ®Æc biÖt..............................................................16
2.4.1.2 C¸c lÖnh chÝnh liªn quan ®Õn th− môc. .......................................18
2.4.2 TËp tin v c¸c lÖnh vÒ tËp tin...............................................................20
2.4.2.1 C¸c kiÓu tËp tin trong Linux........................................................20
2.4.2.2 C¸c lÖnh vÒ tËp tin. ......................................................................21
2.4.3 LÖnh vÒ Destop....................................................................................24
2.4.4 LÖnh vÒ tr×nh b¸o m n h×nh. ...............................................................25
2.4.5 C¸c lÖnh liªn quan ®Õn t i kho¶n ng−êi dïng. ....................................25
2.4.5.1 C¸c lÖnh liªn quan ®Õn ng−êi dïng..............................................25
2.4.5.2 Thay ®æi thuéc tÝnh ng−êi dïng. ..................................................26
2.4.5.3 Xo¸ bá mét ng−êi dïng...............................................................27
2.4.6 C¸c lÖnh liªn quan ®Õn nhãm ng−êi dïng...........................................27
2.4.7 C¸c lÖnh kh¸c cã liªn quan ®Õn ng−êi dïng. ......................................28
2.4.8 C¸c lÖnh liªn quan ®Õn qu¶n lý thiÕt bÞ...............................................30
2.4.9 C¸c lÖnh vÒ ph©n quyÒn.......................................................................32
2.5 Shell. ...............................................................................................................33
Ch−¬ng III: samba............................................................................................37
3.1 Giíi thiÖu tæng quan.......................................................................................37
3.2 C i ®Æt.............................................................................................................37
3.3 cÊu h×nh ..........................................................................................................38
3.3.1 cÊu h×nh global setting: .......................................................................39
1
- §å ¸n tèt nghiÖp
3.3.2 cÊu h×nh Sharing Setting......................................................................42
3.4 Chia sÎ file......................................................................................................43
3.5 KiÓm tra cÊu h×nh võa thiÕt lËp ......................................................................44
3.5.1 KiÓm tra b»ng c«ng cô Testparm ........................................................44
3.5.2 KiÓm tra b»ng c«ng cô smbstatus .......................................................45
3.6 Ch¹y samba server..........................................................................................46
3.6.1 Sö dông c©u lÖnh smbclient.................................................................47
3.6.2 Truy cËp tõ m¸y Windows ..................................................................49
Ch−¬ng IV: Squid proxy server........................................................................50
4.1. TÇm quan träng v ph−¬ng thøc ho¹t ®éng cña Squid cache........................50
4.2. C i ®Æt............................................................................................................52
4.3. TËp tin cÊu h×nh /etc/squid/squid.conf ..........................................................52
4.4. CÊu h×nh c¸c tïy chän c¬ b¶n .......................................................................53
4.5. Access control list .........................................................................................54
4.6. Khëi ®éng squid ............................................................................................56
Ch−¬ng V: CÊu h×nh WEB SERVER...............................................................58
5.1 C i ®Æt apache, php, mysql.............................................................................58
5.1.1 Download v c i ®Æt Apache...............................................................58
5.1.2 Download v c i ®Æt php .....................................................................59
5.1.3 Download v c i ®Æt Mysql.................................................................60
5.2 CÊu h×nh Apache c¬ b¶n.................................................................................63
5.3 CÊu h×nh b¶o mËt apache................................................................................67
5.3.1 Giíi h¹n ®Þa chØ ip. ..............................................................................67
5.3.2 Giíi h¹n truy cËp theo t i kho¶n sö dông............................................69
Ch−¬ng VI: B¶o mËt víi Firewall, ip tables...................................................78
6.1 FireWall..........................................................................................................78
6.1.1 §Þnh nghÜa...........................................................................................78
6.1.2 Chøc n¨ng............................................................................................78
6.1.3 CÊu tróc cña FireWall ........................................................................78
6.1.4 C¸c th nh phÇn cña FireWall ..............................................................79
6.1.4.1 Bé läc packet (Packet filtering router) .........................................79
6.1.4.2 Cæng øng dông (application-level getway) .................................80
6.1.4.3 Cæng m¹ch (circuit-Level Gateway) ...........................................81
6.1.5 Nh÷ng h¹n chÕ cña firewall.................................................................82
6.2 IpTables ..........................................................................................................82
6.2.1 Tæng quan vÒ iptables..........................................................................82
6.2.2 B¶ng filter...........................................................................................83
6.2.3 B¶ng nat ...........................................................................................84
6.2.4 B¶ng mangle........................................................................................85
2
- §å ¸n tèt nghiÖp
6.2.5 CÊu h×nh iptables .................................................................................87
6.2.5.1 Có ph¸p c¬ b¶n cña iptables........................................................87
6.2.5.2 C¸c lÖnh cña iptables....................................................................88
6.2.5.3 C¸c ®iÒu kiÖn trong luËt ...............................................................90
6.2.5.3.1 Nhãm c¸c ®iÒu kiÖn chung....................................................90
6.2.5.3.2 Nhãm c¸c ®iÒu kiÖn Èn..........................................................92
6.2.5.3.3 Nhãm c¸c ®iÒu hiÖn hiÖn.......................................................93
6.2.5.4 C¸c h nh ®éng trong luËt .................................................................95
6.2.5.4.1 user-defined-chain................................................................95
6.2.5.4.2 DROP ....................................................................................96
6.2.5.4.3 REJECT.................................................................................96
6.2.5.4.4 RETURN...............................................................................96
6.2.5.4.5 SNAT.....................................................................................96
6.2.5.4.6 MASQUERADE ...................................................................97
6.2.5.4.7 DNAT....................................................................................98
6.2.5.5 C¸c vÝ dô.......................................................................................99
T i liÖu tham kh¶o..........................................................................................103
3
- §å ¸n tèt nghiÖp
Ch−¬ng I: Giíi thiÖu vÒ Linux
1.1S¬ l−îc vÒ Linux.
1.1.1 Giíi thiÖu vÒ hÖ ®iÒu h nh Unix.
N¨m 1964, Bell Labs, MIT & General Electric ph¸t triÓn mét hÖ ®iÒu h nh
gäi l MULTICS(Multiplexed Information and Computing System). Sau ®ã n¨m
1969, Ken Thompson (mét lËp tr×nh hÖ thèng cña Bell labs) nghÜ r»ng «ng ta cã
thÓ l m mét hÖ ®iÒu h nh tèt h¬n. V× vËy, «ng ta ®· viÕt mét hÖ ®iÒu h nh trªn hÖ
th«ng m¸y tÝnh PDP-7, v hÖ ®iÒu h nh n y ®−îc gäi l Unix. Môc tiªu khëi ®Çu
l cung cÊp mét m«i tr−êng m¸y tÝnh ho¸ ®Ó m« pháng trß ch¬i kh«ng gian.
Nh−ng cã mét vÊn ®Ò x¶y ra l phiªn b¶n Unix n y kh«ng thÓ ch¹y ®−îc trªn hÖ
thèng phÇn cøng kh¸c. Do ®ã ®Õn n¨m 1973 Ritchie v Thompson ®· viÕt l¹i hÖ
®iÒu h nh b»ng ng«n ng÷ C, kh¸c h¼n víi c¸c hÖ ®iÒu h nh truyÒn thèng ghi
b»ng ng«n ng÷ m¸y, do ®ã Unix rÊt dÔ c i ®Æt trªn c¸c hÖ m¸y kh¸c. N¨m 1974
hÖ ®iÒu h nh Unix ®· ®−îc c i ®Æt trªn c¸c m¸y DEC PDP-11 ë h¬n 100 tr−êng
®¹i häc. Môc tiªu chñ yÕu l cung cÊp m«i tr−êng cho c¸c lËp tr×nh viªn chuyªn
nghiÖp. V× thÕ, Unix ng y c ng th«ng dông v ng y c ng cã thªm nhiÒu ®Æc tÝnh
míi ®−îc bæ xung. Sau ®ã chÝnh phñ v qu©n ®éi Mü ®· sö dông Unix ®Ó nèi
m¹ng to n cÇu (Internet).
§Õn nay ®· cã h ng tr¨m ng n hÖ thèng Unix c i ®Æt trªn kh¾p thÕ giíi. HÇu
hÕt c¸c h·ng s¶n xuÊt m¸y ®Òu cã mét phiªn b¶n cho Unix. Tuy nhiªn hiÖn nay
®Ó chuÈn ho¸ hÖ ®iÒu h nh Unix, ng−êi ta quy −íc c¸c tËp lÖnh chuÈn v gäi l
Unix System V Release 4. Trªn m¸y PC hiÖn nay phæ biÕn hai hÖ ®iÒu h nh l
SCO Unix v SUN Solaris.
• C¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña hÖ ®iÒu h nh Unix
4
- §å ¸n tèt nghiÖp
- §a nhiÖm (Multitasking).
- NhiÒu ng−êi sö dông (Multiuser).
- B¶o mËt(security).
- §éc lËp phÇn cøng (multi platform).
- KÕt nèi më.
- Dïng chung thiÕt bÞ.
- Tæ chøc tËp tin ph©n cÊp.
• ¦u ®iÓm cña hÖ ®iÒu h nh Unix:
- HÖ thèng ®−îc viÕt trªn ng«n ng÷ C nªn dÔ ®äc, dÔ hiÓu, dÔ thay
®æi ®Ó c i ®Æt trªn lo¹i m¸y míi.
- Cã giao diÖn ng−êi dïng ®¬n gi¶n, cho phÐp x©y dùng c¸c ch−¬ng
tr×nh phøc t¹p tõ c¸c ch−¬ng tr×nh ®¬n gi¶n h¬n.
- §©y l hÖ ®a ng−êi dïng ®a tiÕn tr×nh , mçi ng−êi dïng cã thÓ
thùc hiÖn nhiÒu ch−¬ng tr×nh mçi ch−¬ng tr×nh cã thÓ cã nhiÒu tiÕn
tr×nh.
- Che ®i cÊu tróc m¸y ®èi víi ng−êi dïng, cã thÓ viÕt ch−¬ng tr×nh
ch¹y trªn c¸c ®iÒu kiÖn phÇn cøng kh¸c nhau.
- Sö dông hÖ th«ng file cã cÊu tróc.
1.1.2 Giíi thiÖu vÒ hÖ ®iÒu h nh Linux.
Linux l mét trong nh÷ng hÖ ®iÒu h nh phæ th«ng nhÊt
bëi sù ph©n phèi v c¬ së hç trî më réng cña nã. Ban ®Çu,
Linux ®−îc ph¸t triÓn d−íi d¹ng mét hÖ thèng ®a nhiÖm cho
m¸y tÝnh mini v m¸y chñ v o gi÷a thËp niªn 70. KÓ tõ ®ã ®Õn
nay Linux lín m¹nh v trë th nh mét trong nh÷ng hÖ ®iÒu
h nh ®−îc sö dông réng r·i nhÊt.
5
- §å ¸n tèt nghiÖp
Linux l phiªn b¶n cña Unix ®−îc ph©n phèi miÔn phÝ v ban ®Çu do Linus
Torvalds thùc hiÖn v ph¸t triÓn. ¤ng b¾t ®Çu nghiªn cøu Linux v o n¨m 1991
khi cßn l sinh viªn tr−êng ®¹i häc Helsinki ë PhÇn Lan. Linux ®−îc x©y dùng v
ph¸t triÓn tõ hÖ ®iÒu h nh Minix (mét phiªn b¶n cña Unix). Lóc ®Çu, Linus tung
ra phiªn b¶n Linux ®Çu tiªn trªn Internet cho mäi ng−êi sö dông miÔn phÝ, ®iÒu
®ã v« t×nh dÊy lªn mét hiÖn t−îng ph¸t triÓn phÇn mÒm lín. Linux ®−îc x¸c lËp
v duy tr× bëi mét nhãm hîp t¸c gåm v i ng n nh ph¸t triÓn phÇn mÒm t×nh
nguyÖn cïng l m viÖc qua Internet. C¸c c«ng ty cung cÊp hç trî Linux ®Ó ph¸t
triÓn nã th nh lo¹i s¶n phÈm dÔ c i ®Æt víi môc ®Ých kinh doanh c¸c tr¹m l m
viÖc cã c i s½n phÇn mÒm Linux.
V o ng y 5 th¸ng 10 n¨m 1991, Linus ®· c«ng bè phiªn b¶n Linux chÝnh
thøc ®Çu tiªn, phiªn b¶n 0.02. B¾t nguån tõ hÖ ®iÒu h nh Minix cña Andrew
Tanenbaum, Linux ban ®Çu chØ l mét dù ¸n m trong ®ã Linux muèn x©y dùng
mét hÖ unix ®¬n gi¶n cã thÓ ch¹y trªn PC 386. Phiªn b¶n n y ®−îc x¸c ®Þnh nh−
mét hÖ thèng cña c¸c hacker. VÊn ®Ò chÝnh l ph¸t triÓn kernel chø kh«ng ph¶i
kh«ng ph¶i nh»m môc ®Ých hç trî ng−êi dïng hay ®Ó ph©n phèi. Nh−ng ®Õn nay
sù ho n thiÖn thùc sù trong thÕ giíi Linux ®· gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò m«i tr−êng
ng−êi sö dông ®å ho¹, gãi s¶n phÈm dÔ d ng c i ®Æt v c¸c øng dông cao cÊp
nh−: tiÖn Ých ®å ho¹ v c¸c bé phiªn b¶n s¶n phÈm.
Tõ khi phiªn b¶n Linux ®Çu tiªn ra ®êi cho ®Õn nay th× ®· cã rÊt nhiÒu
phiªn b¶n Linux míi ra ®êi cïng víi nhiÒu tÝnh n¨ng míi ®−îc thªm v o nh»m
phôc vô, hç trî nh÷ng tiÖn Ých ng y c ng cao cña ng−êi dïng.
V× Linux ®−îc ph¸t triÓn tõ hÖ ®iÒu h nh Minix(mét phiªn b¶n cña Unix)
nªn Linux còng cã nh÷ng ®Æc tÝnh v −u ®iÓm cña hÖ ®iÒu h nh Unix:
- Linux còng ®−îc viÕt b»ng C.
- Linux còng l ®a ng−êi dïng, ®a nhiÖm, l hÖ ®iÒu h nh m¹ng.
6
- §å ¸n tèt nghiÖp
- Linux cung cÊp m«i tr−êng ®Çy ®ñ cho lËp tr×nh v ph¸t triÓn.
- Linux ch¹y trªn nhiÒu hÖ thèng phÇn cøng kh¸c nhau:
Bé xö lý 86(Celeron/PII/PIII/PIV/Pentium/80386/80486).
M¸y Macintosh.
Bé xö lý Cyrix.
Bé xö lý AMD.
Bé xö lý Sun Microsystems Sparc processor.
Bé xö lý Alpha(Compaq).
1.2 TÝnh n¨ng cña Linux.
Linux l mét hÖ ®iÒu h nh ®a ng−êi sö dông: NghÜa l nhiÒu ng−êi cã thÓ sö
dông m¸y tÝnh cã c i Linux t¹i mét thêi ®iÓm.
Linux l mét hÖ ®iÒu h nh ®a nhiÖm: T¹i mét thêi ®iÓm mét ng−êi sö dông
cã thÓ thùc hiÖn ®ång thêi nhiÒu t¸c vô. Víi hÖ ®iÒu h nh ®¬n ch−¬ng nh− MS-
DOS mét lÖnh thùc hiÖn sÏ chiÕm to n bé thêi gian CPU xö lý, b¹n chØ cã thÓ
thùc hiÖn lÖnh kÕ tiÕp khi lÖnh tr−íc ®ã ®· thùc hiÖn xong. Cßn trong Linux, b¹n
cã thÓ thùc hiÖn cïng lóc nhiÒu lÖnh.
Linux gÇn nh− t−¬ng thÝch víi nhiÒu chuÈn Unix ë cÊp nguån bao gåm tÝnh
n¨ng BSD, IEEE POSIX.1 v System V. Linux ®−îc ph¸t triÓn v rÊt chó träng
tíi tÝnh kh¶ chuyÓn nguån. Do ®ã b¹n cã thÓ dïng chung nh−ng tÝnh n¨ng trong
hÖ Linux qua thi h nh Unix.
Linux cßn hç trî cho b n phÝm tïy biÕn hoÆc theo chuÈn quèc gia sö dông
tr×nh ®iÒu khiÓn b n phÝm kh¶ t¶i ®éng. Linux cßn hç trî c¸c console ¶o, cho
phÐp b¹n chuyÓn ®æi gi÷a nhiÒu phiªn b¶n ®¨ng nhËp tõ console hÖ thèng trong
chÕ ®é v¨n b¶n.
Linux cã thÓ tån t¹i trªn hÖ thèng cã hÖ ®iÒu h nh kh¸c nh− windows 95,
Windows 98, Windows NT, Windows XP, OS/2 hoÆc nh÷ng phiªn b¶n kh¸c cña
7
- §å ¸n tèt nghiÖp
Unix. Bé n¹p khëi ®éng Linux cho phÐp b¹n lùa chän hÖ ®iÒu h nh ®Ó b¾t ®Çu
v o thêi ®IÓm khëi ®éng v Linux còng t−¬ng thÝch víi c¸c bé n¹p khëi ®éng
kh¸c.
Linux cã thÓ ch¹y trªn nhiÒu kiÕn tróc CPU bao gåm:
X86(Celeron/PII/PIII/PIV/Pentium/80386/80486), SPARC, Alpha, PowerPc,
MIPS v m68k.
Linux hç trî nhiÒu kiÓu file kh¸c nhau ®Ó l−u d÷ liÖu.
Hç trî m¹ng l mét trong nh÷ng søc m¹nh lín nhÊt cña Linux c¶ vÒ chøc
n¨ng lÉn tÝnh n¨ng. Linux cung cÊp c i ®Æt ho n h¶o vÒ m¹ng TCP/IP, bao gåm
c¸c tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ cho nhiÒu card Ethernet th«ng dông, PPP v SLIP,
Parallel Line Internet Protocol (PLIP) v Network Fle System (NFS). Cã rÊt
nhiÒu øng dông kh¸ch v dÞch vô TCP/IP ®−îc hç trî nh− FTP, Telnet, Simple
Mail Transfer Protocol (SMTP). Linux kernel cßn hç trî t−êng löa m¹ng ho n
h¶o, cho phÐp b¹n cÊu h×nh bÊt cø m¸y Linux n o d−íi d¹ng t−êng löa.
1.3 VÊn ®Ò b¶n quyÒn.
Linux ®−îc cÊp giÊy phÐp c«ng céng GNU General Public Licence hay
GPL.GPL ®«i khi ®−îc gäi l giÊy phÐp “kh«ng b¶n quyÒn”. GiÊy phÐp n y ®−a
ra c¸c ®iÒu kho¶n r ng buéc viÖc ph©n phèi v söa ®æi phÇn mÒm miÔn phÝ(free
software).
Ban ®Çu, Linus Torvalds tung ra Linux víi giÊy phÐp h¹n chÕ h¬n GPL. GiÊy
phÐp n y cho phÐp tù do ph©n phèi v söa ®æi phÇn mÒm nh−ng kh«ng cho phÐp
thay ®æi gi¸ th nh ®èi víi viÖc sö dông v ph©n phèi s¶n phÈm ®ã. GPL cho phÐp
b¸n v thu lîi tõ phÇn mÒm miÔn phÝ nh−ng kh«ng cho phÐp h¹n chÕ quyÒn ph©n
phèi phÇn mÒm cña ng−êi kh¸c d−íi bÊt kú h×nh thøc n o.
Mäi tæ chøc b¸n phÇn mÒm miÔn phÝ ph¶i tu©n theo nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh
®−a ra trong GPL:
8
- §å ¸n tèt nghiÖp
- Thø nhÊt, hä kh«ng thÓ h¹n chÕ quyÒn cña ng−êi sö dông tøc l
ng−êi mua phÇn mÒm. NghÜa l khi b¹n mua CD_ROM víi phÇn
mÒm GPL , b¹n cã thÓ sao chÐp v ph©n phèi miÔn phÝ CD_ROM
®ã hoÆc còng cã thÓ b¸n l¹i.
- Thø hai, nh ph©n phèi ph¶i nãi râ cho ng−êi sö dông biÕt r»ng
phÇn mÒm n y thùc sù ho¹t ®éng trong ph¹m vi giÊy phÐp GPL.
- Thø ba, nh ph©n phèi ph¶i cung cÊp miÔn phÝ m· nguån ®Çy ®ñ
cho phÇn mÒm ph©n phèi. §iÒu n y gióp cho bÊt k× ai mua phÇn
mÒm GPL ®Òu cã thÓ söa ®æi phÇn mÒm ®ã.
Linux l mét phÇn mÒm thuéc GPL nªn nã còng tu©n theo nh−ng quy t¾c cña
GPL. V× vËy Linux ®−îc coi nh− l phÇn mÒm cã m· nguån më (Open source).
NghÜa l m· nguån cña Linux ph¶i l më víi tÊt c¶ mäi ng−êi muèn sö dông nã,
v cã thÓ söa ®æi v ph¸t triÓn mét c¸ch tù do. V nÕu thùc hiÖn thay ®æi tíi
ch−¬ng tr×nh th× nh÷ng thay ®æi n y còng ph¶i “më” ®èi víi mäi ng−êi dïng.
1.4 So s¸nh Linux v c¸c hÖ ®iÒu h nh kh¸c.
VÊn ®Ò ®Çu tiªn cã thÓ nãi l chóng ta cã thÓ ch¹y Linux víi mét sè hÖ ®iÒu
h nh kh¸c nh− Windows 95, Windows 98, Windows NT, OS/2...m kh«ng gÆp
trôc trÆc g×.
1.4.1 So s¸nh Linux víi Windows 95, Windows 98.
Kh«ng cã g× l¹ khi ch¹y c¶ Linux lÉn Windows 95/98 trªn cïng mét hÖ
thèng. NhiÒu ng−êi sö dông Linux dïng Windows nh− mét c«ng cô xö lý tõ.
NghÜa l ng−êi sö dông sÏ dïng Windows ®Ó khai th¸c c¸c øng dông th−¬ng m¹i
cã trong Windows nh−: Microsoft Word, Microsoft Exel...m trong Linux kh«ng
cã s½n.
9
- §å ¸n tèt nghiÖp
Windows 95 v Windows 98 kh«ng tËn dông hÕt ®−îc chøc n¨ng cña bé
xö lý X86. MÆt kh¸c, Linux ho n to n ch¹y trong chÕ ®é b¶o vÖ cña bé xö lý v
khai th¸c triÖt ®Ó c¸c tÝnh n¨ng cña m¸y, kÓ c¶ ®a bé vi xö lý.
Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng Windows v Linux l nh÷ng thùc thÓ ho n to n
kh¸c biÖt. Windows cã gi¸ c¶ hîp lý(so víi c¸c hÖ ®iÒu h nh th−¬ng m¹i kh¸c)
v cã vÞ trÝ v÷ng ch¾c trong thÕ giíi m¸y tÝnh PC. Kh«ng cã hÖ ®iÒu h nh n o cho
PC l¹i ®¹t ®−îc møc ®é phæ cËp nh− Windows. Tuy nhiªn Linux l¹i l hÖ ®iÒu
h nh miÔn phÝ v chÝnh ®iÒu ®ã còng l m cho nã ng y c ng trë nªn th«ng dông.
1.4.2 So s¸nh Linux víi Windows NT.
Còng nh− Linux, Windows NT(v c¸c phiªn b¶n Windows ph¸t triÓn tõ
Windows NT) l hÖ ®iÒu h nh ®a nhiÖm ®Çy ®ñ, hé trî m¸y ®a bé xö lý, kiÕn tróc
CPU, bé nhí ¶o, nèi m¹ng, b¶o mËt... Tuy nhiªn, kh¸c biÖt gi÷a Linux v
Windows NT l Linux l phiªn b¶n cña Unix. Cã nhiÒu c i ®Æt tõ phÝa c«ng ty
cung cÊp nh−ng cã mét vÊn ®Ò nan gi¶i l viÖc chuÈn ho¸ d−íi d¹ng hÖ thèng më,
nh−ng kh«ng mét c«ng ty n o cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc thiÕt kÕ n y. MÆt kh¸c,
Windows NT l mét hÖ thèng ®Æc quyÒn. Giao diÖn v thiÕt kÕ l do mét c«ng ty
kiÓm so¸t, ®ã l Microsoft v chØ c«ng ty ®ã míi c i ®Æt thiÕt kÕ. VÒ mét ý nghÜa
n o ®ã th× h×nh thøc tæ chøc n y l cã lîi: nã thiÕt lËp tiªu chuÈn nghiªm ngÆt
cho viÖc lËp tr×nh v giao diÖn ng−êi sö dông kh«ng gièng nh− trong céng ®ång
hÖ thèng më.
Windows NT l c¶ søc m¹nh ®Çy ®ñ cña bé m¸y tiÕp thÞ Microsoft, trong
khi ®ã Linux cã céng ®ång h ng ngh×n nh lËp tr×nh ®ang gãp phÇn c¶i tiÕn hÖ
thèng n y qua mÉu Open Source. Nh÷ng ®iÓm quy chuÈn cña Linux so víi
Windows NT ®· chøng minh r»ng mçi hÖ thèng cã ®iÓm m¹nh v ®iÓm yÕu
riªng. Linux v−ît xa Windows NT trong lÜnh vùc m¹ng. Linux còng nhá h¬n NT
nh−ng l¹i th−êng æn ®Þnh h¬n.
10
- §å ¸n tèt nghiÖp
1.5 Yªu cÇu vÒ phÇn cøng.
Mét ®Æc ®iÓm v−ît tréi cña Linux chÝnh l nã ch¹y ®−îc trªn hÇu hÕt c¸c
lo¹i m¸y tÝnh c¬ b¶n.
M¸y desktop: Bao gåm c¸c phÇn cøng cña Intel v Intel t−¬ng thÝch, c¸c
chip PowerPC, Sun Sparcs, DEC Alpha v nhiÒu lo¹i kh¸c. B¹n còng kh«ng cÇn
thiÕt ph¶i cã ®êi m¸y hiÖn ®¹i nhÊt, míi nhÊt, LINUX cã tÝnh m«dun cao, nÕu
lo¹i bít c¸c thø "phô tïng", LINUX cã thÓ ch¹y trªn m¸y 386 v chØ cÇn 150 MB
®Üa trèng, 2MB RAM. Mét sè nh ph¸t triÓn cßn viÕt LINUX ch¹y tõ mét ®Üa
mÒm duy nhÊt !
M¸y laptop: Linux còng ho¹t ®éng tèt trªn nhiÒu laptop nh− Apple
PowerBooks, IBM ThinkPad, Toshiba Tecras. §iÒu kú diÖu l LINUX cã thÓ
ch¹y c¶ trªn Intel v Mac, Ýt nhÊt l víi c¸c phÇn cøng c¬ b¶n (bo m¹ch chÝnh, bé
vi xö lý, bé nhí).
Cã rÊt nhiÒu c¸c lo¹i phÇn cøng kh¸c nhau, c¸c ký hiÖu kh¸c nhau (nh−
SCSI, IDE, BIOS ... ). HÇu hÕt, c¸c th«ng tin vÒ m¸y tÝnh ®Òu ®−îc chøa trong
BIOS v b¹n cã thÓ thÊy ®−îc khi khëi ®éng khi Ên c¸c phÝm ®Æc biÖt (F1, Del,
...). NÕu b¹n ®ang dïng Win95 hay WinNT th× c¸c th«ng tin ®ã cã thÓ t×m thÊy
trong môc system properties cña Control Panel.
Sau ®©y l danh s¸ch c¸c thiÕt bÞ cÇn t×m hiÓu:
• CD-ROM: Do Linux hç trî hÇu hÕt c¸c tr×nh ®iÒu khiÓn CD-ROM nªn
c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt ®Ó c i ®Æt l nèi æ CD-ROM víi card SCSI hay IDE
bus. NÕu CD-ROM nèi víi IDE bus th× nã ph¶i l lo¹i t−¬ng thÝch víi
ATAPI.
• æ mÒm: Ph¶i l lo¹i 3,5 in 1,44MB.
11
- §å ¸n tèt nghiÖp
• æ cøng: Gièng nh− CD-ROM, nã cã thÓ ®−îc nèi víi IDE hay SCSI bus.
B¹n nªn ghi l¹i sè cylinders cña æ cøng - ®−îc chØ ra trong BIOS (ý nghÜa
cña cylinder sÏ ®−îc gi¶i thÝch sau).
• Bus néi bé: Linux hiÖn t¹i kh«ng hç trî bus víi kiÕn tróc Micro-Chanel.
C¸c bus ®−îc hç trî l PCI, ISA, EISA, VL Bus. HÇu hÕt c¸c m¸y s¶n
xuÊt sau n¨m 1995 ®Òu cã PCI bus.
• Bé nhí: Linux cÇn tèi thiÓu 8MB RAM ®Ó cã thÓ ch¹y ®−îc.
• Sound card: Kh«ng cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh c i ®Æt, song nÕu b¹n cã
Creative Labs Sound Blaster hay card sound t−¬ng thÝch, b¹n sÏ dÔ d ng
cã ®−îc ©m thanh trong qu¸ tr×nh c i ®Æt.
• Video card: Th«ng tin cÇn thiÕt ë ®©y l lo¹i chip v dung l−îng bé nhí.
NÕu l lo¹i card PCI th× th«ng tin n y cã thÓ tù ®éng nhËn biÕt trong qu¸
tr×nh c i ®Æt (th«ng tin n y chØ thùc sù cÇn thiÕt nÕu b¹n cã ý ®Þnh dïng
Xwindow).
ViÖc tiÕp theo l so s¸nh danh s¸ch phÇn cøng b¹n cã víi danh s¸ch ®−îc
Linux hç trî:
ThiÕt bÞ C¸c thiÕt bÞ t−¬ng thÝch
CD-Rom Drive IDE ATAPI-compliant, SCSI CD-Rom
Hard Drive C¸c lo¹i IDE, EIDE, SCSI. Mét sè lo¹i Ultra
DMA kh«ng l m viÖc ®−îc v× kh«ng t−¬ng thÝch
víi chuÈn EIDE
SCSI Controller HÇu hÕt c¸c ®iÒu khiÓn SCSI th«ng dông nh−
BusLogic v Adaptec
Video card C¸c lo¹i card ATI, Cirrus v Matrox, S3...
12
- §å ¸n tèt nghiÖp
NÕu phÇn cøng cña b¹n kh«ng ®−îc hç trî th× chØ cßn c¸ch:
Thay ®æi phÇn cøng sao cho t−¬ng thÝch.
Chê cho ®Õn khi Linux hç trî phÇn cøng cña b¹n.
Tèt h¬n l nªn tr¸nh c¸c thiÕt bÞ mang nh·n Plug&Play. Bëi v× Linux míi chØ
®ang b¾t ®Çu hç trî c¸c thiÕt bÞ n y, do ®ã sÏ rÊt phøc t¹p khi c i ®Æt. B¹n còng
nªn thËn träng víi c¸c phÇn cøng ®−îc liÖt v o lo¹i Win-item (nh− Winmodem
v Winprinter) v× chóng chØ ho¹t ®éng trong m«i tr−êng Window.
*C¸c th«ng tin vÒ m¹ng
Trong tr−êng hîp m¸y tÝnh cã nèi m¹ng Lan sö dông giao thøc TCP/IP,
b¹n cã thÓ ph¶i cã nh÷ng th«ng tin sau:
Hostname
Domain Name
IP Address
Netmask
Default Gateway
Primary Namesever
Secondary Nameserver
NFS Server (optional)
FTP Server (optional)
13
- §å ¸n tèt nghiÖp
Ch−¬ng II : c¸c lÖnh Linux c¬ b¶n
2.1 C¸c ph−¬ng thøc ho¹t ®éng cña dßng lÖnh
C¸c lÖnh trong Linux ®−îc chia l m hai lo¹i l c©u lÖnh v ch−¬ng tr×nh.
§iÓm kh¸c nhau gi÷a c©u lÖnh v ch−¬ng tr×nh l : ®èi víi c¸c c©u lÖnh Linux ®·
cã c i s½n c¸c ph¶n øng v khi b¹n gâ lÖnh, Linux sÏ ®¸p øng c¸c c©u lÖnh ®ã.
Cßn ®èi víi ch−¬ng tr×nh, nã sÏ t×m ch−¬ng tr×nh cã tªn thÝch hîp råi thùc hiÖn
ch−¬ng tr×nh ®ã.
NhiÒu lÖnh trong Linux cho phÐp ®Çu ra cña mét lÖnh n y l ®Çu v o cña
lÖnh kh¸c. §Ó l m ®−îc ®iÒu ®ã b¹n chØ cÇn ®¸nh dÊu “|” ng¨n c¸ch gi÷a hai
lÖnh. Cßn nÕu c©u lÖnh d i qu¸ b¹n cã thÓ ng¾t xuèng dßng b»ng c¸ch thªm dÊu
“\” t¹i cuèi dßng (dÊu “\” ph¶i l kÝ tù cuèi cïng cña dßng lÖnh). Khi b¹n muèn
®¸nh nhiÒu lÖnh mét lóc th× b¹n chØ cÇn ®¸nh dÊu “,” gi÷a c¸c c©u lÖnh, tõ ®ã c¸c
c©u lÖnh sÏ ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch tuÇn tù.
Linux cßn cung cÊp nhiÒu sù tiÖn lîi khi sö dông c¸c lÖnh, ®Æc biÖt l kh¶
n¨ng ho n chØnh lÖnh b»ng viÖc sö dông phÝm tab. B¹n còng cã thÓ sö dông mòi
tªn lªn/xuèng trªn b n phÝm ®Ó nhËn ®−îc c¸c c©u lÖnh ®· sö dông lóc tr−íc.
Mét sè phÝm t¾t ®Ó thùc hiÖn lÖnh c¸c thao t¸c ®¬n gi¶n khi nhËp lÖnh.
- NhÊn phÝm ESC +BACKSPACE ®Ó xo¸ mét tõ bªn tr¸i con
trá.
- NhÊn phÝm ESC +D ®Ó xo¸ mét tõ bªn ph¶i con trá.
- NhÊn phÝm ESC +F ®Ó di chuyÓn con trá sang ph¶i mét tõ.
- NhÊn phÝm ESC +B ®Ó di chuyÓn con trá sang tr¸i mét tõ.
- NhÊn phÝm CTRL +A di chuyÓn con trá vÒ ®Çu dßng lÖnh.
- NhÊn phÝm CTRL +E di chuyÓn con trá vÒ cuèi dßng lÖnh.
- NhÊn phÝm CTRL +U ®Ó xo¸ dßng lÖnh hiÖn t¹i.
14
- §å ¸n tèt nghiÖp
B¹n cã thÓ nhÊn phÝm ALT thay cho phÝm ESC.
2.2 Trang Man
Linux l mét hÖ ®iÒu h nh rÊt phøc t¹p víi rÊt nhiÒu c©u lÖnh cã thÓ kÕt
hîp víi nhau ®Ó thùc hiÖn h ng ngh×n c¸c thao t¸c kh¸c nhau. HÇu hÕt c¸c c©u
lÖnh ®Òu cã kÌm theo mét sè c¸c tuú chän lÖnh hay nh÷ng th«ng tin quan träng.
Trong Linux cã tíi h¬n 1000 lÖnh v ch¾c ch¾n r»ng chóng ta kh«ng thÓ nhí hÕt
®−îc. Sö dông trang Man sÏ gióp chóng ta gi¶i quyÕt ®−îc ®IÒu ®ã.
Trang Man (Manual page), l mét t i liÖu trùc tuyÕn trong Linux l−u tr÷
to n bé c¸c lÖnh cã s½n víi c¸c th«ng tin tham kh¶o ®Çy ®ñ.
§Ó më trang Man cña mét lÖnh, b¹n h·y gâ:
man
C¸ch tr×nh b y chung cña mét trang Man sÏ nh− sau:
NAME
Tªn lÖnh v kh¸i qu¸t t¸c dông cña lÖnh.
SYNOPSIS
Có ph¸p cña lÖnh.
DESCRIPTION
M« t¶ cô thÓ h¬n vÒ t¸c dông cña lÖnh.
OPTIONS
LiÖt kª c¸c tuú chän lÖnh v t¸c dông cña chóng.
FILES
LiÖt kª c¸c tËp tin m lÖnh sö dông hoÆc tham chiÕu ®Õn.
SEE ALSO
LiÖt kª c¸c lÖnh, c¸c t i liÖu cã liªn quan ®Õn lÖnh.
REPORTING BUGS
§Þa chØ liªn hÖ nÕu gÆp lçi khi sö dông lÖnh.
15
- §å ¸n tèt nghiÖp
AUTHOR
Tªn t¸c gi¶ cña lÖnh.
2.3 C¸c quy −íc.
Cã mét bé quy −íc m« t¶ chÝnh x¸c v nhÊt qu¸n có ph¸p lÖnh trong
Linux. Bé quy −íc n y quy ®Þnh tuú chän hay tham sè n o buéc ph¶i dïng, tuú
chän hay tham sè n o kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i dïng...
- BÊt cø tõ n o ®øng mét m×nh hay kh«ng ë trong c¸c dÊu [], {}, th× ph¶i
gâ y nh− vËy.
- Tõ n»m trong dÊu ngoÆc vu«ng ( [] ) l tuú ý cã thÓ gâ hoÆc kh«ng.
- Tõ n o n»m trong dÊu l b¾t buéc ph¶i cã v ®−îc thay thÕ b»ng tõ
thÝch hîp.
- Tõ n o n»m trong dÊu {} l chän mét trong c¸c gi¸ trÞ trong ngoÆc ®ã.
- DÊu ... th−êng ®−îc dïng víi c¸c tham sè nh− tªn tËp tin.
- Khi cÇn cã thÓ kÕt hîp c¸c dÊu ngoÆc víi nhau ®Ó t¹o ra c¸ch sö dông
tham sè míi.
Ngo i nh÷ng quy −íc trªn, cã mét ®iÒu cÇn l−u ý n÷a l trong dßng lÖnh
Linux cã ph©n biÖt ch÷ hoa v ch÷ th−êng.
Trong Linux cã hai ký tù ®¹i diÖn phæ biÕn l “* “ v “?”. “*” l ký tù ®¹i
diÖn th«ng dông nhÊt, nã thay cho mét hay nhiÒu kÝ tù. V “?” l ký tù ®¹i diÖn
cho mét ký tù duy nhÊt.
2.4 C¸c lÖnh c¬ b¶n trong Linux.
2.4.1 Th− môc v lÖnh vÒ th− môc.
2.4.1.1 Mét sè th− môc ®Æc biÖt.
- Th− môc / : §©y l th− môc gèc chøa ®ùng tÊt c¶ c¸c th− môc con cã
trong hÖ thèng.
16
- §å ¸n tèt nghiÖp
- Th− môc /root : §−îc sö dông ®Ó l−u tr÷ c¸c tËp tin t¹m thêi, nh©n
Linux v c¸c h×nh ¶nh khëi ®éng, c¸c tËp tin nhÞ ph©n quan träng, c¸c
tËp tin ®¨ng nhËp....
- Th− môc /bin : Mét ch−¬ng tr×nh ®−îc coi l kh¶ thi nÕu nã cã thÓ thùc
hiÖn ®−îc v khi biªn dÞch nã cã d¹ng l t©p tin nhÞ ph©n. NghÜa l mét
ch−¬ng tr×nh øng dông trong Linux l mét tËp tin nhÞ ph©n kh¶ thi. V
th− môc /bin chÝnh l n¬i l−u tr÷ c¸c tËp tin nhÞ ph©n kh¶ thi ®ã. Nh−ng
theo thêi gian ng y c ng cã nhiÒu tËp tin nhÞ ph©n kh¶ thi nªn cã thªm
c¸c th− môc nh− /sbin, /usr/bin ®−îc sö dông ®Ó l−u tr÷ c¸c tËp tin ®ã.
- Th− môc /dev : L−u tr÷ tÊt c¶ c¸c tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ.
- Th− môc /etc :L−u tr÷ tÊt c¶ c¸c th«ng tin hay tÖp tin cÊu h×nh hÖ
thèng.
- Th− môc /lib : L−u tr÷ c¸c th− viÖn h m v thñ tôc.
- Th− môc /lost+ found : Mét tËp tin ®−îc kh«i phôc sau khi cã bÊt kú
mét vÊn ®Ò hay mét trôc trÆc n o trªn hÖ thèng ®Òu ®−îc l−u v o tËp tin
n y.
- Th− môc /mnt : L n¬i ®Ó kÕt nèi c¸c thiÕt bÞ (®Üa cøng, ®Üa mÒm,…)
v o hÖ thèng tÖp tin chÝnh.
- Th− môc /tmp : Th− môc n y ®−îc rÊt nhiÒu ch−¬ng tr×nh trong Linux
sö dông nh− mét n¬i l−u c¸c tËp tin t¹m thêi. VÝ dô nh− b¹n so¹n th¶o
mét tÖp tin, ch−¬ng tr×nh sÏ t¹o ra mét tËp tin l b¶n sao cña tÖp tin ®ã
v l−u v o trong th− môc /tmp. B¹n sÏ so¹n th¶o trùc tiÕp trªn tËp tin
t¹m thêi n y v sau khi so¹n th¶o xong, tËp tin sÏ ®−îc ghi ®Ì lªn tËp
tin gèc cña b¹n.
17
- §å ¸n tèt nghiÖp
- Th− môc /usr : Th«ng th−êng th− môc n y l trung t©m l−u tÊt c¶ c¸c
c©u lÖnh h−íng ®Õn ng−êi dïng. Tuy nhiªn ng y nay th× hÇu hÕt c¸c tËp
tin nhÞ ph©n cña Linux ®Òu ®−îc l−u tr÷ t¹i th− môc n y.
- Th− môc /home : L−u tr÷ c¸c th− môc c¸ nh©n cña ng−êi dïng.
- Th− môc /var : §−îc sö dông ®Ó l−u tr÷ c¸c th«ng tin lu«n lu«n thay
®æi.
- Th− môc /boot : L th− môc chøa nh©n cña hÖ thèng, system.map (tËp
tin ¸nh x¹ ®Õn c¸c driver ®Ó n¹p c¸c hÖ thèng tËp tin kh¸c),....Th− môc
n y cho phÐp khëi ®éng v n¹p l¹i bÊt kú tr×nh ®iÒu khiÓn n o ®−îc yªu
cÇu ®Ó ®äc c¸c hÖ thèng tËp tin kh¸c.
- Th− môc /proc : L th− môc d nh cho nh©n hÖ thèng (kernel).
- Th− môc /mise v th− môc /opt : B¹n cã thÓ l−u tr÷ mäi thø b¹n thÝch
v o th− môc n y.
- Th− môc /sbin : L−u c¸c tËp tin hÖ thèng th−êng tù ®éng ch¹y.
Ngo i ra cßn hai th− môc ®Æc biÖt tån t¹i trong Linux, ®ã l hai th− môc
®−îc biÓu hiÖn bëi dÊu “.” v “..”.
- DÊu “.” biÓu hiÖn cho th− môc hiÖn h nh.
- DÊu “..” biÓu hiÖn cho th− môc cha cña th− môc hiÖn h nh.
2.4.1.2 C¸c lÖnh chÝnh liªn quan ®Õn th− môc.
• X¸c ®Þnh th− môc hiÖn thêi víi lÖnh pwd
Có ph¸p lÖnh:
pwd
LÖnh n y cho b¹n biÕt hiÖn b¹n ®ang ë trong th− môc n o.
MÆc ®Þnh, Linux lu«n ®Æt b¹n v o th− môc c¸c nh©n cña b¹n khi ®¨ng nhËp.
• Xem th«ng tin vÒ th− môc víi lÖnh ls
Có ph¸p lÖnh :
18
- §å ¸n tèt nghiÖp
ls [tuú chän lÖnh]...[th− môc]...
LÖnh n y ®−a ra th«ng tin vÒ th− môc, nÕu kh«ng cã th× mÆc ®Þnh l th«ng
tin hiÖn thêi ®−îc hiÓn thÞ.
• LÖnh t¹o th− môc mkdir
Có ph¸p lÖnh :
mkdir [tuú chän lÖnh]
LÖnh n y sÏ t¹o mét th− môc míi nÕu nã ch−a thùc sù tån t¹i. NÕu th−
môc ®· tån t¹i, hÖ thèng sÏ th«ng b¸o cho b¹n biÕt.
• LÖnh lo¹i bá th− môc rmdir.
Có ph¸p lÖnh :
rmdir [tuú chän lÖnh]...
Víi lÖnh n y b¹n chØ xo¸ ®−îc nh÷ng th− môc rçng, tøc l kh«ng tån t¹i
tËp tin hoÆc th− môc con n o trong nã. Th− môc ®· xo¸ råi th× kh«ng cã c¸ch n o
kh«i phôc ®−îc, v× vËy b¹n nªn c©n nh¾c kÜ tr−íc khi xo¸ mét th− môc n o ®ã.
• LÖnh ®æi th− môc cd.
Tªn cd cã nghÜa l change directory. B¹n cã thÓ chuyÓn trùc tiÕp ®Õn th−
môc n o ®ã hoÆc chuyÓn mét c¸ch t−¬ng ®èi.
Muèn chuyÓn lªn th− môc cha : #cd .. hoÆc #cd ../..
ChuyÓn vÒ th− môc gèc : #cd ChuyÓn vÒ th− môc home th× dïng lÖnh: #cd hoÆc #cd ~
• LÖnh sao chÐp th− môc cp.
Có ph¸p lÖnh:
cp [tuú chän lÖnh] ......
LÖnh n y cho phÐp b¹n sao th− môc nguån ®Õn th− môc ®Ých hoÆc sao chÐp tõ
nhiÒu th− môc nguån v o th− môc ®Ých.
19
nguon tai.lieu . vn
