1. Trang Chủ
  2. Nông - Lâm - Ngư
  3. Đồ án: Nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón sinh học (Bio-plant, pro-plant, fish plus bloom) đến sự sinh trưởng, phát triển và năng suất chất lượng dưa Kim Cô Nương trồng trong nhà kính vụ Xuân Hè tại Hải Phòng

Đồ án: Nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón sinh học (Bio-plant, pro-plant, fish plus bloom) đến sự sinh trưởng, phát triển và năng suất chất lượng dưa Kim Cô Nương trồng trong nhà kính vụ Xuân Hè tại Hải Phòng

Giống chín sớm, kháng bệnh. Trọng lượng trái bình quân 1,5 kg, độ đường khoảng 15-18%, thời gian từ ra hoa đến thu hoạch khoảng 30-35 ngày, trồng mùa Hè dễ đậu trái, độ đường ổn định.Giống chín sớm, kháng bệnh. Trọng lượng trái bình quân 1,5 kg, độ đường khoảng 15-18%, thời gian từ ra hoa đến thu hoạch khoảng 30-35 ngày, trồng mùa Hè dễ đậu trái, độ đường ổn định. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ………………………. Đồ án Nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón sinh học (Bio-plant, pro-plant, fish plu

Thể loại Tài liệu miễn phí Nông - Lâm - Ngư

Số trang 65

Ngày tạo 8/30/2018 3:08:40 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.80 M

Tên tệp

Tải Đồ án: Nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân b... (.pdf)

Xem mẫu

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ………………………. Đồ án Nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón sinh học (Bio-plant, pro-plant, fish plus bloom) đến sự sinh trưởng, phát triển và năng suất chất lượng dưa Kim Cô Nương trồng trong nhà kính vụ Xuân Hè tại Hải Phòng
  2. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp môc lôc PhÇn I : më ®Çu ....................................................................................... 1 1.1. §Æt vÊn ®Ò..................................................................................................... 1 1.2 Môc ®Ých ,yªu cÇu cña ®Ò tµi.............................................................. 2 1.2.1. Môc ®Ých : ...................................................................................... 2 1.2.2. Yªu cÇu :........................................................................................ 2 PhÇn II : tæng quan tµi liÖu ............................................................. 3 2.1 Giíi thiÖu chung vÒ c©y d-a ............................................................... 3 2.1.1. Nguån gèc vµ ph©n lo¹i.................................................................. 3 2.1.2. §Æc ®iÓm thùc vËt häc .................................................................... 4 2.2. t×nh h×nh sö dông ph©n bãn hiÖn nay .......................................... 9 2.2.1. Ph©n bãn v« c¬:.............................................................................. 9 2.2.2 Ph©n bãn h÷u c¬ :............................................................................ 9 2.3 T×nh h×nh sö dông ph©n bãn ë ViÖt Nam ..................................... 12 2.4 §iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh ............................................................................. 21 2.4.1 NhiÖt ®é : ...................................................................................... 21 2.4.2 ¸nh s¸ng ....................................................................................... 22 2.4.3 §é Èm ........................................................................................... 23 2.4.4 §Êt vµ chÊt dinh d-ìng ................................................................. 24 2.5 Giíi thiÖu vÒ gièng D-a Kim C« N-¬ng ........................................ 25 2.5.1. Nguån gèc ................................................................................... 25 2.5.2. §Æc ®iÓm sinh tr-ëng, ph¸t triÓn .................................................. 25 2.5.3. Thêi vô......................................................................................... 25 2.5.4. ChuÈn bÞ ®Êt vµ gi¸ thÓ gieo trång ................................................ 25 2.5.5. Gieo trång .................................................................................... 26 2.5.6. Ch¨m sãc ..................................................................................... 27 2.6. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô d-a ............................................ 28 2.6.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô d-a trªn thÕ giíi ............................ 28 2.6.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô d-a ë ViÖt Nam ............................. 30 Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901
  3. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp PhÇn III: ®èi t-îng, néi dung vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu ..................................................................................................................... 32 3.1 ®èi t-îng nghiªn cøu ............................................................................ 32 3.1.1. C©y trång: .................................................................................... 32 3.1.2. Ph©n bãn: ..................................................................................... 32 3.1.3.§Þa ®iÓm nghiªn cøu ..................................................................... 33 3.1.4. Thêi gian nghiªn cøu ................................................................... 33 3.2 néi dung nghiªn cøu .............................................................................. 33 3.3 Ph-¬ng ph¸p Nghiªn cøu ..................................................................... 34 3.3.1.Ph-¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm ...................................................... 34 3.3.2. Ph-¬ng ph¸p theo dâi ................................................................... 36 3.3.3. HÖ thèng c¸c chØ tiªu theo dâi ...................................................... 36 3.4. Ph-¬ng ph¸p xö lý sè liÖu ................................................................. 37 PhÇn IV: kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn ........................... 38 4.1. DiÔn biÕn t×nh h×nh khÝ t-îng thuû v¨n khu vùc §«ng B¾c Bé tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 4/2009 .............................................................................................................. 38 4.2. Nghiªn cøu ¶nh h-ëng cña mét sè lo¹i ph©n bãn sinh häc ®Õn sinh tr-ëng ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt cña c©y d-a Kim C« N-¬ng trång trong nhµ kÝnh...................... 41 4.2.1. ¶nh h-ëng cña mét sè lo¹i ph©n bãn sinh häc ®Õn sinh tr-ëng ph¸t triÓn cña c©y d-a Kim C« N-¬ng trång trong nhµ kÝnh. ......................... 41 4.2.2. ¶nh h-ëng cña mét sè lo¹i ph©n bãn sinh häc ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr-ëng chiÒu cao cña c©y d-a Kim C« N-¬ng trång trong nhµ kÝnh. ...... 43 4.2.3. ¶nh h-ëng cña mét sè lo¹i ph©n bãn sinh häc ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña c©y d-a Kim C« N-¬ng trång trong nhµ kÝnh. ................................. 44 4.2.4. ¶nh h-ëng cña mét sè lo¹i ph©n bãn sinh häc ®Õn tû lÖ ®Ëu qu¶ cña c©y d-a Kim C« N-¬ng trång trong nhµ kÝnh......................................... 47 4.2.5. ¶nh h-ëng cña mét sè lo¹i ph©n bãn sinh häc ®Õn n¨ng suÊt vµ c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt cña c©y d-a Kim C« N-¬ng trång trong nhµ kÝnh. ... 48 4.2.6. ¶nh h-ëng cña mét sè lo¹i ph©n bãn sinh häc ®Õn chÊt l-îng cña d-a Kim C« N-¬ng trång trong nhµ kÝnh. .............................................. 50 Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901
  4. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp 4.3. ¶nh h-ëng cña thêi gian gi·n ®o¹n gi÷a c¸c lÇn phun ph©n bãn sinh häc ®Õn sinh tr-ëng ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt cña d-a Kim C« N-¬ng trång trong nhµ kÝnh. 52 4.3.1. ¶nh h-ëng cña thêi gian gi·n ®o¹n gi÷a c¸c lÇn phun ph©n bãn sinh häc Bio-plant, Pro-plant ®Õn sinh tr-ëng ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt cña d-a Kim C« N-¬ng ......................................................................... 53 4.3.2. ¶nh h-ëng cña thêi gian gi·n ®o¹n gi÷a c¸c lÇn phun ph©n bãn sinh häc Fish plus Bloom ®Õn sinh tr-ëng ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt cña d-a Kim C« N-¬ng ................................................................................ 54 4.4. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tõng lo¹i ph©n bãn sinh häc cho c©y d-a Kim C« N-¬ng................................................................................................................... 56 PhÇn V: KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ .......................................................... 58 5.1. KÕt luËn............................................................................................................... 58 5.2. §Ò nghÞ................................................................................................................ 59 Tµi liÖu tham kh¶o ............................................................................ 60 Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901
  5. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp PhÇn I : më ®Çu 1.1. §Æt vÊn ®Ò qu¶ lµ lo¹i thùc phÈm rÊt cÇn thiÕt trong ®êi sèng h»ng ngµy vµ kh«ng thÓ thay thÕ v× qu¶ cã vÞ trÝ quan träng ®èi víi søc kháe con ng-êi ®ång thêi gãp phÇn thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn. Trong qu¶ cã nhiÒu lo¹i ®-êng dÔ tiªu, acid h÷u c¬, protein, lipit, chÊt kho¸ng, pectin, tanin, c¸c hîp chÊt h÷u c¬ th¬m vµ vitamin c¸c lo¹i nh- vitamin A, B1, B2, C, PP. §Æc biÖt vitamin C lµ chÊt rÊt cÇn thiÕt cho c¬ thÓ con ng-êi. Khi l-¬ng thùc vµ chÊt ®¹m ®· ®¸p øng ®-îc nhu cÇu, viÖc sö dông qu¶ ngµy cµng ®ßi hái cao h¬n c¶ vÒ chÊt vµ l-îng ®Ó c©n b»ng dinh d-ìng vµ kÐo dµi tuæi thä. D-a lµ mét lo¹i c©y ¨n qu¶ thuéc hä bÇu bÝ cã kh¶ n¨ng cung cÊp qu¶ quanh n¨m. Kh«ng nh÷ng thÕ d-a lµ lo¹i qu¶ dÔ ¨n, cã thÓ dïng ®Ó ¨n t-¬i, muèi chua, chÕ biÕn n-íc gi¶i kh¸t..., gi¸ thµnh hîp lý, chÊt l-îng qu¶, mµu s¾c, h×nh th¸i ®a d¹ng vµ chÞu ®-îc vËn chuyÓn, b¶o qu¶n ®-îc l©u h¬n so víi nhiÒu lo¹i qu¶ kh¸c. Ngoµi ra, mét sè gièng d-a cßn lµ c©y cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu nh- d-a chuét, d-a hÊu, d-a lª vµ mét sè gièng d-a kh¸c... ®· ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ kh¸ cao cho ng-êi trång trät. §ång thêi ®©y còng lµ lo¹i c©y trång quan träng trong kÕ ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång cña nhiÒu ®Þa ph-¬ng bëi kü thuËt trång d-a ®¬n gi¶n, cho n¨ng suÊt cao, cã thÞ tr-êng tiªu thô kh¸ lín vµ æn ®Þnh. D-a Kim C« N-¬ng cã nguån gèc tõ §µi Loan lµ gièng d-a míi ®-îc nhËp néi vµ trång ë ViÖt Nam trong mét vµi n¨m gÇn ®©y vµ ®· cho kÕt qu¶ kh¸ kh¶ quan vÒ n¨ng suÊt, chÊt l-îng qu¶, gi¸ thµnh b¸n cao do ®ã ®-îc ng-êi trång trät rÊt quan t©m. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò cña s¶n xuÊt hiÖn nay lµ chóng ta ch-a cã ®-îc bé gièng tèt, ch-a cã quy tr×nh canh t¸c còng nh- quy tr×nh sö dông ph©n bãn cô thÓ cho c©y d-a nªn n¨ng suÊt, chÊt l-îng cña d-a Kim C« N-¬ng kh«ng cao trong ®ã nguyªn nh©n chÝnh cã thÓ lµ do dinh d-ìng cung cÊp cho c©y ch-a phï hîp víi sù sinh tr-êng cña c©y d-a Kim C« N-¬ng. Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 1
  6. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp HiÖn nay trªn thÞ tr-êng cã rÊt nhiÒu lo¹i ph©n bãn sö dông cho c©y, cã lo¹i cã ph©n bãn cã chÊt l-îng cao, cã lo¹i chÊt l-îng kÐm, ph©n bãn cã nhiÒu d¹ng nh- ph©n bãn rÔ, ph©n bãn l¸, ph©n v« c¬, ph©n h÷u c¬, ph©n sinh häc..., thµnh phÇn dinh d-ìng còng nh- c¸ch sö dông cña tõng lo¹i rÊt kh¸c nhau do ®ã viÖc lùa trän ph©n bãn thÝch hîp cho c©y trång nãi chung vµ c©y d-a Kim C« N-¬ng nãi riªng lµ rÊt cÇn thiÕt. §Ó gãp phÇn vµo viÖc t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l-îng cña d-a Kim C« N-¬ng trång t¹i H¶i phßng vµ ®Ò xuÊt lo¹i ph©n bãn thÝch hîp cho d-a Kim C« N-¬ng chóng t«i tiÕn hµnh thùc hiÖn ®Ò tµi: “Nghiªn cøu ¶nh h-ëng cña mét sè lo¹i ph©n bãn sinh häc (Bio-plant, pro-plant, fish plus bloom) ®Õn sù sinh tr-ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt chÊt l-îng d-a Kim C« N-¬ng trång trong nhµ kÝnh vô Xu©n HÌ t¹i H¶i Phßng”. 1.2 Môc ®Ých ,yªu cÇu cña ®Ò tµi 1.2.1. Môc ®Ých : X¸c ®Þnh ®-îc møc ®é ¶nh h-ëng cña ph©n bãn sinh häc Bio-plant, Pro- plant, Fish plus bloom ®Õn sinh tr-ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt, chÊt l-îng cña d-a Kim C« N-¬ng. Tõ ®ã lµm c¬ së khoa häc cho viÖc øng dông c¸c lo¹i ph©n bãn sinh häc vµo s¶n xuÊt d-a nãi chung vµ d-a Kim C« N-¬ng nãi riªng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l-îng vµ t¨ng thu nhËp cho ng-êi trång trät. 1.2.2. Yªu cÇu : + Nghiªn cøu ¶nh h-ëng cña ph©n bãn sinh häc Bio-plant, Pro-plant, Fish plus bloom ®Õn sinh tr-ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt, chÊt l-îng cña d-a Kim C« N-¬ng. + Nghiªn cøu ¶nh h-ëng cña thêi gian gi·n ®o¹n gi÷a c¸c lÇn phun ph©n bãn sinh häc Bio-plant, Pro-plant, Fish plus bloom ®Õn sinh tr-ëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt, chÊt l-îng cña d-a Kim C« N-¬ng. + §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ph©n bãn sinh häc Bio-plant, Pro- plant, Fish plus bloom sö dông cho d-a Kim C« N-¬ng. Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 2
  7. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp PhÇn II : tæng quan tµi liÖu 2.1 Giíi thiÖu chung vÒ c©y d-a 2.1.1. Nguån gèc vµ ph©n lo¹i Theo mét sè tµi liÖu nghiªn cøu( T¹ ThÞ Thu Cóc, Hå H÷u An, Nghiªm ThÞ BÝch Hµ).C©y d-a cã nguån gèc ë ch©u Phi, ng-êi Ai CËp m« t¶ vµ sö dông d-a hÊu Ýt nhÊt lµ 4000 n¨m. Nhµ truyÒn gi¸o David Livingstone(1857) ®· ph¸t hiÖn thÊy c¶ 2 loµi d-a Melon ®¾ng vµ ngät hoang d¹i sinh tr-ëng ë ch©u Phi. ¤ng ®Ó ý thÊy ng-êi ®Þa ph-¬ng dïng chóng nh- nguån n-íc trong mïa kh«. V× vËy ch©u Phi ®-îc x¸c ®Þnh lµ trung t©m nguån gèc cña d-a hÊu. ë vïng cËn nhiÖt ®íi ch©u Phi vÉn cßn nh÷ng vïng d-a hÊu réng lín tån t¹i cho tíi ngµy nay.[8] Tªn d-a hÊu ®· xuÊt hiÖn trong ng«n ng÷ v¨n ch-¬ng cña nhiÒu d©n téc trªn thÕ giíi nh-: arËp, tiÕng Ph¹m, tiÕng T©y Ban Nha,....[8] D-a hÊu ®-îc ®-a ®Õn Trung quèc vµ miÒn §«ng Liªn X« vµo thÕ kû thø 10 vµ ®Õn Anh vµo n¨m 1600. Nh÷ng ®oµn kh¸ch l÷ hµnh ®· mang d-a hÊu ®Õn c¸c vïng Êm ¸p cña ch©u Phi. C¸c th-¬ng gia ch©u Phi ®· mang h¹t d-a hÊu ®Õn b¸n ë nhiÒu vïng cña ch©u Mü, nh÷ng n¨m 1640 d-a hÊu ®-îc trång réng r·i ë Mü, gièng tèt ®· ®-îc s¶n xuÊt t¹i Mü ®ã lµ Alabama sweet(1850),Peerless (1960) vµ 2 gièng Phinney early vµ Gerogia Rattlenake(1870),sau ®ã lµ gièng Charleston Gray (1954) vµ Crim sweet, Jubibe(1964),...[8] ë n-íc ta lÞch sö trång d-a ®· cã tõ rÊt l©u qua sù tÝch d-a hÊu An Tiªm. Trong nhiÒu n¨m qu¶ d-a hÊu vÉn ®-îc ph©n lo¹i lµ Citrllus vulgaris schrrad.Nh-ng ®Õn n¨m 1963, thieret ®· ®Æt tªn chÝnh x¸c lµ Citrullus lanatus(thunb.) Mansf. Coginiaux vµ Harms (1923) ®· trÝch dÉn tµi liÖu cña Shimotsuma cho r»ng cã 4 loµi Citrullus, Viz. C. vulgaris Schrrad. B©y giê gäi lµ: Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 3
  8. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp Citrllus lanatus (thunb.) Mansf Citrllus colocynthis (L.) schrad Citrllus ecirrhosus cogn. Vµ Citrllus naudinianus (sond.) Hook. Shimotsuma ®· m« t¶ c¸c loµi ®ã nh- sau: - C.lanatus (thunb.) Mansf lµ c©y hµng n¨m, nguån gèc ë miÒn nam ch©u Phi. Lo¹i nµy ®-îc cung cÊp réng r·i ë Ai CËp vµ miÒn Nam, miÒn T©y vµ trung ¸. L¸ lín vµ xanh, chia thïy s©u tõ 3-5 c¸nh, ®«i khi thïy ®¬n gi¶n. Hoa trung b×nh, ®¬n tÝnh cïng gèc. Qu¶ tõ trung b×nh ®Õn lín,vá qu¶ dµy,thÞt qu¶ ch¾c cã nhiÒu n-íc. Mçu s¾c thÞt qu¶ cã thÓ ®á, vµng, tr¾ng.[8] - C. colocynthis lµ c©y l-u niªn, cã nguån gèc ë B¾c Phi, loµi nµy kh¸c víi C. vulgaris chñ yÕu h×nh th¸i c¸c bé phËn trªn c©y. L¸ nhá, thïy l¸ hÑp, l«ng phñ trªn th©n l¸ mµu x¸m. Hoa ®¬n tÝnh cïng gèc.H¹t nhá, mµu h¹t n©u.[8] - C. naudinianus vµ C. ecirrhosus cogn. C¶ 2 ®Òu cã nguån gèc ë vïng sa m¹c Nam Phi vµ T©y Phi. §Æc ®iÓm sinh tr-ëng dinh d-ìng cña C. naudinianus kh¸c víi c¸c loµi trªn ë l¸ h×nh ch©n vÞt, xÎ thïy s©u, phñ ®Çy l«ng. Tua cuèn ®¬n gi¶n, kÐo dµi hoÆc m¶nh mai[8] Hoa ®¬n tÝnh cïng gèc, ra hoa ë n¨m thø 2. TÊt c¶ 4 loµi cã thÓ thô phÊn chÐo lÉn víi nhau.h¹t n¶y mÇm tèt,F1 sinh tr-ëng tèt. 2.1.2. §Æc ®iÓm thùc vËt häc * RÔ Theo c¸c t¸c gi¶ ( T¹ Thu Cóc, Hå H÷u An, Nghiªm ThÞ BÝch Hµ) D-a thuéc hä bÇu bÝ xuÊt xø ë vïng ®ång cá miÒn trung Ch©u Phi, nªn hÖ rÔ cña chóng cã thÓ ¨n s©u nh- d-a hÊu, bÝ ng«. Khi gÆp ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh« h¹n rÔ chÝnh cã thÓ ¨n s©u tíi 40 cm vµ chiÒu réng 0,7- 1,2 cm. V× vËy chóng cã thÓ sinh tr-ëng vµ ph¸t triÓn ë vïng b¸n sa m¹c vµ th¶o nguyªn trõ d-a chuét chóng cã nguån gèc ë vïng nhiÖt ®íi Èm -ít nªn hÖ rÔ c©y d-a chuét nh×n Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 4
  9. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp chung yÕu h¬n hÖ rÔ cña c©y thuéc hä bÇu bÝ: bÝ ng«, d-a hÊu, d-a th¬m. HÖ rÔ kh«ng chÞu kh« h¹n còng nh- ngËp óng nh-ng hÖ rÔ d-a chuét cã thÓ ¨n s©u d-íi tÇng ®Êt 1m. RÔ nh¸nh, rÔ phô ph¸t triÓn theo ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai. HÖ rÔ ph©n bè ë tÇng ®Êt 0 – 30 cm, chñ yÕu tËp trung ë tÇng ®Êt 15 – 20 cm.[8] * Th©n Theo mét sè tµi liÖu ®· nghiªn cøu cña mét sè t¸c gi¶ (T¹ Thu Cóc, Hå H÷u An, Nghiªm ThÞ BÝch Hµ) c©y d-a thuéc lo¹i th©n th¶o cã ®Æc tÝnh lµ bß, cã thÓ trång kh«ng giµn. ChiÒu dµi th©n cã thÓ tíi 20 m nh- bÝ ng«, bÝ xanh kh¶ n¨ng sinh tr-ëng cña th©n thay ®æi theo thêi gian. Thêi kú c©y cã 1 – 2 l¸ ®Õn 4-5 l¸ thËt c©y ë tr¹ng th¸i ®øng ®èt ng¾n, th©n m¶nh,yÕu ®Æc biÖt lµ d-a lª, d-a gang, d-a hÊu, d-a chuét, m-íp. Thêi kú hoa ph¸t triÓn m¹nh nhÊt vµ tèc ®é sinh tr-ëng nhanh, lãng dµi ®Õn cuèi ®êi c©y dµi ®¹t tèc ®é tèi ®a cña mçi loµi. ChiÒu dµi cña mçi loµi lµ kh¸c nhau nh- bÝ ng«, d-a hÊu, bÝ xanh trung b×nh cã thÓ ®¹t 8-10 m. Hä bÇu bÝ cã chiÒu dµi biÕn ®éng tõ 1.2-2m ®Õn 4-5 m riªng chiÒu dµi cña loµi d-a chuét th©n phô thuéc chñ yÕu vµo gièng, ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh vµ kü thuËt ch¨m sãc. C¨n cø vµo chiÒu cao c©y cã thÓ chia lµm 3 nhãm: - Lo¹i lïn : chiÒu cao c©y tõ 0,6-1 m - Lo¹i Trung b×nh: chiÒu cao c©y tõ 1-1,5 m - Lo¹i cao : chiÒu cao > 1,5 m, cã lo¹i tíi 4- 5 m Cßn víi d-a th©n lµ d¹ng bôi, Ýt kh¶ n¨ng leo bß nh÷ng d¹ng bôi míi cµng ph¸t triÓn m¹ng khi c©y cßn non trÎ. C¸c gièng trång trät chñ yÕu lµ lan bß, th©n th¶o, th©n cã khÝa, ë thêi kú ®Çu th©n chÝnh sinh tr-ëng lµ chñ yÕu, sau khi chiÒu dµi th©n trªn 1 m, lóc ®ã cµnh cÊp 1 míi sinh tr-ëng vµ duy tr× trong thêi gian tiÕp theo.[8] * L¸ : D-a thuéc lo¹i 2 l¸ mÇm, hai l¸ mÇm ®Çu tiªn mäc ®èi xøng nhau qua ®Ønh sinh tr-ëng, h×nh trøng. §é lín cña 2 l¸ mÇm rÊt kh¸c nhau gi÷a c¸c loµi. BÝ ng« lµ c©y hai l¸ mÇm lín nhÊt: c¸c loµi d-a lª, d-a gang, d-a hÊu m-íp cã Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 5
  10. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp ®«i l¸ mÇm nhá. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu sè l¸, tuæi thä l¸ cña mét sè loµi trong hä bÇu bÝ cña c¸c t¸c gi¶ (T¹ Thu Cóc, Hå H÷u An, Nghiªm ThÞ BÝch Hµ) ®· cho kÕt qu¶ nh- b¶ng sau:[8] B¶ng 1: Sè l¸ vµ tuæi thä l¸ cña mét sè loµi trong hä bÇu bÝ Tæng sè l¸ trªn Tuæi thä trung b×nh cña 1 Tªn gièng c©y th©n chÝnh l¸(ngµy) L¸ mÇm L¸ thËt BÝ Ng« 57,3 25,0 28,0 BÝ xanh 49,4 23,0 26,0 D-a hÊu 49,1 27,0 27,0 D-a lª 45,8 20,0 26,0 D-a gang 47,6 22,0 24,0 L¸ thËt cña c¸c loµi trong hä bÇu bÝ rÊt kh¸c nhau vÒ kÝch cì, h×nh d¹ng. L¸ thËt mäc trªn cµnh th©n chÝnh. L¸ cã ®é lín tèi ®a vµo thêi kú sinh tr-ëng m¹nh ra hoa ré. L¸ cã h×nh ch©n vÞt, xÎ thïy s©u hoÆc kh«ng xÎ thïy. Trªn l¸ vµ cuèng cã líp l«ng dµi, líp l«ng nµy cã t¸c dông b¶o vÖ vµ chèng tho¸t n-íc. L¸ d-a chuét còng gåm cã 2 l¸ mÇm vµ l¸ thËt, 2 l¸ mÇm mäc ®èi xøng qua phÇn th©n.L¸ mÇm cã h×nh trøng vµ lµ chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ vµ dù ®o¸n t×nh h×nh sinh tr-ëng cña c©y. Ng-êi trång d-a quan t©m tíi ®é lín, sù c©n ®èi vµ thêi gian duy tr× l¸ mÇm trªn c©y dµi hay ng¾n. Nh÷ng yÕu tè ¶nh h-ëng tíi chÊt l-îng 2 l¸ mÇm lµ dinh d-ìng, khèi l-îng h¹t gièng to hay nhá, ®é Èm ®Êt, nhiÖt ®é, nhiÖt ®é qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp sÏ lµm l¸ bÞ co rót l¹i. Mµu s¾c l¸ thay ®æi theo gièng xanh vµng hoÆc xanh thÉm. L¸ d-a hÊu cã h×nh tim, xÎ thïy, cã 3-7 thïy l¸ cã mµu xanh mèc. * Hoa : Hoa cã tÝnh ®ùc c¸i thÓ hiÖn rÊt phøc t¹p. Th«ng th-êng hÇu hÕt hoa cña c¸c loµi lµ hoµn chØnh. §ã lµ trªn cïng mét hoa cã nhÞ vµ nhôy, nh- vËy cã kh¶ n¨ng tù thô phÊn hoÆc thô phÊn chÐo chiÕm -u thÕ nhê ong b-ím. Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 6
  11. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp Trong hä bÇu bÝ cã ba kiÓu s¾p xÕp hoa c¬ b¶n. §ã lµ hoa c¸i, hoa ®ùc hoÆc hoa hoµn chØnh( hoa l-ìng tÝnh), nh÷ng hoa nµy cã kh¶ n¨ng tù thô phÊn vµ sinh ra ë cïng mét chïm trong cïng mét l¸ n¸ch. Nh÷ng hoa l-ìng tÝnh cã ®Çy ®ñ bé phËn mÆc dï nhÞ vµ nhôy cã kh¶ n¨ng hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng kÕt hîp víi hoa kh¸c. Sè l-îng mçi hoa trªn c©y nhiÒu nhÊt lµ hoa ®ùc thø ®Õn lµ hoa c¸i kÕ tiÕp ®Õn lµ hoa l-ìng tÝnh.[8] Víi d-a chuét hoa cã mµu vµng ®-êng kÝnh 2-3 cm. TÝnh ®ùc c¸i cña hoa d-a chuét biÓu hiÖn rÊt phong phó. §ã lµ d¹ng c©y cã hoa ®¬n tÝnh cïng gèc, ( Moneci ous ) hoa ®ùc vµ hoa c¸i trªn cïng mét c©y. D¹ng b×nh kh¸c lµ trªn c©y chØ cã hoa c¸i (gynoecious), hoÆc ®«i khi xuÊt hiÖn ®¬n tÝnh kh¸c gèc ( dioeciuos ), ®ã lµ trªn c©y tÊt c¶ lµ hoa ®ùc hoÆc tÊt c¶ lad hoa c¸i. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, d-a chuét cßn s¶n sinh ra d¹ng hoa c¸i vµ hoa l-ìng tÝnh cïng gèc ( gynomonoecious ). D¹ng h×nh c¬ b¶n lµ trªn c©y cã hoa c¸i hoÆc trªn c©y cã tËp tÝnh ra hoa c¸i nh-ng mang thªm mét sè hoa ®ùc. Hoa ®ùc mäc thµnh chïm ë l¸ n¸ch, hoa c¸i mäc ®¬n nh-ng ë vÞ trÝ cao h¬n hoa ®ùc, hoa c¸ cã cuèng ng¾n vµ mËp h¬n hoa ®ùc. Hoa d-a chuét thô phÊn nhê c«n trïng (ong mËt ) trõ hoa l-ìng tÝnh, d-a chuét kh«ng thÓ thô phÊn víi hoa th¬m. Sù xuÊt hiÖn cña hoa c¸i sím muén phô thuéc vµo nhiÖt ®é, chÕ ®é chiÕu s¸ng, dinh d-ìng vµ nång ®é CO2.[8] NhiÖt ®é 18 0 C ± 6 0 C, thêi gian chiÕu s¸ng 10 -11h / ngµy, nång ®é CO2 thÝch hîp, dinh d-ìng ®Çy ®ñ th× hoa c¸i xuÊt hiÖn sím hay nhiÒu. Nõu nhiÖt ®é cao, thêi gian chiÕu s¸ng > 14h/ngµy hoa c¸i ra muén ë vÞ trÝ cao h¬n. Riªng víi hoa d-a hÊu, hoa nhá h¬n c¸c c©y trong c¸c gièng d-a, mµu hoa kh«ng sÆc sì. Hoa mäc ë n¸ch hoÆc hÇu hÕt chóng mäc riªng rÏ. Hoa cña hÇu hÕt c¸c gièng trång lµ ®¬n tÝnh cïng gèc (monoecious ). Nh-ng mét sè gièng trång trät l©u ®êi cã hiÖn t-îng s¶n sinh ra lo¹i hoa ®Çy ®ñ vµ hoa ®ùc (andromonoecious). Hoa c¸i vµ hoa l-ìng tÝnh th-êng xuÊt hiÖn ë n¸ch l¸ thø 7, xen vµo gi÷a c¸c l¸ch l¸ lµ hoa ®ùc. Trong khi ng-êi ta ph©n lo¹i d-a hÊu lµ Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 7
  12. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp c©y thô phÊn chÐo tù nhiªn th× vÉn cã mét sè lín hoa tù thô phÊn x¶y ra mét c¸ch b×nh th-êng. Hoa d-a hÊu thô phÊn nhê c«n trïng.[8] * Qu¶ vµ h¹t Qu¶ cña c¸c gièng d-a thuéc lo¹i qu¶ thÞt gåm ba l¸ no·n, h×nh d¹ng khèi l-îng, kÝch cì vµ mµu s¾c sai kh¸c rÊt lín, khèi l-îng qu¶ tõ 4- 5 g (d-a chuét bao tö) ®Õn 10-15 kg ( d-a hÊu MiÒn Nam ). H×nh d¹ng qu¶ trßn, dµi , trô. Vá ngoµi nh½n cã säc, cã mói. Mµu s¾c qu¶ vµng, xanh nh¹t, xanh thÉm. Qu¶ d-a chuét qu¶ th-êng dµi cã ba mói, h¹t ®Ýnh vµo gi¸ no·n. H×nh d¹ng, ®é dµi, khèi l-îng mµu s¾c qu¶ sai kh¸c rÊt lín. Sù sai kh¸c ®ã chñ yÕu phô thuéc vµo gièng. Mµu s¾c qu¶ cña hÇu hÕt c¸c gièng d-a chuét lµ mµu xanh, xanh vµng khi chÝn vá qu¶ th-êng nh½n vµ cã gai. Mµu xanh khi chÝn th-¬ng phÈm th-êng phï hîp víi thÞ hiÕu cña ng-êi tiªu dïng. Sau khi thu h¸i qu¶ chuyÓn sang mµu vµng nhanh ®ã còng lµ nh-îc ®iÓm cña gièng. Trong s¶n xuÊt d-a chuét th-êng xuÊt hiÖn nh÷ng hiÖn t-îng qu¶ dÞ h×nh, qu¶ ph¸t triÓn kh«ng c©n ®èi..., ®ã lµ sù biÕn ®æi qu¸ m¹nh trong thêi kú ph«i thai. Sù thay ®æi kh«ng b×nh th-êng trong thêi kú h×nh thµnh h¹t sÏ sinh ra qu¶ dÞ h×nh.[8] VÝ Dô: Qu¶ d-a cã h×nh d¹ng cña con ong, cã thÓ lµ do thô phÊn muén sau 1-2 ngµy ra hoa në ré. MÆt kh¸c do yÕu tè néi t¹ng, chÊt dinh d-ìng trong hoa. Khi trång trong nhµ kÝnh còng th-êng gÆp qu¶ dÞ h×nh, ®é Èm thay ®æi thÊt th-êng, nhiÖt ®é qu¸ thÊp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn dÉn ®Õn qu¶ ph¸t triÓn kh«ng c©n ®èi. Khi kh«ng cã c«n trïng thô phÊn ®Çy ®ñ sÏ s¶n sinh qu¶ kh«ng h¹t. §-êng kÝnh qu¶ lµ chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng vµ gi¸ trÞ sö dông. Tuy nhiªn nã còng phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh- : Gièng, ®iÒu kiÖn ch¨m sãc, môc ®Ých s¶n xuÊt. §èi víi d-a chuét bao tö yªu cÇu qu¶ ph¶i thon ®Òu tû lÖ chiÒu réng/ chiÒu dµi lµ 1/3. Quy c¸ch qu¶ thu h¸i c¨n cø vµo hîp ®ång cã thÓ c¨n cø vµo träng l-îng qu¶ hoÆc ®-êng kÝnh qu¶. Trung b×nh 3-5 cm chiÒu dµi, 1-1,5 cm ®-êng kÝnh hoÆc cã thÓ nhá h¬n. Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 8
  13. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp §èi víi d-a hÊu qu¶ rÊt phong phó vµ ®a d¹ng vÒ khèi l-îng vµ kÝch cì, h×nh d¹ng, mµu s¾c. Khèi l-îng qu¶ tõ 1-2 kg ®Õn 5-10 kg. H×nh d¹ng dµi, trô, cÇu, elip. Mµu s¾c vá qu¶ tõ tr¾ng ®Õn xanh, hÇu hÕt c¸c gièng cã mµu xanh nh¹t, xanh ®en, cã ®-êng säc, ®-êng v»n hoÆc cã vÕt ®èm. Vá qu¶ th-êng gißn dÔ vì. Mµu s¾c thÞt qu¶ cã thÓ lµ : tr¾ng, vµng, da cam, hång hoÆc ®á. ThÞt qu¶ xèp, nhiÒu n-íc ®Õn r¾n ch¾c. Tuy nhiªn lo¹i gièng kh¸c nhau h¹t còng cã nh÷ng h×nh th¸i vµ mµu s¾c kh¸c nhau, th«ng th-êng h¹t cã h×nh ovan, thu«n h×nh ch÷ nhËt, mµu s¾c h¹t tr¾ng hoÆc n©u.[8] 2.2. t×nh h×nh sö dông ph©n bãn hiÖn nay 2.2.1. Ph©n bãn v« c¬: ë c¸c n-íc trªn thÕ giíi, vai trß cña ph©n bãn trong viÖc t¨ng n¨ng suÊt, phÈm chÊt c©y trång vµ t¨ng ®é ph× cña ®Êt ®· ®-îc x¸c nhËn. Nhµ b¸c häc Rumani Davideson (5/1957) trong héi nghÞ quèc tÕ ®· nãi:” C¬ së n«ng nghiÖp lµ ®é ph× nhiªu cña ®Êt vµ c¬ së cña ®é ph× nhiªu cña ®Êt lµ ph©n bãn. Nhê cã ph©n bãn mµ diÖn tÝch nhá cho n¨ng suÊt cao”, víi 26 n¨m kinh nghiÖm nghiªn cøu t¹i viÖn khoa häc, «ng ®· chøng minh r»ng kh«ng cã c¸ch nµo hiÖu qu¶ h¬n lµ n©ng cao n¨ng suÊt b»ng c¸ch sö dông ph©n bãn,«ng nªu nªn vai trß cña ph©n bãn trong viÖc n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt l-îng n«ng s¶n khi diÖn tÝch ®Êt ®ai ngµy cµng thu hÑp dÇn. N¨m 1989, toµn thÕ giíi ®· sö dông 147 triÖu tÊn ph©n hãa häc. Song viÖc bãn ph©n v« c¬ vÒ l©u dµi nh- ë ViÖt Nam lµm ®Êt chua (PH cao), tû lÖ mïn gi¶m,®Êt chai cøng, g©y « nhiÔm m«i tr-êng, dÉn ®Õn n¨ng suÊt vµ chÊt l-îng n«ng s¶n gi¶m, ®ång thêi trong n«ng s¶n th-êng tÝch rô nhiÒu ®éc tè g©y h¹i ®Õn søc kháe cña con ng-êi, v× vËy bãn ph©n v« c¬ kh«ng ph¶i lµ ph-¬ng ¸n tèi -u khi s¶n xuÊt vÒ l©u dµi.[21] 2.2.2 Ph©n bãn h÷u c¬ : Ph©n h÷u c¬ t¹o ra s¶n phÈm chÊt l-îng cao, an toµn cho ng-êi tiªu dïng ( thµnh phÇn kim lo¹i nÆng, hµm l-îng NO3- ®Òu rÊt thÊp ),thµnh phÇn Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 9
  14. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp dinh d-ìng trong rau cao, ph©n h÷u c¬ cßn lµm t¨ng ®é t¬i xèp cho ®Êt, lµm cho ®Êt kh«ng bÞ trai cøng vµ b¹c mµu. HiÖn nay ë c¸c n-íc trªn thÕ giíi ®ang quan t©m ®Õn viÖc sö dông c¸c lo¹i ph©n bãn h÷u c¬ (ph©n bãn sinh häc )vµ c¸c chÕ phÈm sinh häc bao gåm c¸c lo¹i ph©n chuång, ph©n ñ, ph©n xanh c¸c lo¹i, ph©n vi sinh. ë Ên §é, hµng n¨m s¶n xuÊt ra kho¶ng 265 triÖu tÊn ph©n ñ, l-îng bãn b×nh qu©n 2 t¹/ha/n¨m,t-¬ng ®-¬ng víi 3,5-4 triÖu tÊn NPK vµ 6,7 triÖu ha c©y ph©n xanh,mçi ha thu ®-îc 40-50 kg ®¹m,-íc tÝnh thu ®-îc kho¶ng 0,3 triÖu tÊn ®¹m(theo t¸c gi¶ Ph¹m V¨n To¶n n¨m 2004) [21]. §Æc biÖt Trung Quèc lµ n-íc sö dông ph©n bãn h÷u c¬ rÊt lín nhÊt lµ ph©n chuång, ph©n xanh r¬m r¹, t-¬ng ®-¬ng víi 9,8 tÊn NPK nguyªn chÊt, vµ sö dông nhiÒu lo¹i ph©n sinh häc trªn ®ång ruéng. Ph©n sinh häc sö dông cho 1 ha t-¬ng ®-¬ng víi 65 kg (N+ P2O5 +K2O ). Bãn c¸c lo¹i ph©n h÷u c¬ vµo trong ®Êt, cã t¸c dông lµm cho ®Êt vÒ l©u dµi cã ®iÒu kiÖn ®Ó tÝch lòy thªm ®-îc mïn do ®ã t¨ng ®é ph× cña ®Êt. ViÖc bãn ph©n h÷u c¬ cã kh¶ n¨ng c¶i thiÖn tÝnh chÊt lý, hãa sinh cña ®Êt râ rÖt vµ trong ®iÒu kiÖn ®Êt nhiÖt ®íi cña n-íc ta, ®iÒu ®¸ng chó ý h¬n hÕt lµ viÖc t¨ng thªm dung tÝch hÊp thu cho ®Êt, nhê ®ã mµ kh¶ n¨ng hÊp thu vµ dù tr÷ dinh d-ìng cho c©y. T¸c dông cña bïn ao kh« dÇu...còng ®-îc nªu lªn tõ thÕ kû 13 trong cuèn” N«ng trang t¹p yÕu” cña Ph­¬ng nguyªn, ®êi nguyªn.Than bïn chøa ®Çy ®ñ c¸c hîp chÊt h÷u c¬, v« c¬ còng nh- c¸c lo¹i ph©n h÷u c¬ kh¸c,trong ®ã chÊt h÷u c¬ chiÕm tõ 39,5 – 60,5 % trong chÊt h÷u c¬ th-êng tû lÖ axit humic kh¸ cao. Axit humic cã dung tÝch hÊp thô vµ kh¶ n¨ng gi÷ Èm cao. T¸c dông sinh lý, hãa n«ng cña axit humic lµ kÝch th-íc t¸c dông cã bé rÔ lµm cho c©y sinh tr-ëng m¹nh. ChÝnh v× vËy ë Liªn X«,ngoµi viÖc dïng than bïn ®én chuång, chÕ biÕn c¸c lo¹i ph©n kh¸c, than bïn cßn dïng ®Ó ®iÒu chÕ c¸c lo¹i ph©n kÝch thÝch nh- : Humat natri, Humophot...[21] Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 10
  15. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp Tõ hµng n¨m nay, Rong biÓn còng nh- mét lo¹i ph©n h÷u c¬, ®-îc dïng trong n«ng nghiÖp ®Ó c¶i t¹o nh÷ng lo¹i ®Êt cã m«i tr-êng hãa häc bÊt thuËn cho c©y trång vµ ®Ó lµm ph©n bãn. Rong bãn vµo ®Êt gi¶i phãng chÊt h÷u c¬ vµ chÊt kho¸ng vi l-îng gióp Ých cho cÊu tróc ®Êt thªm t¬i xèp vµ t¨ng ®é mµu mì. ë Mü, Canada vµ mét sè n-íc ph¸t triÓn, c¸c lo¹i ph©n bãn sinh häc míi sö dông trong n«ng nghiÖp ®Òu cho n«ng s¶n ®¹t gi¸ trÞ h÷u c¬,Cµ chua trång trong nhµ kÝnh ®¹t tíi 740 tÊn/ha/n¨m,d-a chuét ®Ët 1000 tÊn/ ha/n¨m. ë Th¸i Lan viÖc sö dông c¸c chÕ phÈm sinh häc h÷u c¬ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· lµm chi gi¸ trÞ n«ng s¶n cña n-íc nµy cã vÞ thÕ rÊt cao trªn thÞ tr-êng thÕ giíi.[21] HiÖn nay ngoµi viÖc sö dông ph©n h÷u c¬ th× ng-êi s¶n xuÊt rau cßn dïng c¸c chÕ phÈm h÷u c¬. T¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh cã rÊt nhiÒu lo¹i chÕ phÈm sinh häc víi thµnh phÇn chñ yÕu lµ c¸c nguyªn tè vi l-îng, chÊt ®iÒu hßa sinh tr-ëng d-íi dùng hçn hîp hoÆc dïng riªng lÎ. Thùc tÕ s¶n xuÊt trong thêi gian ®· cho thÊy mét sè lo¹i ®· cho thÊy mét sè lo¹i ®· vµ ®ang ®-îc dïng phæ bÕn trªn nhiÒu lo¹i c©y trång nh- Rubi, Seahumic, KumicAtonik... ®· ®em l¹i kÕt qu¶ râ rÖt. Rubi vµ Seahumic do trung t©m nghiªn cøu n«ng d-îc triÓn khai, kh«ng g©y « nhiÔm, ®¸p øng tiªu chuÈn ®Ò ra cho nh÷ng s¶n phÈm trong hÖ thèng n«ng nghiÖp h÷u c¬. Rubi vµ Seahumic lµ s¶n phÈm cã nguån gèc tõ rong,t¶o biÓn,®-îc chÕ biÕn thao c¸ch t¸ch triÕt thñy ph©n, dïng nguyªn liÖu lµ: ascophllum nodosum, mét loiaj rong n©u ®-îc xem lµ thùc vËt biÓn tèt nhÊt ®-îc dïng trong n«ng nghiÖp.[21] Ph©n Komic do c«ng ty sinh hãa n«ng nghiÖp vµ th-¬ng m¹i Thiªn Sinh s¶n xuÊt. Lµ lo¹i ph©n sinh hãa h÷u c¬ sö dông quy tr×nh lªn men vi sinh vËt ®Ó ho¹t hãa than bïn(hoÆc r¸c th¶i) råi phèi trén víi c¸c lo¹i ph©n hãa häc (®¹m, l©n, kali, l-u huúnh...) c¸c nguyªn tè trung l-îng, vi l-îng cïng c¸c chÊt gi÷ Èm, c¸c chÊt ®iÒu tiÕt cho c©y trång. Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 11
  16. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp Ph©n bãn sinh hãa “Thiªn N«ng” do c«ng ty hãa phÈm Thiªn N«ng s¶n xuÊt, s¶n phÈm ®-îc triÕt suÊt tõ than bïn,rong biÓn vµ c¸ biÓn víi enzim sinh tè ®-îc triÕt suÊt tõ gièng giun hång(nu«i theo c«ng nghiÖp). Cã ®Çy ®ñ NPK vi l-îng ®Ó bãn cho c¸c lo¹i c©y trång qua ®-êng l¸. Bãn ph©n qua l¸,c©y hÊp thô nhanh, kh«ng mÊt m¸t l·ng phÝ, hoa mau cøng kháe, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Thuèc kÝch thÝch sinh tr-ëng c©y trång Atonik do h·ng hãa chÊt Asahi- nhËt b¶n s¶n xuÊt. Asahi lµ thuèc kÝch thÝch sinh tr-ëng c©y trång thÕ hÖ míi. Còng nh- c¸c vitamin,lµm t¨ng kh¶ n¨ng sinh tr-ëng, b¶o vÖ c©y trång tr¸nh khái nh÷ng ¶nh h-ëng xÊu cña ®iÒu kiÖn sinh tr-ëng kh«ng thuËn lîi g©y ra.Asahi cã t¸c dông lµm t¨ng kh¶ n¨ng ra rÔ, t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt l-îng n«ng s¶n.[21] 2.3 T×nh h×nh sö dông ph©n bãn ë ViÖt Nam Mçi n¨m n«ng d©n ViÖt Nam sö dông kho¶ng 5 triÖu tÊn ph©n bãn v« c¬ quy chuÈn, kh«ng ph©n h÷u c¬ vµ c¸c ph©n kh¸c do c¸c c¬ së t- nh©n vµ c«ng ty TNHH s¶n xuÊt, cung øng.[23] Tõ n¨m 1985 ®Õn nay, møc tiªu thô trung b×nh 7,2%/ n¨m, ph©n l©n t¨ng 13,9%/n¨m, riªng kali cã møc t¨ng cao nhÊt lµ 23,9%/n¨m. Tæng sö dông N+ P2O5 + K2O trong 15 n¨m qua t¨ng trung b×nh 9,0 %/ n¨m vµ trong thêi gian tíi cã xu h-íng t¨ng 10%/ n¨m. Trong 15 n¨m qua, ë c¸c giai ®o¹n : 1985-1990 ;1991 – 1995 ; 1996 – 2001 l-îng tiªu thô ph©n kali ë ViÖt Nam t¨ng rÊt nhanh vµ liªn tôc. ë c¸c giai ®o¹n : 1985 – 1990 ; 1991 – 1995 ; 1996 – 2001 møc tiªu thô ph©n ®¹m t¨ng hµng n¨m lµ 10,3 %; 16,7%; 8,2% t-¬ng øng. Nh- vËy trong 5 n¨m trë l¹i ®©y møc tiªu thô ph©n ®¹m ®· gi¶m dÇn. ë 3 giai ®o¹n trªn, møc tiªu thô ph©n lªn lµ 13,4 %, 26,8%,21,1% t-¬ng øng vµ còng cã xu h-íng gi¶m møc t¨ng nh- ph©n ®¹m. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra t¹i vïng s¶n xuÊt rau ë x· Tó S¬n – KiÕn Thôy – H¶i Phßng, ng-êi trång rau t¹i ®©y sö dông chñ yÕu lµ ®¹m, l©n, vµ ph©n t-¬i t-íi cho rau.[23] HiÖn nay ngµnh s¶n xuÊt ph©n hãa häc ë n-íc ta míi ®¸p øng ®-îc 45% nhu cÇu cña n«ng nghiÖp cßn l¹i ph¶i nhËp khÈu hÇu nh- toµn bé ph©n Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 12
  17. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp ®¹m ure, kali vµ ph©n phøc hîp DAP, mét l-îng kh¸ lín NPK víi tæng sè 3 triÖu tÊn /n¨m riªng ®èi víi ph©n kho¸ng kali, do ph¶i nhËp khÈu hoµn toµn nªn tiªu thô kali ë n-íc ta bÞ phô thuéc thÞ tr-êng n-íc ngoµi.[23] VÊn ®Ò sö dông ph©n bãn ë MiÒn B¾c: Tr-íc nh÷ng n¨m 70 ë MiÒn B¾c ViÖt Nam, n«ng nghiÖp sö dông ph©n h÷u c¬ lµ chñ yÕu. Ph©n bãn chñ yÕu lµ phaan compot, ph©n r¸c ph©n xanh c¸c lo¹i...Tõ khi b¾t ®Çu cuéc “ C¸ch M¹ng Xanh” ®Õn nay, víi c¸c c¬ cÊu c©y trång míi, gièng míi (®Æc biÖt lµ c¸c gièng lai), hÖ thèng t-íi tiªu ®-îc c¶i thiÖn, kh¶ n¨ng cung øng ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®-îc t¨ng c-êng. §Æc biÖt sau khi mét sè ®iÒu trong luËt ®Êt ®ai ®-îc söa ®æi(12/1998), s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n-íc ta ®· ®i theo h-íng th©m canh, t¨ng vô ®Ó t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l-îng n«ng s¶n víi yªu cÇu cña thÞ tr-êng. Trong sè c¸c thiÕu hôt vÒ dinh d-ìng cho c©y trång trªn c¸c lo¹i ®Êt ë ViÖt Nam, lín nhÊt vµ quan träng nhÊt vÉn lµ sù thiÕu hôt vÒ ®¹m, kali, l©n. §©y còng lµ c¸c chÊt dinh d-ìng mµ c©y trång hÊp thô víi l-îng lín nhÊt vµ sÏ chi phèi h-íng sö dông ph©n bãn. MÆt kh¸c, khi bãn ph©n ng-êi ta còng b¾t ®Çu tÝnh ®Õn nhu cÇu dinh d-ìng cña tõng lo¹i c©y trång, thËm chÝ cho tõng gièng cô thÓ, trong c¸c vô gieo trång trªn tõng lo¹i ®Êt riªng. V× vËy trong viÖc bè trÝ c¬ cÊu s¶n phÈm ph©n bãn, vÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i n¾m ®-îc c¬ cÊu ding d-ìng c©y trång trong vô ®ång thêi cã tÝnh ®Õn ®Æc ®iÓm cña c¸c lo¹i c©y trång vô tr-íc. Thùc tÕ còng chøng minh, ph©n h÷u c¬ chØ cã thÓ lµ mét lo¹i ph©n bãn bæ sung chø kh«ng thÓ th©y thÕ hoµn toµn ph©n v« c¬ ( ph©n kho¸ng). Do vËy, ®Ó ®¶m b¶o cho mét nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ph¶i t¨ng c-êng sö dông ph©n bãn trªn c¬ së kÕt hîp hµi hßa gi÷a ph©n v« c¬ vµ ph©n h÷u c¬, trong c¸c lo¹i ph©n bãn ®-îc sö dông kh«ng nh÷ng c©n ®èi vÒ tû lÖ mµ ph¶i c©n ®èi víi l-îng hÊp thô ®Ó bï l¹i l-îng thiÕu hôt do c©y trång lÊy ®i tõ ®Êt. V× vËy n«ng nghiÖp n-íc ta nãi chung vµ MiÒn B¾c nãi riªng kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc nguyªn lý “ tuyÖt ®èi kh«ng sö dông ph©n hãa häc vµ thuèc Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 13
  18. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp trõ s©u hãa häc” ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn chóng ta ngµy cµng trång nhiÒu gièng c©y trång cã n¨ng suÊt cao. §Þnh h-íng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng ®ang ®Æt ra yªu cÇu sö dông ph©n bãn hîp lý vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Tr-íc hÕt ph¶i t¨ng c-êng sö dông ph©n h÷u c¬ cïng víi c¸c biÖn ph¸p kü thuËt kh¸c nh-: cµy vÆn r¹, cµy vïi c¸c lo¹i phô phÈm c©y trång (®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i c©y hä ®Ëu) hoÆc trång xen lo¹i c©y hä ®Ëu lín c©y bãng m¸t ë v-ên cµ phª hay v-ên c©y ¨n qu¶... Trªn c¬ së ®ã dïng mét lo¹i ph©n bãn hãa häc hîp lý bãn c©n ®èi cho mçi lo¹i c©y trång trong hÖ thèng c¬ cÊu c©y trång trªn tõng lo¹i ®Êt. KÕt qu¶ ®iÒu tra t×nh h×nh sö dông ph©n bãn ë viÖn thæ nh-ìng – n«ng hãa vµ c¸c viÖn, tr-êng §¹i Häc N«ng NghiÖp tõ n¨m 1995 ®Õn nay cho thÊy mét sè h¹n chÕ vÒ viÖc sö dông ph©n bãn MiÒn B¾c n-íc ta nh- sau:[22] - ViÖc bãn ph©n míi chØ chó träng ë ®ång b»ng n¬i cã mét sè c©y trång cã l-îng n«ng s¶ hµng hãa t-¬ng ®èi lín nh- : lóa, ng«, l¹c, khoai t©y, rau vô ®«ng...ë ®Êt ®åi nói,ng-êi ta chØ chó träng bãn ph©n cho c¸c vïng chuyªn canh nh- chÌ, mÝa. Trong 10 n¨m qua, tû lÖ bãn ph©n N, P, K ®· c©n ®èi h¬n (tû lÖ N: P: K cña c¸c n¨m 1990, 1995, vµ 2000 lµ 1: 0,12 : 0,05; 1: 0,46 : 0,12; 1:0,44 :0,37 t-¬ng øng. Tuy nhiªn, tû lÖ bãn ph©n NPK vÉn cßn mÊt c©n ®èi, ®Ëc biÖt ®èi víi c©y trång trªn ®Êt dèc (tû lÖ kali cßn rÊt thÊp so víi tû lÖ ®¹m, l©n). Do c«ng t¸c khuyÕn n«ng vÒ kü thuËt bãn ph©n c©n ®èi ch-a ®-îc lµm tèt vµ t©m lý -a chuéng ph©n ®¹m cña n«ng d©n nªn viÖc t¨ng bãn ®¹m ®· trÇm träng thªm sù mÊt c©n ®èi dinh d-ìng trong ®Êt lµm hiÖu qu¶ kinh tÕ sö dông ph©n bãn ch-a cao.[13] - L-îng ph©n bãn trªn mét ha tuy ®· ®-îc t¨ng lªn (ë c¸c n¨m 1990 - 1995 - 2000 tæng l-îng bãn N +P2O5 +K2O (kg /ha) lµ 58,7 : 117,7 : 170,8 t-¬ng øng, chñ yÕu trªn ®Êt ®ång b»ng vµ so víi c¸c n-íc ph¸t triÓn th× møc ph¸t triÓn trªn vÉn cßn thÊp (ë Mü, Hµn Quèc, Ph¸p, NhËt B¶n tæng l-îng NPK tiªu thô kho¶ng 240 - 400 kg/ha). Trªn ®Êt ®åi nói cña n-íc ta, møc sö dông Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 14
  19. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp ph©n bãn cßn thÊp h¬n nhiÒu, ®Æc biÖt ph©n kali ®-îc bãn qu¸ Ýt nh- ®· nªu ë trªn.[13] - Sö dông ph©n bãn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng sinh th¸i vµ c¸c thöa ruéng ë c¸c tiÓu vïng. V× vËy trång trät ë c¸c vïng ®ång b»ng ®· chia cho c¸c hé gia ®×nh, nªn l-îng ph©n bãn cho nhu cÇu cña mçi lo¹i c©y trång còng rÊt kh¸c nhau, phô thuéc vµo kh¶ n¨ng ch¨n nu«i vµ tiÒm lùc kinh tÕ cña mçi hé. MÆt kh¸c, diÖn tÝch ®Êt trång trät cña mçi hé gia ®×nh ë vïng ®ång b»ng lµ rÊt thÊp, trung b×nh lµ 0,3 ha/ hé, h¬n n÷a l¹i chia ra rÊt nhiÒu thöa ruéng ë c¸c tiÓu ®Þa h×nh trong x· (trung b×nh mçi hé cã tõ 4-5 thöa, nhiªu n¬i mçi hé cã tíi 10-12 thöa ruéng ) nªn ®Ó t¹o t©m lý cho n«ng d©n kh«ng muèn bãn ph©n ®Çy ®ñ cho c©y trång ë mçi thöa cña m×nh. Trªn ®Êt ®åi nói, viÖc ®Çu t- cho ph©n bãn l¹i rÊt thÊp, ®Æc biÖt ®èi víi c©y c«ng nghiÖp, c©y thùc phÈm l©u n¨m, c©y ¨n qu¶, c©y rõng ®ång cá. Ng-êi ta rÊt Ýt chó träng ®Õn bãn ph©n cho c¸c vïng trång rõng trong kÕ ho¹ch phñ xanh ®Êt trèng, ®åi träc. - Sö dông ph©n bãn cßn g©y nguy c¬ « nhiÔm m«i tr-êng. Sö dông ph©n chuång vµ ph©n r¸c kh«ng hîp vÖ sinh g©y ra nhiÒu bÖnh vÒ ®-êng h« hÊp, tiªu hãa...¶nh h-ëng tíi søc kháe céng ®ång. Ph©n v« c¬ thuéc nhãn chua sinh lý (ure, SA, K2SO4, KCL, supe l©n cßn d- l-îng axit) ®· lµm chua hãa ®Êt nªn ®· lµm nghÌo kiÖt c¸c ion bazo vµ lµm xuÊt hiÖn nhiÒu nguyªn tè ®éc h¹i mµ chñ yÕu lµ Al3+, Fe3+, Mn2+ di ®éng cã h¹i cho c©y trång, lµm gi¶m ho¹t tings sinh häc cña ®Êt. Ngoµi ra, viÖc bãn nhiÒu vµ bãn muén ph©n ®¹m cho rau ®· lµm t¨ng lªn ®¸ng kÓ hµm l-îng nitrat trong s¶n phÈm rau. - ChÊt vµ l-îng c¸c nguyªn tè dinh d-ìng cña nhiÒu lo¹i ph©n bãn kh«ng ®¶m b¶o n©n khi sö dông ®· ¶nh h-ëng xÊu ®Õn c©y trång. Bãn c¸c lo¹i ph©n nµy kh«ng nh÷ng kh«ng t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ chÊt l-îng n«ng s¶n mµ cßn g©y thiÖt h¹i kinh tÕ cho c¸c hé n«ng d©n. C¸c lo¹i ph©n nµy chñ yÕu thuéc c¸c nhãm : Ph©n trén (ph©n hçn hîp), ph©n h÷u v¬ sinh häc, ph©n vi sinh, ph©n h÷u c¬- kho¸ng, ph©n bãn l¸ do c¸c ®¬n vÞ t- nh©n s¶n xuÊt b»ng c¸c ph-¬ng thøc l¹c hËu hoÆc cè ý lõa ®¶o. C¸c lo¹i ph©n ®ã kh«ng ®¹t tiªu Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 15
  20. Đồ án tốt nghiệp Ngành: Kỹ thuật nông nghiệp chuÈn ViÖt Nam vÒ liÒu l-îng, tû lÖ c¸c nguyªn tè dinh d-ìng vµ hµm l-îng c¸c nguyªn tè ®éc h¹i, khi bãn sÏ g©y « nhiÔm m«i tr-êng. - ë n-íc ta viÖc s¶n xuÊt vµ më réng diÖn tÝch rau an toµn ®· ®-îc triÓn khai ë hÇu hÕt c¸c thµnh phè lín nh-: Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, L©m §ång, §µ L¹t...DiÖn tÝch trång rau an toµn t¨ng dÇn qua c¸c n¨m tõ 162 ha n¨m 1995 ®Õn n¨m 1999 ®¹t 1082,5 ha ®-a s¶n l-îng rau an toµn tõ 259 tÊn ®Õn 14 ngh×n tÊn rau an toµn mçi n¨m( theo sè liÖu së n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - Hµ Néi). Ngoµi ra nhiÒu ®Þa ph-¬ng ®· x©y dùng nhiÒu m« hingf s¶n xuÊt rau an toµn nh-: H¶i Phßng, §µ N½ng, Vinh, VÜnh Phóc, B¾c Ninh... Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu kh¶o nghiÖm cña viÖn N«ng Hãa Thæ Nh-ìng n¨m 2006 ë diÖn réng vµ diÖn hÑp cña mét sè c©y trång trong n¨m 2002-2003 trªn mét sè lo¹i ®Êt miÒn b¾c: trªn c©y lóa phun Bio-plant-99 trªn lóa cña ®Êt miÒn b¾c t¨ng 9,9 ®Õn 15,0 t¹/ ha, thu nhËp thªm 1547.500 - 2567.500 ®ång/ha. Cßn khi phun Pro-plant-99 t¨ng tõ 8,0-10,6 t¹/ha thu nhËp thªm 942.900 - 1422.900 ®ång/ha. Khi phèi hîp 2 lo¹i ph©n trªn vµ gi¶m 25 % l-îng ph©n bãn v« c¬ (N, P, K) lµm t¨ng 6,2 ®Õn 17,2 t¹/ha thu nhËp thªm 742.400 - 2918.400 ®ång/ha. (nguån ViÖn N«ng Hãa Thæ Nh-ìng).[25] Trªn c©y b¾p c¶i: Khi phun ph©n Super vegetable trªn c©y b¾p c¶i ë ®Êt Hµ T©y t¨ng 64 ®Õn 72 t¹/ ha, lµm gi¶m l-îng nitrat 3.8mg/kg vµ thu nhËp thªm 9.167.500 - 19.368.500 ®ång/ha. Khi phun Pro-plant-9 t¨ng 76 - 84 t¹/ha gi¶m hµm l-îng nitrat 29 mg/kg thu nhËp 10.742.900 - 10.942.900 ®ång/ha. Khi phun phèi hîp víi c¶ 2 lo¹i ph©n trªn vµ lµm gi¶m 25% l-îng ph©n bãn v« c¬ lµm t¨ng 96 t¹/ha thu nhËp thªm 14.136.900 - 14.140.700 ®ång/ha.[25] Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña trung t©m Hµ T©y trªn c©y rau c¶i b¾p t¹i x· Song Ph-¬ng, huyÖn Hoµi §øc(2004) cho thÊy khi sö dông ph©n Bio-plant, Pro-plant, Super vegetable 11 - 2 - 7 vµ ph©n ®¬n ®Ó s¶n xuÊt rau an toµn tiÕt kiÖm ®-îc chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l-îng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao Sinh viên: Nguyễn Thị Phương Anh - Lớp KN 901 16
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược