Xem mẫu
- DÍA DE LOS MUERTOS - NGƯỜI CHẾT TRỞ VỀ Phan Thị Thảo Nguyên, Lê Vũ, Hồ Lê Như Thủy Khoa Kiến trúc - Mỹ thuật, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Huỳnh Thị Kim Xuyến TÓM TẮT Día de los Muertor là lễ hội truyền thống nhằm tôn vinh người chết được tổ chức hằng năm tại Mexico. Có nguồn gốc lâu đời từ hàng ngàn năm trước, ngày nay lễ hội được tôn vinh là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, vẫn luôn được giữ gìn và ngày càng phát triển với những nét văn hóa nghệ thuật đặc sắc. Trong văn hóa Mexico, cái chết chỉ là một giai đoạn trong sự vô biên của cuộc đời, người chết sẽ sống mãi trong ký ức những người thân của họ qua những câu chuyện kể được truyền qua bao thế hệ và họ sẽ thực sự biến mất nếu bị lãng quên. Và lễ hội này có những nét độc đáo như thế nào mà đã thu hút được sự chú ý của nhiều người như vậy, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về nó thông qua bài viết dưới đây. Từ khóa: Mexico, Día de los Muertor, người chết, văn hóa, nghệ thuật. 1 MỞ ĐẦU Mỗi một thế kỷ qua đi, nhân loại sẽ lật sang một trang mới. Sẽ có vô vàn những nếp sống, phong tục tập quán bị bỏ lại ở quá khứ, nhưng cũng có những nền văn minh chưa bao giờ là bị mờ nhạt. Có một đất nước nằm trên mảng kiến tạo của Bắc Mỹ, đã gìn giữ cho mình một truyền thống kỳ lạ, cổ quái nhưng cũng đậm nét tâm linh và mang hồn dân tộc. Họ đã giữ cho linh hồn của người đã khuất như thể nó luôn tồn tại và duy trì nó cho đến tận ngày nay. 2 NỘI DUNG 2.1 Nguồn gốc lễ hội Có lịch sử hơn 3000 năm hình thành và phát triển, người dân Mexico tổ chức "Lễ hội người chết" với niềm tin rằng vào đêm 31-10 cánh cửa nối liền hai cõi sẽ được mở, người đã khuất có thể quay trở lại trần gian gặp người thân vào ngày 01, 02/11. Những người quan tâm đến văn hóa Mexico có lẽ đều biết đây là một trong số ít lễ hội có nguồn gốc rất lâu đời. 905
- Hình 1. Người Mexico hoá trang và diễu hành trên phố Hình 2. Phục trang và phục sức trong lễ hội Lịch sử của lễ hội này cũng trải qua nhiều thăng trầm. Vào thời kỳ Mexico là thuộc địa của Tây Ban Nha, lễ hội bị cấm bởi bị cho là một nghi lễ ma quái của người dân bản địa. Tuy nhiên, khi người Tây Ban Nha ra sức truyền đạo Công giáo, một sự pha trộn tín ngưỡng đã diễn ra, tạo thành màu sắc của "Lễ hội người chết" mà chúng ta thấy ngày nay. Hình 3. Nghi lễ đón người chết trở về 906
- 2.2 Đặc rưng lễ hội Người Mexico thực hiện nghi lễ đón người chết đầy màu sắc, ồn ào, giống như một lễ ăn mừng với thức ăn và âm nhạc. Thông thường, các thành viên trong gia đình chuẩn bị cho lễ hội trước vài tuần. Họ trang trí bàn thờ, đường phố và các nghĩa trang bằng những dải giấy đục lỗ nhiều màu sắc (Papel picado). Giấy đục lỗ là nghệ thuật dân gian nổi tiếng của Mexico. Những dải giấy nhiều màu bay phấp phới tượng trưng cho những cơn gió và gợi nhắc về sự mong manh của đời người. Hình 4. Mặc dù là lễ hội “đón người chết trở về” nhưng vẫn màu sắc sặc sỡ Vào "Ngày của người chết", các gia đình sẽ quây quần trong đêm tại các nghĩa trang, thắp nến và đặt hoa, chủ yếu là cúc vạn thọ trên các ngôi mộ với niềm tin cúc vạn thọ có màu sắc rực rỡ và mùi hăng sẽ dẫn đường cho các linh hồn. Hàng trăm ngọn nến được thắp lên để vinh danh người quá cố tạo cho nghĩa trang một cảnh tượng rực rỡ. Sau đó mọi người sẽ cùng nhau thưởng thức đồ ăn, trò chuyện vui vẻ hoặc chơi nhạc, nhảy múa... Hình 5. Bàn thờ được trang trí cầu kì với tông màu chủ đạo cam và tím 907
- Bàn thờ là một phần không thể thiếu của ngày lễ, chính là nơi các linh hồn quay về đoàn tụ cùng gia đình. Bàn thờ thường được trang trí với tông màu chủ đạo gồm sắc cam và tím sặc sỡ, bên trên xếp đầy nến và hoa. Ngoài ra, gia đình còn chuẩn bị pulque - một loại nước lên men ngọt và atole – loại thức uống làm từ bột ngô, vani và socola để người chết trở về không bị khát sau một chuyến đi dài. Di ảnh của người đã mất được đặt trang trọng cùng với vật dụng cá nhân và đồ chơi nếu là trẻ con. Cúc vạn thọ là loài hoa chính dùng để trang trí bàn thờ. Những cánh hoa được rải từ bàn thờ đến ngôi mộ, dẫn lối những linh hồn lang thang về nơi an nghỉ của họ. Sắc vàng của cúc vạn thọ góp phần tô điểm thêm cho phần mộ của người đã khuất. Tổ chức cầu nguyện ở nghĩ trang Một nghi thức không thể thiếu trong lễ hội người chết là cầu nguyện ở nghĩa trang, nó là hoạt động mang tính ý nghĩa nhất trong lễ hội. Hầu hết ở các vùng nông thôn, người dân sẽ tập trung quây quần bên những phần mộ của người thân mình, ăn uống, kể chuyện và ôn lại những khoảnh khắc đáng nhớ của người đã khuất. Hình 6. Nghi thức cầu nguyện cho người chết Mặc dù phần lớn người dân quây quần ở nhà vào đêm ngày 01/11 và rạng sáng ngày 02/11, nhưng ở một số nơi người ta vẫn tổ chức những buổi cầu nguyện cộng đồng. Cư dân vẫn đi thuyền đến đảo để cầu nguyện cho những linh hồn tại nghĩa trang của đảo. Các món ăn không thể thiếu của lễ h i: bánh mì cùng với những h p sọ làm b ng đư ng, socola Pan de muerto – món bánh của người chết là món ăn truyền thống trong dịp này. Bánh mì được làm từ bột ngô trộn với gia vị là cacao hoặc trái cây tùy vào khẩu vị của mỗi gia đình, sau đó bánh được phỉ lên một lớp đường, bánh có hình tròn. Bánh được trang trí kèm theo hình khúc ương nổi lên trên và hộp sọ ở giữa. Hộp sọ được làm bằng đường và socola với nhiều hình dáng và màu sắc khác nhau. Nhiều gia đình tự làm hộp sọ này thay vì mua và họ khắc tên người đã mất lên hộp sọ đó rồi đặt lên bàn thờ. Phiên bản gốc của hộp sọ này làm bằng đường nhưng ngày nay người ta biến tấu thành socola hoặc bánh quy. 908
- Hình 7. Bánh mì phục vụ lễ hội Hình n m calacas Calacas là những bộ ương được mặc quần áo, trang điểm đầy màu sắc. Vào ngày Lễ hội Người chết, bạn sẽ trông thấy những hình nộm này khắp nơi trên đất nước Mexico, trong trang phục truyền thống với những điệu bộ phong phú và sinh động hấp dẫn. Hình 8. Hình nộm và mặt nạ Hóa trang và diễu hành Nằm trong khuôn khổ lễ hội người chết ở Mexico thì trong thời gian nghỉ, mọi người dân sẽ xuống đường và hóa trang diễu hành suốt ngày đêm tại những địa điểm lớn trong thành phố. Họ ăn mặc, trang điểm như những bộ ương di động, đội một chiếc mũ sombreros, theo đ ng phong cách của Calavera Catrina – một người phụ nữ trong bức tranh nổi tiếng của Mexico. Những bộ cánh với hình thù kì dị, hoặc sự phá cách thêm ở phần trang phục khiến lễ hội trở nên nhiều màu sắc và ấn tượng hơn. 909
- Hình 9. Hoá trang là nét đặc trưng của lễ hội người chết ở Mexico 3 KẾT LUẬN Được tôn vinh là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Trải qua nhiều thế kỷ, người Mexico không chỉ biết gìn giữ, mà còn biết phát triển di sản văn hoá này. Mỗi năm, người tham gia biến hoá một cách đầy sáng tạo cho buổi lễ. Từ trang phục đến cách tổ chức, họ giữ và phát triển để nó luôn mới nhưng vẫn giữ đậm tinh thần dân tộc, như một cách họ giữ cho linh hồn người thân luôn bên cạnh mình. Lễ hội người chết giờ đây không còn là một lễ hội đơn thuần nữa mà là một phần không thể thiếu của người dân Mexico. Tuy đây là một lễ hội để nhớ về những người đã khuất nhưng đây là dịp để hàn gắn tình cảm gia đình, tình cảm người thân giữa cuộc sống bộn bề. Tất cả mọi người dân đều đón chờ lễ hội này một cách nồng nhiệt và vui vẻ, họ cùng nhau đi thăm những người đã khuất, cùng nhau tham gia lễ hội hoá trang, festival và họ tận hưởng một cách trọn vẹn nhất lễ hội hàng ngàn năm tuổi này vì họ hiểu Día de Muertos là Mexico. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] https://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia [2] https://zingnews.vn/ [3] https://wiki-travel.com.vn/ 910
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học